Download
1 / 20
210 likes | 502 Views
Wstęp do Filozofii. Daniel Żuromski d.zuromski@wp.pl. Jak będziemy pojmować filozofię?. Trudności (niektóre) z określeniem czym jest filozofia:
E N D
Wstęp do Filozofii Daniel Żuromski d.zuromski@wp.pl
Jak będziemy pojmować filozofię? • Trudności (niektóre) z określeniem czym jest filozofia: • Historia wyrazu nie może zastąpić historii pojęcia. Dosłownie w języku greckim „filozofia” (gr. φιλοσοφία, łac. philosophia) znaczy „umiłowanie mądrości" (gr. philia - przyjaźń, miłość; sophia- mądrość). To Pitagorasa (VI wieku p.n.e) wskazuje się jako pierwszego, który użył tego słowa. • Definiowanie czym jest filozofia jest niczym innym jak filozofowaniem. • Jednak można powiedzieć „kiedy” i gdzie filozofia miała swój początek, o czym później.
Filozofia i pojęcia • Filozofia zajmuje się pewnymi problemami. • Problemy związane z pojęciami. • Przykład z pojęciem wiedzy: • Czy jest wiedza?
Czym są pojęcia? • Pojęcieto znaczenie (intersubiektywny sposób rozumienia) nazwy generalnej. • W pojęciu zawarte są dwa różne, ściśle z sobą związane czynniki; treść i zakres. • Treśćto pewien określony zbiór cech przysługujących każdemu z jej desygnatów • Desygnaty– przedmioty oznaczone przez pewną nazwę. Zbiór wszystkich desygnatów nazywa się zakresem (lub denotacją) • Zbiór wszystkich cech przysługujących wspólnie każdemu z desygnatów tworzy treść pełną tej nazwy
Treść charakterystyczna nazwy • Treść charakterystycznanazwyto dowolny zbiór cech, które łącznie przysługują każdemu z desygnatów nazwy i i tylko jej desygnatom. • Składające się na tą treść cechy nazywamy cechami konstytutywnymi (żadna z nich nie może być pominięta w treści charakterystycznej jakiejś nazwy, bez zmiany jej zakresu). • Reszta cech wynikających już z posiadania cech konstytutywnych to cechy konsekutywne (ich dołączenie do treści nazwy nie zmienia jej zakresu).
Przykład z kotem 1.(Poziom języka) Nazwa „Kot” (wyraża pojęcie kota) 2. (Poziom pojęciowy) Zbiór cech charakterystycznych dla desygnatów nazwy „kot” C1, C2, ….Cn 3. (Poziom rzeczywistości) Desygnat nazwy „Kot”
Co można odczytać z tego schematu? • Pojęcia to coś za pomocą czego odnosimy się do świata, a więc jeżeli filozofia zajmuje się pojęciami, to dlatego, że dzięki nim odnosimy się do świata (i działamy). • Działanie. Tak jak rozumiemy pojęcia, tak działamy, • Stąd zajmowanie się pojęciami nie jest banalne.
Filozofia a logika • Normy dotyczące użyciem pojęć ujawnia logika. • Dlatego nie ma świadomej filozofii bez logiki (nawet ci którzy odrzucają logikę – argumentują (jak mówi Brandom „philosophybegins in logic”, Filozofia zaczyna (się) od logiki). • Filozofia jest możliwa wtedy, gdy praktyka staje się samoświadoma pojęciowo.
Przykłady pojęć • Etyczne: sprawiedliwość, powinność, wolność. • Poznawcze: prawda, poznanie, wiedza, uzasadnienie, percepcja. • Ontologiczne: istnienie, tożsamość.
Początki filozofii • Od Mitu do Logosu • Dwa nurty filozofii: • „fizjolodzy" albo „kosmolodzy”: • Tales z Miletu, • Anaksymanderz Miletu, • Anaksymenes z Miletu, • Heraklit z Efezu, • Parmenides z Elei (i jego uczęń Zenon), • Empedokles, • Anaksagoras, • Pitagorejczycy • Demokryt
Oraz dugi nurt: humanistyczny • Sofiści: • Protagoras z Abdery • Gorgiaszz Leontinoi • i Sokrates
PIERWSZY OKRES FILOZOFII STAROŻYTNEJ, okres jej powstania do V wieku p.n.e. • Tales z Miletu (624-547) i początek filozofii. • Jońscy filozofowie przyrody (Anaksymander z Miletu i Anaksymenes z Miletu). • Heraklit z Efezu. • Parmenides z Elei (i jego uczeń Zenon). • Empedokles. • Anaksagoras. • Pitagorejczycy. • Demokryt.
DRUGI OKRES FILOZOFII STAROŻYTNEJ, okres oświecenia starożytnego i systemów starożytnych, od V do IV wieku p.n.e. • Protagoras z Abdery (481-411) i sofiści (Gorgiasz) • Sokrates z Aten (469-399) • Uczniowie sofistów i Sokratesa Cynicy; Cyrenaicy. • Platon z Aten (427-347) • Arystoteles, Stagira, (384-322)
TRZECI OKRES FILOZOFII STAROŻYTNEJ, Okres hellenistyczny, od III do I wieku p.n.e. • Stoicy • Epikur i epikurejczycy • Sceptycy • Koniec filozofii hellenistycznej • Eklektyzm; Filozofia w Rzymie; Nauka w Aleksandrii.
OKRES KOŃCOWY FILOZOFII STAROŻYTNEJ, od I do VI wieku. • Filon z Aleksandrii • Plotyn i neoplatończycy
FILOZOFIA CHRZEŚCIJAŃSKA (W OKRESIE POPRZEDZAJĄCYM ŚREDNIOWIECZE), do V wieku. • Patrystyka • Gnostycy • Apologeci Wschodu • Orygenes • Grzegorz Nysseńczyk • Tertulian • Św. Augustyn
Trzy wielkie tradycje filozoficzne • Za: E. Martens. H. Schnädelbach (red.), Filozofia. Podstawowe pytania. Warszawa 1995, Wiedza Powszechna. • Trzy wielkie tradycje filozoficzne: • Paradygmat Ontologiczny (Platon, Arystoteles) • Paradygmat Mentalistyczny (Kartezjusz) • Paradygmat Lingwistyczny (L. Wittgenstein)
