810 likes | 997 Views
Aktualne problemy w organizacji i finansowaniu badań naukowych. Henryk Górecki. Przewodniczący Komisji Badań na Rzecz Rozwoju Gospodarki Rady Nauki. EWOLUCJA FINANSOWANIA PRAC b+r WDRAŻANYCH DO PRAKTYKI GOSPODARCZEJ.
E N D
Aktualne problemy w organizacji i finansowaniu badań naukowych Henryk Górecki Przewodniczący Komisji Badań na Rzecz Rozwoju Gospodarki Rady Nauki
EWOLUCJA FINANSOWANIA PRAC b+r WDRAŻANYCH DO PRAKTYKI GOSPODARCZEJ Centralny Fundusz Postępu Naukowo-Technicznego Centralne Programy Badawczo-Rozwojowe CPBR Projekty celowe cywilne i zamawiane(uchwała 1/92 KBN - 13.01.1992) (uchwała 6/94 KBN 27.04.1994)(uchwała 12/94 KBN 15.05.1997)(Rozp. Przew. KBN z dnia 30.11.2001) Projekty celowe dla małych i średnich przedsiębiorstw (Rozp. Przew. KBN z dnia 9.05.2001)(powołanie Zespołu FSNT-NOT d/s programu projektów celowych) Projekty rozwojowe 2005 Krajowy Program Ramowy 2005-2007 Inicjatywa Technologiczna 2007 Krajowy Program Badań i Rozwoju 2008- `
Structure of R&D expenditure • budget money- Poland 61,7% /EU25 35%/ • enterprise money- Poland 22,6% /EU25-54,3%/
Nakłady na naukę w Polsce 0.417% krajów OECD Produkt Krajowy Brutto 1.315% krajów OECD Nakłady na 1 „badacza”/Polska/ 10 tys. euro/ Nakłady na 1 „badacza” w UE 156 tys.euro udział nakładów budżetowych /Polska/ 0,34%PKB udział nakładów budżetowych /UE/ 0,68 PKB nakłady rzeczywiste na 1 badacza 36 25o PLN pracownicy nauki/1000 zatrudnionych- 4,0/ Finlandia- 16,5/
Budżet Nauki w 2006 i w 2007/tys.zł/ • 2006 2007 • działalność statutowa 2 319653 2 247 801 /68,5%/ • inwestycje 218 070 186 351 / 5,7%/ • projekty badawcze i celowe 856 782 866 429 /25,6%/ w tym • n.przyrodnicze 236 565 241 904 • n.techniczne 528 947 531 077 • n.humanistyczne 91 270 93 448 • wspomaganie badań 51 343 49 215 /1,5%/ • współpraca z zagranicą 100 600 103 351 /3,15%/ • pozostałe 14 600 14 300 /0,44%/ • Administracja d.750 35 936 36 831
Nakłady na naukę z budżetu • 2001 3 302 3 970 • 2002 2 661 • 2003 2 745 • 2004 2892 • 2005 2892 • 2006 3 342 • 2007 3 683 • 2008 4 160 • 2009 5 160 ?????
I wariant rozwojowy(% PKB) • lata ogółem budżet gospodarka • 2004 0.64 0.34 0.30 • 2005 1.25 0,55 0,70 • 2006 1,50 0,60 0,90 • 2007 1,80 0,65 1,15 • 2008 2,2o 0,75 1,45 • 2009 2,60 0,85 1,75 • 2010 3,00 1,00 2,00
wariant stagnacyjny ( %PKB) • lata ogółem budżet gospodarka • 2004 0,64 0,34 0.30 • 2005 0,66 0,34 0,32 • 2006 0,68 0,34 0,34 • 2007 0,85 0,34 0,51 • 2008 0,85 0,34 0,51 • 2009 1,00 0,36 0,64 • 2010 1,00 0,36 0,64
Charakterystyka relacji na styku nauka -biznes • 480 podmiotów gospodarczych prowadziło działalność B+R / na 2 mln w Polsce/ • w Polsce 6.5% pracowników B+R pracuje w przedsiębiorstwach / UE-50%/ • 7% nakładów innowacyjnych przeznacza się na prace B+R • średnie nakłady na prace B+R w: -małym przedsiębiorstwie -4 tys. zł -średnim przedsiębiorstwie –32 tys.zł -dużym przedsiębiorstwie -694 tys.zł
System finansowania badań wspomagający wdrażanie innowacji • finansowanie działalności statutowej jbr • projekty badawcze własne /badania stosowane/ • projekty rozwojowe • projekty celowe współfinansowane przez podmioty gospodarcze • projekty rozwojowe zamawiane przez Ministra • projekty strategiczne /do 2007 KPR/ • przedsięwzięcia Ministra np .Inicjatywa Technologiczna • zlecenia podmiotów gospodarczych • projekty w ramach programów operacyjnych • programy specjalne w ramach współpracy międzynarodowej
Dostępne instrumenty wsparcia „Koncepcji horyzontalnej polityki przemysłowej w Polsce” wg zestawienia Ministerstwa Gospodarki • projekty celowe MNSW 100 mln PO Innowacyjna Gospodarka 400 mln euro /1.4-p.celowe &wdrożenia/ • projekty rozwojowe MNiSW 160 mln • projekty międzynarodowe dofinansowane przez MNiSW ...... 105 mln zł • dofinansowanie działalności wspomagającej badania przez MNiSW .... 13 mln zł
wg ustawy o zasadach finansowania nauki /Dz.U Nr 238. poz.2390/ działalność naukowo –badawcza realizowana jest w formie: • 1.badań naukowych 1.1 badań podstawowych projekt badawcz 1.2 badań stosowanych projekt.bad.+roz. • prac rozwojowych projekt.bad.+roz. • badań przemysłowych projekt celowy • badań przedkonkurencyjnych projekt celowy
Projekty badawcze-857 mln zł/2007 • projekty własne – 3 000 /10 0000/ • projekty rozwojowe- 200 / 600/ • projekty celowe 88 / 163/ • projekty celowe MśP 100 / 150/
Projekty celowe są realizowane od 1991 złożono....................................6596 wniosków niezakwalifikowano...............1876 /29%/ przeszkody formalne...............128 / 2%/ przerwano realizację................502 / 7.6%/ umowy niewykonane..................39 / 0.6%/ w trakcie realizacji ..................345 +97 zrealizowano / wdrożono/.....3541 / 54 %/ _________________
Rozdział 7. Dofinansowanie projektów celowych §65.1 KBN dofinansowuje projekty celowe w części obejmujące badania stosowane i prace rozwojowe prowadzone na zlecenie podmiotu, który zastosuje w praktyce wyniki projektu oraz w razie potrzeby zrealizuje niezbędne do tego celu inwestycje.
Rozdział 7. Dofinansowanie projektów celowych §66.1 KBN dofinansowuje wyłącznie projekty celowe, których planowanym wynikiem końcowym jest wdrożenie określonego produktu lub technologii, a także inne zastosowanie w praktyce gospodarczej lub społecznej
Projekty celowe 2002-2007 • rok zawarte umowy nakłady B+R • 2002 268 104mln • 2003 242 113mln • 2004 138 86 mln • 2005 163 120mln • 2006 90 100mln • 2007 88 96mln
Projekty celowe 2002-2004 • liczba – 675 • dofinansowanie B+R 292 732 637 • średnie dof. B+R projektu 432 592 • liczba wdrożeń 593 • wartość nakładów 1 444 386 695 • wartość sprzedaży w I roku 3 265 050 029 • współczynnik N 2,261 • współczynnik D 12,723 • liczba zgłoszeń patentowych 146 /39 patentów/ • nowe miejsca pracy 1044
Czołowi realizatorzy-wnioskodawcy projektów celowych • podmioty gospodarcze PZL Rzeszów.......................... ...13 Fabryka Maszyn Indukta...............6 Polskie Huty Stali............................5 Zakłady Tworzyw Szt. Pustków.....5 • wykonawcy części B+R Instytut Metali Nieżelaznych.......15 AGH...............................................13 I Instytut Eksploatacji.....................12
Najaktywniejsi wykonawcy B+R projektów celowych • AGH ............................................48 nakłady 315,3 mln, B+R...29,7 mln • Instytut Metali Nieżelaznych........35 nakłady 217,6 mln B+R....27,2 mln
Przykłady wdrożeń projektów celowych • Bioton SA.......insulina ludzka • Bioton SA....nowa generacja leków na bazie rekombinowanych białek • Instytut Maszyn Matematycznych...Biometryczny terminal linii papilarnych • FAMED SA......Wielofunkcyjny inkubator dla noworodków • PZL Rzeszów...Odlewy głowic modułów silników wysokoprężnych wielkiej mocy • IMN....magnetyczne miękkie rdzenie • Woltan SA...Ultraszybkie wyłączniki próżniowe • INSz Puławy-nadkrytyczna ekstrakcja chmielu dla przemysłu piwowarskiego l
Przykłady wdrożeń projektów celowych • Bioton SA.......insulina ludzka • Bioton SA....nowa generacja leków na bazie rekombinowanych białek • Instytut Maszyn Matematycznych...Biometryczny terminal linii papilarnych • FAMED SA......Wielofunkcyjny inkubator dla noworodków • PZL Rzeszów...Odlewy głowic modułów silników wysokoprężnych wielkiej mocy • IMN....magnetyczne miękkie rdzenie • Woltan SA...Ultraszybkie wyłączniki próżniowe • INSz Puławy-nadkrytyczna ekstrakcja chmielu dla przemysłu piwowarskiego l
Rodzaje wdrożeń w formie projektów celowych • nowy produkt............................44.9 % • ulepszony produkt.......................2.2 • nowa technologia...................... .13,2 • ulepszona technologia................ .7,0 • nowe urządzenie...........................9.0 • zmodernizowane urządzenie........1.0 • inżynieria środowiska...................3.0 • bezpieczeństwo i BHP............. ..2.1 • ochrona zdrowia.......................... .2,7 • systemy zarządzania........... 2.2 • automatyka,sterownie............. 6.3 • systemy kontroli.......................... 5.2 • ochrona zabytków........................ 0.3
Kryteria ustanawiania projektów rozwojowych • nowoczesność w porównaniu rozwiązaniami konwencjonalnymi • społeczna lub gospodarcza użyteczność planowanych wyników • możliwość wdrożenia • możliwość upowszechnienia • zasadność planowanych kosztów w stosunku do przedmiotu i zakresu projektu • prawidłowość i ocenę wywiązywania się kierownika projektu i jednostki z poprzednio realizowanych zadań finansowanych z budżetu nauki
Projekty rozwojowe • 2005 161 /447/ 123,5 mln • 2006 183 /612/ 171,5 mln • 2007 176 /654/ 155,7 mln • 2008 142 /452/ 162,3 mln
Projekty rozwojowe /udział branżowy-%/ • R01-Elektrotechnika,miernictwo...................5 • R02Elektronika,telekomunikacja.................. 9 • R03-Mechanika, budowa maszyn...................5 • R04-Budownictwo.......................................... 3 • R05-Technologie chemiczne...........................10 • R06-Energia......................................................3.5 • R07-Metalurgia i przetwórstwo metali......... 6,5 • R08-Technologie materiałowe.........................8,8
Projekty rozwojowe • R09-Górnictwo, geologia inżynierska, geodezja i kartografia....................................................................................2 • R10-Transport, spalinowe zespoły napędowe...........................6 • R11-Nauki społeczne, ekonomiczne........................................... 5 • R12-Nauki rolnicze i biologiczne...................................... .........8 • R13-Nauki medyczne, technika w medycynie.........................10.5 • R14- Inżynieria procesowa i ochrona środowiska....................3 • R15-Inżynieria materiałów konstrukcyjnych i funkcjonalnych........................................................................... 10 • R16-Nauki humanistyczne i sztuka......................................... 3.5 • PROJEKTY NA RZECZ ROZWOJU PRZEMYSŁU...........78 %
Fundusz Rozwoju Naukii Technologii Polskiej • Wpływy funduszu-2% przychodów uzyskanych z prywatyzacji w danym roku budżetowym uzyskane z windyfikacji należności przypadających MEiN z tytułu rozliczenia zadań sfinansowanych ze środków Funduszu, uzyskane z odsetek od środków zgromadzonych na wydzielonym koncie Funduszu
Cele Przedsięwzięcia Ministra Naukii Szkolnictwa Wyższego„Inicjatywa Technologiczna I” • zwiększenie skali wykorzystania wyników prac B+R w gospodarce • zwiększenie wpływu badań na wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw • zwiększenie liczby projektów B+R związanych z potrzebami gospodarki • rozwój instytucji pośredniczących w kontaktach nauka-przemysł
Pomoc publiczna na projekty badawcze „Inicjatywy Technologicznej” zasady zgodne z Rozporządzeniem Komisji /WE/70/2001 z 12 stycznia 2001 w sprawie zastosowania artykułów 87 i 88 Traktatu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw /Dz.Urz.UE /Nr L 10, s33 28.02.2004D podstawowy poziom intensywności nie może przekraczać: -100%-badania podstawowe • 70%-badania przemysłowe • 45%-badania przedkonkurencyjne
Projekty w ramach programu Inicjatywa Technologiczna • liczba zgłoszonych wniosków .....495 • liczba zawartych umów................172 /34,7 %/ z podmiotami gospodarczymi........82 62.3 mln z jbr-ami.........................................38 z uczelniami...................................46 82.3 mln z instytutami PAN............................6 • nakłady na Program.........144 /wnioskowane /780/
Projekty zamawiane z Krajowego Programu Ramowego • Nowe leki o szczególnym terapeutycznym i społecznym • Zastosowanie współczesnej genomiki i bioinformatyki do tworzenia modelów procesów biologicznych znaczeniu o istotnym znaczeniu w medycynie i rolnictwie • Nowe technologie dezodoryzacji w przemyśle, rolnictwie, gospodarce komunalnej • Inżynieria procesów ograniczenia emisji oraz utylizacji gazów cieplarnianych i szkodliwych • Chemia perspektywicznych procesów i produktów konwersji węgla • Nowa generacja bezpiecznych chemikaliowców
Projekty zamawiane z Krajowego Programu Ramowego • Bezpieczeństwo energetyczne kraju • Nadkrytyczne bloki węglowe • Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu • Epidemiologia zagrożeń prokreacyjnych w Polsce • Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce • Nowe technologie na bazie węglika krzemu i ich zastosowanie w elektronice wielkich częstotliwości, dużych mocy i wysokich temperatur
Projekty zamawiane z Krajowego Programu Ramowego • recyrkulacja odpadów z tworzyw sztucznych • kompleksowe wykorzystanie biomasy w gospodarce • digitalizacja starodruków • rewitalizacja zdegradowanych przestrzeni urbanistycznych • zrównoważony rozwój przemysłu metali nieżelaznych / nowe procesy i produkty/ • nowe metody genetyki funkcjonalnej i genomiki w doskonaleniu odmian roślin
Program Ministra NiSzW Wsparcie patentowania wynalazków powstających w jednostkach naukowych • zwiększenie liczby międzynarodowych zgłoszeń patentowych pochodzących z jednostek naukowych mających siedzibę w Polsce • intensyfikacja komercjalizacji wynalazków oraz ułatwienie pozyskiwania w tym celu partnerów biznesowych przez jednostki naukowe • uzyskanie wkładu krajowego na realizację projektów współfinansowanych z Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki
Strategiczne programy badawcze • mają charakter interdyscyplinarny • są realizowane w średniookresowym horyzoncie czasowym • są modyfikowane zmieniającymi się uwarunkowaniami gospodarczymi i społecznymi • w ramach programu są ustanawiane multidyscyplinarne zadania badawcze
Cele programu sformułowane są w kategoriach: • nowych idei • technologii • infrastruktury • zasobów ludzkich
Obszary priorytetowe • Społeczeństwa w warunkach przyspieszonego i zrównoważonego rozwoju • zdrowie • energia i transport • zaawansowane technologie dla gospodarki • rolnictwo, środowisko i przestrzeń kosmiczna
Strategiczne programy badawcze • mają charakter interdyscyplinarny • są realizowane w średniookresowym horyzoncie czasowym • są modyfikowane zmieniającymi się uwarunkowaniami gospodarczymi i społecznymi • w ramach programu są ustanawiane multidyscyplinarne zadania badawcze
Zakres programu strategicznego „Zaawansowane technologie pozyskiwania energii” • Technologie zwiększające efektywność wytwarzania energii elektrycznej i ciepła • Technologia oksyspalania węgla do efektywnego i niskoemisyjnego wytwarzania energii elektrycznej • Technologia zgazowania węgla do wysokoefektywnej produkcji energii i paliw • Technologie energetyki odnawialnej
Strategiczne Programy Badań Naukowych i Prac Rozwojowych • Interdyscyplinarny system interaktywnej humanistycznej informacji naukowej • Polityki Tożsamości. PolitykiPamięci . .Kształtowanie wzorców tożsamości w Polsce w kontekście wielonarodowej i wielokulturowej tradycji oraz procesów globalizacyjnych przełomu XX i XXI wieku • Konkurencyjność i atrakcyjność polskiej gospodarki w Europie i Świecie
Strategiczne Programy Badań Naukowych i Prac Rozwojowych • Zdrowe naczynia krwionośne- zdrowe społeczeństwo • Markery genetyczne w diagnostyce i rozwoju nowych metod leczenia • Komórki macierzyste w stanach fizjologii i patologii
Strategiczne Programy Badań Naukowych i Prac Rozwojowych • Zaawansowane technologie pozyskiwania energii • Zaawansowane technologie materiałowe • Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi dla zrównoważonego rozwoju kraju • Innowacyjne produkty żywnościowe o wysokiej wartości odżywczej i prozdrowotnej
Cele pierwszego programu strategicznego „Zaawansowane technologie pozyskiwania energii” • Zwiększenie efektywności energetycznej o 20% • Zwiększenie udziału energii odnawialnej o 20% • Zredukowanie emisji dwutlenku węgla o 20% -uzyskanie warunków do osiągnięcia w/w celów do roku 2020
Zakres programu strategicznego „Zaawansowane technologie materiałowe” • technologie materiałowe z zakresu metali • technologie z zakresu ceramiki, szkła, materiałów budowlanych, ogniotrwałych i wykończeniowych • technologie z zakresu tworzyw sztucznych • technologie materiałów biodegradowalnych • technologie recyklingu i utylizacji opracowanych i wytwarzanych obecnie materiałów po zakończeniu ich stosowania w gospodarce oraz materiałów poprodukcyjnch • technologie materiałowe z zakresu elektroniki i fotoniki
Rada Nauki • Przewodniczący Kazimierz Stępień Przew.Komitet Polityki NaukowoTechnicznej • V;ce przew. Maciej Zabel Przew.Komisji Badań na zecz Rozwoju Nauki • V-ce przew.Henryk Górecki Przew.Komisji Badań na Rzecz Rozwoju Gospodarki