1 / 42

Bijbel in beeld Oude en Nieuwe Testament

SRC 16 maart 2012 Saskia van Lier. Bijbel in beeld Oude en Nieuwe Testament. Anagogisch raam, 1140-44, abdijkerk Saint-Denis.

yaron
Download Presentation

Bijbel in beeld Oude en Nieuwe Testament

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SRC 16 maart 2012 Saskia van Lier Bijbel in beeldOude en Nieuwe Testament

  2. Anagogisch raam, 1140-44, abdijkerk Saint-Denis

  3. Anagogisch raam, 1140-44, abdijkerk Saint-DenisAbt Suger:‘Een van de ramen toont apostel Paulus die een molen draait en de profeten die zakken graan naar de molen dragen . Erbij staat: Door de molen te draaien, Paulus, neemt u het meel van het koren. U maakt de innerlijke betekenis van de wet van Mozes kenbaar. Van zoveel granen is het ware brood gemaakt, zonder zemelen. Het eeuwige brood van mensen en engelen.’

  4. Anagogisch raam, 1140-44, abdijkerk Saint-DenisAbt Suger:‘In het zelfde raam, waar de sluier wordt verwijderd van het gezicht van Mozes, staat: Wat Mozes versluiert, ontsluiert de leer van Christus. Zij die Mozes wegnemen, leven zonder de wet.’

  5. 2 Korintiërs 3:12-16 Dit is onze hoop, en daarom handelen we in alle openheid en zijn we niet als Mozes, die zijn gezicht met een sluier bedekte, zodat de Israëlieten niet konden zien dat de glans verdween. Hun denken verstarde, en dezelfde sluier ligt tot op de dag van vandaag over het oude verbond wanneer het voorgelezen wordt. Hij wordt alleen in Christus weggenomen. Tot op de dag van vandaag ligt er een sluier over hun hart, telkens als de wet van Mozes wordt voorgelezen. Maar telkens als iemand zich tot de Heer wendt, wordt de sluier weggenomen.

  6. Kanselpaneel Kimswerd, 1695Gen. 3 (zondeval) → Rom. 5Rom. 5:19: ‘Zoals door de ongehoorzaamheid van één mens alle mensen zondaars werden, zo zullen door de gehoorzaamheid van één mens alle mensen rechtvaardigen worden.’

  7. Keppelstok en kansel Kimswerd, 1695Versluierde hebreeuwse bijbel

  8. Boom van Jesse • Stamboom van Maria/Jezus • Jesse/Isaï is vader van David • ‘egredietur virga de radice Jesse’ -> virgo St Etienne kerk, Beauvais, 1524, door Engrand le Prince

  9. Boom van Jesse, ca. 1260, Miniatuur uit Scherenbergpsalter, Straatsburg, Badische LandesbibliothekJesse: egredietur virga de radice Jesse (er zal een twijg voortkomen uit de stam van Jesse)Jesaja: ecce virgo concipiet (zie, de maagd zal zwanger worden)Jeremia: femina circumdabit virum (de vrouw zal de man omgeven)David: homo natus est in ea (de mens is in haar geboren)Salomo: Venter tuus sicut acervus tritici vallatus liliis (je buik is een bergje tarwe, dat door lelies wordt omzoomd)

  10. Hugo vd Goes, Portinari-altaar, 1476-9, Uffizi, Florence

  11. Hugo vd Goes, Portinari-altaar, 1476-9, Uffizi, FlorenceBetlehem: ‘huis van brood’ en huis van David os en ezel:Jes. 1:3 Een rund herkent zijn meester, een ezel kent zijn voederbak, maar Israël mist elk inzicht, mijn volk leeft in onwetendheid.

  12. OT en NT • Zonde en verlossing • - kruisoffer (NT) verlost van erfzonde (OT) • Concordantie • - NT is vervulling van OT • - OT is voorafbeelding van NT • Wet en evangelie • - Christus (NT) ‘vervangt’ Wet (OT)

  13. Zonde en Verlossing

  14. Hildesheim, 1015 • Zondeval Eva – Redding door kruisdood • Eva uit Paradijs – Maria is nieuwe Eva • Ave Maris Stella: ‘Breng ons weer terug in vrede door het Ave te aanvaarden, uit de mond van de engel Gabriel, waardoor de naam van Eva wordt omgedraaid’

  15. Rogier van der Weyden, linkerpaneel Columbaretabel, ca. 1455, Alte Pinakothek, Munchen‘Ave Eva’

  16. Hanselaer (D), triomfkruis, 15d

  17. Öja (S), triomfkruis, 13B

  18. Concordantie • Concordantia veteris et novi testamenti • Augustinus: NT is vervulling OT • Walafrid Strabo: Glossa Ordinaria, 9e • opsomming van OT en NT afbeeldingen • Honorius van Autun (rond 1100) en Abt Suger (Saint Denis 1144)

  19. Jan van Eyck, 1432, Bavokathedraal, GentZacharia 9:9 Juich, Sion, Jeruzalem, schreeuw het uit van vreugde! Je koning is in aantocht

  20. Jan van Eyck, 1432, Bavokathedraal, GentMicha 5:2 ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israël (Uit u zal Mij Een ontspruiten, die over Israel zal heersen)

  21. Duccio di Buoninsegna, 1308-11, National Gallery of Art, WashingtonJes 7:14 de jonge vrouw is zwanger, zij zal spoedig een zoon baren en hem Immanuel noemen. Ez 37:7,8 er klonk een geruis van botten die naar elkaar toe bewogen en zich aaneen voegden. Ik zag pezen zich aanhechten en vlees groeien, ik zag hoe er huid over de botten heen trok

  22. Biblia Pauperum • ‘armenbijbel’ • Ante legem - sub lege - sub gratia • = voor Wet - onder Wet - onder Genade • = Genesis - rest OT - NT • 13e eeuw, bloei in 15e • Volkstaal, grote verspreiding, goedkoop • Speculum humanae salvationis (v.a. 1324)

  23. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  24. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  25. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  26. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  27. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  28. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  29. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  30. Blokboek Biblia Pauperum, Heidelberger Bilderkatechismus, ca. 1455-58

  31. Martinikerk Bolsward, bankwang koorbank, 15d

  32. Hebreeën 8:7-13 Zou het eerste verbond zonder gebreken zijn geweest, dan zou er geen tweede voor in de plaats hebben hoeven komen. Maar God berispt zijn volk met de woorden: ‘De dag zal komen – spreekt de Heer – dat ik een nieuw verbond zal sluiten met het volk van Israël en met het volk van Juda. Niet een verbond zoals ik dat sloot met hun voorouders toen ik hen bij de hand nam om hen weg te leiden uit Egypte, want aan dat verbond zijn ze niet trouw gebleven. Daarom heb ik mijn handen van hen afgetrokken – spreekt de Heer. Op het moment dat hij spreekt over een nieuw verbond heeft hij het eerste al als verouderd bestempeld. Welnu, wat verouderd is en versleten, is de teloorgang nabij.

  33. Wet en evangelie

  34. Tekstbord Grouw, 1654

  35. Nicolaikerk Kiel, kansel 1705

  36. Cosimo Rosselli, Wet en bergrede, 1481-1482, Sixtijnse kapel, Vaticaan

  37. Hans Holbein de Jonge, Het Oude en het Nieuwe Testament, ca. 1532-1535, National Gallery of Scotland, Edinburgh

  38. Hans Holbein de Jonge, Het Oude en het Nieuwe Testament, ca. 1532-1535, National Gallery of Scotland, EdinburghRom 7: 24Wie zal mij, ongelukkig mens, redden uit dit bestaan dat beheerst wordt door de dood?

  39. Hans Holbein de Jonge, Het Oude en het Nieuwe Testament, ca. 1532-1535, National Gallery of Scotland, Edinburghmysterium iustificationis <-> iustificatio nostra

  40. Hans Holbein de Jonge, Het Oude en het Nieuwe Testament, ca. 1532-1535, National Gallery of Scotland, Edinburgh

More Related