NÜKLEER SANTRALLERİN LİSANSLANMASI İÇİN YASAL VE DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVE

1. NÜKLEER SANTRALLERİN LİSANSLANMASI İÇİN YASAL VE DÜZENLEYİCİ ÇERÇEVE TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU NÜKLEER GÜVENLİK DAİRESİ 2014

2. İçindekiler • Düzenleyici çerçeve • Lisanslama yaklaşımı • Lisanslama prosedürü • Lisanslama Projelerinde Mevcut Durum • Tedarik Süreci ve İmalatçılara Yönelik Düzenleme(Taslak) • Denetimler ve yaptırım

3. Düzenleyici ÇerçeveKurumlar • Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) • Nükleer güvenlik, emniyet ve radyasyondan korunma hususlarında düzenleyici kurum • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (ÇŞB) • ÇED hususunda düzenleyici kurum • Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) • Elektrik üretimi ile ilgili düzenleyici kurum • Nükleer olmayan alanlardaki diğer yetkili kurumlar

4. Düzenleyici Çerçeve TAEK (Düzenleyici Birimler) BAŞKAN ATOM ENERJİSİ KOMİSYONU Nükleer Güç ve Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı Radyasyon Sağlığı ve Güvenliği Dairesi Nükleer Güvenlik Dairesi Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi Teknik Destek

5. Düzenleyici Çerçeve TAEK • Atom Enerjisi Komisyonu (AEK) • Nükleer tesis lisanslaması ile ilgili karar mercii • Nükleer Güç ve Güvenlikten Sorumlu Başkan Yardımcısı (NGGBY) • Lisanslama faaliyetlerinin koordinasyonu

6. Düzenleyici Çerçeve TAEK • Nükleer Güvenlik Danışma Komitesi (NGDK) • Nükleer güvenlik ve lisanslama ile ilgili danışma organı • Nükleer Güvenlik Dairesi (NGD) • Lisanslama faaliyetlerinin yürütüldüğü birim • Teknik Destek Organizasyonları (TDK) • Kurum içi, kurum dışı ve ulusal ve uluslararası kuruluş ve firmalar

7. Lisanslama Yaklaşımı • Lisanslamaya Esas Mevzuat • Mevzuat kod ve standartların listesi • Tesis kurucusu hazırlar ve TAEK’in onayına sunar • TAEK onaylar • Referans Santral • Kurucu önerir • TAEK onaylar • Referans santrale ilişkin güvenlik analizleri ve değerlendirmeler TAEK’e sunulur

8. Lisanslama YaklaşımıLisanslamaya Esas Mevzuat • Lisanslamaya esas mevzuat belgelerinin hiyerarşisi • Türk mevzuatı • UAEA temeller ve gerekler belgeleri • Tasarımcı (Referans santrali lisanslayan) ülkenin mevzuatı • Diğer ülke mevzuatları veya uluslararası dokümanlar

9. Lisanslama YaklaşımıReferans Santral • Kurucu aşağıdaki bilgi ve belgeleri sunar; • Benzer bir santral önerir • Referans santralden farklılıklar • Bu farklılıkların gerekçesi ve güvenliğe etkilerinin analizi

10. Lisanslama YaklaşımıReferans Santral • Kurucu önerir ve TAEK’in onayına sunar • TAEK onaylar • TAEK; • İlgili düzenleyici kurumla işbirliği anlaşması içerisine girer • İlgili düzenleyici kurumdan referans santralin güvenlik değerlendirme raporunu ister

11. Lisanslama Prosedürü • Prosedür, Nükleer Tesislere Lisans Verilmesine İlişkin Tüzükte tanımlanıyor • Her bir izin veya lisans için; • Başvuru bilgi ve belgeleri • Başvuru sahibi • TAEK’in yetkili karar mercii • İzin veya lisans koşulları Belirtiliyor.

12. Lisanslama Prosedürü Lisanslar Üç ana lisans adımı YER LİSANSI İNŞAAT LİSANSI İŞLETME LİSANSI;

13. Lisanslama Prosedürü Ara adımlar: İzinler • Sınırlı çalışma izni • Hizmete sokma izni • Yakıt yükleme ve deneme işletmelerine başlama izni • Nükleer yakıtı sahaya getirme izni • Ağır suyu sahaya getirme izni • Ağır su yükleme izni • Tesiste değişiklik yapma izni

14. Lisanslama Prosedürü Yer Lisansı • Hedef seçilen sahanın nükleer tesis kurmak için uygun olduğundan emin olmaktır. Aşağıdaki hususlara dikkat edilir; • Nüfus ve çevre özellikleri • Sahanın teknik özellikleri • Acil durum tedbirlerinin uygulanabilirliği • Lisans kararı AEK tarafından verilir

15. Lisanslama Prosedürü Yer Lisansı • Yer lisansı alan Kurucu; • Sahayı düzenleyebilir • Altyapı çalışmaları yapabilir – elektrik, yol, vb. • Nükleer reaktör tesisi dışındaki binaları inşa edebilir • Sahada detaylı incelemeler yapar ve sonuçlarını TAEK’e sunar. • Yerle ilgili proje parametrelerinin kesin değerlerini saptayıp TAEK’in onayına sunar.

16. Lisanslama Prosedürü İnşaat Lisansı • Tek başvuru ile iki yetkilendirme yapılır • Sınırlı çalışma izni • İnşaat lisansı • Hedef: Önerilen tasarımın radyasyondan korunma, nükleer güvenlik ve emniyet hedeflerini sağlandığından emin olmak

17. Lisanslama Prosedürü İnşaat Lisansı • İlk adım:Sınırlı Çalışma İzni • İzinle; • Tesisin temel hazırlıkları yapılabilir • Güvenlikle ilgili olmayan binaların inşaatı yapılabilir • İzin kararı AEK tarafından verilir • İkinci Adım:İnşaat Lisansı • Lisansı alan Kurucu • Tüm tesisin inşaatını ve montajını gerçekleştirebilir • Lisans kararı AEK tarafından verilir

18. Lisanslama Prosedürü İşletme Lisansı • Üç başvuru ve üç yetkilendirme • Himete sokma izni • Yakıt yükleme ve deneme işletmelerine başlama izni • Tam güçte çalışma izni ve işletme lisansı • İlave izinler • Nükleer yakıtın tesise getirilmesi • Ağır su yükleme izni

19. Lisanslama Prosedürü İşletme Lisansı • İlk adım:Hizmete Sokma İzni • Hizmete sokma programı TAEK’e sunulur • İzin aldıktan sonra, Kurucu • İşletmeye alma programını uygulamaya koyabilir • İzin kararı TAEK Başkanı tarafından verilir

20. Lisanslama Prosedürü İşletme Lisansı • İkinci adım:Yakıt yükleme ve Deneme İşletmelerine Başlama İzni • Son Güvenlik Analizi Raporu TAEK’e sunulur • İzni aldıktan sonra, Kurucu • Reaktöre yakıt yükleyebilir, kritiklik ve diğer işletme testlerini yapabilir • İzin kararı TAEK Başkanı tarafından verilir

21. Lisanslama Prosedürü İşletme Lisansı • Üçüncü adım:Tam Güçte Çalışma İzni ve İşletme Lisansı • Lisansı aldıktan sonra, Kurucu • Tesisi tam güçte çalıştırabilir (aşağıdakilere uygun olarak • Lisans koşulları • İşletme sınır ve koşulları • Onaylı prosedürler • Lisans kararı AEK tarafından verilir

22. NGS Lisanslama için Tahmini Takvim

23. Lisanslama Projelerinde Mevcut Durum • Akkuyu Nükleer Santralinin lisanslanması (1) • Yer lisansı (1976), güncellenmiş yer raporunun değerlendirilmesi ve yerle ilgili proje parametrelerinin değerlendirilmesine dönük hazırlıklar, • İnşaat lisansı başvurusuna dönük hazırlıklar, • İnsan kaynaklarının geliştirilmesi ve yetkinleştirilmesine dönük çalışmalar.

24. Lisanslama Projelerinde Mevcut Durum • Akkuyu Nükleer Santralinin lisanslanması (2) • Lisanslamada kullanılacak mevzuat listesi onaylandı • Referans santral (Novovoronezh-2) kabul edildi • Saha ve Firma denetimleri yapıldı • Güncellenmiş Yer Raporu TAEK tarafından değerlendirildi ve uygun bulundu • Genel Kalite El Kitabı ve Genel Kalite Planı onaylandı

25. LisanslamaProjelerinde Mevcut Durum • Akkuyu Nükleer Santralinin lisanslanması (3) • Saha Parametrelerinin onay değerlendirmesi • Ekipmanların üretim aşamasında denetimi • İnşaat Lisansı değerlendirmeleri • İnşaat denetimleri

26. Lisanslama Projelerinde Mevcut Durum • Sinop Nükleer Santralının lisanslanması(1) • Kurucu (EÜAŞ) tanındı • Saha çalışmaları ile ilgili değerlendirmeler • Saha ve Firma denetimleri • Yer lisansı için sunulacak yer raporunun değerlendirilmesi

27. Lisanslama Projelerinde Mevcut Durum Sinop Nükleer Santralının lisanslanması(2)

28. Tedarik Süreci ve İmalatçılara Yönelik Düzenleme (Taslak) • Tedarike Başlama İzni • Tedarike Başlama İzni için gerekli belgeleri TAEK’e sunulur. • TAEK belirlenen kriterler çerçevesinde değerlendirir. • İzin belirli bir süre için verilir. Kurucu bu süre sonunda tekrar başvuruda bulunur • İzin aldıktan sonra, Kurucu • Tedarik sürecine başlayabilir • İzin kararı TAEK Başkanı tarafından verilir • İzin kararı TAEK Başkanı tarafından verilir

29. Tedarik Süreci ve İmalatçılara Yönelik Düzenleme (Taslak) • İmalata Başlama bildirim • İmalata başlanmadan en az (2) ay öncesinden imalatı yapılacak ekipmanın Kalite ve test planları sunulur. • TAEK bu planlarda Katılım seviyelerini belirler ve geri bildirim yapar.(Durma ve Şahitlik Noktaları) • TAEK tarafından geri bildirim yapılmadan İmalatlara başlanamaz.

30. Tedarik Süreci ve İmalatçılara Yönelik Düzenleme (Taslak) • İmalatçıların onaylanması • TAEK Kurucu tarafından seçilmiş olan ve İmalat aşamasında yer alan kuruluşları onaylar.

31. Kalite Yönetim Sistemi • Kurucuda, alt yüklenicilerinde ve tedarikçilerinde Kalite Yönetim Sistemine sahip olması gerekir • Nükleer santral kurulması ve işletilmesine yönelik bütün faaliyetler de «Nükleer Tesislerin Güvenliği İçin Kalite Yönetimi Temel Gerekleri» yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Bu hususlar TAEK tarafından değerlendirme ve denetleme çalışmalarında dikkate alınacaktır.

32. Denetimler • Denetimler; • Nükleer Güvenlik Denetimleri ve Yaptırımları Yönetmeliği hükümlerine göre yapılır • Bütün faaliyetlerde • Radyasyondan korunma ve nükleer güvenlik ve emniyetin sağlandığını • Mevzuat hükümleri, lisans koşulları ile diğer gereklere uyulduğunu teyit etmek için yapılır

33. Denetimler • Denetimler; • Haberli veya habersiz • Planlı veya plansız olabilir • TAEK tesisi, Kurucuyu, ana yüklenicileri, alt yüklenicileri ve bütün tedarikçileri denetleyebilir

34. Yaptırımlar • Uygunsuzluk tespit edildiğinde, TAEK; • Yetki vermeyi reddedebilir • Yetkinin kapsamını kısıtlayabilir • Yetki sınırlarını daraltabilir • Yetkiyi geçici olarak durdurabilir • Yetkiyi iptal edebilir

35. Teşekkürler