Onverklaard maakt onbemind? De aanpak van SOLK in de eerste lijn

1. Onverklaard maakt onbemind?De aanpak van SOLK in de eerste lijn dr. Loes van Bokhoven Huisarts Elsloo Staflid vakgroep Huisartsgeneeskunde UM

2. Somatisch • Onvoldoende verklaarde • Lichamelijke • Klachten

3. Doel • Stapsgewijze aanpak SOLK • Aansluiting bij NHG Standaard SOLK • Samenwerking in eerste lijn • Dialoogmodel

4. Het begin

5. Casus – Daniëlle Ploeg • 45 jaar, kapster • 2 weken moe, hele dag slapen • langzaam begonnen

6. Stelling 1 • Ik volg vanaf het eerste consult een 2-sporenbeleid

7. Stelling 2 • Mijn eerste consult besteed ik aan de vraagverheldering

8. Stelling 3 • Mijn patiënt verwacht meestal aanvullend bloedonderzoek

9. Ideeën van patiënten • Overschatten diagnostische waarde • Goede uitslag is bewijs gezondheid • Goede screening op ernstige ziekte • Steun van omgeving en media • Wisselend onderhandelbaar

10. Stelling 4 • Aanvullend bloedonderzoek vraag ik aan ter geruststelling van mezelf

11. Stelling 5 • Ik wacht meestal eerst een paar weken af of de klachten vanzelf verdwijnen, voordat ik bloedonderzoek aanvraag

12. Stelling 6 • Ik bestel de patiënt met onverklaarde klachten meestal actief terug op het spreekuur

13. Samengevat,consultvoering bij nieuwe klachten • Goede vraagverheldering • Direct 2-sporen beleid • Aanvullend lab beperkt zinvol • Overweeg uitstel van lab • Overweeg actief terugbestellen

14. Na enkele weken De NHG standaard SOLK (mei 2013)

15. NHG Standaard SOLK Mei 2013

16. SOLK definitie • Lichamelijke klachten • Enkele weken • Onvoldoende verklaring voor aandoening

17. Exploratie van klachten • Ernst • Uitsluiten angst/depressie • SCEGS

18. Vraag • Weet u waar SCEGS voor staat?

19. SCEGS • S: somatisch • C: cognitief • E: emotioneel • G: gedragsmatig • S: Sociaal

20. SCEGS • S: somatisch • Klachten • Medicatie, intoxicaties • Gericht lichamelijk onderzoek

21. SCEGS • S: somatisch • C: cognitief (ideeën patiënt): • Oorzaak • Vatbaarheid • Klachtbevorderend gedrag • Beloop • Verwachtingen t.a.v. hulp

22. SCEGS • S: somatisch • C: cognitief • E: emotioneel • Effect van klachten op patiënt • Ongerustheid

23. SCEGS • S: somatisch • C: cognitief • E: emotioneel • G: gedragsmatig • Aktiviteiten bij klachten • Effect van aktiviteiten op klachten • Vermijding (+waarom)

24. SCEGS • S: somatisch • C: cognitief • E: emotioneel • G: gedragsmatig • S: Sociaal • Reacties van omgeving • Invloed op werk en privé

25. Vraag • Wie past SCEGS toe in het consult?

26. Mate van ernst • Aantal klachten • Aantal ‘clusters’ (tractus) • Mate van functionele beperkingen • Duur van de klachten

27. Aanbevelingen beleid • Stap 1: • Voorlichting • Herstel belemmerende factoren • Gezamenlijk tijdcontingent plan • Actieve monitoring • Stap 2: • Verwijzing binnen eerste lijn • Stap 3: • Verwijzing tweede lijn

28. Voorlichting • Positief • Geen aanwijzing voor ziekte • Aansluiten bij DEZE patiënt • Vragen/ zorgen • Vicieuze cirkels

29. Doodmoe, hele dag slapen Fietsen naar werk vermoeiend Gestopt met fitness Slechte conditie Vicieuze cirkel

30. Geen Ontspanning meer Slecht slapen moe ‘s avonds doorwerken Baas ontevreden Spierpijn en duizelig op het werk langzaam Vicieuze cirkel

31. Wie past dit al toe in de praktijk?

32. Valkuilen Bij de inhoud: • Vragen los van klachten • Inperken/ bagatelliseren • Snelle interpretaties Bij de organisatie: • Tijdsintensief • Lastig voor huisartsen? • Arts-gerichte benadering • Verschil met gangbare routines

33. Een alternatief: Dialoogmodeluitwerking Westelijke Mijnstreek • Huisarts heeft eerste contact • Exploratie door POH GGZ via Dialoog • Gezamenlijk plan Huisarts-POH-patiënt • (2-sporen consultatie tweede lijn)

34. Dialoogmodel(Maurer en Westermann)

35. REGeL • Relationele stijl • Emoties • Gedachten • Evenwicht • Lichamelijk

36. Visualisatiehulpmiddel

37. Voorbeeld

39. Dialoogmodel • Afstemming en samenwerking • Verbindt visies patiënt en professional • hoopvol perspectief • Aandacht voor eigen kracht/ hulpbronnen • Gezamenlijke besluitvorming

40. Vaardigheden • Gewone taal • Visualisatietechniek (incl beknopt noteren) • ‘Dialogische attitude’

41. En, werkt het? • Ouders: • Minder twijfels over behandeling • Meer gezamenlijke besluitvorming • Betere acceptatie behandeling • Plaatje helpt bij begrijpen informatie • Professionals: • Meer gezamenlijke besluitvorming • Systematische aanpak, met plaatje, bevordert echte dialoog

42. Beleid

43. Wie schakel je in als er meer hulp nodig is?

44. Sociale kaart diagnostiek • 2-sporen aanpak: • 1,5 lijns zorg (model VU) • Consult tweede lijn (model WM) • Overname door tweede lijn: Gespecialiseerde centra (Medpsy)

45. Sociale kaart- behandeling Stap 1 • Voorlichting (thuisarts.nl) • 1e lijn: fysio-/oefentherapeut met affiniteit Stap 2 • Gespecialiseerde fysio-/oefentherapeut • Generalistische basis GGZ met affiniteit Stap 3 • Revalidatie (gradedexercise) • Interdisciplinaire teams

46. Onverklaard maakt Onbemind?

47. Onverklaard maakt Onbemind?Niet als je weet wat je ermee moet!

48. Top 10 aangevraagd bloedonderzoek • 1 Hb • 2 BSE • 3 Leuko count • 4 Leuko diff • 5 Glucose • 6 TSH • 7 Hematocriet • 8 Creatinine • 9 GGT • 10 ALAT

49. Motivaties voor bloedonderzoek • Routines • Tolerantie van onzekerheid • Diagnostische onzekerheid • Tijdsdruk • Tactisch (ipv verwijzing of duurderdere diagnostiek) • Ovv patiënt • Ter geruststelling • Testen is makkelijk, kosten- en tijdseffectief