ISBD - założenia, problemy, perspektywy

1. ISBD - założenia, problemy, perspektywy Grażyna Jaroszewicz 27.05.2010 Biblioteka Narodowa

2. International Standard Bibliographic Description Preliminary consolidated ed., 2007 Międzynarodowy Znormalizowany Opis Bibliograficzny Wstępne, skonsolidowane wydanie, 2007 ISBD

3. ISBD – historia (lata 60. i 70.) • 1969 – Komitet ds. Katalogowania IFLA sponsoruje międzynarodowe spotkanie ekspertów ds. katalogowania • 1971 – International Standard Bibliographic Description for Monographic Publications – ISBD(M) • 1977 – General International Standard Bibliographic Description– ISBD(G) • 1978 – znowelizowane ISBD(M) zgodne z ISBD(G)

4. ISBD – historia (lata 80.) • 1981 – ISBD Review Committee • harmonizacja postanowień poszczególnych ISBD • poprawienie przykładów • zwiększenie przydatności przepisów dla katalogerów opracowujących dokumenty zapisane w alfabetach innych niż łaciński • Projekt realizowano do końca lat 80.

5. ISBD – historia (lata 90.) • początek lat 90. – FRBR Study Group w IFLA • 1998 – Raport końcowy FRBR Study Group • wznowienie działalności ISBD Review Group – główne cele: • dokonanie pełnego przeglądu ISBD • zapewnienie zgodności postanowień ISBD z FRBR ****************************************** • 2004 – Tom Densley: Mapping ISBD elements to FRBR entity attributes and relationships

6. ISBD – historia (po 2000 r.) • 2003 - początek prac nad przygotowaniem skonsolidowanego wydania ISBD • 2007 – International standard bibliographic description (ISBD). Preliminary consolidated ed.  • 2009 - Full ISBD Examples. Preliminary edition • 2009 - Area 0: Content Form and Media Type Area • 2010 – planowana jest publikacja wydania znowelizownego ISBD

7. ISBD dla poszczególnych typów dokumentów (podsumowanie) • 1974 • ISBD (M) – International Standard Bibliographic Description for Monographic Publications(1974, 1978, 1987, 2002) • ISBD (S) – International Standard Bibliographic Description for Serials(1974, 1977, 1988) • 1977 • ISBD (CM) – International Standard Bibliographic Description for Cartographic Materials(1977, 1987) • ISBD (NBM) – International Standard Bibliographic Description for Non-Book Materials(1977, 1987) • ISBD (G) – General International Standard Bibliographic Description (1977, 1992, 2004) • 1980 • ISBD (A) – International Standard Bibliographic Description for Older Monographic Publications (Antiquarian)(1980, 1991) • ISBD (PM) – International Standard Bibliographic Description for Printed Music(1980, 1991) • 1990 • ISBD (CF) - International Standard Bibliographic Description for Computer Files(1990) • 1997 • ISBD (ER) – International Standard Bibliographic Description for Electronic Resources(1997) • 2002 • ISBD (CR) – International Standard Bibliographic Description for Serials and Other Continuing Resources(2002)

8. Study Group on Future Directions of the ISBDs • 2003 – ISBD Review Group powołuje Study Group on Future Directions of the ISBDs • Cele: • Przygotowanie skonsolidowanego, uaktualnionego ISBD na podstawie ISBD dla poszczególnych typów dokumentów; zaspokojenie potrzeb katalogerów i innych użytkowników informacji bibliograficznych • Przygotowanie spójnych postanowień dotyczących wszystkich typów dokumentów oraz specjalnych zasad dla zasobów specjalnych zgodnie z wymaganiami dotyczącymi ich opisu.

9. Study Group on Future Directions of the ISBDs • Zasady: • zapewnienie spójności opracowania formalnego dokumentów w skali międzynarodowej; ułatwienie wymiany rekordów bibliograficznych • uwzględnienie różnych poziomów opisu • określenie elementów formalnych niezbędnych do identyfikacji i selekcji zasobu • skupienie się raczej na zbiorze elementów informacji, niż na ich prezentacji (display) lub wykorzystaniu w systemach zautomatyzowanych • uwzględnienie aspektu ekonomicznego podczas opracowania postanowień ISBD

10. ISBD Preliminary consolidated ed., 2007 • Tekst dokumentu powstał w wyniku połączenia powiązanych ze sobą postanowień z poszczególnych ISBD i nadania im nowej struktury; aktualizacja, uogólnienie słownictwa. • Postanowienia ogólne odnoszące się do wszystkich typów zasobów znajdują się na początku opisu poszczególnych elementów; dopiero po nich, jeżeli jest to potrzebne, znajdują się szczegółowe zalecenia uzupełniające wymagane do opisu zasobów specjalnych lub określające wyjątki od ogólnej zasady • Nieznacznie zmieniono system przestankowania (zwiększenie interoperacyjności systemów wyszukiwania i formatów prezentacji) • Zachowano dotychczasowe miejsce w strukturze ISBD GMD – General Material Designation, pomimo planów zmiany miejsca tego elementu (prace Material Designations Study Group; Strefa O)

12. ISBDs Antiquarian Computer files / Electronic resources Cartographic materials Serials /Serials and other continuing resources Monographic publications Non-book materials Printed music ISBD (2007) Printed texts Cartographic resources Electronic resources Moving images Multimedia resources Notated music resources Sound recordings Still images ISBD – typy dokumentów

13. ISBD – struktura

14. ISBD – kolejność elementów • Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności • Strefa wydania • Strefa specjalna dla określonych typów zasobów lub pewnych kategorii wydawnictw • Strefa adresu wydawniczego • Strefa opisu fizycznego • Strefa serii • Strefa uwag • Strefa identyfikatora zasobu i warunków dostępu (sposobu uzyskania dokumentu)

15. ISBD – słownik (ok. 220 terminów)

16. ISBD a Statement of International Cataloguing Principles (2009) • ISBD jest standardem przeznaczonym dla bibliotek; ICP jest dokumentem skierowanym nie tylko do bibliotek, ale również do archiwów, muzeów i innych instytucji.

17. ISBD a FRBR • ISBD Review Group uznała za istotne wyjaśnienie relacji pomiędzy ISBD i modelem FRBR • Próby przystosowania słownictwa ISBD do terminów FRBR – np. „dzieło” (work), „realizacja” (expression), „materializacja” (manifestation) i „egzemplarz” (item) powinny zastąpić w ISBD takie terminy jak np. ”wydanie” (publication) • Trudności - wynikające z tego, że określenia stosowane w modelu FRBR oparto na modelu jednostek i relacji, który funkcjonuje na wyższym poziomie abstrakcji, niż pojęcia stosowane w ISBD • W 2003 r. ISBD Review Group zdecydowała o unikaniu terminologii FRBR w ISBD (zalecenie IFLA Meeting of Experts on a International Cataloguing Code, Frankfurt 2003) • Pomimo to wprowadzono pewne zmiany terminologiczne – m. in. stosowanie terminu „zasób” (resource) zamiast „dokument/pozycja” (item) i „publikacja/wydanie” (publication); termin „item” inaczej jest używany w FRBR niż w poszczególnych ISBD • 2004 – Tom Densley: Mapping ISBD elements to FRBR entity attributes and relationships

18. ISBD Review Group • Grupy robocze • Material Designations Study Group • Examples Supplement Study Group (2006-) • ISBD/XML Study Group (2008-)

19. Examples Supplement Study Group • Full ISBD Examples. Preliminary edition • główne cele: • ułatwienie zrozumienia struktury ISBD • poprawa „skuteczności” stosowania ISBD w praktyce • dokument dostępny online na stronie IFLA • zaktualizowany w grudniu 2009 r. • przykłady w szesnastu językach: • angielskim, arabskim, chińskim, chorwackim, duńskim, fińskim, francuskim, hiszpańskim, holenderskim, japońskim, koreańskim, niemieckim, portugalskim, rosyjskim, szwedzkim, włoskim • nie uwzględniono strefy 0

20. ISBD/XML Study Group (2008- ) • Project Development of ISBDXML Schema • wprowadzenie ISBD do środowiska sieciowego; umieszczenie ISBD w środowisku semantic web; obecność wzorcowych informacji bibliograficznych w sieci • konferencja IFLA w 2010 r. - prezentacja m.in. pierwszego projektu schematu ISBDXML • sierpień 2010 - styczeń 2011 – zakończenie projektu

21. Nowelizacja ISBD • Draft of ISBD for worldwide review dostępny jest na stronie IFLA od 11 maja 2010 r. • Uwagi można zgłaszać do 11 lipca 2010 r. • Zmiany, m.in..: • Dodanie strefy O; GMD usunięto ze strefy 1 • Prace redakcyjne – eliminujące redundancję i zapewniające większą spójność • Uproszczenie klasyfikacji elementów (obowiązkowy, fakultatywny lub warunkowy) – oznaczone są tylko elementy obowiązkowe • Słownik uzupełniony o nowe hasła i definicje

22. Dziękuję za uwagę!