DIAGNOZOWANIE I EWALUACJA POTRZEB OSÓB STARSZYCH Dr Elżbieta Lipowicz

1. DIAGNOZOWANIE I EWALUACJA POTRZEB OSÓB STARSZYCH Dr Elżbieta Lipowicz Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowanyze środków Unii Europejskiej

2. ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU • Pojęcie, warunki i etapy lokalnej diagnozy partycypacyjnej • Źródła danych o potrzebach seniorów w środowisku lokalnym oraz metody i techniki ich pozyskiwania • Przegląd dostępnych raportów dotyczących potrzeb seniorów w środowisku lokalnym – analiza teoretyczno-metodologiczna • Tworzenie mapy potrzeb seniorów w wybranym środowisku • Pojęcie, funkcje i kryteria ewaluacji • Projektowanie badania ewaluacyjnego i analiza dostępnych raportów ewaluacyjnych.

3. Literatura podstawowa: Babbie, E., Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2005 Gruszczyński L., Kwestionariusze w socjologii. Budowa narzędzi do badań surveyowych, Katowice 1999. Lisowski A., Badanie potrzeb społecznych, Interart, Warszawa 1996. Maison D., Zogniskowane wywiady grupowe, PWN, Warszawa 2001, Nawrotny A., Sztandar- Sztanderska K., Daszkowska - Kamińska A., Jak diagnozować środowisko lokalne?, opracowanie dostępne na stronie http://www.rownacszanse.pl/books/3412_Poradnik_do_diagnozy_RS_2010_OKG.pdf Wskaźniki społeczne jako narzędzia pomiaru skuteczności i efektywności polityki społecznej, pracy socjalnej,(red.) M.Bednarski, B.Szatur-Jaworska, IPiSS, Warszawa 1999. Szarfenberg R., Kryteria ewaluacji w pomocy społecznej, opracowanie dostępne na stronie http://rszarf.ips.uw.edu.pl/pdf/kryteria_ewal.pdf Urbanik A., Quo vadis? O partycypacyjnej diagnozie lokalnej, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

4. Zagrożenia związane z brakiem diagnozy: • Niewłaściwe określenie potrzeb adresatów waszych działań • Niewłaściwe określenie kompetencji uczestników • Zlekceważenie barier, które istnieją w środowisku • Niewykorzystanie zasobów środowiska • Dublowanie działań

5. WARUNKI DIAGNOZY PARTYCYPACYJNEJ • uczestnicy znają i rozumieją cel badania • uczestnicy są zaproszeni do współtworzenia narzędzi badawczych i realizacji badania • wyniki cząstkowe i finałowe prezentuje się społeczności i uczestnikom badania oraz się je z nimi konsultuje • badanie jest widzialne w społeczności • w badaniu zwraca się uwagę, żeby dać przestrzeń wypowiedzi grupom zwykle marginalizowanym, • wykorzystywane są partycypacyjne metody badawcze Źródło : A. Urbanik, Quo vadis? O partycypacyjnej diagnozie lokalnej, Instytut Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

7. 1. KONTEKST LOKALNY Co wyróżnia nasze położenie? Co wyróżnia społeczność, która tutaj mieszka? Jaka jest gęstość zaludnienia? Jak jest odległość od miasta większych ośrodków? Jak skomunikowana jest nasza miejscowość? Co jest naszym unikalnym lokalnym zasobem? Jak nasza historia wpływa na naszą teraźniejszość? Jakie tradycje lokalne warte są zachowania? Jak się tego dowiedzieć? • Wyszukując informacje, które są dostępne w Urzędzie Gminy • Rozmawiając z osobą odpowiedzialną za promocje w gminie, pasjonatem historii lokalnej

8. 2. SENIORZY W MIEJSCOWOŚCI Ilu ich jest? Jak się dzielą pod względem grup wiekowych? Jaki jest ich poziom wykształcenia? Jakie można wyróżnić pośród nich grupy? Jaka jest ich sytuacja rodzinna Czy któreś z tych grup są dyskryminowane? O czym marzą seniorzy? Jakie są ich mocne strony? Jakie są ich słabe strony? Jak się tego dowiedzieć? • Czytając dane dotyczące Seniorów w Urzędzie Gminy, Banku Danych Regionalnych; • Rozmawiając z seniorami i osobami, które mają na co dzień z nimi styczność np. liderem lokalnego klubu seniora, lekarzem rodzinnym, księdzem, pielęgniarką środowiskową, sklepową.

9. 3. RELACJE Jak układają się relacje pomiędzy poszczególnymi miejscowościami w gminie? Jak układają się relacje pomiędzy poszczególnymi grupami? Jakie są relacje pomiędzy pokoleniami? Co udało się w tej społeczności zrobić wspólnie? Co dotąd się nie udało? Jak się tego dowiedzieć? • Czytając: lokalną prasę, lokalne forum internetowe • Rozmawiając z : seniorami, członkami lokalnych stowarzyszeń, księdzem, listonoszem itp..

10. 4. PRZESTRZEŃ Jakie są odległości między miejscowościami? Jak jest odległość od najdalszego punktu do centrum gminy? Jak pokonują te dystanse seniorzy? Jakie są „miejsca seniorów” i jak z nich korzystają? Jak jest infrastruktura sportowa, kulturalna? Jak wykorzystywane są budynki publiczne (szkoły, przedszkola, salki przy kościele, remiza, świetlica itp.)? Jak w tej przestrzeni odnajdują się osoby niepełnosprawne? Jak się tego dowiedzieć? • Przeprowadzając ankietę wśród seniorów; • Obserwując miejsca, gdzie spotykają się seniorzy (targ, przychodnia, cmentarz, park, skwer); • Rozmawiając z seniorami, architektem, pasażerami oczekującymi na przystanku

11. 5. INSTYTUCJE DZIAŁAJĄCE Z SENIORAMI I NA RZECZ SENIORÓW Jakie instytucje mają przygotowana ofertę dla seniorów lub współpracują z seniorami? Czy w miejscowości są liderzy grup seniorskich? W jaki sposób samorząd wspiera działania na rzecz seniorów? Jak się tego dowiedzieć? • Czytając ofertę dla seniorów, którą instytucje promują w różnych miejscach (także Internecie), ogłoszenia w domu kultury, bibliotece • -rozmawiając z seniorami, instruktorem domu kultury, bibliotekarką, przedstawicielami organizacji pozarządowych.

12. 6.ZAINTERSOWANIA I CZAS WOLNY • Jakim wolnym czasem dysponują seniorzy? Co ich ogranicza? • Z jakich zajęć korzystają • Co lubią robić, gdy nic nie muszą? • Na co najchętniej wydaliby własne pieniądze? • Jakie środki finansowe są w stanie przeznaczyć na czas wolny i rekreację? Jak się tego dowiedzieć? -rozmawiając z seniorami i osobami organizującymi czas wolny w danej społeczności np. instruktorem zajęć w domu kultury, domu seniora, ratownikiem na pływalni, bibliotekarzem; -obserwując seniorów podczas lokalnych imprez; - przeprowadzając ankietę wśród seniorów.

13. Zapraszam na kolejne zajęcia. Kontakt – elipowicz@wp.pl Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowanyze środków Unii Europejskiej