NAJSŁYNNIEJSZE POLSKIE TEATRY

1. NAJSŁYNNIEJSZE POLSKIETEATRY

2. TEATR IM.JULIUSZA SŁOWACKIEGO W KRAKOWIE • Działa nieprzerwanie od 1893 roku. Jedna z najsłynniejszych i najbardziej zasłużonych polskich scen. Gmach, zbudowany przez Jana Zawiejskiego, jest zaliczany do najcenniejszych zabytków architektury teatralnej w Europie. Na frontonie widnieje napis: „Kraków narodowej sztuce”. Wnętrza ozdabiają freski wiedeńskiego artysty Antona Tucha oraz słynna kurtyna Henryka Siemiradzkiego. Obok sceny znajduje się zabytkowa garderoba wielkiego aktora Ludwika Solskiego. • Otoczony legendą Teatr już na przełomie XIX i XX w. pełnił funkcję sceny narodowej. Był miejscem narodzin współczesnej polskiej reżyserii, scenografii, inscenizacji i aktorstwa. Debiutowało tu pokolenie artystów Młodej Polski – wśród nich Stanisław Wyspiański. Prapremiery jego genialnych dzieł, m.in. Wesela (1901) i Wyzwolenia (1903), należą do najważniejszych wydarzeń w dziejach polskiej kultury. Na przełomie XIX i XX wieku historyczne znaczenie miały pierwsze realizacje arcydzieł polskiego romantyzmu: Kordiana, Dziadów i Nie-Boskiej komedii. Przywiązanie do tradycji szło w parze z poszukiwaniem nowych kierunków w sztuce, o czym najlepiej świadczy debiut najwybitniejszego przedstawiciela polskiej awangardy XX w. Stanisława Ignacego Witkiewicza (Witkacego) w 1921 roku. • Kierowali tym niezwykłym Teatrem wybitni dyrektorzy – m.in. Pawlikowski, Solski, Osterwa, Frycz, spektakle realizowali znakomici reżyserzy. W latach siedemdziesiątych debiutowało tu pokolenie wybitnych inscenizatorów, wśród nich Krystian Lupa. Współpracowali z tą sceną wielcy scenografowie: Frycz, Pronaszko, Stopka, Kreutz-Majewski, Kantor, gościnnie lub stale występowali najznakomitsi polscy aktorzy: Modrzejewska, Wysocka, Solska, Siemaszkowa, Jaroszewska, Solski, Osterwa, Jaracz, Junosza-Stępowski, Łomnicki, Holoubek. Dziś ten teatr sprzyja młodym – debiutowali tu lub realizowali tu swoje pierwsze spektakle artyści zaliczani dziś do czołówki polskiego teatru, m.in. Maja Kleczewska, Agnieszka Olsten, Agata Duda-Gracz, Magdalena Piekorz, Paweł Miśkiewicz, Maciej Sobociński, ale też wystawia spektakle mistrzów – m.in. Barbary Sass, Krzysztofa Babickiego, Janusza Wiśniewskiego, Macieja Wojtyszki, Rudolfa Zioły. • Teatr im. Juliusza Słowackiego niezmiennie zajmuje wyjątkowe miejsce w kulturze Krakowa. Na kilku scenach proponuje spektakle ważne, wartościowe, żywo komentujące współczesność, ale też w sposób twórczy odwołujące się do polskiej i europejskiej tradycji. W Teatrze działa też słynny Krakowski Salon Poezji Anny Dymnej, offowa Scena w Bramie, a w okresie letnim ogródkowa Scena przy Pompie.

3. TEATR STARY • Teatr Stary w Lublinie to najstarszy po krakowskim Teatrze Starym zachowany budynek teatralny w Polsce[1]. XIX-wieczny obiekt znajduje się w granicach lubelskiego Starego Miasta, został wystawiony w stylu klasycystycznym z dekoracją w postaci ślepych arkad i prostokątnych płycin oraz dekoracjami sztukateryjnymi od ul. Jezuickiej, na fasadzie umieszczono płaskorzeźby masek i gryfów. • Oryginalnie budynek był podzielony na cztery piętra: parter, krzesła na I piętrze, balkon i galerię. Scenę oświetlano przy pomocy oświetlenia olejowego, później naftowego. W wyniku przebudowy z lat 2007-2012 budynek uzyskał dwie dodatkowe kondygnacje podziemne mieszczące magazyny oraz zaplecze sanitarne (pierwotnie teatr nie był podpiwniczony). W teatrze zachowano pierwotny układ foyer – widownia – scena – zascenie. Po przebudowie Teatr ma 165 miejsc siedzących. • W obecnym kształcie Teatr Stary jest miejscem różnorodnych wydarzeń kulturalnych. Zaplanowane są zarówno spektakle teatralne jak i koncerty, ale także spotkania, debaty oraz zajęcia edukacyjne dla dzieci. Placówka ma charakter interdyscyplinarny, konfrontujący, dynamiczny i edukacyjny

4. TEATR NARODOWY • Teatr Narodowy w Warszawie – najstarszy, obecnie istniejący, teatr w Polsce, założony w 1765 roku przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Pierwszy stały teatr na ziemiach polskich powstał 17 lat wcześniej w Białymstoku. • Teatr Narodowy jest dzisiaj jednym z trzech teatrów o statusie instytucji narodowej, o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury – co oznacza, że podlega bezpośrednio Ministrowi Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Minister powołuje jego dyrektorów: naczelnego i artystycznego. Oprócz Teatru Narodowego w Warszawie, podobny status posiada jeszcze jeden teatr dramatyczny, Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie oraz Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie. • Teatr Narodowy dzieli budynek przy placu Teatralnym z Teatrem Wielkim – Operą Narodową. • Dyrektorem naczelnym Teatru jest Krzysztof Torończyk (od 1998 roku), zaś dyrektorem artystycznym Jan Englert (od 2003 roku).

5. TEATR POWSZECHNY • Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie – teatr założony w 1944 roku z siedzibą przy ulicy Jana Zamoyskiego 20 w Warszawie. Przed II wojną światową znajdował się w tym samym miejscu Kino-Teatr Popularny. Teatr Powszechny działa od 1944 otwarty z inicjatywy Jana Mrozińskiego jeszcze dalej pod nazwą Teatr Popularny. W 1945 dyrekcję teatru objął Eugeniusz Poreda. • W pierwszych latach Teatr Powszechny był miejscem pracy dla wielu przedwojennych aktorów. Od początku grano największych twórców światowej literatury takich jak: Włodzimierza Perzyńskiego, Gabrielę Zapolską, Karola Dickensa czy Szekspira. W 1955, na jeden sezon, Teatr Powszechny objął Henryk Szletyński. Po nim dyrektorem był Tadeusz Kaźmierski, a kierownikiem artystycznym została Irena Babel. • W końcu lat 50. rozpoczął się okres odnowy, przełomowa okazała się premiera spektaklu "Wojna i pokój". Gwiazdą teatru był niewątpliwie Adam Hanuszkiewicz, który objął w 1963 dyrekcję sceny przy ulicy Zamoyskiego. W 1969 Adam Hanuszkiewicz został mianowany szefem Teatru Narodowego w Warszawie. Aktorzy Powszechnego i Narodowego stworzyli jeden zespół. W 1975 dyrektorem teatru został Zygmunt Hübner, wybitny reżyser i aktor. Zygmunt Hübner skoncentrował wokół sceny najlepszych ówcześnie aktorów: Mariusza Benoit, Janusza Gajosa, czy Krystynę Jandę. W 1989 zmarł Zygmunt Hübner, a dyrektorem artystycznym Teatru Powszechnego został Andrzej Wajda, a od 1991 do 2007 dyrektorem naczelnym i artystycznym teatru był Krzysztof Rudziński, który z powodzeniem zastosował formułę teatru gwiazdorskiego. W latach 2007-2011 dyrektorem naczelnym i artystycznym był reżyser Jan Buchwald. Od września 2011 dyrektorem jest Robert Gliński.

6. TEATR WSPÓŁCZESNY • Teatr Współczesny w Warszawie - warszawski teatr, zlokalizowany w dzielnicy Śródmieście przy ul. Mokotowskiej 13 w rejonie placu Zbawiciela. Początkowo nosił nazwę Teatru Kameralnego i powstał tuż po wojnie w Łodzi. W roku 1949 wszystkie teatry w Polsce upaństwowiono i zespół został przeniesiony do Warszawy. Od tamtej pory (już jako Współczesny) znajduje się na ulicy Mokotowskiej 13. • Teatr założyło czworo artystów, ale kojarzono go głównie z nazwiskiem Erwina Axera, który uznawany jest za jednego z największych twórców powojennego teatru. Ideą Teatru Współczesnego było utrzymywanie intelektualnych więzi z krajami Europy Zachodniej (przy politycznemu zwróceniu się ku Wschodowi). Artyści dążyli więc do wykorzystywania literatury i kultury europejskiej, niejako "współczesnej", do czego właśnie nawiązywała nazwa Teatru. • Przez wiele lat był to teatr wystawiający uważnie dobrane sztuki literackie w możliwie najlepszej reżyserii i obsadach. Miało to na celu swego rodzaju budowanie "wysp duchowego oporu"

7. TEAR SYRENA • Teatr Syrena – teatr w Warszawie mieszczący się przy ulicy Litewskiej 3. Jego dyrektorem naczelnym i artystycznym jest Wojciech Malajkat. • Teatr powstał w 1945 roku w Łodzi, a jego pierwszymi aktorami byli: Jadwiga Andrzejewska, Irena Malkiewicz, Stefania Górska, Stanisława Perzanowska, Jerzy Pichelski, Zygmunt Chmielewski, Wacław Jankowski, Kazimierz Pawłowski, Wieńczysław Gliński, Ludwik Sempoliński, Stefan Witas, Edward Dziewoński, Romuald Gierasiński, Kazimierz Rudzki, Eugeniusz Koszutek, Eugenia Sutt i Tadeusz Sutt. Od roku 1948 teatr ma swoją siedzibę w Warszawie. W 1950 roku Teatr Syrena został upaństwowiony. Na deskach Syreny występowało także wielu muzyków, m.in. Violetta Villas, Mieczysław Fogg, Halina Kunicka, Marek Grechuta oraz Irena Santor. • W latach 1958–1971 kierownikiem muzycznym Teatru Syrena był Wiktor Osiecki.

8. TEATR WIELKI • Teatr Wielki w Łodzi – największy łódzkiteatr, specjalizujący się w wystawianiu oper, operetek i przedstawień baletowych. Budowa trwała z przerwami - rozpoczęta w 1949 jako Teatr Narodowy, w 1954 r. uchwałę Prezydium Rady Narodowej przeznaczono na siedzibę Opery Łódzkiej[1]. Otwarty 19 stycznia 1967 roku r. Do chwili obecnej wystawiono w nim ponad 280 premier. Teatr należy do jednej z najważniejszych scen operowych w Polsce[potrzebne źródło]. Dyrektorem naczelnym teatru jest Wojciech Nowicki, a artystycznym – Waldemar Zawodziński. • Zrealizowano tutaj zarówno dzieła klasycznych kompozytorów (m.in. Piotr Czajkowski, Wolfgang Amadeusz Mozart, Giuseppe Verdi, Richard Wagner, Vincenzo Bellini, Gaetano Donizetti, Gioacchino Rossini), jak i współczesnych (m.in.: Romuald Twardowski, Krzysztof Penderecki, Bogdan Pawłowski, Philip Glass). • Teatr prowadzi także rozległą działalność impresaryjną, dzięki której jego spektakle prezentowane były w krajach całej Europy i w Stanach Zjednoczonych. • Na deskach Teatru gościnnie występowali artyści o randze światowej, jak Victoria de Los Angeles, Fedora Barbieri, Kiri Te Kanawa, Placido Domingo, Jose Cura, Jose van Dam, Andrea Bocelli. Pracowali tu reżyserzy:Roman Sykała, Adam Hanuszkiewicz, Maciej Prus, Maria Fołtyn, Henryk Baranowski, Marek Weiss-Grzesiński, Ryszard Peryt; scenografie tworzyli: Marian Kołodziej, Henri Poulain, Franciszek Starowieyski, Andrzej Kreuz-Majewski, Krzysztof Pankiewicz, a dyrygowali.m.in.: Zygmunt Latoszewski, Antoni Wicherek, Bohdan Wodiczko, Bogusław Madey, Wojciech Michniewski, Tadeusz Wojciechowski, Jose Maria Florencio, Andrzej Straszyński, Tadeusz Kozłowski, Jacek Kaspszyk. • Teatr Wielki jest także organizatorem międzynarodowych imprez teatralnych, w tym Łódzkich Spotkań Baletowych. Biorą w nich udział zespoły z całego świata, między innymi:

9. TEATR POLSKI • Teatr Polski w Bielsku-Białej – założony w 1890 r. teatrdramatyczny, znajdujący się w Bielsku-Białej, w zabytkowym gmachu w centrum miasta, na historycznym Dolnym Przedmieściu, przy ul. 1 Maja. Gmach Teatru Polskiego został wzniesiony w latach 1889–1890 według projektu wiedeńskiego architekta Emila von Förstera w stylu eklektycznym z przewagą neoklasycyzmu i neobaroku, z wykorzystaniem motywu rzymskiego łuku triumfalnego na fasadzie ozdobionej ponadto posągami Apolla oraz muz: Melpomeny i Talii. • Teatr w swoim kształcie, zgodnie z założeniem Förstera, przypomina Operę Wiedeńską i Teatr Narodowy w Budapeszcie. Do dziś zachowała się kurtyna z 1890 r. przedstawiająca Taniec Nimf, wykonana w pracowni Franciszka Rottonary. • W latach 1904-1905 nastąpiła przebudowa wg projektu biura projektowego Fellner & Helmer w Wiedniu. • W kwietniu 2008 r. zakończył się generalny remont elewacji teatru, wraz z konserwacją wszystkich rzeźb, iluminacją, a także wymianą poszycia dachowego. Budynek zyskał również nową, obrotową scenę, klimatyzację i nowe oświetlenie, a piwnicę zaadaptowano na kawiarnię. • Przed budynkiem teatru znajduje się replika zabytkowej fontanny z 1895 r., podarowanej miastu przez budowniczych bielskich wodociągów.

10. TEATR STUDIO BUFFO • Teatr Studio Buffo – teatr muzyczny w Warszawie działający (jako teatr Buffo) od 1956 roku. Od 1992 pod obecną nazwą i kierownictwem Janusza Stokłosy (prezesa) i Janusza Józefowicza (dyrektora artystycznego). Pierwszy po drugiej wojnie światowej i przez wiele lat jedyny prywatny teatr w Warszawie. Siedziba teatru mieści się w przyziemiu budynku Głównej Kwatery Związku Harcerstwa Polskiego przy ul. Marii Konopnickiej 6 w Warszawie (Śródmieście). Budynek ten oddano do użytku w 1934 r. W okresie II Rzeczypospolitej był polską siedzibą organizacji YMCA (Young Men's Christian Association). Amerykanie wspierali polski oddział YMCA i zarówno przed jak i po wojnie przysyłali w darach najnowsze płyty z muzyką prosto z USA. W czasach stalinizmu komuniści zniszczyli zbiory płyt. • W budynku przy Konopnickiej 6 dokonano 26 sierpnia 1939 roku pierwszego w historii Polski udanego pokazu telewizji czarno-białej na zakupionym za granicą telewizorze Philips. Był to początek historii telewizji w Polsce. Pokazano występy Mieczysława Fogga, a także film "Barbara Radziwiłłówna". Sygnał telewizyjny emitowano z gmachu Prudentialu. W 1956 roku powstał w budynku teatr Buffo. Twórcą tego teatru był Zenon Wiktorczyk. Jedną ze scen zorganizowano w dawnym basenie.

11. TEATR LUDOWY • Teatr Ludowy – krakowski teatr, znajdujący się w Nowej Hucie na osiedlu Teatralnym 34, działający od 3 grudnia1955 roku. • Budynek teatru zaprojektowali Janusz Ingarden i Marta Ingarden oraz Jan Dąbrowski. Teatr miał być w założeniach sceną kameralną nowohuckiego teatru, zlokalizowanego na Placu Centralnym (zamykając go od południa) i w czasie budowy występował pod nazwą Tetr Kameralny. • Rozpoczął działalność premierą sztuki Krakowiacy i GóraleWojciecha Bogusławskiego. Teatr prowadzony był przez Krystynę Skuszankę (dyrektor) i Jerzego Krasowskiego (reżyser) oraz Józefa Szajnę (scenograf). • Działalność Teatru Ludowego poprzedził w Nowej Hucie amatorski, robotniczy teatr Nurt, którym kierował znany literat Jan Kurczab. Scena ta powstała jako zespół amatorski w 1952 r. W maju 1953 r. "Nurt" otrzymał status teatru zawodowego. Działał do lutego 1954 r. • Teatr Ludowy wystawia również sztuki na Scenie pod Ratuszem w budynku ratusza na Rynku Głównym. • Scena Stolarnia to najmłodsza scena Teatru Ludowego. Powstała w 2004 roku a mieści się w budynku zaplecza na os. Teatralnym 23, gdzie kiedyś naprawdę była teatralna stolarnia.

12. TEATR MUZYCZNY ROMA • Teatr Muzyczny ROMA – teatr musicalowy w Warszawie, mieszczący się w samym centrum miasta, przy ul. Nowogrodzkiej 49. W latach 90. XX wieku teatr przeszedł pod opiekę władz Warszawy, zmieniając nazwę (dawniej Operetka WarszawskaOd 1998 roku dyrektorem naczelnym i artystycznym teatru jest Wojciech Kępczyński. Funkcję kierownika literackiego pełni Daniel Wyszogrodzki. • Teatr pod dyrekcją Wojciecha Kępczyńskiego realizuje inscenizacje światowej klasyki musicalowej. Dzieła takich kompozytorów – jak Andrew Lloyd Webber czy Claude-Michel Schönberg – doczekały się na scenie autorskich inscenizacji typu non-replicaproduction. Jako reżyser Wojciech Kępczyński współpracuje z najlepszymi twórcami w kraju. Wśród realizatorów spektakli znaleźli się m.in. Dorota Kołodyńska (kostiumy) i Boris Kudlička (scenografia). Z teatrem współpracował Roman Polański oraz Jerzy Jeszke[2]. Teatr Muzyczny Roma konsekwentnie realizuje politykę popularyzacji musicalu jako gatunku, a o powodzeniu tej misji świadczy rosnąca popularność kolejnych wystawianych na jego scenie tytułów (np. musical Upiór w operze obejrzało niemal 700 tysięcy widzów). Przez 15 lat działalności sceny musicalowej teatr odwiedziło 3 miliony widzów. Dyrektor Wojciech Kępczyński nie tylko zaprezentował polskiej publiczności trzy najpopularniejsze musicale w historii – Koty, Upiór w operze i Les Misérables – ale przygotował także prapremiery produkcji rodzimych, wśród których z uznaniem spotkał się musical familijny Akademia Pana Kleksa (2007).

13. A OTO KILKA Z NICH 