Zakłady aktywności zawodowej

1. Zakłady aktywności zawodowej w systemie rehabilitacji i zatrudniania osób niepełnosprawnych

2. Lokalny system wsparcia Ośrodek wsparcia (Środowiskowy dom samopomocy, Dzienny dom pomocy Klub samopomocy) Zakład aktywności zawodowej Zakład pracy chronionej Rodzina Otwarty rynek pracy Warsztat terapii zajęciowej

3. Otoczenie prawne • Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych(Dz. U. Nr 123, poz. 776 ze zm.) • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 stycznia 2000 r. w sprawie zakładów aktywności zawodowej(Dz.U. Nr 6, poz.77 ze zm.)

4. Cele działalności • przygotowanie osób niepełnosprawnych do życia w otwartym środowisku • pomoc w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę indywidualnych możliwości tych osób w efekcie: • zatrudnienie na odpowiednim miejscu pracy u innego pracodawcy

5. Na terenie Polski funkcjonuje 35 ZAZ W tym po: • 6 w woj. śląskim • 5 w woj. małopolskim i wielkopolskim • 4 w woj. warmińsko – mazurskim • 3 w woj. dolnośląskim • 2 w woj. lubelskim, podkarpackim izachodniopomorskim • 1 w woj. mazowieckim, łódzkim, kujawsko– pomorskim, opolskim, pomorskim, świętokrzyskim • nie utworzono ZAZ w woj. lubuskim i podlaskim  w tym 9 ZAZ finansowanych na podstawie umowy z PFRON

6. Liczba ZAZw województwach

7. Zatrudnienie w ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie • w 35 ZAZ zatrudnionych było ogółem 1735osób, w tym 1223ze znacznym stopniem niepełnosprawności • średnie zatrudnienie w 1 ZAZ: • 50 (49,571) osób ogółem • 35 (34,942) osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności

8. Typ działalności • 16 usługowa • 6 usługowo-produkcyjna • 4 produkcyjna • 9 brak danych

9. Organizatorzy zaz • 22 – organizacje pozarządowe • 11 – powiaty • 2 – brak danych

10. Powiat jako organizator ZAZ art. 6 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym - w celu realizacji zadańpowiat może tworzyć jednostki organizacyjne, ale nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej więc działalność gospodarcza ZAZ zorganizowanego przez powiat powinna ograniczać się do realizacji takich zadań

11. Tworzenie zaz - kroki • złożenie wniosku w urzędzie marszałkowskim • przedłożenie wniosku do opinii starosty • rozpatrzenie wniosku • zawarcie umowy • złożenie wniosku do PIP o stwierdzenie spełniania warunków (art. 28 ustawy-wymienione dalej) - po utworzeniu zakładu • złożenie wniosku do wojewody o przyznanie statusu (w przypadku odmowy przyznania statusu – zwrot środków uzyskanych na utworzenie)

12. Tworzenie zaz Art. 29. 1. Powiat, gmina oraz fundacja,stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, może utworzyć wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo jednostkę i uzyskać dla tej jednostki status zakładu aktywności zawodowej, jeżeli: • posiada ona wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników zatrudnionych w zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy jeżeli prowadzi działalność: xwytwórczą - 2,5 do 1 xusługową - 3,0 do 1 xwytwórczą i usługową 2,75 do 1

13. Tworzenie zaz • spełnia ona następujące warunki: xobiekty i pomieszczenia użytkowane przez zakład: - odpowiadają przepisom oraz zasadom bezpieczeństwa i higieny pracy -uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowaniastanowisk pracy, pomieszczeń higieniczno - sanitarnych i ciągów komunikacyjnych oraz spełniają wymagania dostępności do nich xjest zapewniona doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne

14. Tworzenie zaz • przeznacza uzyskane dochody na zakładowy fundusz aktywności • uzyska pozytywną opinię starosty

15. Tworzenie zaz Koszty utworzenia i działania zaz są finansowane ze środków: • PFRON • samorządu terytorialnego • z innych źródeł Dofinansowania dokonuje samorząd województwa na warunkach i w wysokości określonych umową zawartą z jednostką

16. Koszty tworzenia zaz finansowane ze środków PFRON • przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń produkcyjnych i przeznaczonych na rehabilitację • zakup urządzeń i sprzętu rehabilitacyjnego • wyposażenie pomieszczeń produkcyjnych oraz przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług • zakup surowców, materiałów i narzędzi potrzebnych do rozruchu działalności gospodarczej • zakup środków transportu

17. Koszty utworzenia ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie • Koszty utworzenia dla 33 z 35 ZAZ wynosiły 41 335 414, 67 zł • Średni koszt utworzenia wyniósł1 252 588, 32 zł(średnio 33798,38 złna 1 pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności)

18. Województwo Liczba ZAZ Koszty utworzenia (w zł) Warmińsko -mazurskie 4 38 945 000,00 Śląskie 6 10 138 319,12 Wielkopolskie 5 5 857 449,60 Zachodniopomorskie 2 4 548 661,72 Dolnośląskie 3 4 393 212,01 Małopolskie 5 3 848 672,66 Lubelskie 2 1 689 886,50 Podkarpackie 2 1 430 000,00 Kujawsko-Pomorskie 1 1 400 000,00 Świętokrzyskie 1 1 189 810,00 Pomorskie 1 937 939,00 Łódzkie 1 820 412,06 Opolskie 1 663 351,00 Mazowieckie 1 523 201,00 Koszty utworzenia ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

19. Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON • wynagrodzenia osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności (do 100% najniższego wynagrodzenia) • wynagrodzenia pracownikówdziałalności obsługowo-rehabilitacyjnej • koszty materiałów, energii, usług materialnych, usług niematerialnych i innych niezbędnych do realizacji rehabilitacji i obsługi • koszty dowozu osób niepełnosprawnych

20. Koszty działalności zakładu finansowane ze środków PFRON • koszty szkoleń osób niepełnosprawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i przygotowaniem ich do pracy na otwartym rynku pracy • składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników • odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłaty świadczeń urlopowych

21. Koszty działalności zakładu finansowane ze sprzedaży wyrobów i usług • wynagrodzenie osób niepełnosprawnych • koszty materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej

22. Udział dofinansowania kosztów działalnościstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

23. Koszty działalności ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie koszt działalności34 ZAZ - 24 439 844,22 zł w tym: • 16 234 502,03 złze środkówPFRON • 1 208 465,90 złze środków ZFA • 6 152 838,27 złze środków własnych • 1 279 192,59 złz innych środków Zsumowane powyższe koszty (24 874 998,79 zł) są wyższe niż podana kwota kosztów ogółem o435 154,57 zł

24. Średni koszt działalności ZAZstan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie średni koszt działalności34 ZAZ – 718 818,95 zł (na jednego pracownika  ze znacznym stopniem niepełnosprawności34ZAZ/1193 osoby- 20 486,04 zł.) W tym średnio: • 477 485,35 złze środków PFRON(dane z 34 ZAZ) • 38 982,77 złze środków ZFA(dane na z 31 ZAZ) • 236 647,63 złze środkówwłasnych(dane z 26 ZAZ)

25. Zakładowy fundusz aktywności Art. 31 ust. 4. Prowadzący zakład aktywności zawodowej przekazuje środki uzyskane z tytułu zwolnień (...) oraz wpływy z dochodu związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej na zakładowy fundusz aktywności

26. Zakładowy fundusz aktywności -zwolnienia ZAZ zwolniony jest z odprowadzania: • podatku rolnego • podatku leśnego • podatku od czynności cywilnoprawnych • podatku od nieruchomości • części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych • opłat (z wyjątkami)

27. Zwolnienia podatkowestan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie • Łączna kwota zwolnień z podatków wynosiła ogółem 721 007,69 zł dla 34 ZAZ • Średnia kwota zwolnień dla jednego ZAZ wynosiła21 206,11zł

28. Podatek Kwota zwolnienia (w zł) Od nieruchomości 105 512,65 Rolny i leśny 2 921,90 Od czynności cywilnoprawnych 136,00 zaliczki na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych 612 437,14 Zwolnienia podatkowestan na dzień 31.12.05r. źródło: urzędy marszałkowskie

29. Zakładowy fundusz aktywności przeznacza się na: • usprawnienie i dodatkowe oprzyrządowanie stanowisk pracy, wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy • zakup sprzętu i wyposażenia pomagającego osobie niepełnosprawnej w samodzielnym życiu i uczestnictwie w życiu społecznym w lokalnym środowisku • pomoc w przygotowaniu osób niepełnosprawnych do pracy poza zakładem i wyrównaniu ich szans w nowym miejscu pracy

30. Zakładowy fundusz aktywności przeznacza się na: • pomoc w przygotowaniu, budowie, remoncie i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa chronionego dla osób niepełnosprawnych, które nie znajdują oparcia we własnej rodzinie lub podejmują świadome decyzje dotyczące samodzielnego życia • rekreację i uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym • pomoc w zaspokajaniu innych potrzeb zatrudnionych osób niepełnosprawnych

31. Kierunki ewentualnych zmian – podstawowe dylematy • Które instrumenty są skuteczne, a które nie i dlaczego? • Czego brakuje? – niezbędne uzupełnienia • Co jest zbędne? • Co wymaga zmiany albo uproszczenia? • Uwarunkowania i ograniczenia