530 likes | 677 Views
Modellen en mensen. Jacob Wijngaard. www.wyngaard.nl (let op: y in plaats van ij). Een echte tekenaap. Klein en Groot: Modellen en Operations Management. Operations Management. Hoe kun je de productie goed inrichten en coördineren? Productie in brede zin: Inclusief aan en afvoer
E N D
Modellen en mensen Jacob Wijngaard
Klein en Groot: Modellen en Operations Management
Operations Management • Hoe kun je de productie goed inrichten en coördineren? • Productie in brede zin: • Inclusief aan en afvoer • Inclusief productontwikkeling en service
Operations Managementcoördinatie/logistiek • Wie doet wat wanneer? • Afstemmen van inkoop en productie op verkoop • Afstemmen van de bewerkingen op elkaar • Is er voldoende capaciteit? • Welke informatie is nodig?
Modellen A(Tempo) B(Dribbelen)
Modellen B(Tempo) A(Dribbelen)
Hoeveel loopt de snelle loper (A) meer dan de langzame (B)? • Snelheid A: v (tempo), w(dribbel) • Snelheid B: rּv (tempo), rּw (dribbel) • Neem aan: r < 1 • A loopt steeds een ronde (=1) plus een beetje: + (1 – r2)/((v/w + r)(w/v + r)) Bij v/w = 2 en r = 0.9 is dat 0.046. Bij v/w = 1 en r = 0.9 is dat 0.053. Bij v/w = 4 en r = 0.9 is dat 0.034.
Modellen • Bepaling productieserie • Bepaling van de veiligheidsvoorraad • Order acceptatie • Productie afvlakking • Cyclische productie: volgorde, lengte cyclus • Vraagvoorspelling • Productie allocatie • Distributiestructuur • Transportplanning • Magazijn inrichting
Stochastisch versus deterministisch • Alles van te voren bekend: deterministische modellen • Je weet van te voren langs welke patronen het onverwachte zich gedraagt: stochastische modellen (“werken met kansen”) • Alles is mogelijk, niets is zeker: ???
Stochastische modellen • Wachttijd modellen: • Onzekerheid in aankomst en bediening • Voorraadmodellen: • Onzekerheid in vraag • Onderhoudsmodellen: • Onzekerheid in faalgedrag • …..
Daar sta je dan met je modellen
Dynamische programmering • Huis verkopen binnen bepaalde tijd • Bij niet verkopen opbrengst 0 • Elke tijdseenheid gemiddeld één bod • Waarde hangt af van hoeveel tijd er nog is • Biedingen tussen 1 en 2 ton: 1 g 2
Accepteren bij bod van minstens g V(t) V(t - Δt) Δt Kans is (2 – g) ּΔt Verkocht voor (g +2)/2
V(t) = {(2 – g)ּΔtּ(g + 2)/2 + + (1 – (2 – g)ּΔt)ּV(t – Δt)} • V(t) = maxg{(2 – g)ּΔtּ(g + 2)/2 + + (1 – (2 – g)ּΔt)ּV(t – Δt)} • (V(t) – V(t – Δt))/Δt = maxg{(2 – g)((g + 2)/2 – V(t))} • g = V(t)
V ’(t) = (1/2)(2 – V(t))2, V(0) = 0 • Stel f (t) = 2 – V (t). • f ’ (t) = - (1/2)(f (t))2 , f (0) = 2 • f (t) = 2/(t + 1) • V(t ) = 2t/(t + 1)
Rol van modellen/modelleren • Helpt leren denken in praktijk situaties • Geeft inzicht in praktijk • Is toepasbaar bij beslissingsondersteuning
Grappen • Lopen in de regen: hoe snel lopen bij buien? • Captain Hornblower: links of rechts zoeken? • Rij dominostenen bouwen: waar gaten laten? • Aftelrijmpje: wie blijft over? • Mastermind spelen: optimale eerste vraag? • …..
Geeft inzicht in de praktijk?Voorraadmodellen met beperkte capaciteit h, b L, K, C D(t) ???
De deterministische OR oplossing: Gewoon optimaliseren. Bij onzekerheid vaak herplannen.
Bij stochastiek: Simuleer het maar:
Productiebeheersing Afstemming op Verkoop Keten coördinatie KOOP Productie eenheden
Productiebeheersing Afstemming op Verkoop (wiel) Keten coördinatie (frame) KOOP Productie eenheden (bakjes)
MaterialRequirements Planning: vaste doorlooptijdenweinig aandacht voor capaciteitsbeperkingenweinig aandacht voor onzekerheid ℓ1 ℓ2 ℓ3
Rol van modellen/modelleren • Helpt leren denken in praktijk situaties • Geeft inzicht in praktijk • Bruikbaar bij het ontwikkelen van eenvoudige en breed toepasbare besturingselementen • Is toepasbaar bij beslissingsondersteuning
Aggregaat plan: eerst totale productie en totale voorraad bepalen
Samen met: • Roland Bemelmans • Karel van Donselaar • Rene de Koster • Paul Giesberts • Hans ten Kate • Taco van der Vaart • Nicky van Foreest • …..
Planningstructuur: mensenrollen • De mogelijkheden om te structureren zijn erg situatie specifiek: • De mensen ter plekke kunnen daar rekening mee houden • Het ontwerp is nooit volledig • De mensen die er mee werken vullen nader in en moeten ook weer kunnen afwijken
Empirisch onderzoek dus: • Wat zijn de spelregels? Welke rollen? • Wanneer wijken spelers af van spelregels? • Zijn de spelregels duidelijk? • In hoeverre is er bij de spelers begrip van het organisatiebelang ? • Hoe gaan spelers om met interferentie tussen eigenbelang en organisatiebelang? • Hoe gaan de spelers om met onderlinge belangentegenstellingen? • Wordt de speelruimte die er is consistent ingevuld? • De invloed van persoonskenmerken op het spel?
Samen met: • Paul Konijnendijk (relatie Verkoop – Productie) • Jan de Vries (planningstructuur – organisatiestructuur) • Taco van der Vaart (inkooprelaties) • Aukje Nauta (Verkoop Binnendienst - Logistiek – Productie in de procesindustrie) • Gera Welker (order acceptatie in MtO bedrijven) • Arnout Pool/Durk-Jouke van der Zee (lean planning bij DE-Joure) • …..
Het schiet niet op • Vraagt veel diepgaand case onderzoek • Planningstructuren vaak vaag/action research • Het leidt niet tot veel publicaties • Nauwelijks geschikt voor AIO’s • Geen mainstream onderzoek
Geen mainstream onderzoek • Externe factoren (bedrijfsleven) • ERP (software wereld) • “lean” (consultancy) • Het gaat om innovatie • Interne factoren (wetenschap) • Moeilijk, je laat je afleiden • Twee “ontwerp” benaderingen in Groningen • Survey onderzoek (wetenschap)
Survey onderzoek: Integratie helpt? • Zijn jullie lekker samen bezig? • Schiet het op?
Het zij zo • OK, het probleem blijft nog wel even bestaan • Theorie bouwen kost nu eenmaal tijd • Het onderzoek vraagt een goede relatie met de praktijk • Geschikt voor SOM: • OPERA (Operations management & Operations Research) • HRM&OB (HRM & OrganisationalBehaviour) • B&IS (Business & Information Systems) • Sluit aan bij RHO (Health Care) • Past in het onderwijs
Operations Management (coördinatie): Onderwijs • Master of Business Administration/Operations and SupplyChains (RuG): academicus die kan ontwikkelen tot logistiek veranderaar • TBK (RuG): academicus die kan ontwikkelen tot logistiek ontwerper • EMLog (vLm): praktijk professional die leert de problematiek in een breder perspectief te zien, aandacht voor proces verbetering • Master Zorglogistiek (vLm/NVZ): accent op procesverbetering, aandacht voor coördinatie
Een goed onderwerp dus. Maar ik ga er niet meer over