SİSTEMİK ANTİHİSTAMİNİKLER

1. SİSTEMİK ANTİHİSTAMİNİKLER Dr. Deniz Tuna Edizer

2. Histamin • L-histidin dekarboksilasyonu sonucu oluşur. • Oluştuktan sonra ya depolanır ya da hızlıca inaktive edilir. • Histamin vücutta eşit olarak dağılmaz. Büyük bir kısmı mast hücresi veya bazofillerde granüller içinde bulunur. • Dokulardaki histamin miktarı, mast hücre içeriği ile yakından ilişkilidir.

3. Histaminin mast hücresinde granüllerde bulunan depo formu biolojik olarak inaktiftir, ancak bir çok uyaran mast hücresinden H salınımını tetikler. • Histamin ayrıca beyin > nörotransmitter mide fundus > parietal hücreleri uyararak asit salgısı

4. Histaminin Salgılanması • Bağlı histamin en önemli salgılanma yolu immunolojik yoldur: Mast hücresi IgE ile sensitize olduktan sonra, Ag ile yeniden karşılaştığında degranülasyon görülmektedir.

7. Bu yolla salgılanan histamin tip 1 allerjik reaksiyonlarda mediator olarak görev yapmaktadır • Histamin akut inflamatuar cevapta da rol oynamaktadır. Lokal vazodilatasyon > plazma eksüdasyonu

8. Histaminin Etki Mekanizması • Histamin etkisini, hücre membranında bulunan reseptörlerine bağlanarak gösterir. 3 tip histamin reseptörü tanımlanmıştır: • H1 > düz kas, endotel • H2 >gastrik mukoza, mast hücresi, kalp kası • H3 >presinaptik, beyin

9. Histaminin Etkileri • KVS: 1-Vasküler yatak (H1-R) > vazodil. ve sistolik ve diastolik kan basıncında azalma mikrodolaşımdaki VD etkisiyle ödem ortaya çıkmaktadır 2-Kalp (H2-R) > Sinoatrial nodun hızında ve ventrikül kontraktilitesinda artma

10. GİS: Gastrik asit sekresyonunda artış (H2) İntestinal düz kasta kontraksiyon (H1) • Solunum Sistemi: Bronkokonstriksiyon (H1) Sekresyonda artış • Sinir Uçları: Sensorial sinir uçlarında güçlü bir stimulandır (H1). > ağrı ve kaşıntı

11. Histamin & Allerjik Rinit H1 reseptörü aracılığıyla • vazodilatasyon • vasküler geçirgenlik artışı • hapşırık • kaşıntı • glandular sekresyon

12. Histamin Antagonistleri • 1. Fizyolojik antagonistler: Farklı reseptörler üzerinden etki ederek histaminin etkisini azaltırlar. Ör: Epinefrin • 2. Salgı inhibitörleri: Kromolin, Nedokromil • 3. Reseptör antagonistleri

13. H1 Reseptör Antagonistleri • Klasik olarak 1. ve 2. kuşak ajanlar olarak iki grupta incelenirler. Aradaki fark 1. Kuşak ajanların MSS’ne daha iyi geçişleri dolayısıyla sedasyon (20%) oluşturmaları ve daha düşük reseptör selektivitesine sahip olmalarıdır.

14. 1. kuşaktaki ilaçlarda sedasyon kadar önemli bir nokta da performans düşüklüğüdür. Hastalar araç kullanma gibi aktiviteler konusunda mutlaka uyarılmalıdırlar.

15. 2. kuşak antihistaminikler daha az lipofilik oldukları için MSS’ne geçişleri yoktur. • Reseptör selektivitesi yüksek olduğundan antikolinerjik yan etkiler görülmez.

16. H1 Reseptör Antagonistleri • Oral kullanım sonrasında hızla absorbe edilirler ve 1-2 sa. İçinde pik kan seviyesine ulaşırlar. Vücutta geniş bir dağılım gösterirler, ve 1. kuşak ajanlar MSS’ne de girerler. • Antihistaminikler karaciğerde mikrozomal enzim sistemi tarafından metabolize edilirler. Özellikle 2. kuşak antihistaminiklerin, bu enzim sistemini inhibe eden ilaçlar ile kullanıldığında önemli yan etkileri ortaya çıkmaktadır.

17. H1 Reseptör Antagonistleri Etkileri • Histamin-Res. blokajına bağlı etkiler > H1 reseptöründe reversibl kompetetif antagonizma ile histaminin etkileri engellenir. Histamine bağlı oluşan intestinal ve bronşioler düz kas kontraksiyonu tam olarak bloke edilir.

18. H1 Reseptör Antagonistleri • H1 reseptör antagonistleri hapşırık, nazal ve oküler kaşıntı ve rinorre tedavisinde oldukça etkilidir. • Ancak nazal konjestiyon üzerine etki göstermezler bu nedenle sıklıkla dekonjestanlar ile birlikte kullanılırlar

19. H1 Reseptör Antagonistleri • Histamin Reseptör Blokajına bağlı olmayan etkiler 1.Sedasyon 2.Antiemetik etki 3.Antiparkinsonizm etki 4.Antikolinerjik etki 5.Alfa reseptör bloğu ‘ortostatik hipotansiyon’ 6.Lokal anestezi

20. Ethanolaminler difenhidramin (Benadryl) dimenhidrinat (Dramamine) Belirgin sedasyon oluştururlar Taşıt tutması için etkilidirler Piperazinler hidroksizin (Atarax) meklizin Alkilaminler bromfeniramin klorfeniramin Çok az sedasyon Etilendiaminler Pirilamin tripelenamin 1. Kuşak H1-R Antagonistleri

21. 2. Kuşak H1-R Antagonistleri • Terfenadin • Astemizol • Feksofenadin (Fexofen, Telfast) • Loratadin > Desloratadin (Aerius) • Setirizin (Zyrtec)

22. Feksofenadin >12 yaş • Loratadin > 6 yaş • Setirizin > 2 yaş

23. Klinik Kullanım • Allerjik reaksiyonların semptomlarını önlemede ve tedavi etmede H1-antihistaminikler ilk basamak ilaçlardandır. Histaminin primer mediatör olarak görev yaptığı allerjik rinit ve ürtikerde, H1 antagonistleri ile iyi sonuçlar elde edilmektedir. Ancak astımda etkin değildirler.

24. Klinik Kullanım • 2. Kuşak H1 antagonistler temel olarak allerjik rinit ve kronik ürtiker tedavisinde kullanılırlar. Bir çok çalışma 1. kuşak ile aynı terapatik etkinliğe sahip olduklarını göstermektedir, ancak 2. kuşakta sedasyon oranı çok düşüktür.

25. Yan Etkiler • Sedasyon • Antimuskarinik etki • Çocuklarda eksitasyon • Ortostatik hipotansiyon • Allerjik reaksiyon • Kardiak aritmi (2.kuşak) astemizol • Teratojenik etki

26. İlaç Etkileşimi • Ketokonazol / itrakonazol / makrolidler + terfenadin / astemizol >>>> Kardiak toksisite (aritmi) • Greyfurt suyu • MSS depresyonu oluşturan diğer ilaçlar

27. TEŞEKKÜRLER

28. Kaynaklar 1.Ballenger’s Otolaryngology – Head and Neck Surgery 2.Byron Bailey Head and Neck Surgery and Otolaryngology 3.Katzung Basic Pharmacology 4.KBB Uygulamasında Alerji King, Richard, Mabry