100 likes | 253 Views
Ongelijkheid, motor van alle politieke actie. De oermechanismen van de Politiek Rik Coolsaet Binnenlandse Francqui Leerstoel 2008-2009 VUB 10 maart 2009. ‘Er bestaan maar twee soorten mensen in de wereld, zoals een van mijn grootjes zei: namelijk de Hebbers en de Nikshebbers.’
E N D
Ongelijkheid,motor van alle politieke actie De oermechanismen van de Politiek Rik Coolsaet Binnenlandse Francqui Leerstoel 2008-2009 VUB 10 maart 2009
‘Er bestaan maar twee soorten mensen in de wereld, zoals een van mijn grootjes zei: namelijk de Hebbers en de Nikshebbers.’ (Sancho Panza aan Don Quichot, 1615) • ‘… in een gemeenschap mag geen schrijnende armoede of overmatige rijkdom voorkomen. De wetgever moet paal en perk stellen aan zowel rijkdom als armoede. Anders dreigt het ergste kwaad dat er is in de gemeenschap: burgeroorlog, die je beter een verscheuring zou kunnen noemen.’ (Plato, 4de eeuw voor tijdrekening)
Ongelijkheid Binnenlands Internationaal Onrechtvaardig, vernederend, arrogant, ‘expectancy gap’ Gevarenzone Sociaal contract >< polarisering
Binnenlandse ongelijkheid (1) • Mondialisering • 1,5 mia nieuwe arbeidskrachten • Technologische mutatie • Hoog- vs. laagopgeleiden • Beleid • Minder progressief belastingsstelsel • Verlaging bedrijfsbelastingen • Fatsoennorm (Paul Krugman) • Peter Druckers 20:1-regel • Ommekeer in jaren 80 OESO (2008)
Binnenlandse ongelijkheid (2) • Tijdperk arme meerderheid, rijke minderheid: voorbij • ‘Kan onze samenleving twintig procent uitgestotenen, een middenklasse van zeventig procent en tien procent geprivilegieerden accepteren ?’ (J. Delors, 1993) • 2005 als keerpunt • ‘Ongelijke verdeling van vruchten van welvaart en mondialisering’ • VN, ILO, WB, IMF • ‘superbonussen: maatschappelijke plaag’ (Ecofin, 2008)
Binnenlandse ongelijkheid (3) • Driedeling van samenleving: huidige variant ongelijkheid • Superrijken • Middenklassen • Vierde wereld Brusselse variant 25:65:10 Verschillend verwachtingspatroon t.a.v. staat & samenleving • Inzet: electorale meerderheid
Binnenlandse ongelijkheid (4) • Inzet: keuze tussen nieuw sociaal contract of polarisering • Middenklassen gevoelig voor individuele oplossingen… • … maar ook voor (georganiseerde) solidariteit • Ongerustheid van middenklassen opvangen • Perspectieven creëren voor vierde wereld • Multiculturele samenleving uitleggen CM (2007)
Internationale ongelijkheid (1) • Groeiende N-Z ongelijkheid sinds 1800 • Toename ? • Afhankelijk van berekeningswijze • Politiek ‘probleem’ ? • Migratie door aantrekkingskracht • Verstedelijking • Voedselrellen UNDP (2005) (UN 2005)
Internationale ongelijkheid (2) • Bandoung, 1955 • NIEO, jaren 70 • Verschuiving economische macht van ‘West’ naar ‘Oost’ Inschrijven in of afzetten tegen bestaande orde ? • Tendensen tot polarisering < ‘arrogance des riches’ • Zuid-Zuid relatie • Aziatische monetaire blokvorming • Parallel multilateralisme • IBSA • Sjanghai Cooperation Organisation • Poetin: alternatieve wereldorde • Crash 2008: schuld industrielanden (expectancy gap)
Internationale ongelijkheid (3) • Aanzetten tot internationaal sociaal contract < welbegrepen eigenbelang • G20 • Herziening Bretton-Woodsinstellingen, VN • Houding US, China, EU, Rusland • Proeve van gedeelde doelstelling (‘sociaal contract’) • ‘Bretton Woods II’ • Energietransitie & klimaatverandering • Beheer schaarse hulpbronnen • Millennium Development Goals