METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO WERONIKI SHERBORNE w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka

1. METODA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO  WERONIKI SHERBORNE w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka

2. GENEZA Weronika Sherborne (1922-1990) - była nauczycielką wychowania fizycznego i fizjoterapeutką. Mieszkała i pracowała w Wielkiej Brytanii. Uczennica R. Labana; kontynuatorka jego dzieła, twórczyni własnej metody pracy z dziećmi znanej pod nazwą „DEVELOPMENTAL MOVEMENT” (RUCH ROZWIJAJĄCY)

3. RUDOLF LABAN • Urodził się w 1879 roku w Bratysławie, malarz, gimnastyk, tancerz, propagator tańca wyzwolonego, wybitny choreograf, twórca współczesnej kinetografii. • Prowadził szkołę tańca. Od 1930 roku był choreografem Opery Berlińskiej. Wnikliwie analizował możliwości ruchowe człowieka. • Z jego teorii zwanej Gimnastyką twórczą (ekspresyjną) wywodzi się współczesna koncepcja wychowania fizycznego powszechnie realizowana w Wielkiej Brytanii i krajach niemieckojęzycznych.

4. Aktualne trendy w wychowaniu fizycznym preferują ruch podejmowany zgodnie z własną inwencją, fantazją i doświadczeniem. W myśl tej koncepcji ćwiczenia gimnastyczne powinny przybierać formę zadań otwartych zapewniających duży margines swobody, możliwości decydowania o sposobie wykonania ruchu i wyrażania swej indywidualności. Jest to odwołanie się do koncepcji wychowania naturalnego i postawienia na twórczy rozwój jednostki. • Według Labana ruch ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju jednostki ludzkiej, umożliwia człowiekowi nawiązanie kontaktów z otaczającą go rzeczywistością i jest warunkiem jego zdrowia psychicznego. • Najwyższym poziomem rozwoju aktywności ruchowej, zdaniem Labana, jest ruch kreatywny, prowadzący do potrzeby tworzenia i chęci wyrażania siebie, np. w tańcu.

5. Ruch Rozwijający Znajomość R. Labana, jego praca, system nauczania wywarły decydujący wpływ na życie i twórczość W.Sherborne . Zetknięcie się z problematyką upośledzenia umysłowego spowodowało początek rozwoju własnej metody oddziaływania na dzieci upośledzone umysłowo oraz kształcenie nauczycieli w tym zakresie. Teorię i praktykę Rudolfa Labana związaną z ruchem zastosowała do pracy z dziećmi i dorosłymi upośledzonymi umysłowo, a także z dziećmi z różnego rodzaju nieprzystosowaniem i zaburzeniami rozwoju psychomotorycznego.

6. ZAŁOŻENIA Podstawowymi elementami w metodzie W. Sherborne są podobnie jak u Labana ruch i kontakt fizyczny z drugim człowiekiem. Weronika Sherborn pisała że wszystkie dzieci mają dwie podstawowe potrzeby: - pragną czuć się dobrze we własnym ciele, czyli umieć w pełni nad nim panować, - odczuwają potrzebę nawiązywania kontaktów z innymi. Zaspokojenie tych potrzeb/dobry kontakt z samym sobą z innymi ludźmi/jest możliwy dzięki dobremu nauczeniu ruchu.

7. Niezwykle ważną rolę odgrywa tu pierwsza zabawa, której człowiek doświadcza we wczesnym okresie swojego życia- baraszkowanie. Jest ona okazja do: • poznawania siebie, swoich możliwości i ograniczeń • poznawania innych • poczucia oparcia i bezpieczeństwa jakie można dać sobie nawzajem • robienie czegoś razem, • radość z kontaktu z innymi, • radość z ruchu, z życia.

8. Aby baraszkowanie spełniło swoje cele powinno być przyjemną radosną beztroską zabawą zarówno dla dziecka jak i jego rodziców. Często bywa to trudne do osiągnięcia dla rodziców dzieci z problemami rozwojowymi. Rodzice ci koncentrują się głównie na udziale w różnorodnych programach terapeutyczno - edukacyjnych i brakuje im czasu na tak ważną dla rozwoju dziecka zabawę. W. Sherborne wyszła naprzeciw tym potrzebom. W swojej metodzie jako podstawę przyjęła ZABAWĘ - BARASZKOWANIE.

9. Ruch rozwijający to nie zestaw ćwiczeń lecz proces komunikacji międzyludzkiej, można powiedzieć że jest to pomoc w odpowiedzi na podstawowe pytania: • kim jestem? • jacy są inni ludzie? • jak żyć z innymi ludźmi? • jak zadbać o swoje miejsce w przestrzeni? • jak poznać granice swojej przestrzeni osobistej i jak jej bronić ?

10. Metoda ta jest szansą na istotne wspomaganie rozwoju dziecka szczególnie sfery emocjonalnej, społecznej i poznawczej. Potrzebny jest tylko czas, przestrzeń i drugi człowiek. Stwarza ona okazję do poznawania siebie, innych oraz budowania wzajemnych relacji poprzez różnorodne, naturalne i proste doświadczenia ruchowe.

11. IDEA METODY Ruch Rozwijający poprzez różnorodne propozycje aktywności ruchowej w kontakcie z innymi ludźmi ma budować: ŚWIADOMOŚĆ CIAŁA - ruchy zaliczane do tej kategorii pozwalają na stopniowe poznanie części naszego ciała. Szczególną uwagę przywiązuje się do stóp, kolan, nóg i bioder ponieważ na nich opiera się ciężar ciała. Kontrola nad nimi jest warunkiem utrzymania równowagi. Świadomość własnego ciała prowadzi do ukształtowania się własnej tożsamości - wyodrębnienia własnego Ja od otoczenia

12. ŚWIADOMOŚĆ PRZESTRZENI - ta kategoria ruchu ma na celu wykształcenie orientacji w przestrzeni by wytworzył się związek między człowiekiem i tym co go otacza. Zasadnicze działania ruchowe odbywają się jak najniżej np. na podłodze co daje poczucie stabilności. Dzięki temu człowiek czuje się swobodnie w otaczającej go przestrzeni. Brak świadomości przestrzeni prowadzi do zahamowań, poczucia zagrożenia niechęci do nowych sytuacji a w konsekwencji do izolacji od otoczenia.

13. ŚWIADOMOŚĆ RELACJI - Ta kategoria ruchu sprzyja wytwarzaniu się zaufania do drugiego człowieka i budowania związku z nim. Rozwija się ona w trakcie zabaw ruchowych. Ze względu na typ ruchu – związki międzyludzkie dzielimy na: -ruch „z” , - ruch „przeciwko” - ruch „razem”

18. JĘZYK OPISUJĄCY DOŚWIADCZENIA W Ruchu Rozwijającym szczególnie ważna jest komunikacja niewerbalna – język ruchu i język ciała. Język słów ma tu też ogromne znaczenie. Ważne jest aby doświadczeniom w trakcie sesji towarzyszyły słowa opisujące to czego doświadczamy – nazywamy części ciała, rodzaj ruchu, uczucia , relacje – używając słów, które im odpowiadają. W ten sposób dziecko ma szanse być świadome tego czego w tym momencie doświadcza. Język musi opisywać rzeczywistość unikam języka metaforycznego.

20. ZASADY PROWADZENIA ZAJĘĆ METODĄ WERONIKI SHERBORNE PODSTAWOWYM NARZĘDZIEM PRACY TERAPEUTY JEST ON SAM • uczestnictwo w zajęciach jest dobrowolne (można dziecko zachęcać, dodawać mu odwagi, ale nie zmuszać); • nawiązujemy kontakt z każdym dzieckiem • zajęcia powinny być dla dziecka przyjemne i radosne; • przestrzegamy praw dziecka do swobodnej własnej decyzji, aby miało poczucie kontroli nad sytuacją i autonomii; • dajemy dziecku szansę na twórcze działanie; • mamy poczucie humoru; • nie krytykujemy dziecka; • chwalimy dziecko nie tyle za efekt, co za jego starania i wysiłek, a także za jego nowe osiągnięcia;

21. unikamy rywalizacji; • rozszerzamy krąg doświadczeń społecznych dziecka stopniowo (ćwiczenia w parach, trójkach z całą grupą); • ćwiczenia zaczynamy od poziomu - podłogi; • zaczynamy od ćwiczeń prostych stopniowo je utrudniając; • zmniejszamy stopniowo swą inicjatywę na rzecz inicjatywy dziecka; • stosujemy naprzemiennie ćwiczenia dynamiczne i relaksacyjne; • uczymy używania siły jak i delikatności i opiekuńczości do innych; • dbamy o to aby dziecko jeśli to możliwe znalazło się także w pozycji dominującej (poprzez zmianę ról); • początek ćwiczeń planujemy tak, aby dawał poczucie bezpieczeństwa, oparcia i bliskiego kontaktu; • na zakończenie zajęć stosujemy ćwiczenia wyciszające i uspokajające.

22. KTO MOŻE PROWADZIĆ ZAJĘCIAMETODĄ RUCHUROZWIJAJĄCEGO wg W. SHERBORNE ? Uprawnienia do pracy Metodą Ruchu Rozwijającego daje kurs dla początkujących - POZIOM I Po odbyciu minimum półrocznej praktyki w prowadzeniu zajęć tą metodą jest możliwość zrobienia kursu dla zaawansowanych - POZIOM II Kursy te dają uprawnienia do pracy tą metodą , lecz nie uprawniają do szkolenia trenerów POZIOM III – MIĘDZYNARODOWY- to dalsze doskonalenie , warunkiem jest roczna praca MRR POZIOM IV – MIĘDZYNARODOWY - nadaje uprawnienia do prowadzenia szkoleń dla trenerów.

23. W POLSCE UPRAWNIENIA TAKIE MAJĄ prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz mgr Bożena Kisiel

24. mgr Alicja Wilkołazka mgr Maria Przasnyska mgr Małgorzata Mroziak mgr Dariusz Okrzesik

25. LITERATURA • Weronika Sherborne „Ruch Rozwijający dla dzieci” PWN Warszawa 1999 • Bogdanowicz Marta, Kisiel Bożena, Przasnyska Maria ,,Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka”, WSiP Warszawa 1992 • Bogdanowicz Marta, Okrzesik Dariusz „Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborn” Harmonia,2006 Gdańsk • M. Przasnyska - „Założenia i realizacja programu ruchu wW. Sherborne” (w):„Kultura Fizyczna” 5-6 /1987 • M. Przasnyska - „Wychowanie fizyczne dzieci upośledzonych umysłowo wg programu W. Sherborne” (w):„Kultura Fizyczna” 3-4/1986 • . Bogdanowicz - „Metoda Weroniki Sherborne w Polsce” (w:)„Schoolasticus” 2/1992 s.39-43 • M.Bogdanowicz „Skale obserwacji zachowania dzieci i rodziców”harmonia2006 Gdańsk

26. PREZENTACJĘ PRZYGOTOWAŁYRENATA BIEŚ I IWONA CZACHOR