Risicomanagement binnen de decentralisaties In het sociale domein

1. Risicomanagementbinnen de decentralisaties In het socialedomein Regionalebijeenkomst 11 juni 2014 gemeenteraden over decentralisatiedossiers Robert `t Hart 11 juni 2014 Robert.t.hart@risicomanagement.nl

3. Korte inleiding risicomanagement • Decentralisaties • Rol gemeenteraad

4. Pluriform risicoprofiel Veel goede beheersing 88% risico’s oorzaak menselijk handelen Visie Risicomanagement gemeenten Actualiteiten • Minder verborgen buffers • Bezuinigingen/ reorganisaties • Minder vertrouwen • Focus strategische risico’s • Verschuiving risicoprofiel • Communicatie onzekerheid

5. Optie B u wint 100% zeker € 3.000 Maak een keuze…. Optie A u heeft • 80% kans om € 4.000 te winnen • 20% om niets te winnen Stel u heeft de kans om geld te winnen waar kiest u voor?

6. Stel u heeft de kans om geld te verliezen Optie A: u heeft • 80% kans om € 4.000 te verliezen • 20% om niets te hoeven betalen Maak een keuze Optie B: u verliest 100% zeker € 3.000

7. Te voorkomen risico’s Strategische Risico’s Externe Risico’s Intern Beheersbaar Vaak betrekking hebbend op gedrag actieve preventie Missie statements, waarden, grenzen Compliance! • Intern • Beheersbaar • Vaak betrekking hebbend op gedrag • Actieve preventie • Verdedigingslinies • Regels • Niet onwenselijk (bijv. grondexploitatie, drie D’s, verbonden partijen) • Afweging kansen en bedreigingen • Kans verkleinen dat het mis gaat • Impact beperken • Scenario’s en dialoog • Integrale benadering • Politieke rampen, natuurrampen etc. • Niet beheersbaar • Identificatie/ Alertheid • Impact beperken • Scenario’s en dialoog Risicomanagement gericht op het :

8. RM decentralisaties

10. Media-gevoeligheid Veranderingen voor burgers Veel betrokken partijen en contracten Directe efficiency korting Grote data en ICT component Verandering gemeentelijke organisatie Waarom zijn de decentralisaties risicovol?

11. Einde Fouten in data Verborgen gebreken Extra inhuur Verborgen rechten

12. Rol van raad Programmamanager B&W Gemeenteraad

13. Vragen gemeente raad inzake decentralisaties Cultuur Acceptatie onzekerheid Hoe is reflectie georganiseerd? Opmerkzaamheid Fouten / incidenten Strategie & beleid Welke risico’s zijn acceptabel? Welke risico’s kunnen we dragen? Welke risicobuffer noodzakelijk? Risicoanalyses belangrijke keuzes Beheersing • Sturing eigen organisatie • Monitoren externe risico’s (data en trendanalyse) • Scenario’s en oefening incidenten • Regie op contractpartijen RM proces Kwaliteitseisen risicoanalyse Positionering risicomanagers Diversiteit en objectiviteit Actuele en regelmatige rapportage

14. Voorbeelden… NIET Is er een beleid om hoe om te gaan met incidenten? Is er een Rmbeleid? Is er aantoonbare reflectie georganiseerd? WEL Wanneer hebben jou voor het laatste signalen bereikt over mogelijke incidenten? Bij welke grote beslissingen heb je laatste de risicoanalyse erbij gepakt? Wanneer ben je voor het laatst overtuigd van je ongelijk?

15. Welke risico’s zijn acceptabel? Transitie zelf • De organisatie is niet op 1/1/2015 gereed om de taken over te nemen • De wethouder doet te ambitieuze toezeggingen • De burgers hebben te hoge verwachtingen van de gemeente • Juni 2015 “geld is op” • Verkeerde keuzes gemeente qua inrichting • Er vindt geen tijdige uitwisseling van informatie plaats • De samenwerkende gemeenten verschillen veel van inzicht over de risicoverevening Risico’s beleidsveld Jeugdzorg • Kindje overlijdt • Doktertje spelen • Professionals ondervinden teveel bureaucratie en daardoor vrijheidsbeperking van handelen AWBZ - WMO • Er ontstaat een discussie in de media over verlies aan werkgelegenheid bij aanbiedende partijen • De gemeente is te afhankelijk van zorgaanbieders • Zorgaanbieder gaat failliet • Cliënten die tussen wal en het schip vallen Participatiewet • De verwachting is dat er een tekort kan ontstaan op het WSW deel. Dit tekort zal ten koste gaan van het budget van het W-deel en de re-integratie voorziening. • Het overleg tussen de gemeenten en de partners vergt teveel tijd • Er worden niet voldoende kansen benut om banen te creëren.

16. Negatieve foutencultuur Verdoezelen fouten Afstraffen fouten Angst door fouten Fouten niet zien Misplaatste arrogantie Positieve foutencultuur Praten over fouten Leren van fouten Risico nemen Zoeken naar oorzaken Open voor reflectie Leren van fouten

17. ZELF DRAGEN Vermijden Verminderen Accepteren OVERDRAGEN Risico’s beheersen DELEN

20. Tot slot… Risico-analyse als basis voor onderhandelingen Let op exit en goede governance samenwerkingsverbanden (max 6 jr) Reserveer voor tegenvallers Investeer in organisatie en ontwikkelingstraject Diversiteit en reflectie in projectgroep

21. VISIE “Wij willen dat alle hulp- en zorgbehoevenden de kans krijgen om zich te ontwikkelen en naar eigen vermogen mee te doen in de samenleving.” Doelstellingen 1/1/2017 Realisatie doelstellingen binnen beschikbare middelen Het productenpakket biedt ruimte voor maatwerk De inzet van 2e Lijnszorg is met 10% afgenomen t.o.v. 2012 Het wijkteam in het gebied is voor 100% herkenbaar bij de doelgroep 95% van alle aanvragen heeft binnen 10 werkdagen adequaat aanbod 7 9 8 2 12 13 Samenwerking 4 1 Optimale prijs/kwaliteit-verhouding 1e lijn Verdeling aantal `dure cliënten` Juiste balans maatwerk vs. standaardisatie 1 3 Cliënten 9 13 13 2 Soepele overgang Snel op- en af kunnen schalen Gemotiveerd `nee` willen en kunnen zeggen Overlap tussen regelingen eruit Sterke filter 1e en 2e lijn 6 11 11 Interne Processen 11 6 Flexibiliteit in samenwerkings-overeenkomsten Gefaseerde aanpak Proactievewerkwijze Voldoende gekwalificeerd personeel 5 5 2 Organisatie, innovatie & leren 4 Koppeling inhoudsgerichte en bedrijfsproces gerichte mensen 8 Hoge motivatie personeel Inbouwen reflectiemomenten op werkwijzen 8 6 6 9 10