1 / 42

TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ U yarı: bu konular ağırlıklı olarak LYS3’te sorulacaktır.

TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ U yarı: bu konular ağırlıklı olarak LYS3’te sorulacaktır. GAP( GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ). GAP, ülkemizin güneydoğusunda yer alan Adıyaman, Batman, Şanlıurfa, Diyarbakır , Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt ve Şırnak illerini kapsamaktadır. Proje;

zudora
Download Presentation

TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİ U yarı: bu konular ağırlıklı olarak LYS3’te sorulacaktır.

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TÜRKİYE’DE BÖLGESEL KALKINMA PROJELERİUyarı: bu konular ağırlıklı olarak LYS3’te sorulacaktır.

  2. GAP( GÜNEYDOĞU ANADOLU PROJESİ) • GAP, ülkemizin güneydoğusunda yer alan Adıyaman, Batman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt ve Şırnak • illerini kapsamaktadır.

  3. Proje; • sulama, elektrik, enerji, tarım, kırsal ve kentsel altyapı, ormancılık, eğitim ve sağlık gibi alanları kapsamaktadır. • Proje kapsamında 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin inşası ve 1.7 milyon hektar alanın • sulu tarıma kavuşturulması planlanmaktadır.

  4. *Kişi başına düşen millî gelir ile istihdamı artırmak *Bölgenin gelişmiş bölgelerle olan sosyal ve ekonomik gelişmişlik farkını azaltmak *Bölge dışına yapılan göçleri azaltmak *Bölge içinde sermaye birikimini sağlamak *Kalkınmayı hızlandıracak aktiviteleri yaygınlaştırmak *Çevreyi korumak, iyileştirmek ve kalkınmanın sürdürebilirliğini sağlamak *Bölgeyi sanayi ve hizmet merkezi hâline getirmek *Tarımsal gelişme ve hayvancılığın gelişmesini sağlamak

  5. Önemli: Gap kapsamında sulamalı tarımın gelişmesiyle; • Tarımsal ürün çeşitliliği artar. • Endüstri bitkileri ekim alanları artar. • Tarımda iklime bağımlılık azalır. • Nadas alanları azalır. • Çiftçi gelirleri artar. • Üretimdeki dalgalanmalar azalır. • Bölge dışına göç azalır. • Üretimde süreklilik sağlanır.

  6. Örnek: • Gap kapsamında sulamalı tarımın gelişmesiyle, aşağıdaki tarım ürünlerinden hangisinin üretim miktarında artış olması beklenmez? • A) Şeker pancarı B) Pamuk C) Tütün • D) Mercimek E) Ayçiçeği

  7. 3. “GAP tamamlandığında ayçiçeği,mısır ve pirinç gibi tarım ürünlerindeki artış oranı buğday ve arpadan daha fazla olacaktır.” Bu durum ayçiçeği, mısır ve pirincin hangi özelliğine bağlanabilir? A) Tüketimlerinin fazla olmasına B) Geniş düzlüklerde yetişmelerine C) Olgunlaşma sürelerinin uzun olmasına D) Suya olan ihtiyaçlarının fazla olmasına E) Yetişme döneminde kuraklığa ihtiyaç duymasına 4. Aşağıdakilerden hangisi Güneydoğu Anadolu’da sulama imkânlarının geliştirilmesi ile ortaya çıkacak sonuçlardan birisi değildir? A) Tarım ürünlerinde çeşitliliğin artması B) Toprağın verim gücünün artması C) Yıl içinde iki kez ürün elde edilmesi D) Toprakların her yıl ekilmesi E) Mercimek üretiminin artması

  8. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. 5. GAP’ın devreye girmesi ile birlikte ......................... ve ......................... gibi tarım ürünlerinin üretim alanları genişleyecektir. 6. Yeşilırmak Havzası Gelişim Projesi ............................................................. illerini kapsamaktadır. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlarına D, yanlış olanların yanına Y harfini yazınız. 7. ( ) GAP’ın tamamlanması ile sulu tarım alanı genişleyecektir. 8. ( ) GAP’ın tamamlanması ile bazı tarım ürünlerinin ekim alanı daralacaktır. 9. ( ) DOKAP uygulanmakta olan projeler arasında yer almaktadır.

  9. TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİĞİ • Siyasi coğrafyanın önemli bir kolu olan jeopolitik kelimesinin sözlük anlamı; ekonomik ve siyasal coğrafya verilerine göre dış siyasetin oluşturulması ve yönlendirilmesidir. Daha geniş anlamıyla jeopolitik devletlerin coğrafi özellikleri ile siyasetleri arasındaki ilişkileri inceleyen bilimdir.

  10. Coğrafi özelliklerin siyasete olan etkisine jeopolitik denir. • Değişmeyen Özellikler: • İklim • Bitki örtüsü • Coğrafi konum • Kara ve denizlere göre konum (ada,yarımada,kıyı devleti gibi.) • Jeolojik özellikler • Jeomorfolojik özellikler(ortalama yükselti,dağların uzanışı vb.) • Coğrafi bütünlük • Su kaynakları • Değişen özelikler: • Nüfus • Siyasi ve politik değerler • Askeri değerler • Ekonomik yapı • Sosyal ve kültürel özellikler • Bilimsel ve teknik gelişmeler • Zaman

  11. TÜRKİYE’NİN JEOPOLİTİK UNSURLARI • Türkiye’nin kıtalara göre konumu: • Eski medeniyetlerin kurulduğu üç kıtanın birbirine en çok yaklaştığı yerde bulunması. • Türkiye’nin denizlere göre durumu: • Yarımada olması,etrafını çevreleyen denizlerin,okyanuslarla bağlantısının bulunması. • Türkiye’nin önemli su yollarına göre durumu: • Süveyş Kanalı ile Hint okyanusuna,Cebelitarık Boğazı ile,Atlas okyanusuna bağlanması • Türkiye’nin yer şekillerine göre durumu: • Yer şekillerinin dağlık olması,ortalama yükseltisinin,kıtaların en yükseği olan Asya’dan fazla olması,dağların doğu-batı yönünde uzanması.

  12. Türkiye’nin iklim özelliklerine göre durumu: İnsan yaşamına en uygun olan mutedil(ılıman) kuşakta bulunması Türkiye’nin su kaynaklarına göre durumu: Bulunduğu coğrafi bölgeye göre,yerüstü ve yer altı suları bakımından zengin olması. Türkiye’nin kültürel ve sosyal özelliklerine göredurumu: Müslüman Ortadoğu ile hristiyan Avrupa’nın kesişim noktasında olması. Türkiye’nin tarım alanlarına ve faaliyetlerine göredurumu: Bulunduğu bölgeye göre tarım imkanlarının fazla olması,tarımsal üretimin kendi kendine yetebilmesi.

  13. Türkiye’nin önemli ulaşım ve ticaret yollarına göredurumu: Asya,Avrupa ve Afrika arasında köprü olması,boğazlarla Karadeniz ve Akdeniz’e giriş çıkışları kontrol etmesi. Türkiye’nin günümüzde sahip olduğu özellikleregöre durumu: Nüfusunun genç olması,bölgede güçlü bir orduya sahip olması,halkın büyük bir kısmının Müslüman olması.

  14. TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMUNUN SONUÇLARI Coğrafi konum,bir ülkenin dünya üzerinde bulunduğu yerdir.Matematik konum,daha çok doğal özellikler üzerinde etkili olurken,özel konum;ekonomik ve siyasal özellikleri etkiler *Dünya haritasına bakıldığında,Anadolu’nun;eski kara kütleleri olarak bilinen Afrika,Asya ve Avrupa’nın birbirine en çok yaklaştığı yerde olduğu görülür. • *Türkiye,batıdan Balkanlar,kuzeydoğudan Kafkaslar,güneydoğudan Ortadoğu,güneyden Afrika ile sınırlıdır. • *Toplam yüzölçümü 814.578 km² olup topraklarının %97’si Anadolu yarımadasında,%3’ü de Trakya’da yer alır. • *İran hariç komşularından büyük bir yüzölçümüne sahiptir. • *İngiltere,Almanya,Yunanistan,İsviçre,Hollanda gibi beş Avrupa ülkesinin toplam alanı ancak Türkiye kadardır.

  15. *Orta iklim kuşağında bulunur ve insan yaşamı,tarımsal faaliyetler için en uygun şartlara sahiptir. *Etrafını çevreleyen denizlerin,Süveyş Kanalı ile Kızıldeniz ve Hint Okyanusu,Cebelitarık boğazıyla da Atlas Okyanusu ile bağlantısı vardır. *Ortalama yükseltisi fazladır(1132metre) ve değerle kıtaların en yükseği olan Asya’dan(1010m.)daha yüksektir.

  16. *Yükseltisi fazla olduğu için; -akarsuların akış hızı ve hidroelektrik potansiyeli fazladır.Avrupa’da Norveç ve Rusya’dan sonra üçüncü sıradadır. *Yer şekilleri dağlık ve engebelidir.Bu nedenle; -Gerçek ve izdüşüm alan farkı fazladır. -Yol yapım maliyetleri yüksektir. -Kısa mesafelerde iklim elemanları ve bitki örtüsü değişiklik gösterir.

  17. *Dağlar genelde kıyıya paralel ve doğu-batı doğrultusunda uzanır. Bu nedenle; -Kara ve demiryolları doğu-batı yönünde gelişmiştir. -Milli savunma için doğal bir engeldir.(Kurtuluş savaşında İç Anadolu’daki illerin çoğu işgal edilememiştir.Atatürk,yapılacak kongrenin, Anadolu’nun en güvenli yeri olan Sivas’ta toplanmasını istemiştir.)

  18. *Bulunduğu bölgeye göre akarsular,göller ve yer altısularıbakımından zengindir.Su kaynaklarından değişik amaçlarla yararlanılması jeopolitik önemini artırır. *Matematik ve özel konumu nedeniyle tarımsal ürün çeşitliliği fazladır. *Bulunduğu bölgeye göre bitki örtüsü bakımından zengindir.Kıyı ormanları hem ekonomik hem de milli savunma açısından önem taşır.

  19. *Jeolojik bakımdan genç arazili bir ülkedir. *Alp-Himalaya kıvrım kuşağında yer alır. *Topraklarının yarıdan fazlası I.derece deprem bölgesinde yer alır. *Doğal afetlerden fazla etkilenen bir ülkedir. *Kafkaslar, Orta Asya ,Hazar petrol ve doğalgazının batıya ulaştırılmasında köprü konumundadır.

  20. *Hristiyan Avrupa ile Müslüman Ortadoğu’nun kesişme noktasındadır. *NATO,OECD,KEİ,İKÖ,D-20 üyesidir. *Etrafı denizlerle çevrili olduğundan önemli bir su ürünleri potansiyeline sahiptir. *Yeryüzünde bilinen 51 madenden 29’u Türkiye’de bulunur. *Aynı anda dört mevsimin yaşanma özelliğine sahiptir ve turizm potansiyeli fazladır. Yukarıda kısaca açıklanan özellikler ,Türkiye’nin siyasi coğrafyadaki yerinin belirlenmesinde önem taşımaktadır. hazırlayan : İRFAN ÇAL / COĞRAFYA ÖĞRETMENİ

  21. 2010 lys 3: Aşağıdaki ekonomik gelişmelerin hangisinde Türkiye’nin • jeopolitik konumu doğrudan etkilidir? • A) Endüstride gelişmiş olan ülkelerin dünyaca ünlü • markalarını üretmek için Türkiye’de fabrika kurmaları • B) Bazı ülkelerin Türkiye’de arazi satın alarak organik • tarım yapmaları • C) Farklı dönem ve kültürlere ait tarihî eserlerin Türkiye • turizmi açısından önemli bir kaynak oluşturması • D) Azerbaycan ve Irak petrollerinin Türkiye toprakları • üzerinden Akdeniz’e ulaştırılması • E) Dış piyasalarda, Türkiye’de üretilen tekstil ürünlerine • talebin fazla olması

  22. 2008 öss • İstanbul ve Çanakkale boğazlarının aşağıdaki • özelliklerinden hangisi diğer dördünün nedeni • olarak gösterilebilir? • A) Balıkların mevsimlik göç dönemlerinde, yoğun • birer avlanma alanı olmaları • B) Karadeniz’i Ege Denizi’ne bağlamaları. • C) Deniz ticareti bakımından stratejik önem taşımaları • D) Alt ve üst akıntıların olması • E) Bulgaristan ve Romanya gibi ülkelerin okyanuslara • açılabildikleri tek su yolu olması

  23. TÜRKİYE’Yİ İLGİLENDİREN ULUSLAR ARASI SORUNLAR DERS NOTLARI - İRFAN ÇAL COĞR.ÖĞRT. • A)TÜRKİYE’Yİ DOĞRUDAN İLGİLENDİREN SORUNLAR • 1)BATI TRAKYA SORUNU: • Sebep:1923 Lozan Antlaşmasına göre İstanbul’daki Rumlar ile Batı Trakya’da yaşayan Türkler azınlık olarak kabül edilmiş ve nüfus mübadelesinin dışında tutulmuşlardır.Yunanistan’ın Batı Trakya’da yaşayan Türklere azınlık haklarını vermemesi,siyasi ve ekonomik baskılar,inanç hürriyetinin kısıtlanması,Türklere ait toprakların istimlak edilmesi ve Osmanlı’dan kalan tapuların tanınmaması, vatandaşlıktan çıkarılan Türklerin haymatlos (vatansız)durumuna düşmesi. • Ülkeler:Yunanistan,Türkiye • Çözüm:Uluslararası antlaşmalarla güvence altına alınan azınlık haklarının verilmesi ve antlaşmalara uyulması.

  24. 2)KIBRIS SORUNU: Sebep:İngiltere’nin Kıbrıs’tan çekilmesi sonucunda 1959 Londra ve Zürih, 1960 Garantörlük Antlaşmaları gereği;1960 yılında Kıbrıs’ta yaşayan Türk ve Rum halkları tarafından kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1963 yılında silah zoruyla yıkılması ve adanın Yunanistan’a ilhak edilmek isenmesi ve adadaki Türklerin baskı ve saldırılara maruz kalmasıdır. 1974 yılına kadar bir sonuç alınamayınca ve adanın Yunanistan’a ilhakı sözkonusu olunca,Türkiye;garantörlük hakkını kullanarak adaya asker çıkarmıştır. 1983 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti kurulmuş,Rumların BM’ye başvurması üzerine A.B.D ve BM,yeni kurulan devleti tanımadıklarını açıklamışlardır.Bunun üzerine Türkiye ve Kıbrıs da BM kararını tanımadığını bildirmiştir. 1990 yılında Güney Kıbrıs Rum yönetimi ‘Kıbrıs’ adıyla Avrupa birliğine başvurmuştur.Güney Kıbrıs’ın AB’ye kabül edilmesi,çözümü zorlaştırmıştır. Ülkeler:Türkiye,Yunanistan,İngiltere,BM Çözüm:Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bağımsızlığının tanınması,adada iki toplum ve iki devletin hayata geçirilmesi

  25. 3)EGE DENİZİ’NDEKİ SORUNLAR: • Ülkeler:Türkiye,Yunanistan • Çözüm:Yunanistan’ın uluslararası Antlaşmalara uyması. • Karasuları sorunu • Lozan Andlaşması Ege'deki karasuları 3 mil olarak kabul edilmiştir. 17 Eylül 1936 tarihinde Yunanistan bir yasa ile karasularını 6 mile çıkarmıştır. O dönemde iyi olan Türk-Yunan ilişkileri nedeniyle, Türkiye buna ses çıkartmamıştır. Böylece Yunanistan'ın Ege'deki payı %35'e çıkmıştır. 6 mili ancak 1964'te uygulamaya başlayan Türkiye ise, %8,8'lik bir paya ulaşmıştır. • Eğer Ege'deki karasuları 12 mile çıkarsa bu oranlar sırasıyla %63,9 ve %10'a yükselecektir. Bunun nedeni Ege'deki 12 mil olayının aslında bir adalar sorunu olmasıdır. • Yunanistan'ın Ege'de, bir kısmı da Türkiye'ye çok yakın yerlerde bulunan 2383 adası bu ülkeye böyle bir avantaj sağlamaktadır.

  26. 12 mil sorunu, sadece Türkiye'yi değil, Ege denizinin açık denizini bir uluslararası su yolu olarak kullanan her devleti ilgilendirmektedir. Çünkü 12 mil durumunda Ege'deki açık deniz oranı %56'dan, %26.1'e inecektir. Yunanistan, Ege karasuları sorununda karasularının azami sınırının 12 mil olabileceğini kabul eden 1982 BM Sözleşmesine atıfta bulunmaktadır. Türkiye ise, bu sözleşmeye taraf olmadığını vurgulamakta, Ege denizinin bir yarı-kapalı deniz olduğunun altını çizmekte ve Ege'de sınır saptaması yapılırken hakkaniyet ilkesine göre hareket edilmesi gerektiğini belirtmektedir. Türkiye, ayrıca Yunanistan'ın karasularını 6 milin üstüne çıkarmasının casus belli (savaş sebebi) sayılacağını ifade etmektedir.

  27. Kıta sahanlığı sorunu Yunanistan, Türkiye ile herhangi bir anlaşma yapmadan kıta sahanlığını "eşit uzaklık" ilkesine göre tek taraflı bir biçimde saptayarak, bölgede yabancı şirketlere petrol arama izni vermeye başlamıştır. Böylece Yunanistan Ege denizi kıta sahanlığının tamamını kendisinin sayma eğilimine girmiştir. Türkiye'de, kıta sahanlığının Ege Denizi'nin en derin noktalarından geçen hatta göre sınırlandırılabileceği görüşünden hareket ederek 1 Kasım 1973'te, TPAO'ya, Anadolu'nun doğal uzantısı, yani kendi kıta sahanlığı saydığı yerlerde (ki bazı Yunan adalarının batısına düşüyorsa) petrol arama ruhsatı vermiştir. Yunanistan bunu 7 Şubat notasıyla protesto etmiş ve böylece sorun tırmanmıştır.

  28. Fır hattı-hava sahası sorunu Yunanistan, 1931'de bir Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile hava kontrol sahasını 3 milden 10 mile çıkarmış ve Türkiye o dönemdeki iyi ilişkiler nedeni ile herhangi bir itirazda bulunmamıştır. 1952 tarihli bir ICAO (InternationalCivilAviationOrganization-Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü) toplantısında, Türk-Yunan karasuları çizgisinin batısında kalan hava trafiğinin Atina FIR'ının yetki alanına girmesi kabul edilmiştir.

  29. Adaların silahlandırılması sorunu 1960 sonrasında Ege Denizi üzerindeki adalarda taraflar arasında egemenlik, denetim ve güvenliği sağlamaya yönelik anlaşmazlık başlamıştır. Yunanistan, askeri amaçlarla da kullanılabilecek havaalanı ve diğer tesislerin ilkini 1952'de Leros adasında kurmuştur. Ancak, Yunan adalarının, 1974'ten daha doğrusu Türk Ege Ordusu'nun kurulduğu 1975'ten sonra hızlanarak silahlandırıldığını kabul etmek uygun olacaktır.

  30. Uluslararası andlaşmalar, bu adaları üç katogoriye ayırmaktadır.1-Yunan adaları Limni ve Semadirek ile Türk adaları İmroz ve Bozcaada. Bu "Boğaz önü" adaları Boğazlarla birlikte, Boğazlar Rejimine ilişkin Lozan Sözleşmesinin 4. maddesiyle askerden arındırılmıştır.2-Limmi, Sakız, Sisam ve Nikarya adlı Yunan adaları. Bunlar Lozan Barış Andlaşması'nın 13. maddesi gereğince ülkelerinde ancak polis ve Jandarma kuvveti bulunabilecek, deniz üssü ve istihdam kurmanın yasak olduğu adalardır.3-Oniki ada, sayıları aslında 14 olan bu adalar da 1947 Paris Andlaşması'yla İtalya'dan alınıp Yunanistan'a verilmiş adalar olup, aynı andlaşmanın 14. maddesine göre üzerlerinde ancak asayişi sağlayacak kadar kuvvet bulundurulabilir.

  31. 4)SURİYE İLE FIRAT VE DİCLE SORUNLARI: İlgili ülkeler:Türkiye,Suriye,Irak Su,yerine başka bir madde ikame edilemeyen sınırlı bir doğal kaynaktır. Sebep:Suriye ve Irak’ın Fırat ve Dicle’yi uluslar arası su olarak kabül etmesi;Türkiye’nin ise sınıraşan su olarak kabül etmesi,Türkiye’nin GAP projesini hayata geçirmesidir.

  32. 2009 öss: • Tuna Nehri bu ülkeler arasında su sorunu oluşturmazken Nil, Dicle, Fırat gibi bazı nehirlerin geçtikleri ülkeler arasında zaman zaman su sorunu yaşanabilmektedir. • Bu durum, bu akarsuların aşağıdakilerin hangisi • bakımından farklı olmalarının sonucudur? • A) Uzunluk • B) Kol sayısı • C) Geçtikleri ülke sayısı • D) Bulundukları iklim bölgesi • E) Oluşturdukları delta ovası

  33. 5)IRAK SORUNU: Sebep:Tarihi,kültürel nedenler,A.B.D.’nin Irak’ı işgali,ülkede otorite boşluğunun olması,terör örgütlerinin himaye edilmesi. Ülkeler:Türkiye,Irak,A.B.D,Arap Birliği,BM. Çözüm:Amerikan İşgalinin sona ermesi,Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması.

  34. B)TÜRKİYEYİ DOLAYLI OLARAK İLGİLENDİREN SORUNLAR: 1)Bosna-hersek sorunu: 2)Kosova Sorunu: 3)Makedonya sorunu: 4)Filistin Sorunu: 5)Kafkasya’daki sorunlar:

  35. Hazırlayan irfan çal coğrafya öğretmeni “Çalışırsan. Başarırsın.”

More Related