Ecodesign, van hobby naar regelgeving

1. Ecodesign, van hobby naar regelgeving Mark Goedkoop goedkoop@pre.nl www.pre.nl

2. Opzet lezing • Inleiding, en warmlopen • Het ontwerp proces en LCA • Eenvoudige indicatoren • Het Europese perspectief • Helpt Ecodesign echt?

3. PRé Consultants • Sinds 1990 gespecialiseerd in LCA: • Ontwikkeling Eco-indicator 95 en 99 methodiek • Ontwikkeling en marketing SimaPro LCA software Partnernetwerk PRé

4. Warmlopen (1)

5. Warmlopen (2)

6. Wat we bedoelen met milieu • Het begrip milieu dekt een groot aantal losse “bedreigingen”: • Functioneel: • Teruglopen vruchtbaarheid van bodem • Klimaat: overstromingen • Ruimte om te recreëren • Nachtrust • Gezondheid • Ethisch, fundamenteel • Diersoorten moeten beschermd worden tegen uitsterven • Toekomstige generaties moeten over voldoende hulpbronnen beschikken • Hoe je Milieu meet hang nogal af van wat je ermee bedoeld.....

7. Milieubeoordeling in innovatie processen Tijdens creatieve processen is geen tijd voor studies Aan het begin van het ontwerpproces is nog heel weinig over het product bekend

8. Milieu informatie in het ontwerpproces

9. Data verzameling voor milieubeoordeling plank per kg CO2 727g NOX 3.78g SOX 4.72kg resultaat Regionaal verschil Toerekening CO2 NOX SOX NOX SOX hoeveelheid　 waarde 50% planken 80% 40% 20% zaagsel transport tKm 10% 0% bast Systeemgrens -CO2 CO2 SOX diesel staal erts

10. LCA model van de keten Grond- stoffen Land gebr. CO2 VOS P SO2 NOx CFC Cd PAH DDT electr. verbranden. staal product distr. use storten plastik hergebr. recycl.

11. Traditioneel in LCA: Thema benadering Energie Broeikas effect Ozonlaag aantasting Weging ???? Verzuring Vermesting Humane toxiciteit Eco toxiciteit Smog Enzovoorts….. Grond- stoffen Land gebr. CO2 VOS P SO2 NOx CFC Cd PAH DDT

12. Voorbeeld resultaat vergelijking PVC en HDPE (per kg)

13. Idem, genormaliseerd

14. Thema benadering CML Primeur CML 1992 In 2001 geheel vernieuwd Gebruik equivalentie factoren om stoffen per thema te “wegen” Normaliseer Internationaal breed erkent en basis voor andere methodieken Weegprobleem niet echt opgelost • www.leidenuniv.nl/interfac/cml/ssp/projects/lca2/deel1.pdf

15. Beperking aantal te wegen effecten: Eco-indicator 99 Mineralen Schade aan grondstoffen Fossiel Verzuring/verm. Landgebruik Schade aan ecosystemen Eco tox. Fijn stof Schade aan gezondheid zomer smog Kankerverw. Broeikas Grond- stoffen Land gebr. CO2 VOS P SO2 NOx CFC Cd PAH DDT indi-cator

16. Van emissie naar schade aan gezondheid Blootstelling Beperkingen met verschillende mate van ernst DALY Disability adjusted life years Wegen van beperkingen Emissie naar lucht, water en bodem voedsel

17. Ecosysteemkwaliteit (biodiversiviteit) Emissies naar lucht, water en bodem 100% 50% 0% Concentratie (log) Soortgelijk model voor schade door verzuring en vermesting, plus effect van ruimte gebruik

18. Grondstoffen

19. Eco-indicator 99 Ontwikkeld door PRé, i.s.m. internationale onderzoeksgroepen Geen distance to target, maar geavanceerd schade model Weging met panel www.pre.nl/eco-indicator99 Brede erkenning Staat model voor Nat. Japanse methode Is belangrijke input UNEP life cycle initiative Weging blijft omstreden

20. Voorbeeld resultaat vergelijking PVC en HDPE (per kg)

21. Nieuw: ReCiPe • Integratie CML en Eco-indicator methodiek in één model, met twee uitkomsten: • Midpoints; relatief robuste indicatoren die zich lastig laten wegen • Endpoints; relatief onzekere indicatoren, die zich gemakkelijk laten interpreteren • Samenwerking RIVM, RUN, CML en PRé • Beschikbaar eind 2005?

22. Standaard waarden voor GER en Eco-indicator • Tweehonderd standaard Eco-indicator waarden zijn berekend (200 LCA’s), zie “Handleiding voor ontwerpers” op www.pre.nl • Groot aantal GER waarden zijn berekend, op basis van dezelfde originele data, zie ”LESS” en “Handreiking verbredingsthema’s” op www.mja.novem.nl

23. Eco-indicator Materiaalproductie en bewerking

24. GER waarden Metaalbewerking

25. Vergelijking Eco-indicator en GER

26. Voorbeeld Koffiezetter levensloop

27. Resultaat Eco-indicator analyse

29. Nog eenvoudiger To which extend can you really influence? Which aspects cause high energy consumption

30. Discussie

31. Europees perspectief:IPP en EuP IPP: Integrated product policy EuP: energy using products

32. IPP conceptuele benadering • Werkgroep • Reporting (wat en hoe te rapporteren) • Informatie behoefte • Welke productgroepen zijn het belangrijkst • Pilot projecten: • Nokia als voorbeeld: • Aan LCA heb je niets, omdat de uikomsten te vaag zijn; • liever eenvoudige indicatoren, • ...... maar je hebt LCA nodig om te weten welke indicatoren relevant zijn • http://europa.eu.int/comm/environment/ipp/implementation.htm

33. LCA Volgens Nokia

34. Motorola/Nokia GDA tool

35. KePI als niew Buzzwoord • Key environmental Performance Indicators: • Hoeveelheid energie • Hoeveelheid afval • Gewicht van product en verpakking • Recycled content • Hoeveelheid goud in telefoons • etc.... • Eenvoudiger te bepalen, maar je hebt LCA nodig om te weten wat de belangrijkste zijn

36. Energy Using Products (EuP) • Komt van DG Energy en NIET van DG Environment • Ambitie: alle energie verbruikende producten (behalve voertuigen) moeten in 2007 aan milieu eisen voldoen: • Methodiek om KePI’s te ontwikkelen is bijna gereed • Voor 14 “productgroepen” worden thans eisen (KePI’s) ontwikkeld: • Energie prestatie norm (gebruiksfase) • Aanwezig zijn van ecodesign dossier • Goed product zorgsysteem ingevoerd

37. Implementatie • Het niet voldoen aan de eisen leidt tot weigering CE logo, dus product mag niet op de markt • Nationaal zijn implementing measures vast te stellen in 2007 • Grote vraag: hoe worden productgroepen gedefinieerd? • Verwacht bij-effect: grote belangstelling voor ecodesign

38. EuP methodologie • MEEuP wordt thans ontwikkeld door Kemna en Holstein • Gebruik van data die van industrie zelf afkomstig is • Sterk vereenvoudigde impact assessment met 16 indicatoren • Bedoeld om per sector KePI’s te bepalen • Methodiek binnenkort in SimaPro LCA software

39. MEEUP SimaPro database EuP Ecoreport

40. Data Indicatoren

41. Model op bouwen Model voor de productie van een koelkast Model voor de productie van een koelkast Model voor de levenscyclus van de koelkast

42. Analyse van de levensketen Gebruiks & productie fase zijn dominant KEPI!: energie gebruik

43. Analyse van de koelkast productie PUR & staal zijn dominant KEPI!: Kg PUR & Staal

44. Analyse van de levensketen met EI99 Vooral gebruiksfase Minder belang aan afval Gebruiks & productie fase zijn dominant KEPI!: energie gebruik

45. Analyse met single score Mogelijkheid om relatieve belang te zien

46. Analyse van de koelkast met EI99 staal is dominant maar…

47. Analyse van de koelkast met EI99 …Cu, PUR en productie ook relevant KEPI!: Kg Staal, Cu en PUR

48. Vergelijken tussen twee methodes KEPIs volgens MEEUP KEPIs volgens EI99 Energie gebruik Kg Staal in koelkast Kg PUR in koelkast Energie gebruik Kg Staal in koelkast Kg PUR in koelkast Kg Cu in koelkast Energie gebruik voor productie

49. Wie coördineert het hele proces Trekken Coordineren Planing Comunicatie tussen spelers Faciliteren EuP Process

50. Conclusies • LCA is een model van een complexe werkelijkheid • Vereenvoudiging leidt tot vervorming • Verschillende methoden kunnen sosm to verschillende resultaten leiden • Weging is een lastig probleem • EuP regelgeving komt in 2007 • EuP methode nog verdere vereenvoudiging van LCA • Per productgroep worden maatregelen vastgesteld: • Optie 1: energie prestatie normen • optie 2: het beschikbaar hebben van een Dossier waaruit ecodesign op basis van KePI’s blijkt • Invoering in 2007 http://www.eupproject.org / of http://www.europa.eu.int/comm/enterprise/eco_design/index.htm • In IPP zijn ook de KePI’s hot. LCA dient om de relevante KEPI’s te bepalen. http://europa.eu.int/comm/environment/ipp/implementation.htm