Van implementatie richtlijn eerste lijn naar transmurale zorg

1. Van implementatie richtlijn eerste lijn naar transmurale zorg + + Sympsium “Mictieproblematiek eerste lijn”+ + Jenneke Kalkdijk, bekkenfysiotherapeute, MSPT Adviseur LESA implementatie

2. Overzicht presentatie: • Waarom goede incontinentiezorg?: • Voor u gelezen • Prevalentie incontinentie • Wat zijn de wetenschappelijke feiten?: • Incontinentie in breder perspectief • Hoe zou goede incontinentiezorg eruit moeten zien

3. Voor u gelezen: • “Continent zijn moet je kunnen maar ook willen” Verbetertraject incontinentie 2009 50 tot ruim 90% van cliënten in verpleeg- en verzorgingshuizen in meer of mindere mate incontinent is, als gevolg van dementie of somatische problemen(P.van Houten, verpleeghuisarts) • Luiers op de catwalk in Japan: taboe doorbrekend! (okt.08) Japan marktleider incontinentiemateriaal - 710 miljoen euro

4. Vervolg: • Op donderdag 18 juni 2009 kwamen beleidsmakers, citymarketeers en stedenbouwkundigen in Almere bijeen voor een congres over de noodzaak van meer goed toegankelijke openbare toiletten. De titel was 'Hoge nood in Nederland'. 'Ik schrijf inderdaad wel eens wild-plas-verklaringen uit om boetes te voorkomen', lacht uroloog drs. Bert Messelink • West-Vlaanderen wil incontinentie bespreekbaar maken. - Het West-Vlaamse provinciebestuur start, samen met het stadsbestuur van Brugge en de Prostaat Service Alliantie (PSA), een campagne om incontinentie of urineverlies aan te pakken. Er wordt een dvd gemaakt en er komen informatieve voordrachten gecombineerd met humoristische sketches (4% van Belgen incontinent)

5. Even wat feiten: • Ruim 30 % v.d. vrouwen in alle leeftijdsklassen over de hele wereld heeft last van stress incontinentie. • Op een totale bevolking van 15 miljoen wordt de prevalentie van urine-incontinentie in Nederland bij vrouwen ouder dan 5 jaar geschat op 8,5 % en bij mannen op 2,5%.Bij thuiswonende vrouwen van 60 jaar en ouder was de prevalentie van urine-incontinentie 23,5% • Tweederde van de vrouwen met stressincontinentie gaat helemaal niet naar de huisarts. • En van degenen die wel gingen, duurde het in 20 % van de gevallen 3 jaar tot ze de stap zetten. • 1,6% van de mensen met incontinentie komt bij bekkenfysiotherapie terecht! • Ruim 2 % van alle nederlanders, ouder dan 45 jaar, heeft last van ongewild verlies van ontlasting. (TNO; WWHO; B. Berghmans 2004)

6. Incontinentie op vierde plaats van alle taboes • Veertig procent van de ondervraagden gaf aan dat masturbatie zijn of haar grootste persoonlijke taboe is. • Op de tweede plaats komen erectieproblemen. • Geslachtsziektes staan op de derde plaats • Incontinentie en seks op de vierde plaats. Deze uitkomsten blijken uit een onderzoek door het farmaceutische bedrijf Pfizer. Ter ere van het vijfjarig bestaan van de potentiepil Viagra liet het bedrijf het onderzoek uitvoeren. Dit werd gedaan door TNS NIPO. De onderzoekers hebben voor de enquête 1120 mensen ondervraagd.

7. en……. • 7:10 huisartsen vinden dat incontinentie niet genoeg besproken wordt. • Huisartsen schatten daarbij het ongemak waarmee patiënten over dit onderwerp praten vaak te hoog in. TNS NIPO – 2e Global Forum on Incontinence (april 2008 Nice) (www.globalforumincontinence.com)

8. Incontinentie komt zeer veel voor! - onder alle lagen van de bevolking - nog steeds een groot taboe - verwijzing naar juiste hulpverlener stagneert - kost de gemeenschap miljoenen (150-200 miljoen p.j.)

9. Wat zijn de wetenschappelijke feiten: • Juiste terminologie: - types incontinentie - standaardisatie terminologie - bekkenbodemfunctie (Messelink et all, ICS) • Medisch onderzoek: Pubmed, Cochrane

10. Prevalence of pelvic floor disfunction n=1398: 58 (45-85) (Slieker 2004)

11. bij mannen: • Incontinentie bij mannen is een onderdeel van LUTS (= lower urinary tract symptoms) (B. Messelink, UMCG) en na radicale prostatectomie. • Groot deel van de mannen met LUTS hebben ook een erectiele dysfunctie ( Wang 2008, McVary 2006, Consalez 2006) • Daarnaast ook een overactieve blaas → depressie↑ en QoL↓ (Coyne 2008)

12. Vervolg: - Predictor stress-incontinence: partus, body mass index (Bo 2005) • Significante vermindering incontinentie al bij 5% afname gewicht (masteronderzoek SOMT) - After delivery → 12 years after (Viktup 2008): - more combined and urge incontinence - increasing incontinence • Overactive bladder/urge incontinence accociated with increased BMI and other metabolic factors like DM (Telemann 2004) • Urge-incontinence: lower Ouality of Live (Slieker, 2005)

13. Zwangere en menopauzale vrouwen, vrouwen met verzakkingsklachten, mannen met prostaatproblemen, m/v met endeldarm/anale verzakking en ouderen in verpleeg-of bejaardenhuizen vormen de hoge risico groepen voor incontinentie. (Prevention of urinary and fecal incontinence in adults ( review Shamliyan 2007))

14. Vervolg: • “Ziekenhuizen hebben seksuologen nodig” ‘Seksuologische problemen komen veelvuldig voor bij vrouwen met urologische klachten zoals incontinentie en/of blaasontstekingen.’ (2:5) (23% van deze groep seks.misbruik in verleden) Promotie van H.W. Elzevier, uroloog/seksuoloog LUMC) Pijn bij vrijen: 14.8% (Masterstudie SOMT) • Seksuele dysfuncties bij vrouwen met incontinentie: 52% incontinentie 24% vaginale prolaps (Brubaker 2009)

15. Vervolg: • Prevalentiecijfers bij schoolkinderen van 4 tot 12 jaar: 6% heeft last van bedplassen 4% van broekplassen en 2,5% heeft een combinatie van bed- en broekplassen (FJM van Leerdam: Proefschrift Amsterdam VUMC, 2005) • 4,1% ( jongens 3,7% en meisjes 2,4%) van de 5 en 6-jarigen en 1,6 % van de 7-jarigen is niet zindelijk voor ontlasting (FJM van Leerdam: Proefschrift Amsterdam VUMC, 2005)

16. Vervolg: • Significant verband tussen plas en ontlastingsproblematiek bij kinderen en het ontstaan van klachten bij volwassenen! (Bower 2006, Fitzgerald 2006) - Kinderen met urineweginfecties en/of incontinentie hebben een hogere BMI dan kinderen zonder klachten (Erdem 2007) • Kinderen met een hoge BMI: therapie minder effectief. (Guven 2007) - Incontinentie bij kinderen: sterke afname QOL m.n. bij jongens die zowel overdag als ‘s nachts urine verliezen

17. Incontinentie …….bekijken in een bredere context!

18. Hoe gaan we dat aanpakken: • Betere onderkenning en behandeling van problematiek bij kinderen → verwijzing PIPO-poli’s en kinderbekkenfysio’s. • Preventie en vroegtijdige interventie bij incontinentie (post-partum) → na controle 6 wkn. postpartum handhaven! • Onafhankelijke voorlichting incontinentie en bereikbaarheid hiervan vergroten • Incontinentiezorg laagdrempelig maken. • Meer aandacht voor mannenproblematiek

19. Hoe gaan we dat aanpakken: • Voorlichting over effect BMI op incontinentie dus ook….advisering voeding en leefpatroon! • LESA en Transmurale afspraken • Ontwikkelen multidisciplinaire richtlijn • Betere onderkenning van seksueel misbruik als veroorzaker dan wel in stand houdende factor van bekkenbodemproblematiek dus ook…………..multidisciplinair werken essentieel!

20. Bekkenbodemfysiotherapie: • PFMT improves stress/urge or mixed incontinence (Dumoulin, Hay Smith 2006) • PFMT improvement incontinence en QoL (Bo, Morkved, 2007) • Peri-operatieve PFMT: verbetering mictieklachten en QoL (Jarvis 2005) • PFMT and biofeedback and elektrostimulation first treatment option incontinence (Lee 2006, Bliss 2007, Shamiliyan 2007) • PFMT for children: biofeedback superior symptomatic outcome (Glazer 2006) • Bekkenfysiotherapie bij LUTS (Messelink 2005) • Bekkenfysiotherapie bij incontinentie na radicale prostatectomie (Messelink)

21. Goede zorg betekent in elk geval samen de handen in één slaan!l!