CEVHER İÇEREN AKIŞKANLARIN HAREKETİ

1. CEVHER İÇEREN AKIŞKANLARIN HAREKETİ * CEVHER İÇEREN AKIŞKANLAR YER KABUĞUNUN HER SEVİYESİNDE GÖÇ EDEBİLİRLER . BÖYLE BİR AKIŞKAN, MAGMA OLABİLECEĞİ GİBİ, SULU AKIŞKAN VE GAZLARLA BAĞLANTILI DA OLABİLİR * CEVHERLİ AKIŞKANLARIN KATETTİĞİ YOLUN BİLİNMESİ VE CEVHER YERLEŞİM MODELİ, MADEN YATAKLARININ JENEZİNİ ANLAMAK BAKIMINDAN ÖNEMLİDİR. * GÖÇLER, GEÇİRGENLİĞE BAĞLI OLDUĞU KADAR, AKIŞKANIN VİSKOZİTESİNE VE YOĞUNLUĞUNA, BAĞLANTISIZ GÖZENEKLERİN ÇOKLUĞUNA, FAY VE ÇATLAK YÜZEYLERİNE, BASINÇ VE ZAMANA BAĞLIDIR * MAGMANIN NİÇİN HAREKET ETTİĞİ BİLİNMEMEKTEDİR FAKAT MAGMA P VE T NİN DAHA DÜŞÜK OLDUĞU ÜST KISIMLARA DOĞRU GÖÇ ETMEKTEDİR.

2. *ÜST MANTO OLAN ASTENOSFERİN VE LİTOSFERİN ERGİMESİ ŞÖYLE OLUŞABİLİR • 1. RADYOAKTİVİTE İLE OLUŞAN ISI SEBEBİYLE • 2. KONDUKSİYON- İLETİM İLE AŞAĞILARDAN GELEN ISI • SEBEBİYLE YÜKSELEN SICAK SIVILAR VE GAZLAR • 3. DÜŞÜK ERGİME NOKTASINA SAHİP MATERYALLERİN • GELİŞİ VE BİNDİRME ZONLARINDAKİ YÜKSEK SICAKLIK • BÖLGELERİNE GİRMELERİ İLE BAŞLAR • KATI FAZDAN SIVI FAZA DOĞRU HACIM ARTMASI OLUR, BU DA İÇ • BASINCI ARTTIRIR • MAGMANIN YÜKSEKLERDE YERLEŞİMİ TEKTONİK YAPILAR • TARAFINDAN BELİRLENİR • * MAGMA ASSİMİLASYON İLE KENDİNE YOL YAPABİLİR • * MAGMANIN ÜST SEVİYELERİNDEKİ SULU AKIŞKANLAR MEVCUT GÖZENEKLERİ ISLATIP , GENİŞLETEREK MAGMANIN GEÇİŞİNİ KOLAYLAŞTIRICI ROL OYNAR

3. GÖZENEKLİLİK VE GEÇİRGENLİĞİN SEBEPLERİ • KAYAÇLARDAKİ GÖZENEKLİLİK , BAĞLANTILI, BAĞLANTISIZ • BÜTÜN GÖZENEKLERİN KAYA VEYA TOPRAK HACMİNE • ORANIDIR • GEÇİRGENLİK İSE , KAYACIN, SEDİMANIN VEYA TOPRAĞIN • BİR SIVIYI GEÇİRME KAPASİTESİNİ TANIMLAMAKTADIR • GÖZENEKLİ BİR KAYAÇ GEÇİRGEN OLABİLİR OLMAYABİLİR, • FAKAT GEÇİRGEN BİR KAYAÇ GÖZENEKLİ OLMAYA • MECBURDUR • KAYAÇYAKİ GEÇİRGENLİK BİRİNCİL VE İKİNCİL SEBEPLERLE • OLUŞABİLİR • GEÇİRGENLİK TABLO 3-1 DE GÖRÜLECEĞİ GİBİ • SINIFLANDIRILIR

4. * İYONLARIN DİFFÜZLENMESİNİN RELATİF ÖNEMİ, HAREKET HALİNDEKİ AKIŞKANIN İÇİNDE BİR KÜTLE OLARAK TAŞINMALARINA ORANLA, AKIŞKANIN AKIŞ HIZI DÜŞERSE, ARTABİLİR • ÇÖZELTİLERİN TAŞINMASI, BİRBİRİNDEN BAĞIMSIZ İKİ • VEKTÖRÜN TOPLAMIDIR • 1- ÇÖZÜCÜNÜN İLERİ HAREKETİ • 2- ÇÖZELTİNİN İÇİNDE DİFFÜZLENEN İYONLARIN KİMYASAL • DEĞİŞİMLE AŞAĞI DOĞRU HAREKETİDİR

5. Hidrotermal Akışkanların Derinlerdeki Göçü • * KABUĞUN DERİN KISIMLARINDA LİTOSTATİK BASINÇ SEBEBİYLE GÖZENEKLER KAPANIR VE GEÇİRGENLİKTE AZALMA OLUR • * YER ALTI SUYUNUN ÇEVRİM YAPACAĞI DERİNLİK, KAYAÇ CİNSİNE BAĞIMLI OLARAK BİRKAÇ METRE İLE BİRKAÇ YÜZ METRE ARASINDA DEĞİŞİR • BU SINIRIN ALTINDAKİ BİR ÇOK MADENDE SU DOLAŞMAZ VE • BORULARLA SU İLETİLİR • HİÇBİR KAYAÇ TAM GEÇİRİMSİZ DEĞİLDİR, • GEÇİRİMLİLİKLERİ FARKLİDIR. TABLO 3-2, 3-3, VE ŞEKİL 3-2 • * EĞER EN SIKI KAYAÇLARDA 10 -14 MİLİDARSİYE KADAR ULAŞAN GEÇİRGENLİK KAYDEDİLMEMİŞ OLSAYDI KÜTLE TRANSFERİNVARLIĞI DÜŞÜNÜLEMEYEBİLİRDİ

6. *DERİNLERDEKİ AKIŞKANLARIN AKIŞI, İKİNCİL GEÇİRGENLİKTEN ZİYADE BİRİNCİL GEÇİRGENLİK İÇİN BİR FONKSİYONDUR. ZİRA KILCAL VE SÜPERKILCAL AÇIKLIKLAR DERİNLERDE AÇIK OLARAK KALMAZ, PLASTİK HAREKETLENME SEBEBİYLE KAPANIR * DİFFÜZYON, MEKANİK OLARAK AKIŞIN SINIRLADIĞI BÖLGELERDE, KÜTLE TRASFERİNİN EN MUHTEMEL MEKANİZMASIDIR VE MOLEKÜLER VEYA İYONİK OLARAK KATI, SIVI VEYA GAZ FAZDA GERÇEKLEŞİR * SUYUN KAYAÇ İÇİNDE DOLAŞIMI DİFFÜZYON DEĞİLDİR, ANCAK BAKIR İYONUNUN SU İÇİNDE DAĞILIMI DİFFÜZYONDUR * DİFFÜZYON İYONLARININ İKİ YÖNLÜ HAREKETİNE İZİN VERMEKTEDİR VE DİFFÜZLENME, İYON KONSANTRASYONU DÜŞÜK OLAN İSTİKAMETTE,HOMOJENLİK SAĞLANINCAYA KADAR DEVAM EDER

7. * KAYAÇLARDA VEKRİSTALLERDE DEVAM EDEN KURU DİFFÜZYON, SIVILARDA OLAN DİFFÜZYONA ORANLA ÇOK DAHA AZ ETKİLİ VE ÇOK YAVAŞ DEVAM EDEN BİR OLAYDIRVE KRİSTAL YAPISININ BOZUKLUĞU SEBEBİYLE ORTAYA ÇIKMAKTADIR • * MÜKEMMEL KRİSTALLER İYON TRANSFERİNE İZİN VERMEZLER , ANCAK ÇOK İSTİSNAİ HALLERDE ÇOK KÜÇÜK İYONLARIN TRANSFERİ GERÇEKLEŞİR • * DİFFÜZYONUN DERECESİ, • 1- KRİSTAL İÇİNDE HAREKET EDEN PARTİKÜLÜN ÇAPINA • 2- ELEKTROSTATİK DENGESİNE • 3- BU PARTİKÜLÜN TERMAL UYARILMASINA BAĞLIDIR • KRİSTALLERİN ERGİME DERECELERİNİN 100-200 C OLDUĞU • DURUMLARDA DİFFÜZYON ÇOK BÜYÜK ORANDA ARTAR • DİFFÜZYON DERECESİ, GENELLİKLE KONSANTRASYON • DEĞİŞKENİYLE ORANTILIDIR VE DİFFÜZYONA SEBEP OLAN İYONLARA • VE DİFFÜZYONUN OLDUĞU ORTAMA BAĞLIDIR

8. * RANPLASMAN ( YER DEĞİŞTİRME ) İKİ YÖNLÜ KONSANTRASYON DEĞİŞİM REAKSİYONU İLE SAĞLANIR * DAMARLARIN ETRAFINDA DİFFÜZYONUN OLDUĞUNU GÖSTEREN HALELER, DİFFÜZYONUN SAHA DELİLLERİDİR * DİFFÜZYON TEORİSİNE GÖRE YAN KAYAÇLARDAKİ METAL İÇERİĞİ CEVHERE DOĞRU LOGARİTMİK OLARAK ARTMALIDIR * CEVHER MİNERALLERİNDE KATI FAZDAKİ DİFFÜZYON, EXSOLUSYON- ÇÖZELLTİ KUSULMASI VEYA KARIŞMAMA ŞEKLİNDE ORTAYA ÇIKMAKTADIR ( ZNS CUFES2 ) * KALKOPİRİT İÇİNDE ÇİNKOBLEND, ÇİNKOBLEND İÇİNDEKAOLKOPİRİT BLEBLERİ BAKIR DEMİR VE ÇİNKO NUN LOKAL DİFFÜZYONU İLE OLUŞUR • RANPLASMAN ( YER DEĞİŞTİRME ) İKİ YÖNLÜ KONSANTRASYON • DEĞİŞİM REAKSİYONU İLE SAĞLANIR • DAMARLARIN ETRAFINDA, DİFFÜZYONUN OLDUĞUNU • GÖSTEREN HALELER, DİFFÜZYONUN SAHA DELİLLERİDİR • *DİFFÜZYON TEORİSİNE GÖRE, YAN KAYAÇLARDAKİ METAL • İÇERİĞİ CEVHERE DOĞRU LOGARİTMİK OLARAK ARTMALIDIR • CEVHER MİNERALLERİNDE KATI FAZDAKİ DİFFÜZYON, • EXSOLUSYON- ÇÖZELTİ KUSULMASI VEYA KARIŞMAMA • ŞEKLİNDE ORTAYA ÇIKMAKTADIR ( ZnS,CuFeS2 )

9. * KALKOPİRİT İÇİNDE ÇİNKOBLEND, ÇİNKOBLEND İÇİNDEKALKOPİRİT BLEBLERİ, BAKIR, DEMİR, VE ÇİNKO NUN LOKAL DİFFÜZYONU İLE OLUŞUR, NUMUNE TEKRAR 400 C ÜZERİNE ÇIKARILDIĞINDA İSE TEKRAR HOMOJEN HALE GELİR. * BU HOMOJENLEŞMENİN SEBEBİ, YÜKSEK T ‘ DE ZNS BAĞLARININ ZAYIFLAMASI VE BENZERİ İYONLARIN ( CuFe2 ) GİRİŞİNE İZİN VERMESİDİR. * KAYAÇ STRESS ALTINDA İSE GÖÇ KOLAYLAŞIR * ÇATLAKLAR, DİLİNİM YÜZEYLERİ VE KRİSTAL SINIRLARI DA AKIŞKANIN GEÇİŞİ İÇİN KANAL GÖREVİ GÖRÜRLER

10. Sığ Derinliklerde Hidrotermal Akışkanın Göçü *SONRADAN KAZANILAN GEÇİRGENLİK, KAYAÇLAR VE FORMASYONLARIN KIRILMASI İLE GERÇEKLEŞİR. BU AÇILMALAR DIŞ KAYNAKLI OLABİLECEĞİ GİBİ, BİZZAT İNTRÜZYON TARAFINDAN DA OLUŞTURULMUŞ OLABİLİR *CEVHER YERLEŞİMİ BAKIMINDAN İKİNCİL YAPILAR BİRİNCİL YAPILARDAN DAHA ÖNEMLİDİR * KRAUSKOPF, 1957; TAYLOR 1967, ; VE NORTON ,1982 VE DİĞERLERİ, AKIŞKANLARIN SÜPERKRİTİK SICAKLIKTA VE BASINÇTA METALİK İYONLARIN TAŞIYABİLECEKLERİNİ VE SON DERECE KÜÇÜK AÇIKLIKLARDAN GEÇİREBİLECEKLERİNİ GÖSTERMİŞLERDİR * BU ŞARTLAR ALTINDA GAZLARIN VE SIVILARIN FİZİKSEL DURUMLARI AYNIDIR, ANCAK YAPILAN BAZI DENEMELERDE GAZLARIN AKIŞ HIZININ SIVILARA ORANLA DAHA FAZLA OLDUĞU BELİRTİLMEKTEDİR.

11. * GAZLARIN KAYAÇLAR İÇİNDEKİ AKIŞ HIZI, SIVILARDA OLDUĞU GİBİ VİSKOZİTE İLE TERS ORANTILI DEĞİLDİR • * GAZ YOĞUNLUĞU NE KADAR AZ İSE, KAYMA O KADAR FAZLADIR. GAZ ÜZERİNDE BASINÇ ARTTIRILIRSA VE GAZ SIVILAŞMAYA BAŞLARSA, DAVRANIŞI SIVIYA YAKLAŞIR. • YER KABUĞUNUN DAHA DERİN KISIMLARINDA GAZLAR , • MUHTEMELEN SIVILAR GİBİ DAVRANMAKTADIRLAR. • * OHLEE- TENESSEE’ DEKİ ZN MADENİNDEKİ KAYAÇLARI GEÇİRGENLİKLERİNE GÖRE 3 KISMA AYIRMIŞTIR • A- DOLOMİT DÜŞÜK DEĞERDE • B- KİREÇTAŞI ORTA DEĞERDE • C- YENİDEN KRİSTALLEŞEN MERMERLER VEYA • DOLOMİTİK MERMERLER VE YENİDENMİNERALLEŞMİŞ • KÜTLELERE YAKIN, KİREÇTAŞLARININ ALTERE • ÜRÜNLERİ • * YENİDEN KRİSTALLEŞMELERİN VE DOLOMİTLEŞMELERİN GEÇİRGENLİKLERİ ARTIRDIĞINA DİKKAT EDİLMELİDİR.

12. *AKIŞKANLARIN YÜZEYE YAKIN BÖLGELERDEKİ HAREKETİ HAKKINDAKİ BİLGİLER YETERSİZDİR. *AKIŞKANIN KARAKTERİ ; YOĞUNLUĞA, VİSKOZİTE VE HİDROLİK YÜKE, SIVI BASINCINA, AKIŞKANIN HAREKETİNE , SICAKLIK VE SICAKLIK DEĞİŞİMİNE, GAZLARIN MEVCUDİYETİ VE YÜZDESİNE, KAYAÇLARIN KARAKTERİ VE HETEROJENLİĞE, JEOLOJİK YAPILARA VE BASINCA BAĞLIDIR. * YERALTINDAKİ AKIŞKANLARIN HAREKETİNİ ANLATAN EN TEMEL VE BASİT KANUN DARCY KANUNUDUR. * DARCY KANUNU GELİŞEN BİLGİSAYAR TEKNİKLERİ İLE ÇOK MODİFİKASYONA UĞRAMIŞTIR, ANCAK ANA İSKELETİ DEĞİŞMEMİŞTİR.

13. YER HAZIRLANMASI • CEVHER YERLEŞİMİ ÖNCESİ, CEVHERİN YERLEŞECEĞİ KAYAÇLARDA BAZI DEĞİŞİKLİKLERİN OLDUĞU VE BU DEĞİŞİKLİKLERİN , KAYACI DA KABUL EDİCİ VE DAHA REAKTİF HALE GETİRDİĞİ BİLİNMEKTEDİR. • BU OLAYLARA ‘‘ YER HAZIRLANMASI ’’ DENİLİR. • GÖZENEKLİLİĞİ YÜKSELTEN HERHANGİ BİR OLAY • KİMYASAL BİR DEĞİŞİME SEBEP OLUR. • KAYAÇTAKİ İKİNCİL YAPILAR CEVHER İÇEREN • ÇÖZELTİLERDEN CEVHERİN ÇÖKMESİNİ LOKALLEŞTİREBİLİR

14. *YAN KAYACIN HAZIRLANMASI; A- YAN KAYACIN KARAKTERİNE B- ISI KAYNAĞINA VE AKIŞKANLARA C- TEKTONİZMAYA VEYA HER ÜÇÜNÜN KOMBİNASYONUNA BAĞLIDIR. * SİLİSLEŞME, DOLOMİTLEŞME VE REKRİSTALİZASYON BİLİNEN YER HAZIRLAMA ÖRNEKLERİNDENDİR. * EPİJENETİK YATAKLAR HER ZAMAN OLMAMAKLA BERABER, GENELLİKLE TEKTONİK OLAYLARDAN SONRA GELİŞMİŞLERDİR. * BİRÇOK ‘‘ YER HAZIRLAMA’’ KİMYASALDIR. * EN BİLİNEN REAKSİYON , SİLİKANIN YENİDEN DÜZENLENEREK YA SİO2 VEYA SİLİKAT OLUŞTURMASIDIR.

15. *YER ALTI AKIŞKANLARI PERMEABİLİTE TARAFINDAN KONTROL EDİLMEKTEDİR, BU DA KAYACIN ORİJİNAL KARAKTERİ İLE SONRADAN OLUŞAN YAPILARIN BİRLİKTE OLUŞTURDUĞU BİR FONKSİYONDUR. * YAPISAL KONTROLLERE GÖRE CEVHERLERİ SINIFLAMAK MÜMKÜN OLAMAMIŞTIR. * EN ÖNEMLİ SEBEP, BİR MADEN YATAĞININ BİRDEN FAZLA YAPISAL TİPTE YERLEŞMİŞ OLMASIDIR . ANCAK DİKKATİ ÇEKEN HUSUS, BİRÇOK MADEN YATAĞININ BİR TİPİN HAKİM OLDUĞU ORTAMDA OLUŞMASIDIR.

16. BİRİNCİL VEYA TABİİ OLARAK OLUŞAN GEÇİRGENLİK * KAYAÇLARIN BİRİNCİL YAPILARI VE DOKULARI, AKIŞKANLARI VE DOLAYISIYLA YERLEŞEN CEVHERLEŞMEYİ KONTROL EDEBİLİR. BİRİNCİL KONTROLLARIN ÇEŞİDİ SINIRSIZDIR. ANCAK EN BELİRGİNLERİ ŞUNLARDIR : 1- GEÇİRGEN OLMAYAN BİR KAYAÇLA KAPATILMIŞ, KLASTİK VEYA BREŞLEŞMİŞ KÇT VEYA DOLOMİT 2- RESİF YAPILARI 3- İYİ SINIFLANMIŞ BİR KONGLOMERA (SİRKÜLASYONU İYİ SAĞLAR ) 4- LAV AKINTILARININ KIRILMIŞ VE BOL GÖZENEKLİ ÜST KISMI 5- KANAL KUMLARI VEYA PLAJ KUMLARI GİBİ GEÇİRGEN KUMTAŞLARI ( TABLO 3-1)

17. *İRİ - GEÇİRGEN BİRİNCİL ZONLAR, KAYAÇLARIN EN BELİRGİN DOKUSAL- YAPISAL ÖZELLİKLERİNİN SONUCUDUR *GEÇİRGENLİĞİ ARTTIRAN BİRİNCİL ETKİLER, TANELER ARASI SINIRLARA VE KLİVAJ DÜZLEMLERİNE KADAR İNEBİLEN YARI- KILCALLIK SEVİYESİNE İNEBİLMEKTEDİR .

18. İKİNCİL GEÇİRGENLİK * EPİJENETİK MADEN YATAKLARININ BİRÇOĞUNDA, CEVHERLİ ÇÖZELTİLERİN GEÇTİĞİ YOLLAR, KAYAÇTA SONRADAN GELİŞEN İKİNCİL YAPILARDAN ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLENMİŞLERDİR * EN ÇOK BİLİNEN İKİNCİL YAPILAR, FAYLAR VE KIVRIMLARDIR. AYRICA BREŞLEŞMİŞ ZONLAR, BORU ŞEKİLLİ YAPILAR VEDİĞER YAPISAL UNSURLAR LOKAL OLARAK ÖNEM KAZANABİLİR (ŞEKİL 3-8 VE 3-9 ) * CEVHER İÇEREN AKIŞKANLARIN , AÇIK FAYLARI, DAR VE FAY MELHEMLİ FAYLARA ORANLA DAHA ÇOK TERCİH ETTİĞİ, GENEL BİR KURALDIR ( AKSİ DE GÖRÜLMEKTEDİR) * EĞER, DAMAR, BİRTEK FAY ÇATLAĞININ MİNERALLERLE DOLMASIYLA OLUŞMUŞ İSE BU TİP DAMARA ‘ ‘ BASİT ‘’’ DAMAR DENİR. ( ŞEKİL 3-10 )

19. * EĞER AYNI ÇATLAĞA PARALEL OLARAK OLUŞAN LAMİNA, TABAKALANMA VEYA AÇILMALARIN İÇİ MİNERALLERLE DOLDURULMUŞ İSE VEYA AYNI AÇIKLIK BİRKAÇ KEZ DOLDURULMUŞ İSE BU TİP DAMARA ‘‘ KOMPLEKS- KARIŞIK ’’ DAMAR DENİLİR ( ŞEKİL 3-11) * EĞER DAMAR DEĞİŞİK KALINLIKLARA SAHİP OLARAK OLUŞMUŞ İSE ‘‘ DÜZENSİZ ’’ DAMAR DENİLİR. * EĞER ÇATLAKLAR BİRBİRİNE KATILACAK ŞEKİLDE VE SIKSA “ DALLANMIŞ- ANASTOMASİNG ’’ TİP DAMAR OLUŞUR. ( ŞEKİL 3-12 ) * İKİ DAMAR SİSTEMİNİN BİRBİRİNE DİK OLARAK BİRLEŞMESİYLE OLUŞAN DAMAR SİSTEMİNE ‘‘ BİRLEŞEN- CONJUGATE ’’ DAMAR SİSTEMİ DENİLİR (ŞEKİL 3-13 )

20. * KÜÇÜK DAMARCIKLARIN BİR DÜZLEM BOYUNCA DAĞILDIĞI DURUMLARDA OLUŞAN YATAKLARA, ‘‘ LEAD ’’, ‘‘ LODE ’’ VEYA ÇATLAK ZONU DENİLİR. * ÖNEMLİ BİR YAPISAL OLUŞUM DA ‘‘STOCKWORK ’’ TİPİDİR. KAYAÇ ÜÇ BOYUTTA DÜZENSİZ OLARAK ŞİDDETLİ BİR ŞEKİLDE PARÇALANMIŞ VE BU ÇATLAKLAR SONRA CEVHERLE DOLDURULMUŞTUR. ( ŞEKİL 3-16 ) ( ŞEKİL 3-18- 2 ZON) * KIVRILMIŞ, FAY YÜZEYLERİNDEKİ HAFİF BİR HAREKET, ŞİŞME VE KABARMAYA SEBEP OLUR. *DAMAR İÇİNDEKİ ZENGİN KISMA ‘‘ BORU VEYA SHOOT- SUT ’’ DENİLİR.

21. * CEVHER İÇEREN AKIŞKANLAR, DAHA ÇOK AÇIK ÇATLAKLAR BOYUNCA İLERLERLER VE ‘‘ KABARTILAR - SWELL’’ OLUŞTURURLAR. ETRAFTA BULUNAN İKİ FAY BLOKUNUN SIKIŞTIRMASI VE BİR TARAFA DÖNMESİYLE ‘‘ İNCELMELER-PİNCH ’’ LER OLUŞUR. (ŞEKİL 3-9 ) -( ŞEKİL 3-15 ) * EĞİK BORU YATAKLARA ‘‘ ROD- KALEM ’’ ŞEKİLLİ DE DENİLMEKTEDİR. *YATAY BORU ŞEKİLLİ YATAKLAR İÇİN ‘‘ MANTO ’’ DENİLDİĞİ GİBİ, ‘‘ MANTO ’’ ŞEKİLLİ YATAK TABİRİ, YASSI, TABAKA ŞEKİLLİ YATAKLAR İÇİN DE KULLANILMAKTADIR ( ŞEKİL 3-14 ) * TEKTONİK BREŞ TABİRİ, BÜYÜK ÖLÇEKLİ TEKTONİK GÜÇLER SONUCU PARÇALANAN KAYAÇLARIN, FAY ZONLARI BOYUNCA OLUŞTURDUĞU BREŞLEŞMİŞ MATERYALE DENİLİR. AYRICA BİNDİRME ZONLARINDA, LAV AKINTILARI VE EKLEMLERİN KESİŞME YERLERİNDE OLUŞURLAR

22. * LOCKE ( 1926 ) ‘‘ MİNERALLEŞME TIKAMASINI- MİNERALİZATİON STOPPİNG ’’ CEVHERLİ BORULARI OLUŞTURABİLECEĞİNİ İFADE ETMEKTEDİR. * YÜKSELEN MAGMANIN , ANİDEN, SUYA DOYAN, GÖZENEKLİ SEDİMANTER KAYAÇLARLA KARŞILAŞMASI SONUCU, HUNİ ŞEKİLLİ BREŞİK BORULAR OLUŞUR. BUNLARA ‘‘DİATREM’’ DENİLİR. BUNLARIN ÜST KISIMLARI 1 KM ‘ YE ULAŞIRKEN, TABAN KISIMLARI 200 METRE CİVARINDADIR. * SENKLİNALLERİN TEPE KISIMLARINDAKİ AŞIRI KIVRIMLANMA SEBEBİYLE OLUŞAN KIRIKLI BÖLGEYE ‘‘ CREST ’’ DENİLİR VE ÇOK GEÇİRGEN BİR BÖLGEDİR. *BU BÖLGELER MİNERALLİ AKIŞKANLAR TARAFINDAN DOLDURULURLAR İSE ‘‘ SEMER- SADDLE ’’ ŞEKİLLİ YATAKLAR OLUŞUR. * MAGMATİK DAYK VE SİLLER SOĞURKEN BÜZÜLÜRLER VE DÜZLEM YÖNÜNDE ÇATLAKLAR OLUŞUR. BU ÇATLAKLAR BİLAHARE CEVHERLİ AKIŞKANLAR TARAFINDAN DOLDURULURSA ‘‘ BASAMAK VEYA MERDİVEN ’’ ŞEKİLLİ YATAKLAR OLUŞUR. ( 3-23)

23. HİDROTERMAL AKIŞ MEKANİZMALARI * HİDROTERMAL AKIŞKANLARI KENDİ KANALLARINA SEVKEDEN GÜÇLER GERÇEKTE NELERDİR? BU SORU 6 BÖLÜM HALİNDE İNCELENECEKTİR. 1- MAGMA SOĞURKEN MAGMADAN AYRILAN DAHA AZ YOĞUN AKIŞKANLAR YUKARI DOĞRU HAREKET EDEREK BU AKMAYI OLUŞTURABİLİRLER. 2- LOKAL İNTRÜZYONLAR, YER ALTI SULARINDA YOĞUNLUK FARKI OLUŞTURURLARSA, YER ALTI SULARININ KONVEKSİYONU BAŞLAYABİLİR. 3- LİTOSTATİK BASINÇ SEBEBİYLE SIKIŞTIRILAN SEDİMANTER KAYAÇLARDA GÖZENEKLİLİK AZALIR VE HÜCRE ARASI SULAR DIŞARI ÇIKAR VE GÖÇ EDER.

24. 4- ŞEYL GİBİ YARI GEÇİRGEN MALZEMELERİN AYIRDIĞI DEĞİŞİK TUZLULUĞA SAHİP İKİ ÇÖZELTİ ARASINDA OZMOTİK POMPALAMA OLUŞUR. DEĞİŞİK YOĞUNLUKLU TUZLU AKIŞKANLARIN YER DEĞİŞTİRMESİ ESNASINDA AKIŞ MEYDANA GELEBİLİR. 5- EĞER AKÜFERİN ÇIKIŞI İLE KAYNAK ARASINDA HİDROSTATİK BASIÇ FARKI VARSA AKIŞ MEYDANA GELİR 6- EĞER SULU MİNERALLER , GENEL OLMAYAN BİR ŞEKİLDE, JEOTERMAL GRADYANIN ANİ DEĞİŞİMİ İLE ISITILIRLARSA, AKIŞ, SULU FAZLARIN METAMORFİK REKRİSTALİZASYONU SONUCU OLUŞTURULABİLİR.

25. MADEN YATAĞI BİLEŞENLERİNİN KAYNAKLARI • * BAZI KAYNAKLAR ÇOK BELİRGİNDİR. ( TUZLARIN EVAPORİTİK SEDİMANTASYONLA OLUŞMASI, MAGMATİK KAYAÇLARIN İNTRÜZYONU VEYA EKSTRÜZYONU İLE GELEN KÜTLELERİN TRANSFERİ GİBİ) • CEVHER OLUŞTURAN OLAYLAR NE KADAR KOMPLEKS • İSE , METALLERİ VE METAL OLMAYAN BİLEŞENLERİN ORİJİNİ İLE İLGİLİ ALTERNATİFLER O KADAR FAZLADIR • * BİR CEVHER DAMARI , ‘YAN KAYAÇLARIN LİÇİNGİ’ İLE OLUŞMUŞ OLABİLİR. • * DERİNLERDE DİFFÜZYONA UĞRAYAN BİR MAGMADAN KISMEN AYRILAN BİR HİDROTERMAL ÇÖZELTİ ARACILIĞI İLE DE YERLEŞTİRİLMİŞ OLABİLİR.

26. * DERİN ZONLARDAKİ ERGİYİKLER İÇİNDE SULU FAZLARIN YUKARI ÇIKIŞI İLEVEYAERGİYİK İÇİNDE OLMAKSIZIN YÜKSELEN AKIŞKANLAR ŞEKLİNDE YERLEŞMİŞ OLABİLİR. İLK HALE ‘ ‘ COGNATE- AYNI KAYNAKLI’’’, İKİNCİ HALE ‘‘ COLLİNEAR ’’ DENİR. HER İKİ DURUMDA DA CEVHER BİLEŞENLERİ ÇÖZELTİYE ‘‘ KITASAL KABUKTAN ’’ VEYA ÜST MANTO MATERYALİNDEN KAYNAKLANARAK GELMİŞLERDİR. * BİRÇOK PLUTONUN ETRAFINDA CEVHER YATAĞI BULUNABİLİR, ANCAK BU, CEVHERİN, O PLÜTONDAN KAYNAKLANDIĞINI GÖSTERMEK İÇİN YETERLİ DEĞİLDİR. * BİRÇOK JEOKİMYASAL DETERMİNASYONA EK OLARAKPB, S VE SR, RB İZOTOP ANALİZLERİ YAPILMALIDIR. * BELLİ ŞARTLARDA SUYUN KAYNAĞIOKSİJEN VE HİDROJEN İZOTOPLARI ARACILIĞI İLE DEĞERLENDİRİLİR. * BOYUTLAR VE JEOLOJİK KARMAŞIKLIK ARTTIKÇA, SÖZÜ EDİLEN KAYACA NE KADAR MALZEMENİN EKLENDİĞİ, NE KADAR MALZEMENİN AKTIĞINI HESAPLAMAK GÜÇLEŞMEKTEDİR.

27. * BİLGİSAYAR MODELLEMELERİ YARDIMIYLA CEVHER OLUŞUM • OLAYLARI HAKKINDA BİRÇOK BİLGİ EDİNİLMİŞTİR. • * DURAYLI VE RADİOJENİK İZOTOPLAR BAZI PROBLEMLERİN ÇÖZÜMÜNDE EN GÜÇLÜ ÇÖZÜMLERİ SUNABİLİRLER • * ÖRNEĞİN BİR MADEN YATAĞINDA RADIOJENİK OLAN VE OLMAYAN KURŞUN İZOTOPLARININ ORANI GENELLİKLE TEK BASAMAKLI BÜYÜME EĞRİSİNE UYMAKTADIR ( ŞEKİL 7-21 ) BU DA KURŞUN YATAĞININ KABUK İÇİNE HOMOJEN BİR KAYNAKTAN, MUHTEMELEN ÜST MANTODAN, ZAMAN ZAMAN PARÇALAR HALİNDE KATILDIĞINI GÖSTERİR. • CLARK, ELEMENTLERİN YERKÜREDEKİ ORTALAMA YÜZDELERİNİ GÖZÖNÜNE ALARAK ‘‘ CLARK SAYISI ’’ TABİRİNİ KULLANMIŞTIR. • ( TABLO 3-4 ) • * BİLİNEN CEVHER METALLERİNİN MAGMATİK KAYAÇLARDAKİ MİKTARLARI ( PPM VEYA GR / TON ) CİNSİNDEN ( TABLO 3-5 ) DE SUNULMUŞTUR