260 likes | 601 Views
Welsh-medium Education Strategy. Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg. Ceinwen Jones Uned Datblygu’r Iaith Gymraeg, APADGOS Welsh Language Development Unit, DCELLS. Cymru’n Un: Rhaglen flaengar ar gyfer llywodraethu Cymru. One Wales: A progressive agenda for the government of Wales.
E N D
Welsh-medium Education Strategy Strategaeth Addysg Cyfrwng Cymraeg Ceinwen JonesUned Datblygu’r Iaith Gymraeg, APADGOSWelsh Language Development Unit, DCELLS
Cymru’n Un: Rhaglen flaengar ar gyfer llywodraethu Cymru One Wales: A progressive agenda for the government of Wales Ymroddiad‘Byddwn yn creu StrategaethAddysg cyfrwng-Cymraeggenedlaethol i ddatblygudarpariaeth effeithiol o addysg feithrin hyd at addysg bellach ac uwch, a’r strategaeth wedi’ihategu gan raglen weithredu’. Commitment‘We will create a national Welsh-medium Education Strategy to develop effective provision from nursery through to further and higher education, backed up by an implementation programme’.
Proses datblygu’r Strategaeth The process of developing the Strategy Panel Ymgynghorol5 grŵp mewnol i ystyried - Adnoddau a Chymwysterau - Cynllunio a Darpariaeth - Data a Chasglu Tystiolaeth - Datblygu’r Gweithlu - Sgiliau IeithyddolYmgynghori gyda’r undebau, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ac arbenigwyrYr Athro Robin Williams, Coleg Ffederal – adroddiad Mehefin 2009Gorchymyn Iaith Advisory Panel5 internal groups considering - Resources and Qualifications - Planning and Provision - Data and Evidence Gathering - Workforce Development - Linguistic SkillsConsultation with unions, Welsh Local Government Association and specialists Prof. Robin Williams, Coleg Ffederal – report due in June 2009Language LCO
Y broses ymgynghori The process of consultation Lansiad y Strategaeth 13 Mai 2009Cyfnod ymgynghorol 13 Mai - 5 Awst 2009Gweithdai trafod ar gyfer rhanddeiliaid allanol (De a Gogledd) 6 a 10 Gorffenaf 2009 Strategy launched 13 May 2009Consultation period 13 May - 5 August 2009Discussion workshops for external stakeholders (North and South) 6 and 10 July 2009
% sy’n siarad Cymraeg, yn ôl oedran – 1991 a 2001 % of population able to speak Welsh, by age – 1991 and 2001
Negeseuon Messages Mae’r gyfundrefn addysg a hyfforddiant yn allweddol i gynnal a chryfhau’r iaith Mae caffael a datblygu sgiliau iaith Gymraeg fwyaf llwyddiannus pan defnyddir y Gymraeg fel cyfrwng addysgu Diogelu a chryfhau darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn flaenoriaeth Ymateb i’r galw cynyddol am ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg Diffyg dilyniant, yn arbennig CA2/3 ac ôl-16Ni all addysg a hyfforddiant yn unig sicrhau bod siaradwyr yn cyrraedd rhuglder Education and training system crucial to maintaining and strengthening the languageAcquisition and development of Welsh language skills are most successful when Welsh is used as a medium of instructionPriority is safeguarding and strengthening Welsh-medium provisionResponding to increased demand for Welsh-medium provisionLack of progression, especially KS2/3 and post-16Education and training alone cannot ensure that speakers acquire fluency in Welsh
Sector Cyhoeddus • Deddf yr Iaith Gymraeg 1993 a Chynlluniau Iaith Gymraeg • pwyslais ar ddarparu gwasanaethau cwsmeriaid yn Gymraeg • prif-ffrydio materion iaith Gymraeg wrth ddatblygu polisi a darparu gwasanaethau • Sector Preifat • pwysigrwydd yn amrywio yn ôl y sector • disgwylir cynnydd yn y galw am siaradwyr Cymraeg yn y gweithle wrth i gwmnïau geisio gwella eu gwasanaeth i’r cwsmer • Public sector • Welsh Language Act 1993 and Welsh Language Schemes • focus on providing customer services in Welsh • mainstreaming of Welsh-language issues into policy-making and service delivery • Private sector • varying importance according to sector • need for Welsh speakers in the workplace expected to increase as companies seek to enhance their customer service Pwysigrwydd sgiliau dwyieithog Importance of bilingual skills
6 maes allweddol yn cael eu blaenoriaethu ar hyn o bryd: • Gofal Plant • Iechyd a Gofal Cymdeithasol • Busnes a Thechnoleg Gwybodaeth • Hamdden a Thwristiaeth • Y Cyfryngau a’r Celfyddydau Perfformio • Amaethyddiaeth • cynyddu capasiti’r gweithlu i • ymateb i’r galw • cynnig cyfle i ddysgwyr cyfrwng • Cymraeg i barhau ag addysg a • hyfforddiant ôl-16 trwy gyfrwng y • Gymraeg • - Mesur Dysgu a Sgiliau (Cymru) 2009 ar • gyfer 14-19 – hybu mynediad ac • argaeledd • 6 key areas currently prioritised:ChildcareHealth and Social CareBusiness and ITLeisure and TourismMedia and Performing ArtsAgriculture- increasing workforce capacity to respond to demand- give opportunity to Welsh-medium learners to continue post-16 education and training through Welsh- Learning and Skills (Wales) Measure 2009 for 14-19 – promote access and availability Pwysigrwydd hyfforddiant galwedigaethol cyfrwng Cymraeg Importance of Welsh-medium vocational training
Mater: Sut i wella cynllunio darpariaeth Issue: How to improve the planning of provision Anghyson a thameidiog Dylanwad rhieni yn achosi newid Dim modd cychwyn o’r cychwyn Diffyg cynllunio canolog - dyletswydd Awdurdodau Lleol i gynllunio addysg Ymateb rhy araf i’r galw gan rieni Darpariaeth gymysg iawn mewn ysgolion - dwyieithog a chyfrwng Cymraeg.Deddfwriaeth newydd (e.e. Mesur 14-19)Prif-ffrydio materion cyfrwng Cymraeg i bob agwedd o bolisi a chyllido mewn perthynas ag addysg Patchy and fragmentedParental influence bringing about changeCan’t start from scratchLack of central planning - duty of Local Authorities to plan education Too slow a reaction to parental demandVery mixed provision in schools - bilingual and Welsh-mediumNew legislation (e.g. 14-19 Measure)Mainstreaming Welsh-medium issues into all aspects of policy and funding in relation to education
Gwella’r broses o gynllunio darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn y cyfnodau addysg cyn statudol, ar sail ymateb yn bositif i’r galw ymhlith rhieni To improve the planning of Welsh-medium provision in the pre-statutory and statutory phases of education, on the basis of positive response to parental demand Nod Strategol 1 Strategic Aim 1
Bylchau penodol wedi eu gweld mewn addysg ôl-16 a darpariaeth galwedigaethol Particular gaps seen in post-16 education and in vocational provision * Data dros dro / provisional data
Mesur Dysgu a Sgiliau (Cymru) 2009 ar gyfer Llwybrau Dysgu 14-19 Learning and Skills (Wales) Measure 2009 for 14-19 Learning Pathways • enforces duty to promote access to and availability of Welsh-medium courses • requires demonstration that consideration is given to linguistic continuity and progression at KS4 and for 16-18 year olds • requires opportunities for access to an adequate range of vocational options as well as academic • gorfodi dyletswydd i hybu mynediad i ac argaeledd cyrsiau cyfrwng Cymraeg • gofyn am brawf bod ystyriaeth yn cael ei roi i ddilyniant ieithyddol a chynydd yn CA4 ac ar gyfer y rhai 16-18 oed • gofyn bod cyfleoedd i gael mynediad i ystod ddigonol o opsiynau galwediagethol yn ogystal ag academaidd
Materion ar gyfer Sefydliadau Addysg Bellach Issues for Further Education Institutions • Prinder staff sy’n siarad Cymraeg • Diffyg diddordeb i’w weld ymysg myfyrwyr am gyrsiau cyfrwng Cymraeg • Anawsterau partneriaethau gydag ysgolion cyfrwng Cymraeg oherwydd materion diwylliant a theithio • Diffyg niferoedd digonol ar gyfer cyrsiau • Methodoleg cyllido – dim cydnabyddiaeth cyllido ar gyfer datblygu • Shortage of Welsh-speaking staff • Apparent lack of interest from students in Welsh-medium courses • Difficulties of partnership with Welsh-medium schools because of culture and travel issues • Lack of critical mass for courses • Funding methodology – no funding recognition for development
Ffactorau pwysig cyfredol mewn AB Current drivers in FE • Fframwaith Ansawdd ac Effeithiolrwydd • arolygiadau Estyn • Cynlluniau Iaith Gymraeg ar gyfer Bwrdd yr Iaith Gymraeg • Cymhelliant cyllido, codiad o 25% • Agenda Trawsnewid • Quality and Effectiveness Framework • Estyn inspections • Welsh Language Schemes for Welsh Language Board • Funding incentive of 25% uplift • Transformation agenda
Ymyrriadau cyfredol mewn AB Current interventions in FE • CDRhB14-19 • Cyllid ar gyfer cyrsiau galwedigaethol cyfrwng Cymraeg wedi ei glustnodi drwy’r CDRhB • Bilingual Champions / Hyrwyddwyr Dwyieithog • Sgiliaith • Hyfforddiant drwy’r Cynllun Sabothol Cenedlaethol • 14-19 ANDPs • Ring-fenced funding through ANDPs for Welsh-medium vocational • Bilingual Champions / Hyrwyddwyr Dwyieithog • Sgiliaith • Training through the national Sabbatical Scheme
Gwella’r broses o gynllunio darpariaeth cyfrwng Cymraeg yng nghyfnodau ôl-14 addysg a hyfforddiant, gan ystyried dilyniant ieithyddol a datblygu sgiliau’n barhaus To improve the planning of Welsh-medium provision in the post-14 phases of education and training, to take account of linguistic progression and continued development of skills Nod Strategol 2 Strategic Aim 2
Amcanion Objectives Welsh-medium opportunities in line with the 14-19 Learning and Skills (Wales) Measure Linguistic progression post-16 and post-18 Transformation agenda to improve Welsh-medium provision Welsh-medium 14-19 partnerships Coleg Ffederal report Pathways into HE Welsh-language research and scholarship in HE Welsh-medium Adult and Community Learning Cyfleoedd drwy gyfrwng y Gymraeg yn unol â Mesur Dysgu a Sgiliau 14-19 (Cymru) Dilyniant ieithyddol ôl-16 ac ôl-18 Agenda trawsnewid i wella darpariaeth cyfrwng Cymraeg Partneriaethau 14-19 cyfrwng Cymraeg Adroddiad Coleg Ffederal Llwybrau i mewn i Addysg Uwch Ymchwil ac ysgoloriaethau iaith Gymraegmewn Addysg Uwch Dysgu Oedolion a Chymunedol cyfrwng Cymraeg
Mater: Sicrhau dilyniant ieithyddol Issue: Ensuring linguistic progression Gostyngiad yn y niferoedd sy’n parhau â Chymraeg Iaith GyntafAmrywiaeth yn nwyster y ddarpariaeth cyfrwng CymraegCyfleoedd dilyniant mewn Addysg Bellach ac UwchPosibiliadau’r Cyfnod SylfaenCymraeg Ail IaithCymraeg i Oedolion Drop in numbers continuing with Welsh First Language Varying intensity of Welsh-medium provisionProgression opportunities in Further and Higher EducationFoundation Phase possibilitiesWelsh Second Language Welsh for Adults
Sicrhau bod pob dysgwr yn datblygu ei sgiliau iaith Gymraeg i’w botensial llawn ac annog dilyniant ieithyddol cadarn o un cyfnod addysg a hyfforddiant i’r nesaf To ensure that all learners develop their Welsh-language skills to their full potential and encourage sound linguistic progression from one phase of education and training to the next Nod Strategol 3 Strategic Aim 3
Mater: Sut i gynyddu capasiti yn y gweithlu Issue: How to build workforce capacity Nifer annigonol o ymarferwyr sydd â’r rhuglder i ddarparu drwy gyfrwng y Gymraeg ym mhob sector Diffyg arbenigedd ymhlith ymarferwyr o fethodolegau dwyieithog Digonolrwydd Hyfforddiant Cychwynnol i Athrawon a chyfleodd Datblygu Proffesiynol Barhaus i sicrhau sgiliau Diffyg adnoddau dysgu ac addysgu Diffyg cymwysterau cyfrwng Cymraeg, gan gynnwys Aseswyr a Dilyswyr Insufficient numbers of practitioners across all sectors with the fluency to deliver through the medium of WelshInsufficient expertise amongst practitioners in relation to bilingual methodologiesAdequacy of Initial Teacher Training and CPD opportunities to ensure skillsInsufficient teaching and learning resourcesLack of Welsh-medium qualifications including Assessors and Verifiers
Sicrhau gweithlu addysg cyfrwng Cymraeg wedi’i gynllunio sy’n darparu nifer ddigonol o ymarferwyr ar gyfer pob cyfnod addysg a hyfforddiant, ac sy’n meddu ar sgiliau iaith Gymraeg da iawn a chymhwysedd mewn methodolegau addysgu To ensure a planned Welsh-medium education workforce that provides sufficient numbers of practitioners for all phases of education and training, with high-quality Welsh-language skills and competence in teaching methodologies Nod Strategol 4 Strategic Aim 4
Nod Strategol 5 Strategic Aim 5 Gwella’r dulliau cymorth canolog ar gyfer addysg a hyfforddiant cyfrwng Cymraeg To improve the central support mechanisms for Welsh-medium education and training • cymwysterau ac asesu drwy gyfrwng y Gymraeg • fframweithiau sgiliau a phrentisiaethau • adnoddau dysgu ac addysgu • technolegau newydd • addysg, cyngor ac arweiniad gyrfaoedd • Welsh medium qualifications and assessment • skills frameworks and apprenticeships • teaching and learning resources • new technologies • careers education, advice and guidance
Atgyfnerthu sgiliau ieithyddol Reinforcing Welsh-language skills Ni fedr addysg yn unig warantu bod siaradwyr yn dod yn rhugl yn y Gymraeg, nac yn dewis defnyddio’r iaith yn eu bywydau pob dyddCyfleodd dysgu anffurfiol Cydweithio Ymestyn ar draws cymunedau amrywiol ac i ardaloedd dan anfantaisDysgu’r Gymraeg i deuluoeddDefnyddio’r Gymraeg yn y gymuned Education alone cannot guarantee that speakers become fluent in Welsh, or choose to use the language in their everyday livesInformal learning activities Collaboration Reaching across diverse communities and to disadvantaged areasTeaching Welsh to familiesUsing Welsh in the community
Nod Strategol 6 Strategic Aim 6 Cyfrannu at feithrin ac atgyfnerthu sgiliau iaith Gymraeg mewn teuluoedd, yn y gweithle ac yn y gymuned To contribute to the acquisition and reinforcement of Welsh-language skills in families, in the workplace and in the community • dysgu’r Gymraeg i deuluoedd / rhieni • cyfleoedd anffurfiol drwy gydweithredu • cyfleoedd drwy Wasanaethau Ieuenctid • marchnata a chyfathrebu cyfleoedd • teaching of Welsh to families / parents • informal opportunities through collaboration • opportunities through Youth Services • marketing and communicating opportunities
Y Camau Nesaf Next Steps • 5 Awst – diwedd yr ymgynghoriad cyhoeddus • Ymgynghori hefyd ar asesu’r galw gan rhieni • Rhagfyr 2009 – Ionawr 2010 • Strategaeth a chynllun gweithredu yn cael eu cwblhau Mae eich barn chi ar sut i weithredu’r Strategaeth yn bwysig 5 August – close of public consultation Consultation also on assessing parental demand December 2009 – January 2010 - Strategy and implementation programme finalised Your views on implementing the Strategy are important
Cwestiynau Questions A yw'r Strategaeth yn nodi'r blaenoriaethau cywir o ran datblygu Llwybrau Dysgu 14-19?A oes ffyrdd pellach o ehangu darpariaeth cyfrwng Cymraeg yn y cyfnod 14-19 y dylid eu cynnwys yn y Strategaeth? Sut y dylai awdurdodau lleol, addysg bellach, darparwyr dysgu seiliedig ar waith ac addysg uwch gyfrannu at yr agenda hon? Pa gamau gweithredu y dylid rhoi blaenoriaeth iddynt? Pa syniadau sydd gennych chi am ymyrriadau neu drefniadau er mwyn symud SABau a darparwyr dysgu seiliedig ar waith ymlaen ar y mater hwn? Does the Strategy identify the correct priorities in terms of developing the 14-19 Learning Pathways?Are there any further ways of expanding Welsh-medium provision in the 14-19 phase which should be included in the Strategy? How should local authorities, further education, work-based learning providers and higher education contribute to this agenda? What should the priority actions be? What ideas do you have for interventions or arrangements that could move FEIs and WBL providers forward on this issue?