1.26k likes | 2.88k Views
Egzersiz fizyolojisi. Yrd.doç.Dr. Serkan HAZAR. Ders İçeriği . Organizmanın yapısal düzeyi Canlıların ortak özellikleri Hücre Dokular ( sistemler) Epitel doku Bağ doku Kemik dokusu Kas dokusu Sinir dokusu Kas fizyolojisi Kan fizyolojisi Solunum sisitemi Dolaşım sistemi
E N D
Egzersiz fizyolojisi Yrd.doç.Dr. Serkan HAZAR Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Ders İçeriği • Organizmanın yapısal düzeyi • Canlıların ortak özellikleri • Hücre • Dokular ( sistemler) • Epitel doku • Bağ doku • Kemik dokusu • Kas dokusu • Sinir dokusu • Kas fizyolojisi • Kan fizyolojisi • Solunum sisitemi • Dolaşım sistemi • Enerji üretim mekanizmaları • Toparlanma Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
fizyoloji Hayvan fiz insan fiz bitki fiz egzersiz fiz Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Organizmanın yapısal düzeyi • Atom • Molekuller • Hücre • Doku • Organ • Sistem • organizma Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Canlıların ortak özellikleri • 1-Kendine özgü organizasyonun olması2-MetabolizmaCanlılığın devamı metabolizmaya bağlıdır 2'ye ayrılır:a-Anabolizma: Basit moleküllerden büyük meloküllerin yapılmasıdır.b-Katebolizma:Kompleks meloküllerim biokimyasal tepkimeleri ile parçalanmasıdır.Katobolik işlemler sonucunda enerji üretilir.Enerji oluşumu ,yağların korunması ,hücrelerin gelişimi ve yönlenmesi metabolizmaya bağlıdır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
3-HareketOrganizmanın bir bütün olarak veya bir kısım organlarının.şekil ve pozisyon değiştirme yeteneğidir.Yürüme ,koşma,atlama gibi4-UyarılmaCanlının çevresindeki ve vücut içerisindeki değişikliklere reaksiyon gösterme yeteneğidir.5-BüyümeVücut parçalarının veya tamamının şeklinde önemli bir değişiklik olmaksızın ölçülerinin veya hacminin artmasıdır.6-ÜremeBir organizmanın yada bir çift organizmanın yeni organizmalar meydana getirme işlemidir.Bir canlılın bir başka canlıdan oluştuğudur. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
7-Çevreye uyumCanlılar içinde yaşadığı çevreye uyum sağlayacak mekanizmalara sahiptirler..Bunların sayesinde çevre şartlarına uyum gösterirler.8-SolunumBesinlerde var olan enerjiyi açığa çıkarmak için inspirasyonla O2 nin verilmesi.9-SindirimBesinlerin kimyasal olarak basit formlara ayrılmasıdır.10-Emilim (Absorbsiyon)Sindirilen besin partiküllerinin bağırsaklardan emilerek kan dolaşımına geçirilmesidir.11-DolaşımKan vasıtasıyla moleküllerin vücut içerisinde taşınmasıdır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
12-Özümleme (asimilasyon)Sindirilen besin maddelerinin organizmaya göre sentezlenmesidir.Örneğin:Sindirim sonrası hemen kullanılmayan ihtiyaç fazlası glikoz, karaciğer ve kas hücrelerinde glikojen halinde depo edilir.Depoların alabileceği miktardan fazla glikoz var ise yağa dönüşerek dokuda depo edilir Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Canlılığın devamı için gerekli faktörler • Su • Besin • Oksijen • Isı • basınç Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücre Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
HÜCRE FİZYOLOJİSİ • Özellikleri: Hücreler hem morfolojik (şekilsel) hem de metabolik olarak çok büyük farklılıklar gösterirler. Hücreler yaşayan organizmaların yapısal ve fonksiyonel birimleridir. • Dört bölümde incelenir. • Plazma • Stoplazma • Organeller • Salgı ve depo alanları Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücrelerin Fonksiyonel Özellikleri ortamdan ham materyali alırlar • Enerji üretirler: Bu enerji iç ortam dengesini sağlamak, ve sentez reaksiyonlarını yürütmek için gereklidir. Termodinamiğin 2. Kanununa karşı koymak ancak enerji ile mümkündür. • Kendi moleküllerini sentez ederler. • Organize bir şekilde büyürler. • Çevreden gelen uyarılara cevap verirler. • Çoğalırlar . Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücrelerin Yapısal Özellikleri • Kalıtsal bilgiler DNA içinde saklanır. Genetik kod temelde aynıdır. • Bilgi DNA dan proteinlere RNA aracılığı ile geçer. • Proteinler hücrenin fonksiyon ve yapısını düzenlerler. • Bütün hücreler seçici geçirgen bir zar olan plazma membranı ile çevrilmiştir Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
HÜCREDNİN KİMYASAL YAPISI • Su Hücrenin %75-90 ı sudur. Hücre içi sıvıya stoplazma adı verilir. Fiziksel olarak yarı geçirgen ve içinde birçok kimyasal madde bulunan sıvı olarak tanımlanır. Stoplazmadaki organik maddeler: protein, yağ, karbonhidrat, vitamin, enzim ve hormonlar. İnorganik maddeler: Ca (kalsiyum) K (potasyum) Mg (magnezyum) N (azot) P(fosfor) Fe (demir) ve çeşitleri Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücre içi ve Dışı sıvılar: Bir insanın yaklaşık %60 su , %18 protein, %15 yağ ve %7 si Mineraldir. Ekstraseluler sıvı: hücre dışı sıvı İnterselüller sıvı : hücre içi sıvı • Oksijen (O2) ve Karbondioksit (CO2) • İnorganik bileşikler. Çoğu iyon formunda bulunan asit baz ve tuzlardır. Hücrede meydana gelen metabolik reaksiyonları kontrol ederler. Kemik oluşumu, kas kasılması gibi reaksiyonlarda rol alırlar. Sodyum, kalsiyum, potasyum, bikarbonat, karbonat, sülfat, (kas kasılmasında ve sinir sisteminde potasyum ve sodyum önemlidir.) Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Karbonhidratlar: hücre yapısının %1 lik bir bölümünü oluşturur. Enerji kaynağıdır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Yağlar(lipidler) : hücre yapısında hayati önem taşır. suda çözünmezler ya da çok az çözünürler. • Yapılarını C H O elementleri oluşturur. Ayrıca yapılarında P N elementleri de bulunabilir. • İçerdikleri karbon miktarı, oksijene göre daha fazla olduğundan, yağlar vücutta yakıldığı zaman karbonhidrat ve proteinlere göre daha çok enerji verir. • Yağların yakılması için daha çok oksijene gereksinim vardır. • Genellikle enerji ve yapı maddeleri olarak kullanıla Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Proteinler: aminoasitlerin zincir halinde birbirlerine bağlanmasından oluşan büyük organik bileşiklerdir. Bu zincirde bir amino asitin karboksil grubunun bir diğerinin amino grubuna bağlanmasıyla oluşan bağ peptit bağı olarak adlandırılır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücrenin fiziksel yapısı • Hücre zarı • Mitokondri • Lizozom ,:sindirim • Golgi kompleksi: protein salgılama • Endoplazmik retikulum: sentez depo • Çekirdek • Ribozom, protein sentezi • Sentroil,; bölünme Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücre Zarı - lipit, protein ve az miktarda karbonhidrattan oluşmuştur -dış ortamdan korunma • DNA, RNA ve benzeri yaşamsal moleküllerini dağılmaktan korumalıdır. • Hücre molekül yada organellerine zarar verebilecek yabancı molekülleri uzak tutmalıdır. • Dış ortamla iletişim ve madde alış verişi • Biyolojik membranlar bilipit katmandan oluşur. • Membran yarı geçirgen Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Hücre zarından geçişme 1- pasif taşıma • Difüzyon • Kolaylaştırılmış difüzyon Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
OSMOZ Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
FİLTRASYON Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
2- aktif taşıma • Endositoz= zarda değişiklik yapılarak -Pinositoz= hücre içmesi -Fagositoz= hücre yemesi • Ekzositoz= hücre dışına taşınması Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Endoplazmik Retikulum • Endoplazmik retikulum lipid, protein (ribozomlar aracılığı ile) ve komplekskarbonhidratların yapım yeridir. • Endoplazmik retikulum hücredeki toplam membranların yarısından fazlasını oluşturur. Endoplazmik retikulum iki membrandan oluşur, iki membran arasında kalan boşluğa endoplazmik retikulum lümeni denir. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Golgi Kompleksi • Golgi kompleksi hem yapı hem de fonksiyon yönünden endoplazmik retikulum ile yakından ilişkilidir. Bu organel birbirine paralel bir dizi membranöz kanaldan oluşur ve salgı yapan hücrelerde iyi gelişmiştir. • Golgi kompleksinin fonksiyonu endoplazmik retikulumda sentezlenen maddelere son şeklini vermek ve bu maddeleri bir membranla çevrelemektir. • Ayrıca hücre zarının yenilenmesi ve yüzeyinin genişletilmesi görevini de üstlenir. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Lizozom • Hücreiçi sindirimi sağlamak üzere yaklaşık 40 civarında enzim içerirler. • Lizozom membranı lizozomun hücreyi tümüyle sindirmesini önler. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Ribozom • Ribozomlar proteinlerin sentez edildikleri yerdir. Protein sentezi için gerekli bilgi DNA dadır, bu bilgi RNA ya transfer edilir, ve ribozomlarda RNA da ki bu bilgiyle protein yapılır. • hücrede binlerce ribozom bulunur. Ribozomlar ya sitoplazmada serbestçe yüzerler ya da endoplazmik retikuluma bağlı olarak bulunur. Ribozomların membranı yoktur. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Mitokondri • Mitokondriler eukaryotik hücrelerde ana enerji üretim merkezleridir. Biri iç diğeri dış olmak üzere iki membranı vardır. İç membranda çok sayıda katlanmalar vardır, bu membranın yüzey alanını genişleterek, membran bağımlı raksiyonların daha fazla sayıda olamasını sağlar. Mitokondrilerin kendi DNA ve ribozomları vardır Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Çekirdek (Nükleus) • Nükleus DNA nın bulunduğu ve DNA daki bilginin RNA ya aktarıldığı yerdir. Çift katlı bir membranla sarılmıştır, Çekirdeğin içini dolduran esas madde DeoksiriboNükleik Asit ve protein molekülleridir. Bu DNA molekülleri nükleus içinde rastgele dağılmış olamayıp kromozom denilen yapılar içinde protein molekülleri ile birlikte organize olmuşlardır. • . DNA molekülleri hücrede mevcut bütün proteinlerin nasıl yapılacağının genetik bilgisini içerirler. • özelliklerinin yeni hücre nesillerine aktarılması da sağlanır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Diğer yapılar • Sentriyoller :Sentriyoller çekirdeğe yakın olarak yer alan bir çift silindirik yapıdır. Her biri üçerli guruplar halinde dokuz tübülden oluşmuştur. Sentriyoller hücre bölünmesi sırasında kromozomların hücre kutuplarına çekilmesini sağlarlar. • Mikrotübüller: Mikrutübüller tübülin denilen alt birimlerden oluşmuştur. Görevi hücreyi yerinde tutmaktır • Aktin filamentleri : Aktin filamentleri ise hücrenin şeklini değiştirmesinde görev alırlar Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
HEMOSTASİZ • Madde kapsamı ve yoğunluğu • O2- CO2 yoğunluğu • Kan volümü-basıncı-yoğunluğu • Kan glikoz düzeyi • Vücut ısıs • pH Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
pH 0. Asit 7,0 nötr 14 baz Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asit-Baz Dengesi • Reaksiyonların baskılanması • Proton verici molekül yada iyonlar asit olarak tanımlanır. • Proton alıcı molekül yada iyonlarda baz olarak tanımlanır • Vücuttaki normal asit-baz dengesiyle ilgili asit ve bazlar zayıf asit ve bazlardır. Bunların en önemlileri karbonik asit ve bikarbonat bazlarıdır Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Vücut Sıvılarında pH konsantrasyonu • Arteryal kanda normal pH 7,4 tür. • Venöz kan : karbonik asiti oluşturan karbondioksitin fazladan katılmasıyla pH 7,35 kadar düşer . • en düşük sınır 6,8 • en yüksek sınır 8,0 kadardır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asit-Baz Tampon Mekanizmaları • Bir asit-baz tamponu kimyasal bileşik içeren bir eriyiktir • Asidoz ve alkalozu önleyici çeşitli kontrol sistemleri bulunmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
hemoglobin tampon sistemi • Karbondioksit dolayısıyla karbonik asit için en önemli tampon hemoglobindir. Hemoglobin meydana gelen hidrojenin • %20 sini bağlayarak tamponlama etkisine katkıda bulunur. • Bu sistemde karbonik anhidraz enzimi de etkilidir. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Bikarbonat Tampon Sistemi • HCO3 bikarbonat • H2CO3 karbonik asit Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Fosfat Tampon Sistemi Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Protein Tampon Sistemi vücut sıvılarındaki bütün kimyasal tampon gücünün yaklaşık 4/3 ünün hücre içinde bulunduğunu onun çoğununda intrasellüler proteinlerden kaynaklanmaktadır. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asit-Baz Dengesinin Solunumla Düzenlenmesi Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asit-Baz Dengesinin Böbreklerle Düzenlenmesi • böbrekler, tubuluslarında bir seri karmaşık reaksiyonla hidrojen iyon konsantrasyonunu başlıca vücut sıvılardaki bikarbonat konsantrasyonunu azaltıp çoğaltarak dengeler. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asidozda ekstrasellüler sıvılarda karbondioksitin bikarbonat iyonlarına oranı artar. Bu edenle tubuluslarda hidrojen iyon sekrasyon hızı bikarbonat iyonlarının filtrasyon hızının çok üstünde bir düzeye çıkar. Sonuçta tubuluslada az miktardaki bikarbonat iyonlarının tutabileceğinden daha fazla hidrojen iyonu salgılanır. Hidrojen iyonlarının bu fazlası tubulus sıvılarındaki tamponlarla birleşerek idrarla atılır Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Alkaloz da bikarbonat iyonlarının erimiş karbondioksit moleküllerine oranı yükselir. Ayrıca fazla hidrojen iyonları tubulus tamponlarıyla , fosfat tamponuyla ve amonyak tampon sistemiyle idrara taşınır oradan da vücuttan uzaklaştırırlar. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Asidoz ve Alkaloz un Sebepleri • 1. Solunum Asidozu • akciğer ventilasyon hızının azalması ekstrasellüler sıvılarda erimiş karbondioksit konsantrasyonunu arttırır. Buda karbonik asit ve hidrojen iyon konsantrasyonunu arttırarak asidoz yaratır. Bu tip solunumdaki anormalliklerin neden olduğu asidoza solunum asidozu denir. • Solunum Alkalozu • akciğer ventilasyonunun artması karbondioksitin ve hidrojen iyonlarının azalarak pH nın yükselmesine dolayısıyla alkaozun oluşmasına neden olur. Bu duruma ise solunum alkalozu denir Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR
Metabolik Asidoz • yağların tam yanmaması, karbonhidratların anaerobik olarak yakılması ile laktikasitin oluşumu dokularda oksijen eksikliği ve HCO3 kaybı metabolik asidozun sebepleridir. Yrd.Doç.Dr. Serkan HAZAR