SPRAWIEDLIWY HANDEL

1. SPRAWIEDLIWY HANDEL • trochę wiedzy dla zaawansowanych • najważniejsze wyzwania • plany na przyszłość Polska Zielona Sieć Kraków, 03.10.2008

2. ZASADY FT • cena minimalna (Fairtrade Minimal Price) • ustala FLO • rożni się w zależności od regionu (np. 1,21 USD/funt za czystą kawę arabika z Afryki i Ameryki Centralnej i 1,19 USD/funt z Azji i Ameryki Południowej • może być wyższa, ale nie niższa od tej kwoty • premia na rzecz społeczności lokalnej (Fairtrade Premium) • wypłacana dla spółdzielni co roku w zależności od ilości sprzedanych produktów • np. w przypadku bananów wynosi 1 USD/skrzynkę, a w przypadku bawełny 0,05 USD/ kilogram • możliwość prefinansowania • kredyty przed-eksportowe uruchamiane na życzenie spółdzielni w wysokości do 60% ceny zakupu • umowy długoterminowe • mniej pośredników Rolnik  Spółdzielnia  Unia (Związek spółdzielni)  Importer  Przetwórca/ hurtownik  Sprzedawca detaliczny  Konsument • demokratyczny system podejmowania decyzji • ochrona praw kobiet i dzieci - w tym wykluczenie pracy dzieci i niewolników • ekologiczna produkcja - ograniczenie użycia środków agrochemicznych (np. poprzez wyższą FMP dla produktów uprawianych bez użycia środków chemicznych)

3. Porównanie cen kawy Fairtrade z cenami w NY w latach 1989 - 2007

4. SYSTEM FT • FLO Int. (Fairtrade Labelling Organizations Internationals) • związek 20 inicjatyw licencjonujących (Labelling Initiatives) i 3 sieci producenckich (Producer Networks) • wyznaczanie i pomoc w osiąganiu standardów FT • przyznawanie licencji w krajach których nie ma LI • powstało w 1997 r. • FLO-Cert (International Certification Company) • firma niezależna od FLO • weryfikacja standardów • certyfikacja i kontrola producentów i importerów - istnieje od 2 lat • Inicjatywy licencjonujące (Labelling Initiatives) - przyznają firmom licencję na używanie znaku Fairtrade na konkretnych produktach • promują FT poprzez edukacje i marketing • Sieci producenckie (Producer Networks) • zrzeszają przedstawicieli spółdzielni i unii zajmujących się produkcją towarów sprzedawanych w ramach FT • obecnie istnieją trzy sieci producenckie reprezentujące trzy regiony: Afrykę, Amerykę Łacińską oraz Azję Południową i Południowo-Wschodnią.

5. Struktura FLO Zgromadzenie ogólne: Wszyscy członkowie = Inicjatywy licencjonujące + Sieci producenckie Zarząd FLO: • 5 reprezentantów LI • 4 reprezentantów PN • 2 reprezentantów certyfikowanych handlowców • 2 niezależnych członków

7. FAIRTRADE a FAIR TRADE Fairtrade – system oparty na strukturze FLO, marka związana ze znakiem Fairtrade będącym własnością FLO Produkty: banany, cukier, herbata, kakao, kawa, komosa ryżowa (quinoa), miód, owoce suszone, owoce i warzywa świeże, soki, orzechy/ziarna oleiste, przyprawy, ryż, wino, kwiaty cięte, rośliny ozdobne, bawełna, piłki sportowe Fair Trade –sprawiedliwy handel w szerszym znaczeniu, brak ścisłych standardów, oparty na zaufaniu do organizacji alternatywnego handlu (ATO – Alternative Trade Organizations) IFAT (International Fair Trade Association) – zrzeszenie firm i organizacji zajmujących się sprawiedliwym handlem, przyznaje znak FTO NEWS! (Network of European Worldshops) – zrzeszenie sklepów sprzedających produkty sprawiedliwego handlu w Europie (ok. 3 tys. sklepów) EFTA (European Fair Trade Association) – zrzeszenie 11 europejskich importerów produktów fair trade Produkty: koszyki, ubrania, biżuteria, naczynia … FINE = FLO + IFAT + NEWS! + EFTA

9. Sprzedaż produktów FT • W roku 2006 na produkty FT wydano 1,6 mld euro – 42% więcej niż w 2005 r., a w 2007 r.2,3 mld euro – 44% więcej w stosunku do 2006 r., z tego: • Kawa i kakao – 53% wzrost sprzedaży • Banany – 31% • Herbata – 49% • Bawełna – 100% • W latach 2000-2005 liczba produktów FT zwiększyła się 15-krotnie, a tylko w roku 2007 wzrost wyniósł 47% • Już ponad 20% kawy sprzedawanej w Wielkiej Brytanii ma znak FT, a w Szwajcarii banany Fairtrade stanowią 55% całego rynku bananów • Pomimo to, FT stanowi mniej niż 1/100 światowego handlu (wg. WTO) – produkty FT stanowią 0,5-5% całej sprzedaży w swoich kategoriach w Europie i Ameryce Północnej.

10. Wartość sprzedaży detalicznej produktów FT w poszczególnych krajach

11. Liczba licencji przypadających na kraj* * przybliżona liczba wydanych licencji na używanie znaku FT firmom sprzedającym gotowe do konsumpcji wyroby w każdym z krajów gdzie istnieją LI. Należy jednak pamiętać, że w wyniku handlu międzynarodowego, produkty FT dostępne są w ok. 60 krajach.

12. Skąd taki sukces? • Szeroka edukacja i kampanie promocyjne prowadzone w poszczególnych krajach przez LI i inne organizacje, np.: - Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu (2-ga sobota maja) połączony z obchodami Fairtrade Fortnight • Fairtrade Foundation z Londynu: Fairtrade School, Fairtrade University • Fairtrade Banana Day • Oxfam International: ‘Make Trade Fair’ • Fairtrade Action Network • Udział władz lokalnych i miast w propagowaniu FT - Fairtrade Town, zrównoważone zamówienia publiczne

13. FT w Polsce • Stowarzyszenie Sprawiedliwego Handlu „Trzeci Świat i My” • umowa z FLO na używanie znaku na terenie Polski, sprzedaż produktów z Niemiec • Promocja idei: EFTE, Polska Zielona Sieć, FWIE, AI, PAH • Sklepy internetowe: www.sklep.sprawiedliwyhandel.pl www.sprawiedliwy-handel.pl www.gajanet.pl www.ekoalternatywa.pl www.jarmarkiswiata.pl • Sklepy, kawiarnie, supermarkety

14. Najważniejsze wyzwania • Brak polskiej LI - utrudnienia dla polskich dystrybutorów i potencjalnych polskich przetwórców - pieniądze z licencji  edukacja za granicą • wyższa cena produktów FT • Brak jasno sprecyzowanej strategii edukacyjnej • Brak współpracy między NGOsami • Brak profesjonalnych ATO • Brak współpracy międzynarodowej • Brak przejrzystości systemu i niedoskonałość procedur FLO

15. Plany na przyszłość • 8-9 listopada, Warszawa - warsztat dla polskich NGO organizowany przez FWIE, PZS i EFTE • pogłębienie wiedzy, profesjonalizacja działań, wyznaczenie kierunków rozwoju, integracja • wykłady zagranicznych ekspertów (FLO, Transfair, FF, Gepa) • warsztaty służące wypracowaniu materiałów instruktażowych w 3 dziedzinach: konsumenci, detaliści, importerzy i przetwórcy • stworzenie strony i forum internetowego www.fairtrade.org.pl • 19 listopada, Wilno • powołanie struktur FT dla krajów bałtyckich • zaproszenie przedstawicieli polskich NGO • Początek 2009, Polska • warsztat organizowany przez Transfair Germany • kolejny etap tworzenia polskich struktur FT • Początek 2009, Czechy - warsztat FT dla NGO z Europy Środkowej i Wschodniej

16. Dziękuję za uwagę