Sociale vitaliteit in Noord-Groningen

1. Sociale vitaliteit in Noord-Groningen Jan Dirk Gardenier

2. Leefbaarheid versus sociale vitaliteit Leefbaarheid: het welzijn en de welvaart van inwoners binnen een bepaalde (fysieke en sociale) omgeving Sociale vitaliteit: ‘Een sociaal vitaal platteland is een platteland waar bewoners zich inspannen voor elkaar en hun omgeving, maar ook een platteland waar nieuwe groepen bewoners erbij horen en bewoners de weg naar instanties en beleidsmakers kennen, zodat nieuwe initiatieven van de grond kunnen komen.’

3. Belang sociale vitaliteit De oplossing van actueleproblemenbestaatnamelijknietuit het terughalen van het traditioneledorp door het najagen van bevolkingsgroei en het strevennaareenevenwichtigebevolkingsopbouw, laatstaan door voorzieningen met subsidie in stand tehouden en vrouwen van betaaldwerkaftehouden. Het gaatdusnietzozeer om het opsporen van de achtergronden van leefbaarheid en socialevitaliteit in het traditioneledorp, maarvooral om inzichtteverwerven hoe op basis van nieuwevoorwaardenleefbaarheid en socialevitaliteit in dorpenkanontstaan. Thissen, Leefbaarheid en Vitaliteit van dorpen: Mythes en Uitdagingen, 2009

4. Antwoord op de vragen: in wat voor soort dorpen en bij wat voor soort bewoners is sociale vitaliteit sterk en juist niet sterk aanwezig? zijn er zogenaamde knoppen te identificeren waar gemeenten aan kunnen draaien om iets te kunnen betekenen?

5. Wat beïnvloedt sociale vitaliteit Dorpskenmerken: - dorpsgrootte - afstand tot de stad - dynamiek Sociale vitaliteit Persoonskenmerken: - leeftijd - geslacht - gezinssamenstelling - werkzaam - inkomen - nieuwkomer/autochtoon - opleidingsniveau

6. Conceptueel model Type leefomgeving Groepen bewoners Sociale samenhang Leefbaarheid Sociale vitaliteit SCP, Overgebleven dorpsleven 2008

7. Verbindende sociale vitaliteitvrijwillige bijdrage van bewoners aan hun omgeving

8. Vernieuwende sociale vitaliteitmate waarin bewoners om kunnen gaan met veranderingen in lokale omstandigheden

9. Resultaten Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Dorpskenmerken Verbindende sociale vitaliteit Verbindende sociale vitaliteit Verbindende sociale vitaliteit Verbindende sociale vitaliteit Dorpskenmerken Vernieuwende sociale vitaliteit • Persoonskenmerken: • met partner • > 45 jaar • met kinderen • autochtone bewoners Verbindende sociale vitaliteit • Persoonskenmerken: • nieuwkomers Vernieuwende sociale vitaliteit

10. Percentage >= 45 jaar

11. Percentage met kinderen

12. Nieuwkomers

13. Indicatoren verbindende soc vitaliteit Gemiddeld Noord-Groningen: van buiten 22%, met kind 35%, > 45 jaar 48%

14. Conclusie • Dorpskenmerken geen voorspeller voor sociale vitaliteit, persoonskenmerken wel • Dorpen Noord-Groningen niet homogeen qua samenstelling • Sociale vitaliteit complex verschijnsel dat zich niet ruimtelijk concentreert: gemeenten doen er goed aan te kijken naar de samenleving in individuele dorpen en te anticiperen op wat er al in de dorpen gebeurt • Sociale vitaliteit houdt niet per se in dat dorpsbewoners reageren op de wijze zoals de overheid dat graag ziet