Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй

1. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй Баянгол дүүргийн Хөдөлмөрийн хэлтэс

2. Агуулга: • Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал,эрүүл ахуй • ХАБЭА-н талаар төрөөс баримтлах бодлого • Үндэсний хөтөлбөр • Үйлдвэрлэлийн осол гарч байгаа үндсэн шалтгаан • ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл

3. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуй • Хөдөлмөрлөх явцад хүний ажиллах чадвар, эрүүл мэндийг хэвээр хадгалах, эрүүл, аюулгүй нөхцөлийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн нийгэм эдийн засаг, зохион байгуулалт, техник, технологи, ариун цэвэр, эрүүл ахуйн арга хэмжээ авах, эмчлэх, сувилах, нөхөн сэргээх, эрсдэлээс хамгаалах үйл ажиллагааг хэлнэ.

4. Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал гэж хөдөлмөрлөх явцад хүний эрүүл мэнд, хөдөлмөрлөх чадварт үйлдвэрлэлийн аюултай, хортой хүчин зүйлийн нөлөөллийн түвшин нь эрүүл ахуйн зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс хэтрэхгүй байхыг хэлнэ. • Хөдөлмөрийн эрүүл ахуй гэж хөдөлмөрлөх явцад хими, физик, биологийн хүчин зүйлээс шалтгаалан хүний бие махбодь, мэдрэл сэтгэхүйд өөрчлөлт орж өвчлөх, хөдөлмөрийн чадвараа түр болон бүрэн алдахаас

5. Хөдөлмөрийн нөхцөл гэж хөдөлмөрлөх явцад хүний ажиллах чадвар, эрүүл мэндэд дагнасан буюу хамссан байдлаар нөлөөлөх ажлын байрны болон үйлдвэрлэлийн орчныг хэлнэ • Үйлдвэрлэлийн хортой хүчин зүйл гэдэг нь хүний эрүүл мэндэд нөлөөлж өвчлүүлэх, сэтгэхүйд өөрчлөлт оруулах, хөдөлмөрлөх чадварыг бууруулах, мэргэжлийн өвчин бий болгох уршиг бүхий үйлдвэрлэлийн хүчин зүйл юм.

6. Үйлдвэрлэлийн аюултай хүчин зүйл гэдэг нь ажлын ээлжийн хугацаанд хурц хордлого, үйлдвэрлэлийн осолд хүргэх, хүний эрүүл мэнд амь насанд аюул учруулах хүчин зүйл юм. • Ажлын байран дахь эрсдэл гэж иргэнийг үйлдвэрлэлийн осол, хурц хордлого, мэргэжлээс шалтгаалах өвчинд хүргэж болзошгүй ажлын байрны нөхцөлийг хэлнэ.

7. Тусгай хувцас гэж үйлдвэрлэлийн хортой, аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс хамгаалах зориулалт бүхий хувцас, гутал, малгай, бээлий зэрэг хэрэгсэл юм. • Нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл гэж үйлдвэрлэлийн хортой, аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс ажилтныг хамгаалах зориулалт бүхий хэрэгсэл юм. • Хамтын хамгаалах хэрэгсэл гэж үйлдвэрлэлийн хортой, аюултай хүчин зүйлийн нөлөөллөөс 2 ба түүнээс дээш тооны ажилтныг нэгэн зэрэг хамгаалах зориулалт бүхий хэрэгсэл юм.

8. ХАБЭА-н талаар төрөөс баримтлах бодлого: • Төрийн бодлогын үндэс нь хөдөлмөр эрхэлж байгаа иргэн, ажилтны амь нас, эрүүл мэндийг хамгаалахад чиглэгдэнэ. /ХАБЭА-н тухай хуулиас/

9. ХАБЭА-н хууль, хөтөлбөр, бодлого, стандарт • ХАБЭА-н Үндэсний хөтөлбөр 1997 оноос хэрэгжсэн. (4 дэх Хөтөлбөр хэрэгжиж байна.) • ОУХБ-ын Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн тухай 155 дугаар конвенцид 1997 онд Монгол улс нэгдэн орсон. • ХАБАЭ-н харилцааг зохицуулах хууль 2008 онд батлагдсан. • Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн гурван талт Үндэсний хороо 2009.04.02-нд байгуулагдсан. • ХААЭА-н удирдлагын тогтолцооны талаарх удирдамж MNS ILO OSH 1:2003. • MNS OHSAS 18001:2012 Хөдөлмөрийн эрүүл аюулгүй байдлын удирдлагын тогтолцоо-шаардлага стандарт.

10. ХАБЭА-н талаар төрөөс баримтлах зарчим: • ХАБЭА-н талаарх хэм хэмжээний шаардлага нэгдмэл байх; • ХАБЭА-н шаардлага, стандартыг хэрэгжүүлэх хяналтын тогтолцоог хангах; • ХАБЭА-н мэдээлэл ил тод, үнэн бодитой байх; • ХАБЭА-н шаардлагад нийцсэн хөдөлмөрийн нөхцлийг бүрдүүлсэн байх;

11. ХАБЭА-н хуулиар дараах харилцааг зохицуулж байна: • ХАБЭА-н талаарх монгол төрийн бодлого, зарчим; • ХАБЭА-н асуудал хариуцах байгууллагын удирдлага, тогтолцоо, бүрэн эрх, санхүүжилт; • Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн шаардлага, стандарт; • Хөдөлмөрийн аятай нөхцлөөр хангуулах иргэн, ажилтны эрх, үүрэг; • Үйлдвэрийн осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчин, хурц хордлого; • Аж ахуйн нэгж байгууллагын ХАБЭА-н зохион байгуулалт; • Ажил олгогчийн эрх, үүрэг; • Хяналтын тогтолцоо; • Хууль, тогтоомж зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлага;

12. Эрүүл мэндийн үзлэг /14-р зүйл/ • Ажил олгогч нь зайлшгүй шаардлагатай эрүүл мэндийн урьдчилсан ба хугацаат үзлэгт ажилтныг хамруулна. • Эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдах шаардагдах зардлыг ажил олгогч хариуцна. • Гүйцэтгэж буй ажил, хөдөлмөрт шаардлагатай бол эмнэлгийн үзлэгт орсон байна. • Ажилтныг эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулах журмыг эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага батална

13. Ажилтныг тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслээр хангах /15-р зүйл/ • Ажил олгогч ажилтныг ажлын нөхцөл онцлогт тохирсон ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслээр үнэ төлбөргүй хангана. • Ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийг турших, худалдаж авах, хадгалах, цэвэрлэх, засварлах, ариутгах зардлыг ажил олгогч хариуцна. • Ажил олгогч ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийн нэр, төрөл, эдэлгээний хугацаа бүхий жагсаалтыг баталж мөрдөнө. • Ажил олгогч ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийн чанарын талаармэргэжлийн байгууллагаар ажил олгогч дүгнэлт гаргуулсан байна.

14. Үйлдвэрлэлийн осол гарч байгаа үндсэн шалтгаан: • Үйлдвэрлнэлийн осол гэж ажилтан ажил олгогчоос өгсөн хөдөлмөрлөх үүргээ биелүүлэх явцад үйлдвэрлэлийн болон түүнтэй адилтгах аюултай хүчин зүйлийн нөлөөнд өртөж эрүүл мэндээр хохирох, амь насаа алдахыг хэлнэ. • Ажилтнуудад аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа тогтмол өгдөггүй, ХАБЭА-н талаарх ажилтнуудын ойлголт мэдлэг, дадлага, чадвар дутмаг; • Машин, техник тоног төхөөрөмжийн бүрэн бүтэн байдалд тавих хяналт хангалтгүй зэрэг зохисгүй үйл ажиллагаатай холбоотой байна.

18. Уурхайн салбарт гарсан үйлдвэрлэлийнослын судалгаа /2007-2012 он/

19. Мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний талаар: • Мэргэжлээс шалтгаалах өвчин гэдэг нь ажиллагсдын бие махбодид хөдөлмөрлөх үүргээ биелүүлэх явцад үйлдвэрлэлийн сөрөг хүчин зүйлийн нөлөөллөөс шалтгаалан үүссэн эмгэгийг хэлнэ. МШӨ-ний идэвхтэй хяналтанд байгаа өвчтний 2010-2012 оны судалгааг авч үзвэл, • он нийт хүн уурхайн салбарын хувь • 2010 5336 3519 65,9% • 2011 5241 3349 63,8% • 2012 4897 3203 65.49 Мэргэжлээс шалтгаалсан өвчний хяналтанд байгаа нийт өвчитний 65 орчим хувийг уул уурхайн салбарт ажиллагсад эзэлж байна. • Уул уурхайн компаниуд ажилчдаа эрүүл мэндийг үзлэгт хамруулах, үзлэгийн мөрөөр тодорхой арга хэмжээ авч сувилуулах, эмчлүүлэх ажлыг өргөн хүрээнд хийх хэрэгтэй байна.

20. ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл: • “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль”-д нэмэлт, өөрчлөлт оруулах;/Хөдөлмөрийн сайдын 2013 оны 3-р сарын а/47 дугаар тушаалаар ажлын хэсэг байгуулагдсан. / • ХАБЭА-н стандартуудыг шинэчлэх жагсаалт гаргаж, хэрэгжүүлэх; • Салбарын яамдад ХАБЭА-н асуудал хариуцсан бүтэц, орон тоо бий болгох; • Салбарын яамд, аймаг, нийслэл, дүүрэг бүр “Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн орчныг сайжруулах дэд хөтөлбөр” боловсруулж хэрэгжүүлэх /2012-2016 онд/;

21. ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл: • Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал эрүүл, ахуйн менежментийн системийг аж ахуй нэгж, байгууллагад нэвтрүүлэх; • Ажлын байрны хөдөлмөрийн нөхцлийн үнэлгээ хийх шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг Хөдөлмөрийн эрүүл мэнд судлалын төвд хийх; • ХАБЭА-н сургалт явуулж байгаа одоогийн тогтолцоог шинэчилж, боловсронгуй болгох;/ХАБЭА-н сургалт зохион байгуулах, шалгалт авах журам. Хөдөлмөрийн сайдын 2013.03.25-ны а/53 дугаар тушаал / • ҮОХХСБДүрмийг шинэчлэн боловсруулах

22. ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл: • МСҮТ-үүдийг түшиглэн ХАБЭА-н сургалт зохион байгуулах асуудлыгсудалж, хэрэгжүүлэх. Ингэснээр үндэсний хэмжээний тогтолцоог бий болгох эхлэлийг тавих; • Эрүүл-аюулгүй ажлын байрыг эрхэмлэгч байгууллага шалгаруулах журмыг Хөдөлмөрийн сайдын 2013 оны 4-р сарын 8-ны өдрийн а/61 дүгээр тушаалаар баталсан. Энэ журмыг хэрэгжүүлэх ажлыг орон нутагтаа аймаг, дүүргийн хөдөлмөрийн хэлтэс хариуцна.

23. ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл: • ХАБЭА-нудирдлагын тогтолцоог боловсронгуй болгож, аймаг, нийслэл, дүүрэгт салбар хороо, суманд ХАБЭА-н асуудал хариуцсан ажилтан ажиллуулах; /энэ асуудлаар Хөдөлмөрийн тухай хууль, ХАБЭА-н тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан/ • Өмчийн хэлбэрийг үл харгалзан мэргэжлийн болон дээд боловсролын сургалтын байгууллагын сургалтын хөтөлбөрт ХАБЭА-н чиглэлээр заавал судлах агуулга тусгах;

24. ХАБЭА-н талаар цаашид хэрэгжүүлэх ажлын чиглэл: • ХАБЭА-н сарын аяныг өрнүүлж, дүгнэх /4-р сарын 1-нд энэ аяны нээлт орон даяар болсон. • Жил бүрийн 4-р сарын 28-ыг ОУХБ-аас ХАБЭА-н дэлхийн өдөр болгон 1999 оноос тэмдэглэж байгаа.

25. Аж ахуйн нэгж, байгууллага, иргэний өмнө тавигдаж буй зорилт: • Байгууллагын хөдөлмөрийн дотоод журам • Хамтын гэрээ • Хөдөлмөрийн гэрээ • Ажил гүйцэтгэх гэрээ /иргэний хуулийн 31-р бүлэг 343-360 дугаар зүйл/

26. Анхаарал тавьсанд баярлалаа.