Zarządzanie Wrocławskim Obszarem Metropolitalnym

1. Zarządzanie Wrocławskim Obszarem Metropolitalnym Sławomir Najnigier 20 kwietnia 2007

2. Wrocław • Stolica Dolnego Śląska • Miasto o 1000-letniej historii • Obszar: 293 km2 • Populacja: ok. 640.000 • Ośrodek akademicki. Centrum kultury • Centrum biznesu • Strategiczne atuty: • Metropolia • Lokalizacja • Międzynarodowe centrum biznesu • Ośrodek akademicki

3. Obszary metropolitalne w „Koncepcji zagospodarowania Polski” 2005 • „ Zgodnie z przyjętymi zasadami, w Polsce można wyróżnić 9 obszarów metropolitalnych, tzn. dużych miast, które wraz z otaczającymi je wysoko rozwiniętymi i szybko rozwijającymi się gminami są łącznie zamieszkiwane przez co najmniej 500 tys.” • „Należy jednoznacznie stwierdzić, że wyróżnione obszary metropolitalne – poza warszawskim – kryteria jakościowe spełniają w niepełnym stopniu. Relatywnie najwięcej cech metropolitalnych mają obszary metropolitalne krakowski, poznański i wrocławski, nieco mniej zaś – trójmiejski. Pozostałe obszary metropolitalne kryteria jakościowe spełniają w mniejszym zakresie.”

4. Wrocław -dylemat: ilość czy jakość ? • „Wrocław jest trzydziesty wśród najludniejszych miast UE, natomiast Bruksela (131 tys. mieszkańców) nie mieści się w pierwszej setce. Obie aglomeracje mają podobną wielkość. • Jak znaleźć optymalny kompromis między wielkością miasta i jego znaczeniem?” • (Strategia „Wrocław w perspektywie 2020 plus”)

5. Aglomeracyjny wymiar rozwoju Wrocławia Przyszłość Wrocławia zależeć będzie m.in. od: • Rozbudowy i modernizacji regionalnego i aglomeracyjnego układu komunikacyjnego. • Rozwoju transportu lotniczego i rozbudowy wrocławskiego lotniska. • Radykalnej poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej. • Rozwoju wyższych uczelni (państwowych i prywatnych). • Ograniczenie regulacyjnych funkcji i omnipotencji państwa (w sferze publicznej i prywatnej). • Rozwój społeczno-gospodarczy aglomeracji wrocławskiej.

6. Aglomeracyjny wymiar rozwoju Wrocławia Podstawowa konkluzja – nie „czy współpracować” lecz „jak współpracować” • „Logika sytuacji wskazuje na konieczność transformacji Wrocławia w funkcjonalne i symboliczne jądro milionowej aglomeracji. Jak sprawnie przeprowadzić ten proces w warunkach niedostatku regulacji prawnych i deficytu zaufania?” • (Strategia „Wrocław w perspektywie 2020 plus”)

7. Aglomeracyjny wymiar rozwoju Wrocławia - dlaczego kooperacja ? • 1.Uświadomienie konieczności powstania spójnego bytu aglomeracyjnego: • a/ Aglomeracja rozwija się szybciej niż Miasto, • b/ koszty i korzyści obu stron nie są zbilansowane • c/ małe gminy są elastyczniejsze w pozyskiwaniu inwestorów i lepiej sytuowanych mieszkańców (głównie wrocławian); • d/ potencjalny konflikt jest groźny • 2. Ewolucyjne formowanie aglomeracji poprzez poszukiwanie wspólnych korzyści i stopniowe poszerzanie kooperacji. • 3. Dywersyfikacja zarządzania miastem poprzez zwiększanie uprawnień osiedli (Leśnica, Brochów, Psie Pole), aby uzyskiwały one autonomię zbliżoną do podmiotowości miejscowości satelitarnych. • 4. Koncentracja działań i uwagi na wielkomiejskiej części Miasta, która staje się centrum aglomeracji.

8. Aglomeracyjny wymiar rozwoju Wrocławia - dlaczego kooperacja ? 5. Rozbrajanie zagrożeń dla aglomeracji, wynikłych bądź to z ambicji „imperialnych” Wrocławian, bądź prób przerzucania kosztów własnych na Wrocław. 6. Świadome sterowanie procesem formowania aglomeracji tak, aby miejscowości satelitarne nie zostały wchłonięte przez niekontrolowane rozlewanie się miasta. 7. Konieczność zachowania przez miejscowości satelitarne podmiotowości. Zapobieganie ich degradacji do roli sypialni, dzielnic fabrycznych i innych monofunkcji. 8. Spajanie aglomeracji sieciami infrastruktury, planowaniem, wspólnym rynkiem pracy i wspólnym zasobem usług (edukacyjnych, komunikacyjnych, kulturalnych, medycznych itd.). 9. Rozszerzenie systemu komunikacji publicznej na miejscowości aglomeracji. Szybkie linie tramwajowe i kolej aglomeracyjna. Skojarzone dojazdy do pracy.

9. Aglomeracyjny wymiar rozwoju Wrocławia - dlaczego kooperacja ? 10. Niedopuszczenie do uformowania aglomeracyjnego leja depresyjnego wysysającego zasoby ludzkie i materialne z miejscowości na przedpolu aglomeracji. 11. Skoordynowanie gry o pozyskiwanie inwestorów dla aglomeracji. Miękka konkurencja o lokalizację inwestorów w obrębie aglomeracji (a nawet regionu). 12.Rzetelne rozliczanie kosztów i zysków wynikających ze współpracy aglomeracyjnej i wspólnych inwestycji. 13. Kolej aglomeracyjna. 14. Przekształcenie Biura Rozwoju Wrocławia w jednostkę pracującą na rzecz rozwoju całej aglomeracji. 15. Przygotowanie kolejnej Strategii Wrocławia jako strategii aglomeracyjnej.

10. Wrocław a otocznie - demografia • Zagrożenia długoterminowe – prognoza ruchu naturalnego w latach 2003-2020 GUS

11. Historia kooperacji • 4 października 1999 roku w Oleśnica powstaje Komitet Planu Strategicznego Aglomeracji Wrocławskiej. W jego skład weszli: Prezydent Wrocławia, starostowie sześciu powiatów otaczających Wrocław: wrocławskiego ziemskiego, trzebnickiego, oleśnickiego, oławskiego, średzkiego i wołowskiego oraz burmistrzowie i wójtowie 13 gmin. • W 2000 roku Komitet przyjął diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej obszaru aglomeracji wrocławskiej, • W 2001 roku Komitetzaakceptował projekt dokumentu o nazwie: Strategia integracji przestrzennej i gospodarczej aglomeracji wrocławskiej • Proces „ratyfikacji” - jedyny przypadek w Polsce przyjęcia jednobrzmiącego dokumentu aż przez 32 niezależne od siebie rady jednostek samorządowych.

12. Ustalenia Strategii integracji przestrzennej i gospodarczej aglomeracji wrocławskiej • Wizja • Aglomeracja Wrocławska  zintegrowana nowoczesna jednostka urbanistyczna o charakterze metropolitalnym. • Misja • Pełnienie roli ponadregionalnego bieguna rozwoju gospodarczego i społecznego w południowo-zachodniej części kraju. • Cel nadrzędny • Osiągnięcie wysokiej jakości życia społeczności aglomeracji poprzez integrację jej przestrzeni w jeden organizm społeczno-gospodarczy.

13. Obszary kooperacji wg „Strategii integracji przestrzennej i gospodarczej aglomeracji wrocławskiej” • W dokumencie określono trzy główne dziedziny integracyjne: • 1.Przestrzeń • Komunikacja • Ład przestrzenny • Infrastruktura techniczna • 2. Gospodarka • Struktura gospodarki • Sektor małych i średnich przedsiębiorstw • 3 Społeczeństwo • Społeczność lokalna • Bezpieczeństwo publiczne • Mieszkalnictwo

14. Ustalenia Strategii integracji przestrzennej i gospodarczej aglomeracji wrocławskiej W październiku 2003 roku utworzono 8 zespołów roboczych: 1.Zespół ds. Planowania Przestrzennego i Mieszkalnictwa. 2.Zespół ds. Edukacji. 3.Zespół ds. Komunikacji (z podzespołami ds. komunikacji samochodowej, kolejowej i lotniczej). 4. Zespół ds. Społecznych i Służby Zdrowia. 5. Zespół ds. Turystyki i Rekreacji. 6. Zespół ds. Rynku Pracy. 7. Zespół ds. Finansowych. 8. Zespół ds. Kształtowania Środowiska i Rolnictwa.

15. Wrocławski Obszar Metropolitalny –planowanie przestrzenne • 16 lutego 2003 r. zawarte zostało porozumienie o wspólnym sporządzeniu PZP WrOM. • W granicach WrOM znalazł się Wrocław i 8 powiatów z 43 gminami zamieszkiwany przez ok. 1 164 tys. mieszkańców.

16. Wrocławski Obszar Metropolitalny- planowanie przestrzenne Sporządzono syntezę planowanego rozlokowania układu terenów zabudowy mieszkaniowej, aktywności gospodarczej, rekreacyjnej zabudowy mieszkaniowej i dużych koncentracji usługowych

17. Wrocławski Obszar Metropolitalny- planowanie przestrzenne Sporządzono Modelu planowanego rozwoju przestrzennego obszaru metropolitalnego.

18. Wrocławski Obszar Metropolitalny- planowanie przestrzenne 26 października 2006 r. Sejmik Województwa Dolnośląskiego podejmuje uchwałę o przystąpieniu do Planu Zagospodarowania Przestrzennego Wrocławskiego Obszaru Metropolitalnego

19. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport • Podstawowe konflikty transportowe w obszarze Wrocławskim Obszarze Metropolitalnym

20. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport • Podstawowe konflikty transportowe w obszarze WrOM

21. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport • Podstawowe konflikty transportowe w obszarze WrOM

22. Wrocławski Obszar Metropolitalny – drogi

23. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport publiczny • Rodzaje kolejowych przewozów pasażerskich: • Przewozy krajowe i międzyregionalne • REG: Przewozy regionalne w obrębie województwa dolnośląskiego, w tym przewozy o podwyższonej częstotliwości (Wrocław – Legnica, Wrocław – Wałbrzych oraz Wrocław – Kłodzko) • AGLO: Przewozy aglomeracyjne w relacjach: łączące Wrocław z Oleśnicą, Jelczem, Oławą, Wołowem i Żmigrodem • KM: Przewozy miejskie: Nowy Port Lotniczy – Wrocław Główny oraz Leśnica - Wrocław Świebodzki

24. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport publiczny • Przyjęta w 2001 roku Strategia Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej zakłada m.in., że obszar aglomeracji musi docelowo być obsługiwany przez j e d n o l i t y system transportu zbiorowego zapewniający powszechną dostępność do poszczególnych rejonów obszaru i stanowiący alternatywę dla komunikacji indywidualnej • Płaszczyzny integracji: • - integracja przestrzenna, • - integracja funkcjonalna, • - integracja taryfowa, • - ujednolicony system finansowania, • - zintegrowana informacja i promocja, • - wspólne zarządzanie systemem.

25. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport

26. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport • Możliwe zasady dofinansowania kosztów • operacyjnych: • Dla REG 1,2 i 3 - z budżetu samorządu województwa • Dla AGLO 1,2,3,4 i 5 – z budżetów samorządu województwa i samorządów lokalnych (Wrocław, powiaty, miasta i gminy) • Dla KM 1 i 2 – z budżetów Wrocławskiego Portu Lotniczego oraz Miasta Wrocławia • Uwaga: potrzebne jest uchwalenie ustawy o transporcie publicznym

27. Wrocławski Obszar Metropolitalny – transport lotniczy W 2006 roku prognozowany jest wzrost ruchu pasażerskiego o ok. 75%.

28. Wrocławski Obszar Metropolitalny – infrastruktura techniczna Nowy terminal w roku 2010

29. Wrocławski Obszar Metropolitalny – infrastruktura techniczna Rozbudowa systemu wodociągowego

30. Wrocławski Obszar Metropolitalny – infrastruktura techniczna Rozbudowa systemu kanalizacyjnego

31. Wrocławski Obszar Metropolitalny – gospodarka • Atrakcyjność inwestycyjna podregionów 2006 dla działalności przemysłowej – wg IBnGR

32. Wrocławski Obszar Metropolitalny – gospodarka • Atrakcyjność inwestycyjna podregionów 2006 dla działalności usługowej – wg IBnGN

33. Wrocławski Obszar Metropolitalny – gospodarka Atrakcyjność inwestycyjna podregionów 2006 dla działalności zaawansowanej technologicznie – wg IBnGR

34. Wrocławski Obszar Metropolitalny – gospodarka • Przyciąganie inwestorów: akcjonariusze Spółki Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej S.A.: • Miasto Wrocław - 98,20% akcji • Gmina Brzeg Dolny- 0,36% • Gmina Kobierzyce- 0,27% • Gmina Długołęka- 0,18% • Gmina Miękinia- 0,18% • Gmina Oborniki Śląskie - 0,18% • Gmina Oława -0,18% • Gmina Święta Katarzyna - 0,18% • Gmina Wisznia Mała -0,14% • Gmina Czernica- 0,11% • Gmina Kostomłoty- 0,02%

35. Wrocławski Obszar Metropolitalny – edukacja Jak tworzyć wspólną sieć szkół - proces przemieszczania się uczniów na przykładzie Dolnego Śląska

36. Wrocławski Obszar Metropolitalny – inne formy współpracy • Turystyka – Wrocławska Organizacja Turystyczna. • Programy Unii Europejskiej (np. VIA Regia) • Badanie rynku pracy aglomeracji wrocławskiej • Wspólny Urząd Pracy z Powiatem Wrocławskim • Budowanie instytucji rynku pracy dla absolwentów • Budowanie sieci kształcenia permanentnego • Ochrona środowiska – Związek Międzygminny Zlewni Ślęzy i Oławy ......

37. Obszary metropolitalne – co dalej ? • Potrzeba nowych regulacji • Problem 1: regulacje aglomeracyjne czy metropolitalne ? • Problem 2: powiat metropolitalny (aglomeracyjny), związek czy instytucje sektorowe, inne rozwiązania. • Problem 3: co z powiatami ? • Problem 4 : związek przymusowy czy dobrowolny ? standardowy czy indywidualny zakres działania związku ? • Problem 5: kto chce reform ?

38. Dziękuję za uwagę Sławomir Najnigier