dr Zdzisław Muras Departament Przedsiębiorstw Energetycznych

1. IX Seminarium Konsultacyjno – Szkoleniowe SEP Aktualne problemy funkcjonowania komisji kwalifikacyjnych SEPPowoływanie i funkcjonowanie komisji kwalifikacyjnych w świetle aktualnych unormowań i proponowanych zmian prawa -doświadczenia regulacyjne dr Zdzisław Muras Departament Przedsiębiorstw Energetycznych Warszawa, 15 marca 2007 r.

2. Zawartość prezentacji • Podstawy prawne powoływania Komisji kwalifikacyjnych • Informacja Prezesa URE w sprawie powoływania Komisji kwalifikacyjnych • Ocena przygotowania wniosków SEP o powołanie Komisji Kwalifikacyjnych • Najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości przy powoływaniu Komisji kwalifikacyjnych • Proponowane zmiany uregulowań prawnych

3. Podstawowe dokumenty prawne • Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U.z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z późn. zm.) - ostatnia istotna dla Komisji kwalifikacyjnych zmiana PE dokonana – Ustawą o zmianie ustawy - Prawo energetyczne i Ustawy - Prawo ochrony środowiska z 4 marca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. nr 62 poz. 552). • Rozporządzenie MG,PiPS z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadanych kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń instalacji i sieci (Dz. U. z 2003 r. nr 89 poz. 828 z późn. zm.) ostatnia zmiana (Dz. U. z 2005 r. nr 141, poz. 1198) dr Zdzisław Muras

4. Informacja Prezesa URE • Zbiór zasad, wskazówek i zaleceń, stanowiących „drogowskaz” przy powoływaniu Komisji, a nie nowa podstawa prawna powoływania komisji • Precyzyjne udokumentowanie stażu pracy kandydatów na członków komisji wraz z informacją o przebiegu tej pracy za ostatnie 5 lat (Urząd nie może opierać się na domysłach lub zaufaniu do prawdziwości oświadczeń zainteresowanych) • Wymóg posiadania wyższego wykształcenia kierunkowego (odpowiadającego specjalności osób egzaminowanych) Działania te służą temu, aby do składów Komisji angażowani byli specjaliści i praktycy o wysokim i aktualnym poziomie wiedzy technicznej dr Zdzisław Muras

5. Informacja Prezesa URE Ewentualna korekta zapisów „Informacji PURE z 2006 r.” – propozycje uczestników spotkania dr Zdzsław Muras

6. Rozporządzenie MG, PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Określa: • przy jakich działaniach świadectwo jest wymagane (rodzaje prac, stanowisk oraz urządzeń, instalacji i sieci) • zakres wymaganej wiedzy niezbędnej do uzyskania świadectwa • tryb przeprowadzania postępowania kwalifikacyjnego • jednostki organizacyjne uprawnione do przeprowadzania sprawdzenia kwalifikacji • wysokości opłat za sprawdzenie kwalifikacji • wzór świadectwa kwalifikacyjnego

7. Rozporządzenie MG, PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Sprawdzenie kwalifikacji odbywa się na wniosek zainteresowanego albo jego pracodawcy • Egzamin przeprowadza zespół egzaminacyjny w składzie co najmniej trzyosobowym • Z przebiegu egzaminu sporządza się protokół, który podpisują członkowie zespołu i przewodniczący (bezpośrednio po sporządzeniu, egzaminie) • Na podstawie pozytywnego wyniku egzaminu komisja wydaje świadectwo kwalifikacyjne według określonego w rozporządzeniu wzoru • „Archiwizacja” – przekazanie dokumentacji przeprowadzonego egzaminu kierownikowi jednostki przy której powołano Komisję dr Zdzisław Muras

8. Rozporządzenie MG,PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Treść Świadectw kwalifikacyjnych - według ustalonego wzoru świadectwa (Załącznik Nr 2): • dozór lub eksploatacja: • wybrać odpowiedni wariant czyli wybrać odpowiednią wersję, odmianę, modyfikację świadectwa (Słownik języka polskiego PWN 2006) • brak podstaw do wystawiania jednego świadectwa dotyczącego i dozoru i eksploatacji • błędy dotyczące wystawiania świadectw pochodzenia powodują przedłużanie procedury rozpatrywania wniosków o powołanie Komisji na kolejne kadencje (uchybienia takie powinny być przez egzaminowanych kandydatów na członków komisji wychwytywane na samym wstępie i powinna następować odmowa przyjęcia takiego świadectwa – co będzie świadczyło o znajomości prawa i pozwoli na eliminację ewentualnych błędów popełnianych przez komisję egzaminującą) dr Zdzisław Muras

9. Rozporządzenie MG,PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Treść Świadectw kwalifikacyjnych - według ustalonego wzoru świadectwa (Załącznik Nr 2): • precyzyjnie określony zakres (obsługa, konserwacja, remonty, czynności kontrolno – pomiarowe) podobnie jak przy wyborze dozór - eksploatacja, także zakres powinien zostać określony zgodnie z wnioskiem i rzeczywiście przeprowadzonym egzaminem • rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy których eksploatacji jest wymagane posiadanie kwalifikacji, zostały określone w załączniku Nr 1 do rozporządzenia w podziale na poszczególne grupy (Grupa 1, 2 i 3) dr Zdzisław Muras

10. Rozporządzenie MG,PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Treść Świadectw kwalifikacyjnych - według ustalonego wzoru świadectwa (Załącznik Nr 2): • Grupa 1 Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne wytwarzające, przetwarzające i zużywające energię elektryczną • Grupa 2 Urządzenia wytwarzające, przetwarzające, przesyłające i zużywające ciepło oraz inne urządzenia energetyczne • Grupa 3 Urządzenia, instalacje i sieci gazowe wytwarzające, przetwarzające, przesyłające, magazynujące i zużywające paliwa gazowe dr Zdzisław Muras

11. Rozporządzenie MG, PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Treść Świadectw kwalifikacyjnych - według ustalonego wzoru świadectwa (Załącznik Nr 2): • na świadectwach powinny być wpisywane jedynie zakresy uprawnień, które egzaminowanemu zostały rzeczywiście przyznane: • nie należy wpisywać wszystkich uprawnień a następnie wykreślać te, których egzaminowany nie uzyskał • należy bowiem wyszczególnić rodzaje urządzeń, instalacji i sieci zgodnie z protokołem egzaminu i wykazem według załącznika Nr 1 dr Zdzisław Muras

12. Rozporządzenie MG, PiPS z 28 kwietnia 2003 r. • Treść Świadectw kwalifikacyjnych - według ustalonego wzoru świadectwa (Załącznik Nr 2): • zakaz umieszczania zapisów dodatkowych: • rozszerzających lub zawężających zakres uprawnień ponad te,które zostały określone w samym załączniku Nr 1 • zdarzają się coraz częściej uchybienia dotyczące Grupy 1 i Grupy 3 w związku z dopisywaniem przy urządzeniach do magazynowania paliw gazowych butli gazowych i stacji LPG, w odniesieniu do których sprawdzenie kwalifikacji należy do UDT lub TDT (definicja paliw gazowych w ustawie – Prawo energetyczne) • Grupa 3 nie obejmuje stacji autogazu i napełniania butli gazowych (które trudno uznać za magazyny gazu) dr Zdzisław Muras

13. Ocena przygotowania wniosków SEP o powołanie Komisji Kwalifikacyjnych • Zarząd Główny SEP skierował w 2006 r. do Prezesa URE 17 wniosków o powołanie Komisji na kolejną kadencję oraz 2 wnioski o powołanie nowej komisji. Ponadto wpłynęło 13 wniosków o dokonanie zmian w Aktach powołania. • Pod względem formalnym wszystkie wnioski SEP przygotowane są w sposób dokładny i rzetelny, a załączone dokumenty są posegregowane w sposób umożliwiający ich sprawną ocenę. • Ewentualne pytania i wątpliwości są analogiczne jak w przypadku wniosków innych stowarzyszeń i przedsiębiorców. dr Zdzisław Muras

14. Wnioski SEP rozpatrywane aktualnie w DPE URE (stan na dzień 12 marca 2007 r.) • KK 161 Oddział Radom (nowa kadencja) – data wpływu do URE 28.12.2006 r. Ostatnie pismo w sprawie – SEP 2.03.2007 r. • KK 160 Oddział Sieradz (nowa kadencja) – data wpływu 22.02.2007 r. (przygotowany projekt aktu powołania – analiza); • KK 017 Oddział Pilski (zmiana aktu pow.) – data wpływu 02.03.2007 r.; • KK 390 Oddział Bydgoszcz (zmiana aktu pow.) – data wpływu 07.03.2007 r.; • KK 245 Oddział Olsztyn (zmiana aktu pow.) – data wpływu 07.03.2007 r.; • KK 246 Oddział Olsztyn (zmiana aktu pow.) – data wpływu 07.03.2007 r.; • KK 175 Oddział Kraków (zmiana aktu pow.) – data wpływu 09.03.2007 r. dr Zdzisław Muras

15. Najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości (w tym SEP) Świadectwa kwalifikacyjne typu „D” i typu „E”: • Z punktu widzenia obowiązującego prawa nie ma formalnych podstaw do formułowania tez o wyższości świadectw typu „D” (kierowanie innymi osobami) nad świadectwami typu „E” (działania praktyczne). • Ustawodawca nie wprowadził rozróżnienia hierarchicznego tych dwóch rodzajów świadectw, nie ma także między nimi korelacji, zgodnie z którą konieczne byłoby uzyskanie świadectw typu „E” zanim otrzymamy świadectwa typu „D”. Są to dwa niezależne rodzaje świadectw, pozwalające na podejmowanie określonych rodzajów działań. • Zakres wymagań dla świadectw typu D jest większy a wynika to jedynie ze specyfiki działań do których upoważniają dr Zdzisław Muras

16. Najczęściej pojawiające się pytania i wątpliwości (w tym SEP) • Konieczność posiadania wyższego wykształcenia odpowiadającego specjalności osób egzaminowanych. Wyjątek – kandydaci o specjalności Inżynieria Bezpieczeństwa (wykształcenie wyższe) i/lub o specjalności BHP i/lub Ppoż. z wykształceniem technicznym średnim, odpowiadającym specjalności osób egzaminowanych i co najmniej dziesięcioletnim stażem pracy. • Konieczność uzyskania dokumentów potwierdzających wymagany staż pracy przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych. Poświadczenie autentyczności dokumentów przez pracodawcę, „archiwum” nie przez wnioskodawcę Wyjątek - prof. i dr hab. o specjalności technicznej kierunkowej dr Zdzisław Muras

17. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (1) • Przekazanie kompetencji Prezesa URE, dotyczących powoływania komisji kwalifikacyjnych, innemu organowi -podmiotowi (podmiotom). Określenie modelu: • Powoływanie komisji kwalifikacyjnych przez: Prezesa UDT • Powoływanie komisji kwalifikacyjnych przez: organizacje branżowe (NOT,TGPE+BUD-GAZ, inne) dr Zdzisław Muras

18. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (2) Zamieszczenie zapisów dotyczących powoływania komisji kwalifikacyjnych w innym akcie prawnym: • Obecnie przepisy ustawy – Prawo energetyczne, regulują przede wszystkim kwestie związane z działalnością Prezesa URE w odniesieniu do rynków paliw i energii. • Przepisy dotyczące powoływania komisji kwalifikacyjnych „nie mieszczą się” w systematyce przepisów PE. • Brak podstaw do „wartościowania” świadectw wydawanych przez różne podmioty. • „Zewnętrzny” w stosunku do zainteresowanych podmiot – ograniczenie w tworzeniu zamkniętej korporacji. dr Zdzisław Muras

19. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (3) • Wprowadzenie rozwiązań dotyczących określenia wymogów w zakresie wykształcenia i doświadczenia zawodowego. • Określenie wymogów dotyczących osób ubiegających się o potwierdzenie posiadania kwalifikacji – odrębnie w odniesieniu do dozoru i eksploatacji, np.: • Dla stanowisk eksploatacji – wykształcenie zawodowe o kierunku energetycznym i co najmniej 1-roczny staż pracy w zawodzie (lub 2-letni w odniesieniu do prac kontrolno - pomiarowych). W zakresie obsługi – wykształcenie zawodowe - co najmniej podstawowe ?! - i odbyte przeszkolenie przygotowujące do egzaminu kwalifikacyjnego. • Dla stanowisk dozoru – wykształcenie minimum średnie zawodowe o kierunku energetycznym i co najmniej 1-roczny staż pracy w zawodzie (lub 2-letni w odniesieniu do prac kontrolno - pomiarowych). dr Zdzisław Muras

20. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (4) • Wprowadzenie rozwiązań dotyczących określenia wymogów w zakresie wykształcenia i doświadczenia zawodowego. • Określenie wymogów dotyczących osób ubiegających się o powołanie w skład komisji kwalifikacyjnej. • wykształcenie wyższe odpowiadające specjalności osób egzaminowanych i co najmniej dziesięcioletni staż pracy przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych - przewodniczący i zastępca przewodniczącego komisji, • wykształcenie wyższe, odpowiadające specjalności osób egzaminowanych i co najmniej pięcioletni staż pracy przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych (zasadniczy skład komisji), oraz (uzupełniająco) wykształcenie wyższe o specjalności Inżynieria Bezpieczeństwa i/lub wykształcenie techniczne średnie o specjalności BHP i/lub Ppoż., odpowiadające specjalności osób egzaminowanych i co najmniej dziesięcioletni staż pracy przy eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci energetycznych – pozostali członkowie dr Zdzisław Muras

21. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (5) • Wprowadzenie rozwiązań umożliwających precyzyjne określenie w świadectwach kwalifikacyjnych parametrów urządzeń, instalacji i sieci (ograniczających zakres uprawnień): • możliwość enumeratywnego wyliczenia urządzeń • podanie granicznych parametrów w poszczególnych grupach dr Zdzisław Muras

22. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (6) • Wprowadzenie rozwiązań umożliwających precyzyjne określenie w świadectwach kwalifikacyjnych parametrów urządzeń, instalacji i sieci. • Ograniczanie parametrów urządzeń, np.: • obecnie wg. załącznika Nr 1 do rozporządzenia MG,PiPS (Grupa 2, pkt 1): „kotły parowe oraz wodne na paliwa stałe, płynne i gazowe, o mocy powyżej 50 kW, wraz z urządzeniami pomocniczymi.”. • przykładowa propozycja zmiany: kotły wodne do mocy ……… i temperatury wody do …..0C na paliwo …. kotły parowe do mocy ……… i temperatury wody do …..0C na paliwo …. dr Zdzisław Muras

23. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (7) • Wprowadzenie rozwiązań umożliwających precyzyjne określenie w świadectwach kwalifikacyjnych parametrów urządzeń, instalacji i sieci. • Określanie rodzajów urządzeń np.: • obecnie wg. załącznika Nr 1 do rozporządzenia MG,PiPS (Grupa 1, pkt 3): „urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV; • przykładowa propozycja zmiany: urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV – w zakresie: linii elektroenergetycznych, stacji transformatorowych…… dr Zdzisław Muras

24. Proponowane zmiany uregulowań prawnych (8) • Wprowadzenie rozwiązań umożliwających precyzyjne określenie w świadectwach kwalifikacyjnych parametrów urządzeń, instalacji i sieci. • Ograniczanie parametrów – jedynie wobec osób ubiegających się o potwierdzenie posiadania kwalifikacji. • Kandydaci ubiegający się o powołanie w skład komisji kwalifikacyjnej powinni legitymować się świadectwami o nieograniczonym zakresie (jak dotychczas). dr Zdzisław Muras