Waar naar toe met Beschut Wonen, Psychiatrische Zorg in de Thuissituatie (PZT) en activering in België / Vlaanderen

1. Waar naar toe met Beschut Wonen, Psychiatrische Zorg in de Thuissituatie (PZT) en activering in België / Vlaanderen Yves Wuyts Stafmedewerker GGZ Studiedag beschut wonen Leuven - 31 mei 2010

2. BEWO

3. Overzicht van de presentatie • Huidige structurering van de GGZ • Uitdagingen voor de GGZ-sector • Antwoorden van de GGZ • Flexibiliteit voor verschillende voorzieningensoorten 4.1. Psychiatrische ziekenhuizen 4.2. PVT 4.3. Centra Geestelijke Gezondheidszorg 4.4. Revalidatiecentra 4.5. Beschut wonen 5. Voorstel tot aanpassing van de erkenningsnormen beschut wonen 6. Toekomst van psychiatrische zorg in de thuissituatie (PZT)

4. 1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch Ambulant Residentieel Specialistisch Care Cure Herstel

5. 1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch CGG REVA Ambulant Partiële hospitalisatie BeWo Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Specialistisch Care Cure Herstel

6. 1. Huidige structurele opdeling van de GGZ Generalistisch CGG PZT Ambulant REVA Activering Partiële hospitalisatie BeWo PZT Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Specialistisch Care Cure Herstel

7. 2. Uitdagingen voor de Geestelijke Gezondheidszorg • In en met de samenleving • Toegankelijke gespecialiseerde zorg • Tijdig – vroegtijdig • Continuïteit van de zorg

8. 3. Antwoorden van de GGZ: nood aan transformatie: principes • Psycho, sociaal, bio- model • Zorg in de samenleving – in het thuismilieu van de gebruiker • Meer dan genezen: - ook voorkomen - ook vroegtijdig detecteren - ook werken aan herstel • Vereist samenhangend uitgebouwd zorgaanbod in de samenleving met voldoende: - zorgdifferentiatie naar vorm en inhoud - zorg op maat voor deelgroepen - continuïteit als onderdeel van zorg • Met een verantwoordelijkheid en sturing voor het hele werkingsgebied

9. 3. Antwoorden van de GGZ (1) • Meer in de samenleving Generalistisch Ambulant Residentieel Specialistisch Care Cure Herstel

10. 3. GGZ-antwoorden Meer zorg in en met de samenleving = hulpverlener naar cliënt ipv cliënt naar hulpverlener = zorg voor zowel de cliënt als zijn omgeving Actieve inbreng van sleutelfiguren in de naaste omgeving (familie, lotgenoten, basiswerkers, huisarts…) Naast cure en care: herstel, van bij de eerste symptomen of tekenen aandacht voor sociale inclusie en integratie SAMEN en zo dicht mogelijk bij de patiënt: draagkracht, eigen kracht versterken Binnen de GGZ is Beschut wonen reeds voortrekker op dit vlak ! Regulier waar het kan, specialistisch waar het moet Balanced care – stepped care

11. 3. GGZ-antwoorden • GEVOLGEN => Gevolgen: • “Bewoners” worden “uw buur in de straat” • Enkel tijdelijk residentiële opvang wanneer nodig • GGZ-expertise inbrengen in reguliere werking vboutreach naar RVT, tehuis niet-werkenden • Maximaal beroep doen op reguliere diensten, vbvrijetijd, huisarts GGZ kan en moet niet alles zelf doen niet nuttig, niet wenselijk niet betaalbaar GGZ moet zich richten op: kerncompetities kwartiermakersrol Co-productie met: 1e lijn - huisvesting – welzijn – arbeid - onderwijs

12. 3. Antwoorden van de GGZ (2) Zorgcircuits in netwerken alle GGZ-actoren die samen regionale verantwoordelijkheid dragen => van een structurele indeling naar een functionele indeling

13. 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ België op heden  Kinderen Volwassenen/ouderen Ambul  Kort - opname Resident   Stemmingsstoornis Schizofrene stoornis verslaving Persoonlijkheidsstoornis Vervolg - verblijf

14. 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Nederland op heden =verkokering Schizofrene stoornis Persoonlijkheidsstoornis verslaving Stemmingsstoornis

15. Primary care Liaison Short term care 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Birmingham  Kinderen Volwassenen Ouderen Beds  Beds  Continuing care  Functioning 1 Functioning 2 Functioning 3

16. 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Ierland in opbouw Community team Community team  Liaison Liaison Kinderen Ouderen Volwassenen  Continuing care community All Continuing care Beds Beds 

17. Eerstelijns GGZ Kinderen 3. GGZ-antwoorden Op zoek naar een functionele opdeling van de GGZ Nederland op de tekentafel  Volwassenen Gespecialiseerde GGZ  INTEGRALE ZORG Ouderen  Specialistisch 2 Specialistisch 1 Specialistisch 3

18. 3. Antwoorden van de GGZ Van een structurele indeling naar een functionele indeling Generalistisch Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose Behandeling common GGZ-problemen Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie /(begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Cure Care Herstel

19. 3. Antwoorden van de GGZ Van een structurele indeling naar een functionele indeling Generalistisch Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose CGG Behandeling common GGZ-problemen REVA Ambulant Partiële hospitalisatie BeWo Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie /(begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Residentieel A/K/Sp-dienst T-dienst PVT Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Care Cure Herstel

20. 4. Flexibiliteit voor de GGZ-voorzieningen 1. PZ: experimenteel via de toepassing van artikel 107 => enkele werkingsgebieden 2. PVT: aanpassing erkenningsnormen => alle PVT 3. Centra Geestelijke Gezondheidszorg 4. Revalidatie-overeenkomsten 5. BeWo: aanpassing erkenningsnormen => alle BeWo

21. 4.1. Flexibiliteit voor PZInterministeriële conferentie 28/09/2009 • De toepassing van artikel 107 • Bestaande GGZ-aanbod verder aan te passen aan hun behoeften en zorgvragen door de creatie van: • Ambulante intensieve behandelteams voor zowel de acute als chronische GGZ-problemen • Rehabilitatieteams die werken rond herstel en sociale inclusie • Intensieve residentiële behandelunits voor zowel acute als chronische problemen indien een opname noodzakelijk is.

23. Functionele beschrijving van de toekomstige GGZ Generalistisch Liaison Ondersteuning eerste lijn Detectie, screening Diagnose Early intervention Rehabilitatie Behandeling common GGZ-problemen Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie /(begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) THUISbehandeling CRISIS Assertive outreach Residentiële bedcapaciteit: Intensieve PVT Intensieve Residentiele zorg Specialistisch Care Herstel Cure

24. 4.2. Flexibiliteit voor het PVT • Concept van de woonzorgzone • PVT = zorgcentrum + vestigingen + woongelegenheden • Zorgcentrum: coordinatie, gemeenschappelijkeruimten, begeleidingsruimten, veelalook 1 vestiging op hetzelfdeadres (cfrhuidige PVT) • Vestigingen in straal van max 2 km (= PVT min) • Groepswoongelegenheden (min 5) • Bed-op-recept in vestiging van zorgcentrum (kortverblijf of PVT min) • PVT alsdeeltijds

25. 4.3. Flexibiliteit voor het CGG • Ondersteuning eerstelijn ? • Vroegdetectie, screening ? • Behandeling common GGZ • Participeren aan intensieve behandeling aan huis en Crisiszorg? • Participeren aan rehabilitatieteams?

26. 4. Flexibiliteit4.4. Flexibiliteit via revalidatie-overeenkomsten ????

27. 4.5. Flexibiliteit voor Beschut wonen Voorstel tot flexibilisering BeWo • Bewo = begeleiden van personen met eenernstige en langdurige GGZ-problematiek, ongeacht de verblijfplaats • 3 modules • Eigen huizen (caseload 1/8) • F-ACT: mensen die zelfstandigwonen (1/15) • Dagactiviteiten: ontmoeting, vrijetijd, arbeid en vorming

28. Functionele opdeling van de GGZ Gewenste positie van de BeWo-opdrachten: vroegtijdig Detectie, screening Diagnose Activering Behandeling common GGZ-problemen Begeleiding van thuiswonende mensen BeWo Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie / (begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Begeleiding van mensen in huizen van BeWo Aanklampende zorg Ambulant Laattijdig Residentiële bedcapaciteit: Residentieel A-dienst IBE Care Herstel Cure

29. Toekomst van de GGZ in België ???Ter vergelijking in Monaghan (Ierland) 1 regio Van historisch PZ van 730 bedden naar huidige • 30 bedden in PZ (10+ 20 waarvan in totaal gemiddeld 13 bezet) • 14 bedden in PVT • 2 plaatsen respite care in PVT • Plaatsen beschut wonen: groepshuizen • Plaatsen beschut wonen in maatschappij • Vele patiënten die thuis wonen met casemanagement • Liaison in AZ • Dagcentrum – inloopcentrum • Dagziekenhuis • Ontmoetingshuis door gebruikers gerund • Ambulante consultaties: psychologen, ergotherapeuten, maatschappelijk werkers, psychiater, • Outreach naar ….. • Gezondheidspromotie • Preventie • Ondersteuning zelfhulpgroepen

30. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Doelstelling Opdracht van beschut wonen = rehabilitatie opdracht • Dekt de naam beschut wonen nog de inhoud van de opdracht? • Beter voorstel: rehabilitatiecentrum??

31. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : doelgroep van een rehabilitatiecentrum • Doelgroep • Volwassenen en ouderen • Langdurige functionele beperkingen • Zorgnood is langdurig van aard • Zorgnoden op meerdere levensdomeinen • Individuele benadering nodig Ongeacht de woonvorm en begeleiding kan nog 6 maand doorlopen bij opname in ziekenhuis

32. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : opdracht van een rehabilitatiecentrum • Handhaving of verbetering van levenskwaliteit en zelfzorgvermogen • Persoonlijk en maatschappelijk een zo normaal mogelijk leven leiden • Sociale inclusie in woon-, werk-, leer-, en recreatieve milieus van eigen keuze

33. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Modules • Zorgmodule rehabilitatiegerichte begeleiding of functie ACT • Zorgmodule beschut wonen (huidig beschut wonen) • Zorgmodule dagactiviteiten

34. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : Modules - Zorgmodule functie ACT • Begeleidingsaanbod op meerdere levensdomeinen maar niet in de residentiële GGZ wonen • Voor 10 begeleidingen = 0,66 FTE = 1 op 15 • Personeel opleidingsniveau: bachelor

35. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen Modules - Zorgmodule beschut wonen • Zelfde doelgroep, maar bijkomend nood aan: • Woonomgeving met meer mogelijkheden van intensief toezicht • Verhoogd risico sociaal isolement • Intensievere ondersteuning op vlak van ADL en zelfzorg • Voor deze groep stelt de vzw woningen ter beschikking => behoud van architectonische normen • Voor 10 begeleidingen = 1,25 FTE ( 1 op 8)

36. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonen : F-ACT en klassiek beschut wonen • Begeleiding op methodische wijze ( inventarisatie zorgnoden, begeleidingsplan, evaluatie en bijsturing, cliëntdossier) • Begeleiding gericht naar cliënt en netwerk, familie • In eigen leefomgeving • Inschakelen van andere GGZ voorzieningen , algemene gezondheidszorg en welzijnswerk • Zorgcoördinatie kan, maar hoeft niet • Zorg voor continuïteit in de behandeling

37. 5. Aanpassingen erkenningsnormen beschut wonenModules - Zorgmodule dagactiviteiten • Begeleiding op domeinen: werk, leren, vrije tijd en ontmoeten • Begeleiding via de vormen basisaanbod en/of trajectbegeleiding • Ook toegankelijk voor cliënten die niet begeleid worden in module 1 en 2

38. 6. Toekomst van PZT • ZAL PZT BLIJVEN ZOALS OP HEDEN: NEEN • ZULLEN DE PZT-OPDRACHTEN BLIJVEN: JA

39. Functionele beschrijving van de toekomstige GGZ Generalistisch Detectie, screening Diagnose PZT Behandeling common GGZ-problemen PZT Intensieve (Thuis)behandeling / Crisiszorg Langerdurende zorg Rehabilitatie /(begeleiding) Aanklampende zorg / (intensieve begeleiding) Residentiële bedcapaciteit: Specialistisch Care Herstel Cure

40. Welke opdrachten: Detectie, screening, diagnose Rehabilitatie: Begeleiding - empowerment 6. TOEKOMST van PZT

41. Principe: gespecialiseerde GGZ-actoren ter beschikking van andere zorg- en dienstverleners op hun vraag Voorbeelden Liaison naar huisarts in diens kabinet 1 avond per maand GGZ-aanwezigheid op consultaties Kind en Gezin GGZ-liaison naar diensten pediatrie in algemeen ziekenhuis Beschikbaarheid in lokalen CAW Intervisie vanuit GGZ naar rusthuisequipe of gezinszorgdiensten Consult / screening in kader van VDAB-trajectbeleiding Screening+ opvolging in huisvestingsmaatschappij of OCMW Gespecialiseerde GGZ ter beschikking van derden voor GGZ-expertise Reguliere diensten ter beschikking van mensen met GGZ-problemen + GGZ-actoren 6. PZT in de toekomst 6.1. PZT als ondersteuning eerstelijn(gezondheidszorg)

42. Cfr eerste functie in beschrijving van 107 Naar de gemeenschappen? Minstens initiatiefrecht van de gemeenschappen 6. PZT in de toekomst 6.1. PZT als ondersteuning eerstelijn(gezondheidszorg)

43. Principe: PZT als onderdeel van F-ACT - rehabilitatie 6. PZT in de toekomst 6.2. PZT als rehabilitatie

44. yw@zorgnetvlaanderen.be

45. Feestviering 20 jaar beschut wonenDonderdag 25 november 2010De Schelp Brussel OPROEP naar: • Anekdotes ivm bewoners, begeleiders, coördinator uit de XX jarige geschiedenis van uw BeWo • Kwalitatief beeldmateriaal uit uw BeWo • yw@zorgnetvlaanderen.be • Zorgnet Vlaanderen, tav Yves Wuyts, Guimardstraat 1 te 1040 Brussel