Zagadnienia związane z bezdomnością zwierząt

1. Zagadnienia związane z bezdomnością zwierząt Wojewódzki Inspektorat Weterynarii z siedzibą w Siedlcach

2. Akty prawne • Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2003r. Nr 106, poz. 1002 z późn. zm)- zwana dalej ustawą o ochronie zwierząt • Ustawa z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz.U z 2008r., nr 213, poz. 1342 z późn. zm.)- zwana dalej ustawą o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt • Ustawa z dnia 29 stycznia 2004r. o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z 2007r. Nr 121, poz. 842 z późn. zm.)- zwana dalej ustawą o Inspekcji • Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 czerwca 2004r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt (Dz.U. Nr 158, poz. 1657)- zwane dalej rozporządzeniem w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt

3. Akty prawne • Rozporządzenie Rady (WE) Nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1225/97- zwane dalej rozporządzeniem nr 1/2005 • Ustawa z dnia 13 września 1996r. O utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2005r.Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.)- zwana dalej ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach • Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 sierpnia 1998r. w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt (Dz.U. Nr 116, poz. 753 z późn.zm.)- zwane dalej rozporządzeniem w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt

4. Kiedy zwierzę należy uznać za bezdomne? Zwierzęta bezdomne –to zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały ( art.4 pkt 16 ustawy o ochronie zwierząt)

5. Kto sprawuje opiekę nad bezdomnymi zwierzętami? • Zapewnie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gminy (art.11 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt) • Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt (art. 3 ust.2 pkt 5 lit. g ustawy o Inspekcji) • Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad podmiotami prowadzącymi działalność w zakresie – schroniska dla zwierząt (art.1 pkt 1 lit. j ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt)

6. Zasady i warunki wyłapywania bezdomnych zwierząt • Wyłapywanie bezdomnych zwierząt oraz rozstrzyganie o dalszym postępowaniu z tymi zwierzętami odbywa się wyłącznie na mocy uchwały rady gminy podjętej po uzgodnieniu z powiatowym lekarzem weterynarii oraz po zasięgnięciu opinii upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. (art. 11 ust. 3 ustawy o ochronie zwierząt)

7. Zasady i warunki wyłapywania bezdomnych zwierząt • Minister właściwy do spraw administracji publicznej w porozumieniu w ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zasady i warunki wyłapywania bezdomnych zwierząt ( art. 11 ust. 2 ustawa o ochronie zwierząt) • Wyłapywanie zwierząt bezdomnych ma charakter stały lub okresowy, w zależności od treści uchwały, podjętej przez radę gminy (§ 2 rozporządzenia w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt )

8. Działania w zakresie wyłapywania zwierząt bezdomnych obejmują: przeprowadzenie wyłapywania przez podmiot, z którym została zawarta umowa przewiezienie i umieszczenie zwierząt w schronisku Umowa powinna zawierać: wskazanie urządzeń i środków, przy których pomocy zwierzęta będą wyłapywane, określenie środków do przewozu zwierząt zapewnienie, w razie potrzeby, pomocy lekarsko-weterynaryjnej wskazanie miejsca przetrzymywania wyłapanych zwierząt przed przewiezieniem ich do schroniska (§ 5 rozporządzeniem w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt )

9. Schronisko działalnością nadzorowaną • Podjęcie działalności nadzorowanej – schroniska dla zwierząt jest dozwolone po uprzednim zgłoszeniu, w formie pisemnej, zamiaru jej prowadzenia powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na przewidywane miejsce jej prowadzenia ( art.5 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt)

10. Schronisko znajdujące się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej winno posiadać weterynaryjny numer identyfikacyjny • Powiatowy lekarz weterynarii po otrzymaniu zgłoszenia zamiaru prowadzenia przez podmiot działalności w zakresie schroniska dla zwierząt wydaje decyzję o nadaniu pomiotowi weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego – ABCD A - kod województwa /14-woj.mazowieckie/ B - kod powiatu C - kod działalności /34 – dla schronisk lub 86 – dla schroniskw których wykorzystuje się uboczne produkty pochodzenia zwierzęcego D - nr kolejny

11. Wymagania weterynaryjne obowiązujące dla schronisk • Podmiot prowadzący działalność nadzorowaną (schronisko dla zwierząt) obowiązany jest spełniać wymagania weterynaryjne określone dla danego rodzaju i zakresu prowadzonej działalności. ( art. 4 ust. 1 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt)

12. Wymagania weterynaryjne obowiązujące dla schronisk • Wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schroniska dla zwierząt określają przepisy rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju wsi z dnia 23 czerwca 2004r.w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schroniska dla zwierząt

13. Dz.U.04.158.1657 MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI1) z dnia 23 czerwca 2004 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt (Dz. U. z dnia 12 lipca 2004 r.) Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625) zarządza się, co następuje: § 1. 1. Schronisko dla zwierząt powinno być zlokalizowane w miejscu oddalonym co najmniej o 150 m od siedzib ludzkich, obiektów użyteczności publicznej, zakładów należących do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego, zakładów należących do przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania środków żywienia zwierząt, zakładów prowadzących działalność w zakresie zbierania, przechowywania, operowania, przetwarzania, wykorzystywania lub usuwania ubocznych produktów zwierzęcych, rzeźni, targów, spędów, ogrodów zoologicznych oraz innych miejsc gromadzenia zwierząt. 2. Teren, na którym jest zlokalizowane schronisko, powinien być utwardzony i ogrodzony.

14. § 2. 1. W schronisku dla zwierząt wyodrębnia się pomieszczenia przeznaczone do: 1) wykonywania zabiegów leczniczych i chirurgicznych; 2) izolowania zwierząt chorych lub podejrzanych o chorobę; 3) utrzymywania zwierząt zdrowych, w tym osobne dla samców, samic, samic z oseskami, młodych oddzielonych od matek; 4) przechowywania produktów leczniczych weterynaryjnych i wyrobów medycznych; 5) przechowywania karmy; 6) przechowywania środków dezynfekcyjnych; 7)prac administracyjno-biurowych i przechowywania dokumentacji; 8) celów socjalnych. 2. W schronisku dla zwierząt powinny znajdować się ponadto: 1) wyodrębnione pomieszczenia lub boksy przeznaczone na kwarantannę; 2) pomieszczenie przeznaczone dla wydawania zwierząt ze schroniska; 3) wyodrębnione pomieszczenia lub boksy zapewniające separację zwierząt agresywnych. § 3. Schronisko wyposaża się w piec do spalania zwłok zwierząt lub chłodnię do czasowego przetrzymywania tych zwłok w przypadku przekazywania ich do zakładów prowadzących działalność w zakresie zbierania, przechowywania, operowania, przetwarzania, wykorzystywania lub usuwania ubocznych produktów zwierzęcych.

15. § 4. 1. Pomieszczenia lub boksy dla zwierząt oddziela się przegrodami. 2. Ściany, podłogi i drzwi w pomieszczeniach lub boksach wykonuje się: 1) z materiałów: a) łatwych do mycia i odkażania, b) niepowodujących urazów lub kontuzji u zwierząt; 2) w sposób uniemożliwiający ucieczkę zwierząt. 3. W pomieszczeniach lub boksach zapewnia się zwierzętom swobodne poruszanie się, legowisko oraz stały dostęp do wody zdatnej do picia. § 5. W schronisku zapewnia się wybiegi dla zwierząt pozwalające na realizację zachowań właściwych dla przebywających na nich gatunków zwierząt. § 6. 1. Podmiot prowadzący schronisko prowadzi wykaz zwierząt przebywających w schronisku. 2. Wykaz, o którym mowa w ust. 1, zawiera: 1) opis zwierzęcia, w tym jego gatunek, wiek, płeć, maść i oznakowanie; 2) datę przyjęcia do schroniska oraz imię, nazwisko i adres osoby przekazującej zwierzę do schroniska; 3) dane dotyczące kwarantanny; 4) dane dotyczące przeprowadzonych szczepień i zabiegów weterynaryjnych; 5) datę opuszczenia schroniska oraz imię, nazwisko i adres osoby, której przekazano zwierzę; 6) datę śmierci z podaniem przyczyny. 3. Zwierzęta wydaje się ze schroniska wraz z wypisem z wykazu zawierającym informacje, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 3 i 4.

16. § 7. 1. Podmiot prowadzący schronisko zapewnia zwierzętom przebywającym w schronisku opiekę weterynaryjną, w szczególności w zakresie: 1) kontroli stanu zdrowia; 2) profilaktyki i leczenia; 3) zwalczania pasożytów wewnętrznych i zewnętrznych. 2. Podmiot prowadzący schronisko prowadzi książkę kontroli weterynaryjnej, do której są wpisywane zalecenia urzędowego lekarza weterynarii. 3. Psy i koty przebywające w schronisku powinny być zaszczepione przeciwko wściekliźnie. § 8. Podmiot prowadzący schronisko do obsługi zwierząt zatrudnia osoby, które są przeszkolone w zakresie postępowania ze zwierzętami oraz przepisów o ochronie zwierząt. § 9. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.2) ________

17. Wymagania weterynaryjne obowiązujące dla schronisk • Każdy podmiot prowadzący działalność nadzorowaną (schronisko dla zwierząt) zobligowany jest do spełnianiawymagań lokalizacyjnych, zdrowotnych, higienicznych, sanitarnych zawartych w tym rozporządzeniu

18. Kiedy schronisko znajduje się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej • Powiatowy Lekarz Weterynarii w przypadku stwierdzenia, że przy prowadzeniu działalności nadzorowanej naruszone są wymagania weterynaryjne wydaje decyzję: • nakazującą usunięcie uchybień w określonym terminie lub • nakazującą wstrzymanie działalności do czasu usunięcia uchybień • Powiatowy Lekarz Weterynarii w przypadku gdy podmiot nie zastosuje się do nakazu lub zakazu określonego w decyzji wydaje decyzję zakazującą prowadzenia działalności i skreśla podmiot z rejestru (art.8 ust. 1, art. 9 ust. 1 o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt)

19. W przypadku prowadzenia „nielegalnego schroniska” • W przypadku funkcjonowania „nielegalnego schroniska” (nie znajdującego się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej, nie posiadającego wet. nr rejestracyjnego) Inspekcja Weterynaryjna nie ma podstaw prawnych egzekwować przestrzegania przez ten podmiot spełniania warunków weterynaryjnych

20. W przypadku prowadzenia „nielegalnego schroniska” • Powiatowy Lekarz Weterynarii nie ma podstaw prawnych do: • wydania decyzji administracyjnej nakazującej usunięcie uchybień • wydania decyzji administracyjnej nakazującej wstrzymanie działalności • wydania decyzji administracyjnej zakazującej prowadzenia działalności

21. W przypadku prowadzenia „nielegalnego schroniska” • Powiatowy Lekarz Weterynarii winien poinformować właściwe organy ścigania o prowadzeniu działalności nadzorowanej przez wcześniejszego zawiadomienia (art. 85 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt) • w przypadku kiedy Powiatowy Lekarz Weterynarii stwierdzi nie zachowanie warunków dobrostanowych winien poinformować organy ścigania o niehumanitarnym traktowaniu zwierząt (art. 35 oraz art. 37 ustawy o ochronie zwierząt)

22. W przypadku prowadzenia „nielegalnego schroniska” • Zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że zwierzęta przebywają  w obiektach nie spełniających wymagań weterynaryjnych, w których nie zachowany jest dobrostan

23. W przypadku prowadzenia „nielegalnego schroniska” • Stanowi to istotne zagrożenie, nie tylko dla zdrowia i życia zwierząt tam przebywających, ale również ze względu na warunki zdrowotne, higieniczne oraz epizootyczne stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

24. Nie można dopuścić do tolerowania działalności „nielegalnych schronisk” po przez: • zawieranie umów z podmiotami prowadzącymi schroniska bądź wyłapującymi bezdomne zwierzęta, która nie posiadają zezwolenia ( o którym mowa w art.7 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) • zawieranie umów w ramach której zwierzęta umieszczane są w „nielegalnych schroniskach” ( tj. nie znajdujących się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej lub nie posiadających zezwolenia) • zawieranie umów z podmiotem wyłapującym zwierzęta, które następnie przewożone są do „nielegalnych schronisk” • zawieranie umów z podmiotem wyłapującym zwierzęta bez wskazania miejsca docelowego, w którym mają być one umieszczone

25. W 2008/2009 r. stwierdzono funkcjonowanie na terenie województwa „nielegalnych schronisk” • Gmina Klembów, ( Stowarzyszenie Opieki nad Zwierzętami w Polsce Patrol Interwencyjny) • Gmina Błonie, Białutki (Z. Jaworski) • Gmina Chynów, Krężel („Barnaba” E. Biedrzycka) • Gmina Warka, Nowa Wieś (E. Biedrzycka) • Gmina Kozienice, Kociołki (E. Biedrzycka) • Gmina Maciejowice (E. Biedrzycka) • Gmina Stromiec, Małe Boże (E. Biedrzycka)

26. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa nie wyróżnia się podmiotów takich jak: przytuliska czasowe domy opieki nad bezdomnymi zwierzętami, przechowalnie bezdomnych zwierząt itp. Wszystkie podmioty prowadzące działalność, w ramach której bezdomne zwierzęta są gromadzone w celu późniejszej adopcji podlegają rejestracji, jako schroniska dla zwierząt i powinny znajdować się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej.

27. Miejsce czasowego przetrzymywania zwierząt Prawo pozwala na funkcjonowanie: • Miejsca czasowego przetrzymywania wyłapanych zwierząt przed przewiezieniem do schroniska (§ 5 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt) • przetrzymywania - nie utrzymywania • z takiego miejsca zwierzęta nie mogą zostać oddane do adopcji

28. Schroniska w województwie mazowieckim:

32. Dane odnośnie przegęszczenia zwierząt w schroniskach

34. Zestawienie danych zRocznych raportów z wizytacji schronisk dla bezdomnych zwierząt w województwie mazowieckim

36. W porównaniu z rokiem 2007 • zmalała liczba psów przyjętych w 2008r. do schronisk o 1150 zwierząt, • nieznacznie zmalał odsetek adopcji o 0,3%. • liczba kotów przyjętych do schronisk zmniejszyła się o 113, • odsetek adopcji zmalał o 1,4%

37. Najczęściej stwierdzane przez Inspekcję Weterynaryjną nieprawidłowości: • Brak wystarczającej liczby pomieszczeń dla zwierząt zdrowych • Brak osobnych pomieszczeń do przetrzymywania szczeniąt oraz młodych z osseskami • Brak pomieszczenia przeznaczonego do wykonywania zabiegów leczniczych i chirurgicznych • Brak pomieszczenia do prac administracyjno-biurowych i przechowywania dokumentacji • Brak oznakowania zwierząt

38. Rada gminy może w drodze uchwały przyjąć program zapobiegający bezdomności obejmujący w szczególności: sterylizację albo kastrację zwierząt poszukiwanie nowych właścicieli dla zwierząt usypianie ślepych miotów (art.11a ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt)

39. Dziękuję za uwagę

40. Środki transportu zwierząt Muszą spełniać wymagania określone w rozporządzeniu nr 1/2005 m.in.: • Środek transportu jest skonstruowany w sposób pozwalający na uniknięcie zranienia ciała i cierpienia oraz zapewniający bezpieczeństwo zwierząt • Środek transportu jest skonstruowany w sposób chroniący zw. od ciężkich warunkach meteorologicznych, ekstremalnych temperatur oraz zmiennych warunków klimatycznych • Środek transportu jest skonstruowany w sposób pozwalający na utrzymanie czystości i dezynfekcję • Środek transportu jest skonstruowany w sposób zabezpieczający przed ucieczką lub wypadnięciem oraz zapewniający wytrzymanie nacisku związanego z ruchem podczas transportu • Personel zajmujący się zwierzętami posiada odpowiednie wyszkolenie lub kompetencje wymagane w tym przypadku i wykonuje swoje obowiązki bez stosowania przemocy lub jakiekolwiek metody powodującej niepotrzebny strach, zranienie lub cierpienie

41. Podmioty zajmujące się zarobkowym transportem zwierząt lub transportem zwierząt w ramach prowadzonej innej działalności gospodarczej muszą znajdować się pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej decyzja PLW o stwierdzeniu spełniania wymagań weterynaryjnych i nadaniu weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego zezwolenia dla przewoźnika w przypadku transportu zwierząt w odległości pow. 65 km.

42. Oznakowanie • Słusznym wydaje się wprowadzenie programu obowiązkowego trwałego oznakowania zwierząt – chipowania, - co przyczyniłoby się do zmniejszenia ilości bezdomnych zwierząt na terenie poszczególnych gmin poprzez szybkie i łatwe ustalenie właściciela - pozwoliłoby to zmniejszyć liczbę zwierząt w schroniskach dzięki czemu poprawie uległyby warunki dobrostanowe

43. Z otrzymanych informacji wynika: • Gminy, które mają podpisane umowy z „nielegalnym schroniskiem” w Klembowie: • Gmina Wołomin • Gmina Kobyłka • Gmina Ząbki • Ponadto w ramach działań interwencyjnych: • Gmina Marki • Gmina Radzymin • Gmina Klembów