EUTHANASIE

1. EUTHANASIE Les 3 Dr.F.Hamburg www.essenceofdecision.nl

2. Inhoud • Geschiedenis Euthanasiewet WTL • Inhoud WTL • Situatie nu

4. Wetboek van Strafrecht voor 1993 (‘klassiek’) • Het opzettelijk doden van iemand is een misdaad [tenzij: noodtoestand (overmacht)] • Was (en is) als zodanig een rechtsvraag • Relevant o.a. waren (en zijn) ‘uitvoeringshandelingen’ (om opzet te bewijzen). Dus: objectivering

5. Geschiedenis • 1969 Van den Berg • 1971 Postma [overmacht verworpen] • 1972 NVVE ↔ [GR & KNMG (¬ wettelijke.regeling)] • 1978 Cie. Muntendam (NVVE) [ja + meldingsplicht] • 1983/84 Schoonheim [overmacht aanvaard] • 1984 KNMG gaat overstag (ja + zorgv’heid), wetsvoorstel D66 ( strafuitsl’grond) • 1982/85 StaatsCie (ja + zorgv’heid, rechtv’grond) (¬), Proeve (Lubbers I, aanscherping zorgv’heid tot concrete doodsverw., toetsb’heid, schulduitsl’grond)  ‘87 wetsvoorstel (≠ Proeve) [║D66]] • 1992/93 Op advies RvS: Intrekking wetsvoorstel + ∆ Wet Lijkbezorging (Lubbers III) [meldingsproc.aan lijkschouwer (modelformulier!)]; wordt aangenomen • 1994 Chabot (ook Ψ/existentieel lijden is ‘n grond) • 1998 RTC’s  PG (tenzij ‘doding zonder verzoek’) • 2001 WTL [speciale strafuitsluitingsgr. (nl. alleen arts!), ‘overtuiging’ & ‘zorg’heid’ is vold., RTC  eindoordeel, geen toetsing (tenzij onzorgv’heid) • 2003 Brongersma [¬ exist.lijden, medicalisering (↔ autonomie]

6. Art. 293 Sr • Art.293, lid 1: Hij die een ander op zijn uitdrukkelijk verzoek en ernstig verlangen van het leven berooft, wordt gestraft met …. (etc). • Art.293, lid 2: Het in het eerst lid bedoelde feit is niet strafbaar, indien het is begaan door een arts die daarbij voldoet aan de zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 2 [WTL] en hiervan mededeling doet aan de gemeentelijke lijkschouwer (….etc.)

7. Art 2 WTL lid 1:De zorgvuldigheidseisen (….) houden in dat de arts • De overtuiging heeft gekregen dat er sprake was van een vrijwillig en weloverwogen verzoek van de patiënt • De overtuiging heeft gekregen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt • (……) [ zie dia’s 7 en 8]

8. Vervolg zorgvuldigheidseisen WTL 2.1 - commentaar • Ad ‘overtuiging’: is intrapsychisch, subjectief, oncontroleerbaar • Ad ‘vrijwillig etc’: hoe zit ‘t bij dementie, coma, ernstige handicaps bij geboorte, en PVS? • Ad ‘uitzichtloos’: is het ontbreken van therapeutische opties • Ad ‘ondraaglijk’: KvL is (ten onrechte) geen criterium, althans niet in geoperationaliseerde vorm. [ inconsistentie!] • Voorts: KvL kan alleen worden bepaald door patiënt. • Voorts: geen ondraaglijke lijden bij diepe dementie, coma- en PVS.

9. Overige zorgvuldigheidseisen • patiënt is voorgelicht over zijn situatie [o.a. over alternatieve mogelijkheden i.h.b palliatieve therapie. (Punt: palliatieve-/terminale sedatie is eigenlijk altijd een optie, Crul, 2004)] • tenminste één collega-arts is geconsulteerd (en deze heeft de patiënt ook zelf gezien) • de levensbeëindiging is technisch geëigend en professioneel uitgevoerd. [SCEN-artsen!]

10. WTL  oorspronkelijke doel: transparantie en beheersing & controle van euthanasie. In feite: • Geen (voldoende) controle meer op handelen van de arts; m.n. problematisch bij ontbreken verzoek. Iedere toestand is construeerbaar (euthanasie kan ook geschieden door een nalaten!). De facto: Euthanasie niet/nauwelijks strafbaar. Alleen nog maar toets op het proces (door RTC). Moord en doodslag in een medische setting kan daarmee praktisch buiten het bereik van de strafwet gebracht worden. • Totale medicalisering (na Brongersma) + Ψ/existent. lijden  geen euthan. (Be, Lux wel !) • Totale subjectivering ‘ondraaglijk lijden’ niet-transparant  inconsistentie en willekeur [o.a 60 % van de euthanasieaanvragen wordt niet gehonoreerd (zonder dat duidelijk wordt waarom)]

11. (vervolg voorgaande dia) • Terminale sedatie (func.equivalent.euth.;10x vaker dan euth.): geen controle regime (i.t.t. euthanasie)  failliet WTL ? (problematiek van de hulp bij zelfdoding wordt steeds actueler) • WTL leidt door het vorengaande tot • Schimmigheid (door beschikbaarheid terminale sedatie) • Inconsistentie (reden: geen geoperationaliseerd krit. voor KvL) • Willekeur (a.g.v. het totaal subjectieve oordeel vd arts) • Voorts • Dood zonder verzoek (= moord): 550 gevallen in 2005 (Rietjens e.a. 2006). [Dementen, neonaten] • Stukje strafrecht (nl. het oordeel over de strafbaarheid van een persoon) is geprivatiseerd

12. Internationale situatie • Nergens in de wereld is euthanasie toegestaan, behalve in de Benelux • Situatie in Denemarken: geen euthanasie (= dood ‘zonder zorg’) • Hulp bij zelfdoding (een minder kwaad dan euthanasie) niet strafbaar in bijvoorbeeld Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, en Oregon (VS) • 27 juli 2002: Nederland berispt door VN (geen deugdelijke a priori procedure in de vorm van een palliatieve consultatie).

13. Intentie vd arts is oncontroleerbaar (immers, geen objectivering meer!) Flinterdunne, construeerbare grens!

14. Conclusie • Hebben medici nu een ‘licence to kill?’ (wordt beklemmend i.v.m. het massaal toenemend aantal (zieke) dementen; ) • In plaats van de WTL ‘hulp bij zelfdoding decriminaliseren?’