SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING Weten wat je gelooft Welkom

1. SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPINGWeten wat je gelooftWelkom 2009 – 2011

2. I. GOD VERLANGT EEN VOLK. OVER DE KERK 1. Kerk in deze wereld: problematisch 2. Waarom moet er Kerk zijn? 3. Kerk in deze wereld: oriëntaties 4. En de andere religies 5. Wie draagt de kerk? II. GOD VERLANGT GEHOORD TE WORDEN. OVER VERKONDIGING 6. Onder het Woord staan 7. Spreken van God 8. Voor een kerk die aanspreekt III. GOD VERLANGT GEVIERD TE WORDEN. OVER LITURGIE 09. Als mensen vieren 10. Het eigene van christelijke liturgie 11. Sacramenten 12. Eucharistie op zondag IV. GOD VERLANGT GEDAAN TE WORDEN. OVER GELOOFSBELEVING 13.Zie hoe ze elkaar liefhebben 14.Als de kerk niet dient 15.Economie en ecologie 16.Ethische keuzes 17.Relaties en seksualiteit 18.Spiritualiteit en engagement Slotbijeenkomst School voor geloofsverdieping – 2de jaar – 2008-2009

3. Dames Heren Samen

4. I. GOD VERLANGT EEN VOLK. OVER DE KERK 1. Kerk in deze wereld: problematisch 2. Waarom moet er Kerk zijn? 3. Kerk in deze wereld: oriëntaties 4. En de andere religies 5. Wie draagt de kerk? II. GOD VERLANGT GEHOORD TE WORDEN. OVER VERKONDIGING 6. Onder het Woord staan 7. Spreken van God 8. Voor een kerk die aanspreekt III. GOD VERLANGT GEVIERD TE WORDEN. OVER LITURGIE 09. Als mensen vieren 10. Het eigene van christelijke liturgie 11. Sacramenten 12. Eucharistie op zondag IV. GOD VERLANGT GEDAAN TE WORDEN. OVER GELOOFSBELEVING 13.Zie hoe ze elkaar liefhebben 14.Als de kerk niet dient 15.Economie en ecologie 16.Ethische keuzes 17.Relaties en seksualiteit 18.Spiritualiteit en engagement Slotbijeenkomst School voor geloofsverdieping – 2de jaar – 2008-2009

5. SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPING Weten wat je gelooft2e jaar, 4de bijeenkomst En de andere religies…?Jaak Pauwels

6. 1. Oorspronkelijke religiositeit • De vragende mensVan waar? Wat is de zin? Waarheen? • Leven en wereld gaat ons te boven • Gefascineerd door de oerkrachten • Oorsprongsmythen vergoddelijken oerkrachten • Veelgodendom (polytheïsme)

7. 1. Oorspronkelijke religiositeit De goden Verpersoonlijking van oerkrachten De goden Ze zijn elders Ze overstijgen ons Ze interesseren zich niet aan ons Onze wereld Met idolen en afgoden De goden te vriend houdenmet offers Ons doen en latenmoeten we zelf bepalen Offers en riten gezanten van de goden Regen en water zonlicht Wind en storm bliksem macht Vruchtbaarheid van land, gewassen, dieren Seksualiteit Mensen

8. 2. Op zoek naar de Ene: Monotheïstische godsdiensten 2.1 Nieuw en anders De Ene, de Enige, de gans Andere Wij kunnen God onmogelijk bereiken Maar God laat zich kennenHij openbaart zich aan ons De wereld, mensen en dingen niet God, maar alles is van God

9. 2. Op zoek naar de Ene: Monotheïstische godsdiensten 2.1 Nieuw en anders 2.2 De kinderen van Abraham

10. 2.2 De kinderen van Abraham Jodendom Christendom Islam Dé vraag: Hoe laat God zich kennen (openbaart Hij zich) in deze drie verschillende monotheïstische godsdiensten?

11. 2.2 De kinderen van Abraham Hoe laat God zich kennen volgens het jodendom? God komt zijn volk nabij maar via een tussenruimte in zijn volk dat zijn Thora (de Wet) ontvangt Zijn woord kan als wegwijzer ‘geleefd’ worden in zijn volk datBeloofd Land bewoont waar zijn verbond en de Thora beleefd kan worden in zijn volk dat deVerbondsark bergt - in de tent van de inwoning (sjekina) – zijn voetbankje - in de ‘lege ruimte’ van het Heilige der Heiligen - aan de klaagmuur (Westelijke muur)

12. 2.2 De kinderen van Abraham Jodendom Christendom Islam Zijn volk nabij God komt in de mensengeschiedenis via een tussenruimte HOOP Op het volle komen van God KLACHT Om uitblijven van de Messias

13. 2.2 De kinderen van Abraham Hoe laat God zich kennen volgens het christendom? Gods Woord wordt mens in Christus de Middelaar Menswording - Incarnatie: in het vlees komen Jezus is deMessias In Hem is de Thora vervuld In Hem is Beloofd Land – Rijk Gods definitief begonnen Hijzelf is de levende, uiteindelijke tempel (inwoning Gods) Op het kruis wordt die menswording voltooid (alle goddelijkheid afgelegd) dan scheurt het voorhangsel van het Heilige der Heiligen Hij is de Middelaar realiseert ware ontmoeting en liefdesvereniging Christus is de Vader niet, Hij is het beeld van de Vader

14. 2.2 De kinderen van Abraham Jodendom Christendom Islam Zijn volk nabij Menswording God komt in de liefdesvereniging in mensengeschiedenis Christus de Middelaar via een tussenruimte HOOP LIEFDE Op het volle komen van God Ontmoeting met de Ander KLACHT JUBEL en DANK Om uitblijven van de Messias Om het aanwezig komen

15. 2.2 De kinderen van Abraham Hoe laat God zich kennen volgens de Islam? God dicteert zijn woord in de Koran waaraan men zich overgeeft (isjlam) Pure transcendentie correctie op het monotheïsme geen contact mogelijk Geen menswording maar boekwording letterlijk gedicteerd heilig boek dat foutloos moet bewaard worden absoluut gezag Geen incarnatie maar recitatie (Koran = recitatie) daardoor komt God als ‘voorschrift’ aan het woord in zijn gemeenschap wetcodices of ‘sjaria’ (uitgesleten pad van kamelen dat naar oasen leidt)

16. 2.2 De kinderen van Abraham Jodendom Christendom Islam Zijn volk nabij Menswording Pure transcendentie God komt in de Gods Woord wordt God dicteert zijn woord mensengeschiedenis mens in in de Koran die via een tussenruimte Christus de Middelaar gereciteerd moet worden HOOP LIEFDE GELOOF Op het volle komen van God Ontmoeting met de Ander Overgave aan de Ander KLACHT JUBEL en DANK OVERGAVE Om uitblijven van de Messias Om het aanwezig komen ‘sjaloom’ in ‘isjlaam’ aan Gods wet

17. 3 Het christendom tussen andere godsdiensten 3.1 Dialoog vanuit het verschil Multi-religieus: als een smeltkroes één mix waarin elke eigenheid verdwijnt Inter-religieus: als een slakom de eigenheid van elke religie is nog te proeven dialogeren met elkaar vanuit eigen identiteit Relativisme: “het komt allemaal op hetzelfde neer” Fundamentalisme: “wij alleen bezitten de waarheid” Dialoog vanuit het verschil:“ik respecteer je” “ik blijf mezelf” Gastvrijheid: waarborgt vrijheid veronderstelt identiteit

18. 3 Het christendom tussen andere godsdiensten 3.1 Dialoog vanuit het verschil 3.2 Interreligieuze dialoog Oecumene: onder christenen Interreligieuze dialoog: onder verschillende godsdiensten Exclusivisme: “buiten de kerk geen heil” alle niet-katholieke godsdiensten dwalen

20. 3 Het christendom tussen andere godsdiensten 3.1 Dialoog vanuit het verschil 3.2 Interreligieuze dialoog Exclusivisme: “buiten de kerk geen heil” Waarpluralisme: “ieder heeft waarheid” dus luisteren naar inzichten van de buren Inclusivisme: “we wijzen niets af maar nemen andere belijdenissen mee op als ‘sporen’ naar de goddelijke waarheid”

21. Het christendom tussen andere godsdiensten 3.1 Dialoog vanuit het verschil 3.2 Interreligieuze dialoog Inclusivisme “De katholieke kerk wijst niets af van wat er aan waars en heiligs is in deze godsdiensten. Met oprechte eerbied beschouwt zij die vormen van handelen en leven, die normen en leerstelsels, die wel in vele opzichten afwijken van hetgeen zijzelf gelooft en voorhoudt, maar toch niet zelden een straal weerkaatsen van de waarheid, die alle mensen verlicht. Zijzelf echter verkondigt zonder ophouden en moet steeds blijven verkondigen de Christus, “de weg, de waarheid en het leven” (Joh 14,6) in wie de mensen de volheid vinden van het godsdienstig leven en in wie God alles met zich heeft verzoend.” (vgl. 2 Kor 5,18-19) (Nostra aetate nr. 2 par. 2)

22. 4 Het christendom: uniek en toch universeel 4.1 Uniciteit van Christus Gods openbaring nergens zo in zijn volheid dan in Christus: omwille van unieke band met zijn Vader Ook buiten Christus is God te ontmoeten Maar nergens zo helemaal en definitief Deze waarheidsclaim klinkt pretentieus kiezen voor die Ene is geen onderwaardering van anderen Niet exclusief maar prototypisch Niet uitputtend maar normatief

23. 4 Het christendom: uniek en toch universeel 4.1 Uniciteit van Christus 4.2 Universaliteit van het christendom Gekomen voor ‘alle’ volkeren Kerk: zijn teken en geschenk voor de wereld In volle vrijheid weerloos getuigend

24. SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPINGWeten wat je gelooftPraktische mededelingen

25. SCHOOL VOOR GELOOFSVERDIEPINGWeten wat je gelooftPauze