İşletmelerde İç Denetimin Kurulması, Rolü ve Önemi .

1. İşletmelerde İç Denetimin Kurulması, Rolü ve Önemi. Ali Kamil UZUN 27 Nisan 2007 Antalya

2. Ali Kamil Uzun, CPA, CFE • Deloitte – Yönetim Kurulu Danışmanı. • OYAK Mali Kontrolörlük ve Koordinasyon Grubunda Mali Kontrolör olarak görev yapmıştır. • Adana Çimento Sanayii T.A.Ş., Bolu Çimento Sanayii A.Ş., Hektaş Ticaret T.A.Ş. Yönetim Kurullarında Denetimden Sorumlu Komite Üyelikleri görevinde bulunmuştur. • Finans ve çeşitli endüstri kuruluşlarında; iç denetim ve bilgi sistemleri denetimi, toplam kalite yönetimi konularında 27 yıllık uygulama ve yöneticilik deneyimine sahiptir. • İnsan Kaynakları, Eğitim ve İletişim konularında üst düzey yöneticilik yapmıştır. • Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün kurucusu olup Türkiye’de iç denetim ile ilgili mesleki örgütlenmenin sağlanması, Uluslararası İç Denetim Standartlarının Türkiye’de uygulanması ve yaygınlık kazanması, uluslararası sertifikalı iç denetim programı ve sınavının başlatılmasına öncülük etmiştir. • ECIIA (Avrupa İç Denetim Enstitüleri Konfederasyonu) Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır. • TÜSİAD – KALDER Kalite Ödül Yürütme Kurulu Üyeliği, Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Komitesi (TMUDESK) Üyeliği görevlerinde bulunmuştur. • Yeminli Mali Müşavir, CFE (Certified Fraud Examiner) • İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Mezunu. • Karikatürist.

3. Sunum planı • Gelişmeler, Düzenlemeler ve Etkileri • Kurumsal Yönetim • İç Kontrol Sistemi • İç Denetim • İç Denetim Faaliyetinin Başlatılmasında Başarı Faktörleri • Görüş ve Öneriler

4. Gelişmeler,Düzenlemeler veEtkileri

5. Gelişmeler, Düzenlemeler ve Etkileri • Gelişmeler ve Düzenlemelere Genel Bakış AB Müzakere Süreci • AB Müzakere Süreci • Düzenlemeler • Uyum Basel II • Kredilendirme • Derecelendirme • Teminat ve Borçlanma Maliyeti Uluslararası Yatırımlar ve İşbirliği • Özelleştirme • Satınalma, Birleşme • Değerlendirme Kurumsal Yönetim İlkeleri ve Uyum Süreci • Kurumsal Yönetim İlkeleri • Kurumsal Yönetim İlkelerine Uyum Raporu • Kurumsal Yönetim Endeksi Yasal Düzenlemeler • SPK • BDDK • TTK

6. Dünya ve Türkiye’de iç denetimin gelişimi • 1941 - IIA Kuruluşu • 1974 - CIA Sınavı • 1978 - Uluslararası İç Denetim Standartları • 1982 - ECIIA Kuruluşu • 1995 - Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kuruldu • 1997 - İlk Ulusal Mesleki Kongre • 1998 - Uluslararası İç Denetim Standartları Türkçe Yayınlandı • 2000 - Sertifika Sınavları Türkiye’de Yapılmaya Başladı • 2001 - Bankacılıkta İç Denetim ve Risk Yönetimi Yönetmeliği • 2002- Yeni Uluslararası İç Denetim Standatları • 2002 - Sarbanes-Oxley Act • 2002 - SPK Denetim Komitesi Uygulamasını Başlattı • 2003 - Denetim Komitesi Üyeleri Atanmaya Başladı • 2003 - SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri Yayınlandı • 2004 - Kurumsal Yönetim Uyum Raporları Yayınlanmaya Başladı • 2004 - Kamuda İç Denetim İle İlgili Yasal Düzenlemeler Yapıldı • 2005 – ECIIA - Konum Raporu / Avrupa’da İç Denetim • 2005 - Sertifika Sınavı Türkçe Yapılmaya Başladı • 2005 - Yeni Bankacılık Kanunu • 2006 – BDDK Düzenlemeleri • 2007 - Türk Ticaret Kanunu Değişiyor

7. Kurumsal Yönetim

8. Kurumsal Yönetim yaklaşımı • Kurumsal Yönetim; • İşletme yönetiminde, iş süreçlerinde, pay ve menfaat sahipleri ile ilişkilerde; • Eşitlik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk yaklaşımıyla, • İşletme faaliyetlerinin etkinlik ve verimliliği, • Raporlama güvenilirliği, • Düzenlemelere uygunluğu, • Pay ve menfaat sahiplerinin hak ve çıkarlarının korunması için güvence sağlayan yaklaşım ve ilkeleri ifade eder.

9. KURUMSAL YÖNETİM Yönetim Şirket Sahipliği

10. Kurumsal Yönetim

11. Kurumsal Yönetim İlkeleri • Kurumsal Yönetim İlkelerine Genel Bakış Pay Sahipleri Kurumsal Yönetim Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık Menfaat Sahipleri Yönetim Kurulu

12. Kurumsal Yönetim Dış Denetim Pay ve Menfaat Sahipleri Güvence Güvence Yönetim Kurulu Denetim Komitesi Güvence Yönetim & Organizasyon İç Denetim Danışmanlık

13. Kurumsal Yönetimin Etkinliği Üzerine... • Kurumsal Yönetimin Etkinliğinde Başarı Faktörleri Yönetim Kurulu Dış Denetim Etkin Kurumsal Yönetim İç Denetim Yönetim

14. İç kontrol sistemi

15. İç kontrol sistemi • Organizasyonların yönetim kurulu, yöneticileri ve çalışanları tarafından • yönlendirilen; • Operasyonların Etkinliği ve Verimliliği • Mali Raporlama Sisteminin Güvenilirliği • Yasa ve Düzenlemelere Uygunluk • sağlamayı amaçlayan ve bu konularda makul güvence sağlamak için • tasarlanmış bir süreçtir. • Yukarıda belirtilen iç kontrolün üç amacı, bütün mevcut faaliyetleri kapsar. • İç Kontrol bir sistemdir ve işletme iş akışlarının içerisine yerleştirilmelidir.

16. İç kontrol sisteminin önemi • Operasyonlar • Standartlaşmış süreçler yardımıyla operasyonların etkinliğini ve verimliliğini arttırır. • Kontrol faaliyetleri aracılığıyla varlıkların korunmasını sağlar. • Finansal • Ticari kararlarda kullanılan verinin doğruluğunu arttırır. • Yolsuzluğun önlenmesine ve tespitine yardımcı olur ve denetim için kanıt oluşturur. • Uygunluk • Periyodik kontroller sayesinde kanunlar ve düzenlemelerle ilgili uygunluğun sağlanmasına yardımcı olur

17. İç Kontrol Sistemi Etki Alanları • Etki Alanları İç Kontrol Sistemi Organizasyon yapısı ve Yetkilendirme Sistemi Politikalar ve Yazılı Prosedürler İnsan Kaynakları Yönetimi Sistemi Muhasebe Sistemi / Mali Kontrol Bütçe Sistemi Yönetim Raporlama Sistemi

18. Süreç / İş Akışı ve Kontroller Süreçler Alt süreçler Riskler Kontrol Hedefleri/ Gereklilikleri Faaliyetler Kontrol testleri Kontrol Faaliyetleri

19. Örnek Süreç / İş Akışı ve Kontroller Satış Süreci Satış Sipariş Emri İptal edilen/değiştirilen satış sipariş emirlerinin işleme alınmaması Doğru ve uygun sipariş emirleri eksiksiz işleme alınmaktadır Satış sipariş emirlerindeki iptal/ değişiklikler Değişiklik/iptal satış emirlerinin prosedürlere uygun bir şekilde yapıldığının örnekleme yolu ile test edilmesi Uygulamada olan satış sipariş emirlerine yönelik bir değişiklik/ iptal prosedürün var olması

20. İç Denetim

21. İç denetimin tanımı • Bir kurumu faaliyetlerini geliştirmek ve onlara değer katmak amacıyla gerçekleştirilen bağımsız ve tarafsız bir güvence ve danışmanlık sağlama faaliyetidir. • Bu faaliyet, kurumun risk yönetimi, kontrol ve kurumsal yönetim süreçlerinin etkinliğini değerlendirmek ve geliştirmek amacına yönelik sistemli ve disiplinli bir yaklaşımla kurumun hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur.

22. İç Denetim Faaliyetinin Değişim ve Gelişimi... • İç Denetim Faaliyetinin Gelişimine Genel Bakış Geleneksel Durum Değişim ve Gelişim Süreci Çağdaş Yaklaşım İşlem Odaklı İçe Dönük Yaklaşım Süreç Odaklı Stratejik Ortaklık ve Destek Katılımcılık Finansal Risk Yönetimi Riskin Tanımlanması Kurumsal Risk Yönetimi Önleme Danışmanlık İç Denetçi Tespit Etkinliğin Artırılması İç Denetim Becerilerinin Değişimi

23. Modern iç denetimin gelişimi •   1950’li yıllarda kurum varlıklarının korunması, • 1960’lı yıllarda kurum verilerinin güvenirliliğinin denetlenmesi, • 1970’li yıllarda uygunluk denetiminin yapılması, • 1980’li yıllarda kurum etkinliğinin denetlenmesi, • 1990’lı yıllarda kurum amaçlarına ulaşılmasının denetlenmesi, • 2000’li yıllarda ise risk bazlı denetimlerin gerçekleştirilmesi.

24. Değer yaratmak ve iç denetimin rolü • İç Denetim: • Bağımsız ve tarafsız bir değerlendirme fonksiyonudur. • İç kontrol sisteminin varlığı, verimliliği ve etkinliğini değerlendirir. • Doğru ve güvenilir iç kontrol sisteminin nasıl olması gerektiğini önerir. • Süreçlerin iyileştirilmesi, insan kaynağının gelişimi, iç iletişim konularında rol alır. • Risk yönetimi ve kurumsal yönetim süreçlerinin etkinliğini değerlendirir ve geliştirilmesine katkı sağlar. • Hata, hile ve suistimallerin önlenmesine yardımcı olur. • Organizasyonun hedefleri paralelinde gelişmesine katkıda bulunur, • katma değer yaratır.

25. İç Denetim tipleri Gerçekleştirilen denetim faaliyetleri yapılan çalışmanın kapsamına paralel olarak isimlendirilir. Finansal Denetim Mali Raporlama Sisteminin Güvenilirliği  Uygunluk Denetimi  Yasa ve Düzenlemelere Uygunluk Operasyonel Denetim Operasyonların Ekonomikliği, Etkinliği ve Verimliliği  Bilgi Sistemleri Denetimi  Bilgi Sistemlerinin Güvenilirliği

26. İç Denetim Faaliyetinin Başlatılması • İç Denetim Faaliyetinin Başlatılmasına Genel Bakış İç Kaynak Kullanılması İç Denetim Faaliyetinin Başlatılması İşletme Ölçeği Dış Kaynak Kullanılması Yönetimin Tutum ve Anlayışı Eş Kaynak Kullanılması Düzenlemeler

27. İç Denetim Faaliyetinin Başlatılması • İç Denetim Faaliyetinin Başlatılması-Süreç Akışı Yönetmelik Hazırlanması İç Denetim Faaliyetinin Başlatılması İç Kontrollerin Değerlendirilmesi Organizasyon içindeki yerinin Belirlenmesi Risk Değerlendirmesi İş Tanımlarının Oluşturulması Yıllık İç Denetim Planı

28. İç DenetimFaaliyetininBaşlatılmasında Başarı Faktörleri

29. İç Denetim Faaliyetinin Başlatılmasında Başarı Faktörleri • Başarı Faktörlerine Genel Bakış Gözetim ve Denetim Organlarının Profesyonel Organizasyonu Denetim Komitesi-Bağımsız Denetim ve İç Denetim İlişkisi Doğru İş ve Çözüm Ortaklıkları Motivasyon ve Üst Yönetim Desteği İhtiyaç Analizi ve Yol Haritasının Belirlenmesi İnsan Kaynağı, Teknoloji ve Yetkinlikler Eğitim ve Sertifikasyon İç Denetim Faaliyetinin Başlatılmasında Başarı Faktörleri

30. Görüş ve öneriler

31. Sonuç ve Öneriler • Kollektif Süreç / Birlikte Değer Yaratmak • Öğrenme ve Değişim Süreci • Uygulama Maliyeti • Rekabet ve Farklılaşma Süreci • Doğru İş ve Çözüm Ortaklıkları • Üst Yönetim Desteği • Uzman ve Profesyonel Yönetim • Motivasyon • İletişim

33. Member of Deloitte Touche Tohmatsu