1 / 46

Medicinska Etika

Medicinska Etika. Medicinskata etika e sistem na moralni principi koi se primenuvaat vo medicinskata praktika .

abril
Download Presentation

Medicinska Etika

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. MedicinskaEtika

  2. Medicinskataetika e sistemnamoralniprincipikoi se primenuvaatvomedicinskatapraktika. • Kakoakademskadisciplinamedicinskataetikaopfa}a prakti~naaplikacijavoklini~kookru`uvawe no vodismetkaizabrojniistoriski, filozofski, teolo{kiisociolo{kiaspekti. • Obemnaetikatavomedicinskatapraksa- Eti~kiteprincipi se samatamedicina • Principi • Zada~inadoktorot

  3. ZADA^I • 1) Da gi prepoznaeme eti~kite aspekti • 2) Da gi prepoznaeme eti~kite konflikti • 3) Da gi prepoznaeme svoite i tu|ite moralni vrednosti i ograni~uvawa

  4. “Pacientite imaat pravo na dobri standardi na praksa i gri`a od nivnite doktori. Osnovni elementi se - profesionalna kompetentnost, - dobri odnosi so pacientite i kolegite i • - vnimavawe na profesionalnite eti~ki obvrski.” • Od Good Medical Practice, GMP.

  5. Va`nostnaeti~kitepra{awa 1) Zabrzana tehnologija vo medicinata 2) Podobro informirana javnost (selektivno) 3) Doktori menaxeri 4) Javna ocena

  6. Va`nostnamedicinskataetika 1. Interes na javnosta/Naslovi vo mediumi • Retinopatija • Mati~ni kletki • Upatuvawe vo stranstvo za lekuvawe • [to da se pravi so smrznatite embrioni • Odbivawe da se finansira transplantacija na kostna srcevina/novi lekovi • Lekuvawe na retki bolesti so skapi lekovi

  7. Scope of ethics in Medical Practice • Historical background • Hippocratic oath • Geneva(1947) • Sydney(1968) • Tokyo(1975) • Lisbon(1981) • Multidisciplinary nature

  8. DEONTOLO[KI TEORII Nekoi principi se ispravni nezavisno od posledicite KONSEKVENCIONALISTI^KI TEORII Samo posledicite determiniraat {to e dobro - Najgolemo zadovolstvo od najgolem broj lu|e

  9. Principi • Benefacere (~inewe dobro) • Nena{tetuvawe (primum non nocere) • Avtonomija • Ka`uvawe na vistinata • Doverlivost • Po~ituvawe na dignitetot • Prezervacija na `ivotot • Pravda

  10. Eti~ki dilemi Pacient - zdravtsven personal Pacient - menaxmentot na bolnicata Pacient - semejstvo Pacient - op{testvoto

  11. Dobrodetelstvo Vo medicinski kontekst dobrodetelstvoto podrazbira prezemawe na aktivnosti vo najdobar interes na pacientot. Sepak, precizna definicija ne e mo`na. J. Childress, T. Beauchamp, Princ Biomed Eth. 1978 Ozdravuvaweto bi trebalo da bide edinstvenata cel na medicinata, a kozmeti~kata hirurgija, kontracepcijata i eutanazijata ne spa|aat tuka E.Pellegrino

  12. Beneficence and Non-Maleficence (Dobrobitinena{tetuvawe) Pra{awa: 1)Dali e pacientot samo va{a gri`a? (mo`en konflikt so korisnosta) 2)Dali sekoga{ znaeme {to e dobro za pacientot? (gledi{teto na pacientot mo`e da e razli~no)

  13. 3 te{kotiizaprincipotdobrodetelstvo 1. Avtonomija-razli~nigledi{tanadoktorotipacientot. Kako }e se spravime? Primer: DM 2. Potrebada se osiguradekazdravjeto ne e kupenopomnoguvisokacena Primer: MP 3. Potrebada se zematpredvidipravatanadrugite Primer: Izbornapacienti

  14. Avtonomija • Sposobnost da se misli, odlu~i ili prezeme akcija • Mentalna nekompetentnost-nema avtonomija • Avtonomija vs paternalizam- osnova za informirana soglasnost

  15. Karakteristika na mnogu bolesti e gubewe na avtonomijata Primeri: amputacija, dijaliza Duri i koga pacientite }e se obidat da odbijat tretman, se anga`iraat psihijatri • Dali e celta na zdravstvotoda pravi dobro i da profitira od toa? • ili • 2. Dali e celta na zdravstvoto da im pravi dobro na drugite, a so toa pacientite i op{testvoto da profitiraat? • Etikata se obiduva da najde balans

  16. Primeri: • Pacient odbiva tretman zaradi religiski ili kulturelni veruvawa • Vo slu~ajot so eutanazija, pacientot ili rodninite mo`ebi sakaat da go prekinat `ivotot • Pacientot saka nepotreben tretman (hipohondrija, kozmeti~ka hirurgija) • Doktorot mo`e da odbere da balansira i da odbere avtonomija i pokraj rizicite.

  17. Ka`uvaweto na vistinata Ka`uvaweto na vistinata e eden od ponovnite principi za doverbata doktor/pacient (po 1970 vo SAD go pra{uvaat pacientot dali seka da gi znae site detali, duri i deca) No, ima momenti koga vistinata negativno vlijae na uspehot na lekuvaweto

  18. “Vo mnoguznaeweimamnogubolka:ionojkoj go zgolemuvaznaewetojazgolmuvabolkata”(Ecclesiastics 1,18) Ka`uvawe na vistinata

  19. Problemi so ka@uvawenavistinata 1.Hipokratovatazakletva 2. Koga ne se znaevistinata 3. Pacentot ne sakadajaznaevistinataakovestite se lo{i 4. Razli~enpristapvorazli~ni op{testvaikulturi

  20. Doverlivost Tradicionalno, dol`nosta za za~uvuvawe na doverlivosta se razbira po sebe vo medicinskata praksa. No, ve}e ima barawa za nijansiran priod i pofleksibilna definicja na doverlivosta. Vo primarnata praksa doktorite se gri`at za pove}e ~lenovi od isto semejstvo, a maliot op{testven krug bara posebni merki na doverlivost.

  21. Doverlivost • Naru{uvawe ja naru{uva doverbata na pacientot • Sudir- doverlivosta bi gi zagrozila drugite • Primer: Zlostavuvawe na dete Seksualno prenoslivi bolesti Treba li pacientite da imaat dostap do svojata istorija na bolesta?

  22. Dostap do istorija • Podatocite se za{titeni (DP Act 1998), zakonzapravanapacientite) • Koipodatoci se pokrieni? • Dali e bitnokoga se registriranipodatocite? • Kojmo`edagipobara? • Imaliisklu~oci? • Mora likopiida se dadatakobidatpobarani? • Dostap do podatocizaumrenipacienti?

  23. Isklu~ocioddoverlivost • Koga pacientot }e dade pi{ana dozvola • Na drugi profesionalci • Koga ne e po`elno da se bara dozvola od pacientot tuku od blizok rodnina • Naredbi od sudot • Javen interes • Dozvola za istra`uvawe

  24. Po~ituvawe na dignitetot Pacientite, nivnite familii i onie koi donesuvaat odluka, kako i zdravstvenite rabotnici imaat pravo na dignitet. Princip na po~it kon dignitetot bara doverlivost kon medicinskata sostojba i tretmanot na pacientot.

  25. Po~ituvawe na dignitetot Respekt za okolinata od kade poteknuva pacientot Socijalna Kulturelna Religiska Respekt za Odluki vo vrska so lekuvaweto @elbi Planovi Telesen integritet

  26. Po~ituvawe na dignitetot • I lekarot go ~uva svojot dignitet preku • Soodveten odnos kon pacientot i semejstvoto • Iskrenost vo vrska so bolesta • Soodvetno vreme za informacii • Pravo da odbie da u~estvuva vo postapki za koi misli deka nema da mu koristat na pacientot

  27. Za~uvuvawena `ivotot • Koga po~nuva ~ove~kiot `ivot? • Dali mo`eme da procenime kvalitet na `ivotot na druga individua?-Jehovini svedoci

  28. Koga zavr{uva `ivotot? “Dijagnosticirawe na mozo~na smrt nikoga{ ne smee da bide izbrzana bez da se zemat predvid potrebite na pacientot i familijata. “Doktorite se dol`ni da obezbedat poddr{ka na familiite koga tie se soo~uvaat so te{ki odluki za prekin na `ivotot i da razberat {to mu se slu~ilo na nivnoto dete”. Guidelines, Pediatrics, Society of Critical Care Medicine, American Academy of Pediatrics, Child Neurology Society. Dokumentot e prifaten i od drugi zdru`enija.

  29. Se testira apnea za da se poddr`i dijagnozata na mozo~na smrt, taa mora de bide izvedena sigurno so dokumentirano nivo na arteriski PaCO2nivo 20 mm Hg nad osnovnata I > 60 mm Hg , bez respiratoren napor, vo tekot na testiraweto. Po 24 ~asa, povtori!

  30. Groningen protocol (Dutch Pediatric Society)-2005 • Beznade`no i nepodnoslivo stradawe • Soglasnost na roditelite da se terminira `ivotot • Medicinska konsultacija • Vnimatelno izveduvawe na terminacijata • Vrhaagen AA et al, Ned Tijdschr Geneeskd, 2005 • Razli~ni percepcii na ovoj prifaten protokol

  31. Euthanasia • Aktivna: aktivna intervencija da se terminira `ivot • Pasivna: namerno ne~inewe, nedavawe na tretman koj bi go prodol`il `ivotot na pacientot • Volna : po barawe na pacientot • Asistirano od doktor samoubistvo: doktorot prepi{uva letalen lek koj pacientot sam si go dava • Nevolna : zavr{uvawe na `ivotot na pacientot koj ne e vo sostojba da dade dozvola. • Protiv voqa: terminirawe na `ivotot protiv voqata na pacientot.

  32. Odlukaza `ivotot • Pacientot ne e svesen ili te{ko mentalno hendikepiran, dvajca doktori re{avaat deka toj ne bi mo`el da se izjasni • Odbivawe da se prodol`i tretmanot ako nema ponatamo{en benefit za pacientot.

  33. Jack Kevorkian-prezentacija na eutanazija na TV, 60 minuti. Osuden za vtorostepeno ubistvo vo 1998, no ne site se soglasuvaat so negovata vina Vo nekoi kulturi spre~uvaweto na stradawata preku eutanazija e vo sklad so principot non-nocere

  34. Pravda • Kako da se raspredelat skromnite zdravstveni resursi? • 1. Medicinski potrebi • 2. Medicinski benefiti • 3.Socijalna pravda-diskriminacija protiv siroma{nite i neinformiranite • 4. Pridones za op{testvoto • 5. Pazarni sili • 6. Lotarija

  35. Zdravstvenite resursi treba da se rasporedat fer me|u ~lenovite na op{testvoto • Razli~ni kriteriumi za distribucija • Mo`nost da plati (sam ili preku humanitarni akcii) • Zaslugi (kolku redovno pla}al) • Pridones za op{testvoto (poznati li~nosti) • Potreba (itnost) • Prioritet first come, first served (transplantacija).

  36. Medicinska beznade`nost [to da se pravi koga nema {ansi pacientot da pre`ivee, no semejstvoto insistira na vrvna terapija. Beznade`nost se definira kako <1% za pre`ivuvawe (sudrski procesi). Testament za `ivot, se po~esto ostavaat pacientite za da se ovozmo`i odluka vo terminalen stadium.

  37. Slu~aj Baby K, presuda da se dr`i vo `ivot iako e anencefalija bidej}i `ivotot mora da se odr`uva. Principot na medicinska beznade`nost go izbegnuvaat mnogu bolnici zaradi svojot rejting. Slu~aj Baby Doe (Sy Down so traheobronhijalna fistula)

  38. Kontracepcijakajmaloletnici • Devojka na 15 godini bara da i prepi{tet kontraceptivi bez znaewe na roditelite • Ako i prepi{ete, znaete deka }e se vpu{ti vo seksualni odnosi so svojot nastavnik • Ako ne i prepi{ete, rizikuvate da zabremeni ili da dobieseksualno prenosliva bolest

  39. Doktorotmoradaprocenidalipacientot go razbiradadeniotsovet • Trebadainsistiranainformirawenaroditelite • Trebadazemepredviddalipacientot }e imaseksbezkontracepcija • Daprocenidalifizi~kotoilimentalnotozdravje }e stradaako ne dobietretmanilisovet. • Davodismetkadalinajdobarinteresnapacientotbarainformacijazakontracepcijabezdozvolaodroditelite.

  40. Dol`nostnadoktorotDa se primenateti~kiteprincipikako {to se opi{anivo“Good Medical Practice”

  41. Hippocratic Oath: Modern Version -Written in 1964 by Louis Lasagna, Academic Dean of the School of Medicine at Tufts University, and used in many medical schools today. Se kolnamda go ispolnamsporedmoitemo`nostiinajdobraprocenkaslednovo: ]e gipo~ituvamte{kosteknatitenau~nisoznanijanalekarite ~ii{to stapkigisledami so zadovolstvo }e go spodelamtoaznaewe so oniekoi }e sledat (moiteu~enici).

  42. ]e go primenuvamzadobrobitnabolnite site merki {to se potrebni, izbegnuvaj}igizamkitenapreteranolekuvaweiterapiskiotnihilizam. ]e zapomnamdekamedicinata e umetnostkakoinaukaidekatoplinata, simpatijata i razbirawetomo`atdaprete`natnadskalpelotodhirurgotilekotodaptekarot. Nemada se sramamdaka`am“Ne znam”nitu }e izbegnuvamdagipovikamkolegitekoganivniteve{tini se neophodnizapacientot.

  43. ]e japo~ituvamprivatnostanamoitepacienti, bidej}inivniteproblemi ne mi se doverenizadagiobelodenam.Osobeno }e vodamsmetkazapra{awatana `ivotismrt. Dadeno mi e daspasuvam `ivoti i zatoa sum blagdaren. No mo`evomoja mo} da e daodzemam `ivot; ovaaneverojatnaodgovornostmoradajapresretnam so golemaskromnostisvesnostzamoiteslabosti. Nad se, ne smeamda se zamisluvamGospod,

  44. ]e zapomnamdeka ne lekuvamtemperaturnalistailitumorskirast, tukubolno ~ove~kosu{testvo, ~ija{to bolestmo`eda go zasegnecelotosemejstvoinegovataekonomskastabilnost. Mojataogovornostgivklu~uvaiovieproblemi, akosoodvetno se gri`amzabolniot.

  45. ]e prevenirambolestkoga god }e mo`am, bidej}ipevencijata e podobraodlekuvaweto. ]e zapomnamdekaostanuvam~lenna op{testvoto, so specijalnizadol`enijakonostanatitelu|e, kakonaonie so zdravoteloi duh, taka ikonnejakiteibolnite. Ako ne japovredamovaazakletva, nekau`ivamvo `ivototiumetnostapo~ituvandodeka sum `iv izapameten so qubovpotoa. Nekasekoga{ dejstvuvamzaza~uvuvawenanajdobritetradiciinamojataprofesijainekadolgo se raduvamna ozdravuvawetonaoniekoibaraatmojapomo{.

  46. Doktorite moraat, povremeno da ja prifatat realnosta deka tragi~ni slu~ai imaat tragi~en kraj. Tie ne mo`at sekoga{ da se pomirat so odlukite kade{to dobrite nameri donesle samo praznina. “Site seriozni komplikacii vo `ivotot se vra}aat na genuinata te{kotija da se donese sud za vrednostite vo odredena situacija; ~esto postoi konflikt na dobrinite. "John Dewey

More Related