Chemioterapia w stomatoogii

1. Chemioterapia w stomatoogii

2. Definicje • Chemioterapia – używanie leków pochodzenia naturalnego jak i syntetycznego w celu zwalczania chorób wywołanych przez drobnoustroje i pasożyty, a także chorób nowotworowych. • Chemioterapeutyk – substancja stosowana w chemioterapii • Wskaźnik chemioterapeutyczny - wyraża się stosunkiem pomiędzy dawką zabójczą dla zarazka a dawką toksyczną dla wyższego ustroju

3. Chemioterapia wskazania • Chemioterapię (Antybiotykoterapię) stosuje się w stomatologii w przypadku gdy u pacjenta pojawia się : • Gorączka • Silny, narastający obrzęk twarzy • Szczękościsk • Brak poprawy mimo leczenia chirurgicznego bądź zachowawczego • Zajęcie przestrzeni powięziowych • Zapalenie kości lub szpiku • Obniżenie odporności organizmu • Profilaktyczne podawanie antybiotyku u pacjentów obciążonych

4. Chemioterapia - przeciwskazania • mały ,ograniczony ropień, • przetoka jako zejście zakażenia tkanek okołowierzchołkowych, • suchy zębodół, • zapalenie miazgi, • ograniczone zapalenie ozębnej, • obrzęk wywołany urazem lub działaniem środków chemicznych stosowanych w leczeniu endodontycznym.

5. Sulfonamidy • Chemioterapeutyk bakteriostatyczny o stosunkowo szerokim spektrum działania • Działania niepożądane to najczęściej wysypki i reakcje alergiczne ale także wiele innych • Przykład Biseptol

6. Antybiotyki • Antybiotyki  – naturalne, wtórne produkty metabolizmu drobnoustrojów, które działając wybiórczo w niskich stężeniach wpływają na struktury komórkowe lub procesy metaboliczne innych drobnoustrojów hamując ich wzrost i podziały.

7. Antybiotyki podział Ze względu na działanie na dropnoustroje: • Antybiotyki bakteriobójcze • Antybiotyki bakteriostatyczne

8. Antybiotyki podział Ze względu na budowę chemiczną: • Antybiotyki β-laktamowe • Linkozamidy • Tetracykliny • Makrolidy • Chinolony • inne

9. Antybiotyki β-laktamowe • Dzielą się na penicyliny, cefalosporyny, karbapenemy, monobaktamy • W stomatologii znajdują zastosowanie głównie penicyliny zarówno w leczeniu ogólnym jak i preparatach stomatologicznych do stosowania miejscowego (np. Focalmin)

10. Penicyliny • Antybiotyki bakteriobójcze, niszczą ścianę komórkową bakterii. • Stosowane m. in. w zakażeniach jamy ustnej oraz górnych dróg odechowych. • Jedyne antybiotyki, dla których nie stwierdzono przeciwskazań u ciężarnych. • Przykłady: Duomox, Amotaks, Amoksiklav (preparat złożony)

11. Penicyliny • Działania nieporządane: • Odczyny alergiczne • Zaburzenia żołądkowo-jelitowe • Objawy z OUN

12. Linkozamidy • Antybiotyk działający bakterioststycznie. • Szerokie spektrum działania. Często stosowany w stomatologii. Dobrze penetruje tkankę kostną. • Najcięższe powikłanie – rzekomobłoniaste zapalenie jelit • Przykłady: Clindamycinum, Dalacin C

13. Tetracykliny • Działają bakteriostatycznie • Na ogół dobrze tolerowane przez pacjentów • Zmniejsza ryzyko resorpcji, stosowany w replantacjach i przy urazach. • Nie wolno stosować u kobiet w ciąży i dzieci do 12 r.ż. – przebarwienia zębów i hipoplazja • W stomatologii najczęściej stosowana Doksycyklina

14. Makrolidy • Podobne działanie, stosowanie i działania nieporządane jak w przypadku tetracyklin • Stosowane w przypadku uczuleń na penicyliny • Przykład: erytromycyna

15. Metronidazol • Antybiotyk stosowany w podejrzeniu lub potwierdzonym zakażeniu bakteriami beztlenowymi • Jest również składnikiem preparatów stomatologicznych • Nie można spożywać alkoholu w trakcie leczenia metronidazolem • Długotrwałe leczenie – czarny język

16. Antybiotyki peptydowe • Grupa antybiotyków, z których większość ze względu na znaczną toksyczność stosowane są wyłacznie miejscowo. • Polimyksyna B, Bacitracyna

17. Zasady podawania • Antybiotyk przepisuje lekarz. Dostosowuje dawkę, czas trwania kuracji. Najczęściej antybiotyk należy przyjmować przez ok. 6-7 dni, niekiedy dłużej. Objawy zakażenia ustepujące po ok 24-48 h od rozpoczęcia kuracji nie zwalniają z dalszego przyjmowania leku. W przypadku niedostosowania się do zaleceń leczniczych może dojść do wytworzenia lekooporności.

18. Lekooporność • Lekooporność – zmniejszona wrażliwość w czasie na te same stężenia leków w trakcie terapii, spowodowane na przykład ich zwiększonym metabolizmem

19. Działania nieporządane • W przypadku stosowania antybiotykoterapii może pojawić się wiele różnych działań nieporządanych. Ważne jest aby w takim przypadku poinformować pacjenta aby zgłosił się do lekarza w celu zmiany leku.

20. Antybiotyki przeciwgrzybicze • Zakażenia grzybicze pojawiają się w jamie ustnej w związku z: • Użytkowaniem uzupełnień protetycznych oraz ruchomych aparatów ortodontycznych • Stosowaniem leków ogólnych np. antybiotykoterapia • Schorzeń zmniejszających odporność organizmu

21. Antybiotyki przeciwgrzybicze • Mogą być stosowane miejscowo i ogólnie • W stomatologii stosuje się leczenie miejscowe na błonę śluzową oraz protęzę • Z antybiotyków pochodzenia naturalnego stosuje się najczęściej nystatynę i natamycynę. • Z antybiotyków pochodzenia syntetycznego np. mikonazol, ketokonazol

22. Nystatyna • Stosowana w formie zawiesiny bądź tabletek • Pacjent stosuje lek ok. 4 razy dziennie unikając spożywania pokarmów kwaśnych • Długość leczenia wynosi ok. 3 tygodni • Działania nieporządane to najczęściej zaburzenia żołądkowo-jelitowe oraz odczyny alergiczne

23. Bibliografia • Mutschler E., Geisslinger G, Kroemer HK . Farmakologia i toksykologia Mutschlera. MedPharm 2010. • Bobkiewicz-Kozłowska T.: Podstawy farmakologii ogólnej z elementami receptury dla studentów medycyny. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2001. • Janiec W.: Kompendium farmakologii. PZWL, Warszawa, 2010 • Cenajek-Musiał D, Okulicz-Kozaryn I.: Stany zagrożenia życia – postępowanie lecznicze i leki stosowane w ratownictwie medycznym. Wydawnictwo AMiKM, Poznań 2004. • Katzung B.G.: Basic & Clinical Pharmacology, The McGraw-Hill Companies, 2011. • Kryst L. (red)  Chirurgia Szczkowo twarzowa.  PZWL., Warszawa 2007 • Arabska-Przedpełska B., Pawlicka H.: Współczesna endodoncja w praktyce, wydanie I, Bestom Łódź 2011 • Jańczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. Podręcznik dla studentów Stomatologii. PZWL Warszawa 2008. Wydanie III (dodruk) • Piątowska D.: Kariologia Współczesna. Postępowanie kliniczne. Med. Tour Press, Warszawa 2009.

24. Dziękuje