Choroba niedokrwienna serca

1. Choroba niedokrwienna serca Morbus Ischeamicus cordis [MIC]-stan uszkodzenia serca wskutek przewlekłej lub ostrej niewydolności wieńcowej Dr n. med. Teresa Gabryś Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego Środowiskowego WOZ CM UJ

2. Podział Kliniczny choroby niedokrwiennej • Dławica piersiowa stabilna [wysiłkowa] • Dławica piersiowa naczynioskurczowa [spontaniczna, Prinzmetala] • Dławica piersiowa niestabilna • Zawał serca • Nieme niedokrwienie • Kardiologiczny zespół X

3. Ostry Zespół Wieńcowy [OZW] Zespół objawów chorobowych w wyniku dysproporcji między zapotrzebowaniem na tlen a jego niedostatecznym dowozem [pęknięcie niestabilnej blaszki miażdżycowej z wtórnym formowaniem się zakrzepu]

4. Postacie OZW • Niestabilna choroba wieńcowa [niestabilna dławica piersiowa, UA] • Zawał m.sercowego z uniesieniem odcinka ST [STEMI] • Zawał m.sercowego bez uniesienia odcinka ST [NSTEMI] • Nagły zgon sercowy

5. Czynniki poddające się modyfikacji Dieta bogata w tłuszcze nasycone Palenie tytoniu Nadmierne spożycie alkoholu Mała aktywność fizyczna Czynniki nie poddające się modyfikacji Wiek: mężczyzna>45, kobieta>55, płeć Czynniki genetyczne Czynniki ryzyka

6. Czynniki ryzyka c.d. Czynniki poddające się modyfikacji Podwyższone stężenie cholesterolu, trójglicerydów Podwyższone CTK, Otyłość Hiperglikemia/cukrzyca Czynniki trombogenne, Zwiększone stężenie homocysteiny Kwas moczowy

7. Klasyfikacja dławicy piersiowej wg CCS • Klasa I-zwykła aktywność jak spacer, wchodzenie po schodach nie powoduje dławicy. Występuje przy dużych wysiłkach, gwałtownych lub przedłużonych • Klasa II- dławica występuje podczas szybkiego spaceru, wchodzeniu po schodach, po przejściu ponad 200m pod górę, po posiłkach, przy działaniu zimna, wiatru, stresu, • Klasa III – znaczne ograniczenie zwykłej aktywności fizycznej. Dławica występuje po przejściu mniej niż 200 m, po wejściu na 1 piętro – w zwykłych warunkach • Klasa IV- niezdolność wykonania żadnego wysiłku fizycznego bez dyskomfortu- objawy dławicowe mogą występować w spoczynku

8. Ból wieńcowy

9. Postępowanie w napadzie bólu • Eliminacja czynnika wywołującego ból [wysiłek fizyczny, stres, nagła zmiana temp. otoczenia] • Podanie tabl. Nitrogliceryny [podjęzykowo, kolejne w odstępach 5-min. Pod kontrola ciśn. tętniczego krwi- granica 90mmHg skurczowe • Uspokojenie chorego [fachowe instrukcje, spokój opanowanie] • Obserwacja charakteru bólu, czasu trwania, umiejscowienia, promieniowania czynn. nasilających i osłabiających, objawów towarzyszących [piekący, palący, ściskający za mostkiem, promieniujący do żuchwy, lewej ręki, duszność, zimne poty, zasłabnięcie, uczucie lęku przed śmiercią • Wezwanie pogotowia [gdy ból nie ustępuje po podaniu nitrogliceryny i trwa dłużej niż 15 min.]

10. Postępowanie między napadami • Regularna kontrola kardiologiczna • Zażywanie systematyczne leków • Unikanie sytuacji wywołujących napad • Regularny tryb życia: • Dieta • Aktywność fizyczna • Unikanie używek • Relaksacja psychiczna • Redukcja nadwagi

11. Regularna kontrola kardiologiczna • CTK[niższe 140/90 mm Hg], Ekg, • Lipidogram: cholesterol całkowity [< 5,0mmol/l] HDL[> 1,0 mmol/l] LDL [ <3,0 mmol/l], Trójglicerydy[< 1,7 mmol/l] • Glikemia: na czczo< 5,6 mmol/l • BMI: 18,5- 24,9 • Kontrola schorzeń współistniejących [cukrzyca, nadciśnienie, otyłość ]

12. Zażywanie systematyczne leków • ASA [kwas acetylosalicylowy 75-150mg/dz.; p/wskazany przy chorobie wrzodowej żołądka i astmie aspirynowej] w zamian Tyklopidyna lub klopidogrel • Statyny[hipolipemizujace] • β – adrenolityki[przeciw niedokrwienne] • Azotany organiczne[p/dławicowe: Nitrogliceryna, diazotan izosorbidu]- informacje o przechowywaniu i stosowaniu

13. Unikanie sytuacji wywołujących napad • Zimne powietrze [zmiana temp., mróz > -10 stopni C unikanie wychodzenia z mieszkania] • Emocje • Silny wiatr • Wyjście pod górę, schody • Obfity posiłek Przed spodziewanymi wyżej wymienionymi sytuacjami dodatkowe przyjęcie azotanów

14. Regularny tryb życia:Dietaśródziemnomorska

15. Dieta w chorobie niedokrwiennej serca • Dieta śródziemnomorska [duże spożycie warzyw, owoców, ryb, owoców morza, oliwy z oliwek, zamiast wysokoprocentowych alkoholi wino w małych ilościach i tylko do posiłku • Kontrolować ogólna ilość tłuszczów w codziennej diecie • Błonnik [zmniejsza łaknienie-daje uczucie sytości, zmniejsza wchłanianie węglowodanów, zwalcza zaparcia] • Częściej w małych ilościach [5-6 posiłków/dz.] • Przyprawianie potraw ziołami bez soli • Ograniczyć spożycie cukru • Kontrolować ilość spożywanego alkoholu • Kontrolować efekty diety [BMI, lipidogram, CTK]

16. Aktywność fizyczna

17. Aktywność fizyczna • Co najmniej 4-5/tydz. 30-40min.rodzaj wysiłku oddość lekkiego do trochę wyczerpującego [ próba mówienia-jeżeli nie można prowadzić rozmowy podczas wysiłku – wysiłek jest zbyt intensywny] • Zalecane formy wysiłku [spacery,rower, gimnastyka, taniec, pływanie, bieganie, wchodzenie po schodach • Niezalecane formy wysiłku [siłownia,nurkowanie, w gorące, zimne, wilgotne dni, wstrzymywanie oddechu]

18. Unikanie używek

19. Unikanie używek • Umiarkowane spożycie: • U mężczyzn 1-3 jednostki [10-30 g czystego alkoholu] • U kobiet 1-2 jednostki [10-20 g czystego alkoholu] Jedna jednostka alkoholu to: • 250 ml piwa • 1 lampka wina [około 150 ml] • 1 kieliszek wódki [około 30ml]

20. Relaksacja psychiczna

21. Relaksacja psychiczna • Rozładowanie nagromadzonych emocji • Zajęcie się czymś co sprawia przyjemność • Śmiech zmniejsza napięcie, rozluźnia mięśnie • Unikanie hałasu • Nie brać za dużo spraw w swoje ręce • Umiejętność rozpoznawania stresu • Asertywne zachowanie • Akceptacja siebie [prawo do popełniania błędów] • Przyjaciele • Czas na relaks i odpoczynek • Rozwiązywanie problemów w sposób zadaniowy a nie emocjonalny

22. Redukcja nadwagi

23. Redukcja nadwagi • Docelowo BMI: < 25kg/m 2 • Obwód pasa: • Kobiety < 80 cm • Mężczyźni < 94 cm • Ograniczyć spożycie kalorii oraz zwiększyć codzienną aktywność

25. Rady dla osób z czynnikami ryzyka choroby niedokrwiennej serca • 5.2 mmol/l – cholesterol • 130/80 mmHg CTK • < 5.6 mmol/l glikemia • 94 i 80 cm obwód pasa • 30-40 min wysiłek fizyczny 3-4 /tydz./ • 1 raz na 3 lata kontrolować poziom glikemii • 0 - papierosy

26. Leczenie Inwazyjnechoroby niedokrwiennej serca

27. Leczenie Inwazyjnechoroby niedokrwiennej serca

28. Literatura uzupełniająca • Podolec P., Pająk A. (red.): Dlaczego zapadamy na choroby serca i naczyń. Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2006