KAN ALIM TEKNİĞİ VE BİYOKİMYASAL TETKİKLER

1. KAN ALIM TEKNİĞİ VE BİYOKİMYASAL TETKİKLER MİRAY YENİDOĞAN

2. KAN NUMUNELERİNİN ALINMASI • Kan analizleri için ven, arter veya kapillerden kan alınır. • Venöz kan, genel olarak tercih edilen kandır ve vene girilerek (flebotomi) alınır. • Arteriyel kan, kan gazları analizi için arterlerden alınır. • Kapiller kan;parmak ucundan,kulak memesinin alt kenarından veya bebeklerde topuktan alınan kandır.

3. VENÖZ KAN ALIMI • Kan almaya başlamadan önce hastanın adı sorularak, • tüp üzerine isim yazılır ve hastadan teyid alınır. • Hastanın test istemlerine göre uygun durumda olup • olmadığı(açlık,diyet,ilaç kullanımı)kontrol edilir. • Hastaya uygun pozisyon verilir.Ve bu pozisyonda • 20dk bekletilmelidir. (yatar veya oturur) • Hastanın kolunu omuzdan bileğe kadar uzatması • sağlanmalıdır. • Büyük yaralı veya hematomlu koldan ve mastektomili • kadınlarda memenin alındığı koldan kan alınmamalıdır.

4. Kan alımı için uygun ven belirlenir. • Turnike kan alınacak damardan yaklaşık 10cm yukarı bağlanır. • Kan alınacak bölge alkollü pamuk ile merkezden dışarı doğru dairesel şekilde temizlenir,kuruması beklenir. • İğne damara girince turnike gevşetilmelidir. Turnikenin kolda uzun süre tutulması kanın bileşimini değiştirerek test sonucunu olumsuz yönde etkileyebilir.

5. KAN NUMUNELERİ • Kan ,kırmızı kan hücreleri(eritrosit),beyaz kan hücreleri(lökosit)ve trombosit adı verilen kan pulcuklarından oluşur. • Tam Kan :Serum veya plazması ayrılmamış kandır. • Serum : Pıhtılaşmış kandan şekilli elemanlar (eritrosit,lökosit,trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan kısmıdır. • Plazma : Pıhtılaşması antikoagülanlarla önlenmiş kandan şekilli elemanlar ayrıldıktan sonra geri kalan kısmıdır.

7. DİYET GEREKTİREN TESTLER • 5-Hidroksiindolasetik asit: Serotoninin idrardaki ana metabolitidir. İdrar toplamadan 3 gün önce ve idrar toplama sırasında diyet uygulanmalıdır. (Muz,patlıcan,ananas,domates ve vanilya içeren besinler yenilmemelidir) • Gaitada gizli kan: Kalın barsak kanserinde kullanılan en basit tarama testidir. Örnek vermeden 24 saat önce diyete başlanmalıdır. (Kırmızı et ve her türlü pişmemiş etten sakınılmalıdır.)

8. Hidroksiprolin: Test Paget hastalığının şiddetinin ölçümünde kullanılır. İdrar toplamadan 2 gün öncediyet uygulanmalıdır. (Dondurma,et,tavuk,balık gibi gıdalar yenilmemelidir). • Vanil Mandelik Asit:Katekolamin metabolitlerinden birisidir.Feokromasitoma tanısında kullanılır. İdrar toplamadan 3 gün önce diyet uygulanmalıdır. (Çikolata,çay,kahve,muz ve limon gibi gıdalar yenilmemelidir).

9. 10-16 Saat Açlık Gerektiren testler

10. ALP :Normal yetişkinde kanda ALP’ın yarısı karaciğer yarısıda kemik kökenlidir.ALP;özellikle safra akımının durması yada yavaşlamasına bağlı olarak görülen karaciğer hastalıkları için iyi bir testtir. • ALP İzoenzim Elektroforezi:ALP yüksekliğinin kaynağının bulunabilmesi amacıyla yapılır. • Anjiotensin II :Renin anjiotensin sisteminin değerlendirilmesinde kullanılır. • Apolipoprotein A1 :HDL,şilomikronlar ve VLDL’nin protein komponentidir. • Apolipoprotein B :LDL’nin başlıca komponentidir.

11. Büyüme hormonu :Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesinde yapılır. • C-peptid :Tip1 ve tip2 diyabet ayrımında faydalıdır. • Pankreastan insülin ile beraber salgılanan bir hormondur. • Çinko :Sağlıklı bir bağışıklık sisteminin oluşmasında etkilidir.Vücudun tat ve kokuları algılamasına yardımcı olur. • Demir : Alyuvarlarda bulunan demir;kanda vücudun bütün dokularına oksijenin taşınmasıyla görevlidir. • Demir Bağlama Kapasitesi :Serum transferrin konsantrasyonunu gösterir.

12. Fosfor :İnsan vücudunda kalsiyumdan sonra en fazla bulunan elementtir.İnsan vücudu fosfora kemik ve diş oluşumu,sinir ve kas hareketleri,böbrek işlevleri açısından ihtiyaç duyar. • Glukoz :Yaşam için en önemli karbonhidratlardan • birisidir.Proteinlerin üretiminde ve lipit metabolizmasında önemli bir rol oynar. • OGTT :Açlık kan şekeri birkaç ölçümde şüpheli aralıkta olanlara ve ailesinde diyabet olanlara yapılmaktadır. • Homosistein:Kan damarlarının iç yüzeyini aşındıran bu şekilde yağın damarlara geçişini kolaylaştıran bir aminoasittir.

13. İnsülin :Pankreasın beta hücrelerinde üretilen ve kan şekerini düşürmeye yarayan bir hormondur. • Kalsitonin :Kandaki kalsiyum miktarını düşürür. • Kalsiyum :Kemiklerin ana yapısında bulunan ve onların güçlü kalmasını sağlayan bir mineraldir. • Kortizol : Adrenal korteks tarafından üretilen,vücudun strese karşı gösterdiği tepkiyle • ilişkili bir hormondur. • Laktat :Kas,kan ve vücudun değişik organlarında bulunur.

14. Kan Yağları • Kolesterol Trigliserid • HDL LDL VLDL • Kolesterol : Kolesterol kanda normalden fazla bulunması halinde damarlarda birikerek damar sertleşmesine (ateroskleroz) yol açar. • Trigliserid : Trigliseridlerdeki doymuş yağ asitleri, kardiyovasküler rahatsızlıklarla bağlantılı olan kan kolesterol seviyesinin yükselmesine katkı sağlamaktadır.

15. Leptin:Yağ dokusundan salgılanan hormon. • Lipoprotein:Kolesterol kanda çözünmesi ve taşınması için karaciğerde bir proteinle birleştirilir.Buna lipoprotein denir. • Magnezyum:Sinir sisteminin ve kasların gevşemesini sağlayan mineraldir. • Safra Asitleri :Karaciğerde kolesterolün oksidasyonu sonucu oluşurlar.Lipitleri çözüp onların emilmesi ve sindirimine yardım ederler.

16. Vitamin A :Retinol;görme yeteneğini korur,katarakt riskini azaltır. • Vitamin B12:Siyanokobalamin;megaloblastik anemi oluşumunu önlemek için gereklidir, alyuvar üretiminde folik asitin düzenlenmesine yardım eder ve demir kullanımına yardımcı olur. • Vitamin B6:Pridoksin, özellikle protein metabolizmasında çok önemli bir koenzimdir ve birçok nörotransmitterin sentezinde rol alır. • Vitamin E :Tokoferol; yağda çözünen önemli bir antioksidandır ve özellikle hücre zarları ve lipoproteinlerde önemli antioksidan işlevler görür.

17. Vitamin K :Naftokinon;karaciğerde protrombin sentezini • katalize eder. • Yağ Asitleri :Trigliseridlerin yapı taşlarını oluştururlar. • Trigliseridlerdeki doymuş yağ asitleri, kardiyovasküler • rahatsızlıklarla bağlantılı olan kan kolesterol seviyesinin • yükselmesine katkı sağlar.