590 likes | 825 Views
Podstawowe zadanie współczesnych nauk biologicznych: Badanie procesów życiowych z uwzględnieniem struktur biologicznych, w których te procesy zachodzą. Dwojaki charakter tych procesów (fizyczny i chemiczny) spowodował powstanie dwóch nowych dyscyplin nauki:.
E N D
Podstawowe zadanie współczesnych nauk biologicznych: Badanie procesów życiowych z uwzględnieniem struktur biologicznych, w których te procesy zachodzą
Dwojaki charakter tych procesów (fizyczny i chemiczny) spowodował powstanie dwóch nowych dyscyplin nauki:
Dwojaki charakter tych procesów (fizyczny i chemiczny) spowodował powstanie dwóch nowych dyscyplin nauki: • biochemii
Dwojaki charakter tych procesów (fizyczny i chemiczny) spowodował powstanie dwóch nowych dyscyplin nauki: • biochemii • biofizyki
Biofizyka Stosunkowo nowa dyscyplina badań interdyscyplinarnych wyrosła na gruncie:
Biofizyka Stosunkowo nowa dyscyplina badań interdyscyplinarnych wyrosła na gruncie: BIOLOGII (pojmowanej jako nauka o organizmach żywych)
Biofizyka Stosunkowo nowa dyscyplina badań interdyscyplinarnych wyrosła na gruncie: BIOLOGII (pojmowanej jako nauka o organizmach żywych) FIZYKI (nauki zajmującej się badaniem określonej klasy zjawisk – zjawisk fizycznych zachodzących na poziomie materii nieożywionej)
BIOLOGIA FIZYKA BIOFIZYKA
Zadania biofizyki • Badanie zjawisk życiowych metodami fizycznymi
Zadania biofizyki • Badanie zjawisk życiowych metodami fizycznymi • Badanie zjawisk i procesów biologicznych zachodzących w żywych organizmach
Zadania biofizyki • Badanie zjawisk życiowych metodami fizycznymi • Badanie zjawisk i procesów biologicznych zachodzących w żywych organizmach • Specyficzna interpretacja zjawisk życiowych, oparta na metodologii zapożyczonej z nauk fizycznych
Piśmiennictwo: • Ibron G., 1999: Podstawy biofizyki, Wyd. ART. Olsztyn • Bryszewska M., Leyko W. (reds.), 1997: Biofizyka dla biologów, PWN Warszawa • Bryszewska M., Leyko W. (reds.), 1981: Biofizyka kwasów nukleinowych dla biologów, PWN Warszawa • Jóźwiak Z., Bartosz G. (reds.), 2005: Biofizyka. Wybrane zagadnienia wraz z ćwiczeniami. PWN Warszawa
WIELKOŚCI FIZYCZNE • BAZOWE: • Temperatura (T), • Czas (t), • Długość (l), • Masa (m)
POCHODNE: Prędkość (V=l/t, gdzie l-droga, t-czas), Przyspieszenie(a=V/t), Pęd (p=mV, gdzie m-masa) WIELKOŚCI FIZYCZNE • BAZOWE: • Temperatura (T), • Czas (t), • Długość (l), • Masa (m)
POMIAR WIELKOŚCI FIZYCZNYCH: Wyznaczanie ich wartości liczbowych
POMIAR WIELKOŚCI FIZYCZNYCH: Wyznaczanie ich wartości liczbowych WARTOŚCI LICZBOWE WIELKOŚCI FIZYCZNYCH muszą być podawane w odpowiednich jednostkach
OTACZAJĄCY ŚWIAT: Mikroskopowy Makroskopowy Widzialny . PROCESY ŻYCIOWE SIĘGAJĄ AŻ DO POZIOMU SUBMOLEKULARNEGO MATERII OŻYWIONEJ
Rozszerzanie się granic poznania świata makroskopowego • Ziemia jest mniej więcej kulista o średnim promieniu r 6,37 x 106 m i obwodzie 2R 4 x 107 m
Rozszerzanie się granic poznania świata makroskopowego • Ziemia jest mniej więcej kulista o średnim promieniu r 6,37 x 106 m i obwodzie 2R 4 x 107 m • Księżyc krąży wokół Ziemi w średniej od niej odległości lk 3,8 x 108 m, a Ziemia po torze eliptycznym wokół Słońca w średniej odległości lz1,5 x 1011 m
Rozszerzanie się granic poznania świata makroskopowego • Ziemia jest mniej więcej kulista o średnim promieniu r 6,37 x 106 m i obwodzie 2R 4 x 107 m • Księżyc krąży wokół Ziemi w średniej od niej odległości lk 3,8 x 108 m, a Ziemia po torze eliptycznym wokół Słońca w średniej odległości lz1,5 x 1011 m • Odległość Syriusza od Słońca wynosi około 1011 m (Hoygens, XVII wiek)
Rozszerzanie się granic poznania świata makroskopowego • Ziemia jest mniej więcej kulista o średnim promieniu r 6,37 x 106 m i obwodzie 2R 4 x 107 m • Księżyc krąży wokół Ziemi w średniej od niej odległości lk 3,8 x 108 m, a Ziemia po torze eliptycznym wokół Słońca w średniej odległości lz1,5 x 1011 m • Odległość Syriusza od Słońca wynosi około 1011 m (Hoygens, XVII wiek) • Jedna z najbliższych galaktyk – M 31 w Andromedzie znajduje się w odległości 1017 m
Rozszerzanie się granic poznania świata makroskopowego • Ziemia jest mniej więcej kulista o średnim promieniu r 6,37 x 106 m i obwodzie 2R 4 x 107 m • Księżyc krąży wokół Ziemi w średniej od niej odległości lk 3,8 x 108 m, a Ziemia po torze eliptycznym wokół Słońca w średniej odległości lz1,5 x 1011 m • Odległość Syriusza od Słońca wynosi około 1011 m (Hoygens, XVII wiek) • Jedna z najbliższych galaktyk – M 31 w Andromedzie znajduje się w odległości 1017 m • Odkrycie kwazarów (obiekty o olbrzymiej mocy promieniowania elektromagnetycznego) w odległości 1026 m
Rozszerzanie się granic poznania świata mikroskopowego • Odkrycie mikroskopu optycznego i elektronowego
Rozszerzanie się granic poznania świata mikroskopowego • Odkrycie mikroskopu optycznego i elektronowego • Ocena rozmiarów atomów i cząsteczek na ok. 10-10 m (Loschmidt, 1865)
Rozszerzanie się granic poznania świata mikroskopowego • Odkrycie mikroskopu optycznego i elektronowego • Ocena rozmiarów atomów i cząsteczek na ok. 10-10 m (Loschmidt, 1865) • Odkrycie i ustalenie rozmiarów jądra atomowego • 10-14 m (Rutherford, 1911)
Rozszerzanie się granic poznania świata mikroskopowego • Odkrycie mikroskopu optycznego i elektronowego • Ocena rozmiarów atomów i cząsteczek na ok. 10-10 m (Loschmidt, 1865) • Odkrycie i ustalenie rozmiarów jądra atomowego • 10-14 m (Rutherford, 1911) • Obliczenie rozmiarów nukleonów (protonów i neutronów) ok. 10-15 m
Rozszerzanie się granic poznania świata mikroskopowego • Odkrycie mikroskopu optycznego i elektronowego • Ocena rozmiarów atomów i cząsteczek na ok. 10-10 m (Loschmidt, 1865) • Odkrycie i ustalenie rozmiarów jądra atomowego • 10-14 m (Rutherford, 1911) • Obliczenie rozmiarów nukleonów (protonów i neutronów) ok. 10-15 m • Ustalenie, że rozmiary np. leptonów czy mezonów są mniejsze od 10-15 m
ODDZIAŁYWANIA FUNDAMENTALNE • Grawitacyjne: prawo powszechnego ciążenia Newtona. Zasięg oddziaływań praktycznie nieograniczony • gdzie stała grawitacji G = 6,67 x 10-11 [Nm2kg-2]
ODDZIAŁYWANIA FUNDAMENTALNE • Grawitacyjne: prawo powszechnego ciążenia Newtona. Zasięg oddziaływań praktycznie nieograniczony • gdzie stała grawitacji G = 6,67 x 10-11 [Nm2kg-2] • Elektromagnetyczne: prawo Coulomba. Zasięg praktycznie nieograniczony • gdzie przenikalność 0 = 8,85 x 10-12 [C2N-1m-2]
ODDZIAŁYWANIA FUNDAMENTALNE • Silne (jądrowe): zasięg bardzo krótki bo do 10-15m
ODDZIAŁYWANIA FUNDAMENTALNE • Silne (jądrowe): zasięg bardzo krótki bo do 10-15m • Słabe: odpowiedzialne za rozpady wielu cząsteczek elementarnych i spontaniczne przemiany jąder atomowych; zasięg <10-15m
Pierwiastki chemiczne Atomy tego samego pierwiastka mają takie same liczby protonów w jądrze
Pierwiastki chemiczne IZOTOPY: odmiany tego samego pierwiastka różniące się masą atomową, co wynika z różnej liczby neutronów w jądrze, np. izotopy wodoru: 1H, 2H, 3H AnZX
Pierwiastki chemiczne IZOTOPY: odmiany tego samego pierwiastka różniące się masą atomową, co wynika z różnej liczby neutronów w jądrze, np. izotopy wodoru: 1H, 2H, 3H AnZX IZOBARY: odmiany pierwiastka o takiej samej liczbie masowej A, ,a różniące się liczbą atomową Z AZ nX
Pierwiastki chemiczne IZOTOPY: odmiany tego samego pierwiastka różniące się masą atomową, co wynika z różnej liczby neutronów w jądrze, np. izotopy wodoru: 1H, 2H, 3H AnZX IZOBARY: odmiany pierwiastka o takiej samej liczbie masowej A, ,a różniące się liczbą atomową Z AZ nX IZOMERY: odmiany pierwiastka o takiej samej liczbie masowej A i atomowej Z, a różniące się stanem energetycznym jądra AZX*
Jądro atomowe Cechy jądra atomowego: • Ładunek jądra stanowi iloczyn Z x e, gdzie Z – liczba atomowa określająca numer porządkowy pierwiastka w układzie Mendelejewa, a e=1,60 x 10-19C – określa ładunek elektryczny
Jądro atomowe Cechy jądra atomowego: • Ładunek jądra stanowi iloczyn Z x e, gdzie Z – liczba atomowa określająca numer porządkowy pierwiastka w układzie Mendelejewa, a e=1,60 x 10-19C – określa ładunek elektryczny • Średnica jądra wynosi 10-15m