Podstawy naukowe dla właściwego postępowania z owcami podczas transportu

1. Podstawy naukowe dla właściwego postępowania z owcami podczas transportu Fizjologia i zachowanie Na podstawie materiałów ze szkolenia w Teramo, Włochy w dniach 26-30 stycznia 2009r.

2. Naukowe podstawy do oceny dobrostanu zwierząt

3. Co to jest dobrostan? Dobrostan = stan, w którym organizm potrafi uporać się z trudnościami występującymi w jego środowisku życia (Broom 1986) Czynniki warunkujące: • Brak negatywnych stanów emocjonalnych, takich jak strach i ból • Brak zaburzeń funkcjonowania organizmu • Możliwość typowego dla gatunku zachowania się (według Duncana i Frasera, 1997)

4. Interakcje ze środowiskiem Jak dobrze zwierzę radzi sobie ze środowiskiem? ŚRODOWSKO ZWIERZĘ Ile wysiłku to wymaga? Reakcja organizmu na zmianę czynników zewnętrznych

5. Mechanizm reakcji na zmianę czynników zewnętrznych

6. Dobrostan owiec

7. Ból Owce są czułe na ból w takim samym stopniu, jak pozostałe gatunki zwierząt hodowlanych - brak oznak bólu u zwierzęcia nie oznacza, że zwierzę nie cierpi Nie wolno łapać ani podnosić owiec za wełnę

8. Transport Zwierzęta niezdatne do transportu: • Owce ciężarne (ostatnie 10% okresu ciąży) • Owce, które urodziły w okresie ostatnich 48 godzin • Bardzo młode zwierzęta (FVE, 2001)

9. Transport Zwierzęta wymagające stosowania szczególnych środków ostrożności podczas transportu • Zwierzęta z silną kulawizną • Zwierzęta z poważnymi ranami lub zaburzeniami • Zwierzęta z zaburzeniami koordynacji (FVE, 2001)

10. Strach • Owce są zwierzętami roślinożernymi („typ ofiary”) – reagują strachem na ludzi i inne bodźce zewnętrzne • System chowu w sposób znaczący wpływa na strach u zwierząt • Ostrożne obchodzenie się ze zwierzętami jest w przypadku owiec szczególnie istotne

11. Strach

12. Stres Przyczyny stresu: • Łączenie stad lub oddzielenie zwierzęcia od reszty grupy • Warunki termiczne • Pozbawienie pokarmu i wody – okres transportu

13. Łączenie stad • W przypadku mieszania stad owce są mniej agresywne niż świnie, chociaż płeć i wiek mają istotny wpływ na zachowanie • Oddzielenie od reszty stada może mieć negatywny wpływ na zwierzę – „izolacja społeczna”

14. Warunki termiczne Zakres temperatur wewnątrz pojazdu podczas transportu

15. Wentylacja podczas transportu Raport z trzeciego zebrania Grupy Roboczej OIE d/s dobrostanu zwierząt Paryż, 7-9 grudnia 2004 „Wentylacja podczas załadunku i transportu powinna gwarantować stałą wymianę powietrza, pozbycie się nadmiernego ciepła, wilgoci i szkodliwych gazów (jak amoniak oraz tlenek węgla) oraz zapobiegać gromadzeniu się amoniaku i dwutlenku węgla. W warunkach podwyższonej lub wysokiej temperatury, wentylacja powinna zapewniać odpowiednie chłodzenie konwekcyjne każdego zwierzęcia. W niektórych przypadkach właściwą wentylację można osiągnąć poprzez zwiększenie przestrzeni dla zwierząt.”

16. Problemy związane z długotrwałym transportem zwierząt Niechęć zwierząt do picia/jedzenia w pojeździe (zdarzają się sytuacje, że zwierzęta jedzą, lecz nie piją) Rywalizacja między zwierzętami o paszę lub wodę Trudność w przewidzeniu szacunkowego czasu trwania transportu

17. Zachowanie podczas transportu Prawidłowe: • Pozycja leżąca • Pozycja stojąca

18. Wielkość powierzchni ładownej Minimalna przestrzeń przeznaczona dla jednego zwierzęcia zależy od: • Masy ciała • Obecności/braku wełny • Obecności/braku rogów • Zachowania zwierząt • Konieczności zapewnienia odpowiedniej wentylacji w warunkach podwyższonej temperatury

19. Wielkość powierzchni ładownej Minimalna przestrzeń przeznaczona na jedno zwierzę (podróż < 4 godzin): • Nie ma konieczności zapewnienia możliwości jednoczesnego leżenia wszystkim zwierzętom • P=0.021 M0.67

20. Wielkość powierzchni ładownej Minimalna przestrzeń przeznaczona na jedno zwierzę (podróż > 4 godzin): • Konieczności zapewnienia możliwości jednoczesnego leżenia wszystkim zwierzętom • P=0.026 M0.67

21. Wielkość powierzchni ładownej Minimalna przestrzeń przeznaczona na jedno zwierzę (podróż > 12 godzin): • Konieczności karmienia i pojenia zwierząt w pojeździe • P=0.037 M0.67

22. Wielkość powierzchni ładownej

23. Reakcja na warunki drogowe Wskaźnik aktywności zwierząt w trakcie jazdy: Nawierzchnia równa - 0,25 ± 0,03 Nawierzchnia nierówna - 0,55 ± 0,03

24. Podsumowanie

25. Podsumowanie Duże znaczenie w przypadku transportu owiec ma załadunek zwierząt Ważna jest również odpowiednia opieka nad zwierzętami oraz kontrola ich stanu podczas transportu Sposób prowadzenia pojazdu i warunki na drodze wywierają znaczący wpływ na zachowanie zwierząt Przy określaniu przestrzeni przeznaczonej na jedno zwierzę należy uwzględnić kilka parametrów, w tym czas trwania podróży

26. Dziękuję za uwagę Opracowane na podstawie materiałów z prezentacji autorstwa Xaviera Manteca Vilanova,Universitat Autònoma de Barcelona