Yeni Gelir Vergisi Tasarısı

1. Yeni Gelir Vergisi Tasarısı

2. Taşınmaz Satışı ve Tekrar Kiralanması Mevcut Durum: Taşınmaz satışına tanınan istisna 5520 sayılı KVK’nın 5/e ve 3065 sayılı KDV Kanununun 17/4-r maddelerinde düzenlenmiştir. Şirketlerin aktifine en az iki yıldır kayıtlı bulunan gayrimenkuller kanunda belirtilen şartların yerine getirilmesi kaydıyla satılmaları durumunda, satıştan elde edilen kazancın %75’i kurumlar vergisinden istisna tutulmaktadır. Bunun yanı sıra bu kapsamdaki bir gayrimenkulün satışı aynı zamanda katma değer vergisinden de istisna tutulmuştur.

3. Yeni Sistem Nasıl İşliyor? 1-Şirket, elindeki gayrimenkulü finansal kiralama şirketine satar ve parasını alır, 2-Finansal kiralama şirketi bu gayrimenkulü, şirkete finansal kiralama sözleşmesi ile geri kiralar, 3-Kira süresince gayrimenkulü kiralayan şirket tarafından leasing şirketine finansal kiralama bedeli (kira) ödenir, 4-Finansal kiralama sözleşmesinin sonunda şirket gayrimenkulü tekrar finansal kiralama şirketinden satın alır.

4. Taşınmaz Satışının 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 5/e Fıkrasında Düzenlenen Kurumlara Yapılmış Olması Gerekir Bu kurumlar, kaynak kuruluşlarca, kira sertifikası ihracı yapan varlık kiralama şirketleri ile finansal kiralama şirketleridir. (Satış hali hazırda uygulanmakta olan istisna hükümlerine göre bu kurumlar dışında kalan gerçek veya tüzel bir kişiye yapılırsa yeni düzenlemeden değil de eski hükümlerden yararlanılacaktır.)

5. Satış İşlemi Sonucunda Elde Edilen Kazanç Kurumlar Vergisinden İstisnadır; Yeni düzenlemede elde edilen kazancın tamamı kurumlar vergisinden istisnadır. (Gayrimenkulün satışı varlık kiralama şirketleri ve leasing şirketleri dışında kalan kişi veya kurumlara yapılmış ise diğer şartları taşımaları durumunda istisna, %75 olarak uygulanmaya devam edecektir.)

6. Satış İşlemi Aynı Zamanda Katma Değer Vergisinden de İstisna Tutulmuştur Satışı gerçekleştiren şirket bir satış faturası düzenleyecek ancak bu faturada KDV hesaplamayacaktır. (Katma Değer Vergisi Kanunu 17/4-u bendine göre “Menkul, gayrimenkul ve maddi olmayan varlıkların, varlık kiralama şirketlerine devri ile bu varlıkların varlık kiralama şirketlerince kiralanması ve devralınan kuruma devri.” Katma Değer Vergisi Kanunu 17/4-y hükmüne göre KDV’den istisnadır.

7. İki Yıllık Süre Şartı Kaldırılmıştır Öteden beri uygulanmakta olan “İştirak Hissesi ve Gayrimenkul satış kazanç istisnası” olarak adlandırdığımız uygulamada, satılacak olan gayrimenkulün istisnadan yararlanabilmesi için şirket aktifinde en az 2 yıldır kayıtlı olması şartı aranırken, yeni düzenlemede herhangi bir süre sınırı yoktur. Bir gün önce alınarak şirket aktifine kaydedilen bir gayrimenkulün dahi belirlenen kurumlara satılması halinde istisnadan yararlanılacaktır.

8. İstisna Tutarı Yüzde Yüzdür Bunun yanı sıra öteden beri uygulanmakta olan “İştirak Hissesi ve Gayrimenkul satış kazanç istisnasında” satıştan elde edilen kazancın %75’i kurumlar vergisinden istisna iken, %25’i kurumlar vergisine tabi tutulmuştur. Ancak yeni düzenlemede satıştan elde edilen kazancın tamamı kurumlar vergisinden istisnadır.

9. Satış İşleminde Düşük Oranlı Harç Uygulanacaktır 492 sayılı Harçlar Kanununun, Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar başlıklı (4) sayılı tarifesinin “I-Tapu işlemleri” bölümünün 20. fıkrasına eklenen (g) bendinde “Satıp geri kiralama yöntemi ile gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana satışı sırasında devredenden…binde 3,96” oranında tapu harcı alınacağına dair hüküm yer almaktadır. Normal satış işlemlerinde tapu harcı binde 20 olarak uygulanmaktadır.

10. Diğer İstisnalar ve Kolaylıklar 1-Bu Kiralama İşlemi Karşılığında Leasing Şirketine Ödenen Faizler ve Kiralar Gider Olarak Yazılabilir. 2-Ödenen Kiralar KDV’den İstisna Tutulmuştur. 3-Gayrimenkulün Geri Alım İşlemi de KDV’den İstisnadır. 4-Kiralama İşleminin Sonunda İşletme Kendi Gayrimenkulünü Herhangi Bir Bedel Ödemeden Geri Alır. 5-Taşınmazın Geri Alınma İşlemi Tapu Harcından İstisnadır.(Bu aşamada indirimli de olsa tapu harcı hiç ödenmiyor)

11. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 1-Gelir V. ve Kurumlar V. Kanunları Birleştiriliyor: 1963 yılından beri uygulanmakta olan 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu, zamanla üzerinde çok sayıda değişiklik yapılması, sistematiğinin bozulması ve madde sayısının çok fazla olması (125 madde, 85 geçici madde ve mükerrer maddeler) gibi gerekçelerle yeniden düzenlenmek istenmiş ve gelir vergisi kanun tasarısı hazırlanmıştır. Ancak gelir vergisi kanununa göre daha yeni olan, 2006 tarih ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu da değişiklik tasarısı bünyesine alınmış ve bu iki kanun «Gelir Vergisi» adı altında birleştirilmiştir.

12. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Bu tasarı ile; -İki ayrı gelir vergisi uygulamasını birleştirmek, -Madde sayısını azaltmak, -Yasaları daha basit, sade ve anlaşılır hale getirmek, -Verginin biraz daha tabana yayılmasını sağlamak, -Vergi adaletini daha bir hissedilir hale getirmek, -Yeni teşvikler sağlamak amaçlanmıştır.

13. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Bu tasarı ile; -Yeni bir vergi getirilmemiştir. -İki ayrı kanun birleştirilmiştir. (madde sayısı 92 ye çekilmiştir. Aynı istisna ve indirimler iki ayrı kanunda ayrı ayrı sayılıyordu. Artık tek bir maddede yer alıyorlar.) -Beyan esasında değişiklikler yapılmıştır. (beyanname verilme durumu genişletilmiştir.) -Muaflık ve istisnalarda değişiklikler yapılmıştır. (İstisnalar daraltılmıştır.) -Bazı muğlak ifadeler açıklanmıştır. (örneğin; mükellefiyet konusunda ayrıntılı tanımlamalar yapılmıştır, yıllara yaygın inşaat tanımında taahhüde dayalı ifadesi eklenmiştir.) -Vergi oranlarında herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

14. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 2-GVK’da Yapılan Yeni Tanımlamalar: a) Asgari ücret: On altı yaşını doldurmuş işçiler için uygulanan asgari ücretin brüt tutarını, b) Çocuk: Mükellefle birlikte oturan veya mükellef tarafından bakılan (nafaka verilenler ve evlat edinilenler ile mükellefle birlikte oturan; ana veya babasını kaybetmiş torunlar ve vesayeti altında bulunmak şartıyla kendisinin veya eşinin kardeşi, kendisinin veya eşinin kardeşlerinin çocukları dâhil) on sekiz yaşını veya tahsilde olupyirmi beş yaşını doldurmamış olan çocukları,

15. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri c) Daimi temsilci: Bir hizmet veya vekâlet sözleşmesi ile temsil edilene bağlı olup, onun nam ve hesabına belirli veya belirsiz bir süreyle ya da birden fazla sayıda ticari işlem gerçekleştirmeye yetkili bulunan kimseler ile bu şartlara bağlı olmaksızın ticari mümessiller, ticari vekiller, satış memurları, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre acente durumunda bulunanlar, temsil edilene ait reklam giderleri hariç olmak üzere giderleri devamlı olarak kısmen veya tamamen temsil edilen tarafından ödenenler veya mağaza ya da depolarında temsil edilen hesabına konsinasyon suretiyle satmak üzere devamlı olarak mal bulunduranları (Bir kişinin birkaç kişiyi aynı zamanda temsil etmesi, daimi temsilcilik vasfını değiştirmez.) ifade eder. Bu tanımda pek değişiklik yok Türkçeleştirme var.

16. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri ç) Eş: Aralarında kanuni evlilik bağı bulunan kişileri, (Bu tanım yeni eskiden belirtilmemişti) d) İş merkezi: İş bakımından işlemlerin fiilen toplandığı ve yönetildiği merkezi, (KV’nın 3. maddesinde vardı) e) İşyeri: 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen işyerini, (Eskiden de VUK 156 ya atıf vardı) f) Kanuni merkez: Kurumların kuruluş kanunlarında, tüzüklerinde, ana statülerinde veya sözleşmelerinde gösterilen merkezi, (KV 3. maddede vardı) g) Kurum: Sermaye şirketleri, kooperatifler, iktisadi kamu kuruluşları, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıklarını, (Bu tanımlama yeni)

17. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri h) Ticari Organizasyon; Bir faaliyetin ticari muhasebe tutmayı gerektirecek hacim ve önemde olması ya da faaliyetin özelliğine göre işin; sermaye veya yer tahsisi, personel istihdamı, reklam ve tanıtım gibi pazarlamaya yönelik işlemlere girişilmesi, dış kaynak temini, işe mahsus makine ve araç tedariki gibi suretlerle yürütülmesi hallerinde ticari organizasyon oluşmuş sayılır. (Mevcut yasada zirai kazanç tanımlandıktan sonra zirai faaliyetin ne olduğu, ücretin tarifi, serbest meslek kazancı tanımlandıktan sonra serbest meslek faaliyetinin ne olduğu, gayri menkul sermaye iradının ve menkul sermaye iradının ne olduğu tanımlanmıştı. Ancak ticari kazanç tanımlandıktan sonra ticari faaliyetten ne anlaşılması gerektiği, neyin ticari faaliyet olduğu açıklanmamıştı. Tasarıda ticari faaliyetin tanımlanmasına yine yer verilmemekle birlikte ticari organizasyon terimi açıklanmıştır.)

18. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 3-Dar Mükellef Gerçek Kişilerin İhraç İstisnasında Değişiklik: Dar mükelleflerin vergilendirilmesi, sadece Türkiye’de gelir elde etmeleri halinde ve sadece bu gelirler için (Türkiye’de elde edilen gelirler) mümkündür. Darmükellefin ticari Kazanç elde etmeleri de; Kazanç sahibinin Türkiye’de işyerinin olması veya daimi temsilci bulundurması ve kazancın bu yerlerde veya bu temsilciler vasıtasıyla sağlanması şartına bağlıdır. (GVK m:7) (Yani Türkiye’de işyeri olmayan veya daimi temsilci bulundurmayan bir dar mükellefin ticari kazanç elde etmesi mümkün değildir.)

19. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri (Bu şartları taşısalar dahi iş merkezi Türkiye’de bulunmayanlardan, ihraç edilmek üzere Türkiye’de satın aldıkları malları Türkiye’de satmaksızın yabancı ülkelere gönderenlerin bu işlerden doğan kazançları Türkiye’de elde edilmiş sayılmaz. Türkiye’de satmaktan maksat, alıcı veya satıcının veya her ikisinin Türkiye’de olması veya iş veya işleme ilişkin sözleşmenin Türkiye’de yapılmış olması veya işin ya da işlemin Türkiye’den yürütülmüş ya da yönetilmiş olmasıdır.) (önceden satın aldıkları kelimesinden sonra veya imal ettikleri kelimesi vardı şimdi bu kaldırılmış, ayrıca paragrafın sonuna veya işin ya da işlemin Türkiye’den yürütülmüş ya da yönetilmiş olmasıdır cümlesi eklenmiştir. Böylelikle dar mükellefler tarafından imal edilerek yurt dışına gönderilen mallar vergilendirilme kapsamına alınmıştır. Aynı değişiklik Kurumlar için 2007 yılında yapılmıştı şimdi uygulamada birlik sağlandı)

20. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 4-Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım İşlerinde Yapılan Değişiklikler: a) Yıllara yaygın inşaat ve onarım işlerinin tanımına, taahhüde dayalı ifadesi eklenmiştir. (Önceden de bir işin yıllara yaygın inşaat ve onarım işi olması için taahhüde dayalı olarak yapılmış olması gerekiyordu ama bu ifade kanun metninde yoktu.) b) Bu işler kapsamında alınan, avanslar dâhil hakediş bedellerinin değerlendirilmesinden doğan gelirler elde edildiği yılın kazancı sayılır. Yani bu tür kazançlar elde edildiği zaman beyanname vermek için işin bitimi beklenmeyecek ve kazanç elde edilmiş sayılarak beyannameye dahil edilecektir. (Bu kural kanunda yazmamasına rağmen böyle işliyordu ancak kanuna eklenerek ihtilafların ortadan kaldırılması amaçlanıyor.)

21. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri c) İşe başlama; Sözleşmede yer teslim tarihi belirtilmiş ise bu tarih, yer teslim tarihi belirtilmemiş ise sözleşmede belirtilen işin başlangıç tarihi, sözleşmede yer teslimi ve işe başlangıç tarihi belirtilmemiş ise sözleşme tarihi, inşaat ve onarım işinin başlangıç tarihi olarak kabul edilir. (Daha önce işe başlama tarihi diye bir tanımlama yoktu. Bu konuya da açıklık getirilmiştir.)

22. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 5-Özel İnşaat İşleri ve Kat Karşılığı İnşaat İşlerinin Vergilendirilmesi: Mevcut 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununda Özel inşaatların vergilendirilmesi veya kat karşılığı inşaat sözleşmeleri karşılığında elde edilen kazançların vergilendirilmesine dair bir hüküm bulunmamaktaydı. Sadece 37 maddenin 4. fıkrasında gayrimenkullerin alım, satım ve inşa işleriyle devamlı olarak uğraşanların bu faaliyetlerinden doğan kazançları ile aynı maddenin 6. fıkrasında satın alınıp 5 yıl içinde parsellenerek satılan arazilerin satışından elde edilen kazançların ticari kazanç sayılacağına dair bir hüküm vardı.

23. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Mevcut tasarının 14, 15, 45 ve 48. maddelerinde özel inşaat işlerinden elde edilecek kazançların vergilendirilmesine dair hükümler yer almaktadır. Bu maddelerle konu oldukça ayrıntılı olarak açıklanmış ve şimdiye kadar tebliğlerle yürütülmeye çalışılan ve birçok ihtilafa konu olmuş özel inşaatlar ve kat karşılığı inşaatların vergilendirilmesi hususu açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır. Bu konudaki en ihtilaflı alanlar; kat karşılığı inşaat sözleşmesi kapsamında arsa sahibinin müteahhide yaptığı arsa tesliminin, elden çıkarma olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu arsa teslimi karşılığında alınan gayrimenkullerin satışının, hangi durumlarda vergilendirilmeyeceği, ne zaman değer artış kazancı hükümlerine göre vergilendirileceği veya ne zaman ticari kazanç olarak sayılıp ticari kazanca dair hükümlere göre vergilendirileceği hususlarıydı.

24. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Kat karşılığı inşaat işlerinde öncelikle arsa sahibinin inşaatı yapacak olan müteahhide arsa tesliminde bulunması gerekmektedir. Tasarının 45/3 maddesinde bu teslim işlemi, taşınmazın elden çıkarılması olarak kabul edilmektedir. «Ticari bir işletmenin envanterinde kayıtlı bulunmaması kaydıyla, kat karşılığı inşaat işleri dâhil, sahip olunan arsa üzerine inşaat yapan veya yaptıranların bu işlere tahsis ettikleri arsa veya arsa payları da, inşaat faaliyetinin ticari mahiyette olup olmadığına bakılmaksızın, elden çıkarılmış sayılır.» (Mevcut uygulamada denetim elemanları, vergi daireleri ve vergi mahkemeleri bu duruma farklı açılardan bakabilmekte ve farklı işlemler yapmaktaydılar. Bu durumda aynı işlemi yapan mükelleflerin farklı vergilendirme rejimlerine tabi olmaları gibi adaletsiz bir sonuç doğurmaktaydı.)

25. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Elden çıkarma sayılan kat karşılığı inşaat işleri veya özel inşaat yapımı için arsa tesliminde, elde edilen kazancın nasıl tespit edileceği ve nasıl vergilendirileceğine dair düzenlemeye ise tasarının 48. maddesinde yer verilmiştir. Yapılması düşünülen düzenlemede; arsa sahibinin arsa teslimi elden çıkarma olarak «değer artış kazancı» kapsamına dahil edilmekte, ancak bu kazancın vergilendirilmesi arsa sahibinin teslim etmiş olduğu arsa karşılığında alacağı taşınmazların satış tarihine bağlanmaktadır.

26. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Tasarının 14 ve 15. maddelerinde arsa sahibine teslim edilen taşınmazların satışında vergilendirmenin nasıl olacağına dair de ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre işin ticari bir organizasyon çerçevesinde yapılıp yapılmaması durumlarında farklı vergileme sistemleri öngörülmüştür. a) İnşaat Faaliyetinin Ticari Bir İşletme Bünyesinde Gerçekleşmesi Durumu; İnşaat faaliyetinin ticari işletme bünyesinde gerçekleşmesi veya ticari işletmenin aktifine kayıtlı bir arsa üzerinde gerçekleştirilmesi durumunda, elde edilen kazançlar her halükarda Ticari Kazanç hükümlerine göre vergilendirilecektir.

27. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri b) İnşaat Faaliyetinin Ticari İşletme Bünyesi Dışında Gerçekleşmesi Durumu; Bu kapsamda yapılan kat karşılığı inşaat işleri için yeni bir vergileme sistemi getirilmiştir. Bu sistemde kriter olarak kat karşılığı inşaat sözleşmesi çerçevesinde inşa edilip arsa sahibine bırakılan taşınmazların brüt kapalı alanları toplamı dikkate alınmıştır. Bunun yanı sıra mükellefiyetin ne zaman başlayacağına ve ne zaman sona ereceğine ve müteahhide devredilen arsa veya müteahhitten alınan gayrimenkullerin maliyet bedellerinin tespitine dair yeni kurallar ihdas edilmiştir.

28. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Kat karşılığı inşaat işlerinde arsa sahibine teslim edilen taşınmazların brüt kapalı alanının 1.000 m2 den büyük olması halinde, elde edilen kazanç ticari kazanç olarak vergilendirilecektir. (Bu durumda her halükarda ticari organizasyon varmış gibi düşünülüyor) Arsa sahibine teslim edilecek taşınmazın 500-1.000 m2 arasında olması halinde ise ticari bir organizasyon söz konusu ise, ticari kazanç söz konusu olacaktır. Teslim edilecek taşınmazın 500 m2’nin altında olması halinde ise arsa sahibi yönünden ticari kazanç hükümleri uygulanmayacaktır. (Yapılan bu düzenlemede bizce adaletli olmayacaktır. Çünkü arsa sahibinin arsasını doğrudan satışı, ticari faaliyete girmez iken satış bedelini taşınmaz olarak almasının ticari faaliyet olarak kabul edilmesi çelişki yaratacaktır.)

29. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Tasarıda özel inşaatlarınbitim tarihi tam olarak kesin bir ifadeyle açıklanmıştır; Özel inşaat işlerinde, inşa edilen veya ettirilen her bir bağımsız bölüm ya da müstakil yapının alıcıya teslim edildiği yıl bunlara ilişkin kâr veya zarar tespit edilir. İnşaatı tamamlanan bağımsız bölüm veya müstakil yapıya ait tapunun devir ve tescil işlemi yapılmamış olsa dahi bağımsız bölümlerin ya da müstakil yapının fiilen alıcının tasarrufuna bırakılması teslim sayılır. İfadesine yer verilmiştir.

30. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 6-Taşınmaz ve İştirak Hisseleri Satış Kazanç İstisnasında Yapılan Değişiklikler: Mevcut KVK’da taşınmaz ve iştirak hisseleri satış kazanç istisnası kanunun 5/1-e maddesinde düzenlenmiştir. Madde metninde «Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer alan taşınmazlar ve iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75'lik kısmı.» ifadesine yer verilmiştir. (Böylece kanunda belirlenen diğer şartlarında gerçekleşmesi halinde bu tür bir satış yapan kurumun elde ettiği kazancın %25’lik kısmı vergiye tabi tutulmakta, %75’lik kısmı ise vergiden istisna tutulmaktadır.)

31. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Yeni tasarının 21. maddesinde yer alan düzenleme ise şöyledir. «Ticari kazancını bilanço esasına göre tespit eden gerçek kişiler ile kurumların aktiflerindeki taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançlar aşağıda belirtilen süre, oran ve şartlar çerçevesinde gelir vergisinden müstesnadır» (Görüldüğü üzere yeni tasarıda, taşınmaz ve iştirak hissesi satış kazanç istisnası sadece kurumlara değil, ticari kazancını bilanço esasında tespit eden gerçek kişilere de tanınmıştır. Önceden gerçek kişilere bu tür bir istisna değer artış kazancı kapsamında tanınmıştı. Ticari kazanç kapsamında böyle bir istisna yoktu)

32. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Yukarıda sayılan mal ve hakların elde tutma süresine bağlı olarak, satışından doğan kazanca uygulanacak istisna oranları aşağıdaki gibidir: 1) İki tam yıldan sonra satıştan doğan kazançlarda %40. 2) Üç tam yıldan sonra satıştan doğan kazançlarda %50. 3) Dört tam yıldan sonra satıştan doğan kazançlarda %60. 4) Beş tam yıldan sonra satıştan doğan kazançlarda %75. (Mevcut düzenlemede 2 yıldan sonra yapılan satışlardan elde edilen kazanca uygulanan istisna oranı %75 iken, yeni tasarıda aynı orana ulaşmak için beklenmesi gereken süre 5 yıla çıkmıştır.)

33. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri (Bu aşamada şirketlere tavsiyemiz, kısa vadede satışını yapmayı düşündükleri değeri artmış ve satış yapıldığında yüksek kâr çıkacak taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışını tasarı yasalaşmadan gerçekleştirmeleri yönünde olacaktır. Aksi halde bekleme süreleri 5 yıla kadar uzayacaktır.)

34. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 7) Hisse Senetleri ve Taşınmaz Satış Kazanç İstisnasında Yapılan Değişiklikler: Mevcut GVK’da ticari mahiyette olmayan hisse senetleri satış kazanç istisnası, kanunun mükerrer 80/1. (değer artış kazançları) maddesinde düzenlenmiştir. Madde metninde «İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar.» ifadesine yer verilmiştir. (Böylece gerçek kişilerin ellerinde bulundurdukları hisse senetlerini 2 yıldan sonra satmaları halinde %100 istisna sağlanmıştır.)

35. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Mevcut GVK’da ticari mahiyet dışında kalan taşınmaz satışlarında vergilendirme, kanunun mükerrer 80/6. (değer artış kazançları) maddesinde düzenlenmiştir. Madde metninde «İktisap şekli ne olursa olsun (ivazsız olarak iktisap edilenler hariç) 70 inci maddenin birinci fıkrasının (1), (2), (4) ve (7) numaralı bentlerinde yazılı mal ve hakların, iktisap tarihinden başlayarak beş yıl içinde elden çıkarılmasından doğan kazançlar.» ifadesine yer verilmiştir. (Böylece gerçek kişilerin 5 yıldan sonra yaptıkları maddede sayılan taşınmaz satışları için %100 oranında istisna sağlanmıştır. 5 yıldan önce yapılan satışlarda ise vergileme tam olarak yapılacaktır.)

36. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Yeni tasarının değer artış kazançlarında istisnalar başlığını taşıyan 49/1-a maddesinde; «İkamet amacıyla satın alınan ve fiilen ikamet edilen tek konutun elden çıkarılmasından doğan kazançlar (Bu istisnaya arsa payının devri sonucu tek konut alan arsa sahiplerinin, arsa payının devri sonucu doğan değer artış kazançları da dâhil olup bu bendin uygulanmasında mükellef ile eş ve çocuklar birlikte dikkate alınır.).» hükmü yer almaktadır. (Bu düzenleme yeni bir düzenlemedir. Mevcut uygulamada 5 yıl içinde satışı yapılan konut, fiilen ikamet edilen konut olsa bile değer artışı hükümlerine tabi olmaktaydı)

37. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Yine tasarının 49/1-b maddesinde « 37 nci maddenin birinci fıkrasının (a), (b) (ç) ve (f) bentlerinde yazılı olan mal (motorlu yükleme ve boşaltma araçları ile gerçek usulde vergiye tabi çiftçilerin zirai üretimde kullandıkları taşınmazlar dâhil) ve haklar ile tam mükellef kurumlara ait olan pay senetlerinin, ortaklık haklarının veya hisselerinin elden çıkarılmasında); 1) İki tam yıldan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %40’ı, 2) Üç tam yıldan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %50’si, 3) Dört tam yıldan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %60’ı, 4) Beş tam yıldan fazla süreyle elde tutulanlardan elde edilen gelirlerin %75’i.» ifadesine yer verilmiştir.

38. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri (Görüldüğü üzere değer artış kazancında vergiden istisna olan satışların, hem içeriğinde hem de istisnadan yararlanmak için gerekli olan bekleme sürelerinde değişiklikler yapılmıştır. Öncelikle daha önce iktisap tarihinden itibaren kaç yıl geçerse geçsin istisnaya tabi olmayan yani vergilendirilen ortaklık hakları ve hisseleri «yani limited şirketlerdeki paylar, hisseler» de istisna kapsamına alınmıştır. Bu düzenleme aslında piyasanın ihtiyacı olan bir düzenlemeydi ve yasalaşması da son derece faydalı olacaktır. Limited şirket hisseleri kârlı satıldığı zaman vergi yükü fazla olmasın diye gayri resmi para transferleri söz konusu olmaktaydı. En azından artık böyle bir usulsüzlüğe ihtiyaç olmayacaktır.)

39. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri (Bunun yanı sıra sürelerde de değişiklikler yapılmıştır. Artık hisse senetlerinin elden çıkarılması nedeniyle elde edilen kazancın tamamının istisna olması söz konusu değildir. İstisna oranı en fazla %75 olacaktır. Bunun yanı sıra bu istisna oranına da ancak hisse senetlerinin 5 yıl süre ile elde tutulması şartıyla ulaşılabilecektir. Yine tasarının 37 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) (ç) ve (f) bentlerinde yazılı olan mal ve hakların elden çıkarılması sonucunda elde edilen kazancın tamamı artık istisnaya konu olmayacak, istisna oranı en fazla %75 olacaktır. Burada istisna sağlanması için gerekli olan 5 yıllık sürede bir değişiklik yapılmamıştır. Süre önceden de 5 yıldı.)

40. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 8-Yönetim Kurulu Üyelerine Ödenen Kâr Payları; Tasarının 32/ç bendine göre; Şirketlerde yönetim kurulu üyelerine ortaklık payı ile orantılı olmaksızın ödenen kâr paylarının ücret olarak vergilendirileceği hükme bağlanmıştır. Mevcut GVK’nın 75/3. maddesine göre yönetim kurulu başkan ve üyelerine verilen kâr payları MSİ olarak vergilendiriliyor. Yönetim Kurulu üyelerine ortaklık paylarına göre ödenen kâr payları MSİ olarak vergilendirilmeye devam edecektir.

41. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 9-Yurt Dışındaki Kişi ve Kurumlara Verilen Mimarlık, Mühendislik ve Yazılım Hizmetlerinde İstisna; Bu istisna düzenlemesi 15.06.2012 tarihinde 6322 sayılı kanunla GVK’nın 89/13 ve KVK’nın 10/ğ maddesine eklenmişti. Düzenlemeye göre «Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunanlara Türkiye'de verilen ve münhasıran yurt dışında yararlanılanmimarlık, mühendislik, tasarım, yazılım, tıbbi raporlama, muhasebe kaydı tutma, çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti alanlarında faaliyette bulunan hizmet işletmeleri ile ilgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak eğitim ve sağlık alanında faaliyet gösteren ve Türkiye'de yerleşmiş olmayan kişilere hizmet veren işletmelerin münhasıran bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazancın %50'si» beyanname üzerinde beyan edilen gelirden indirilebilir. Bu düzenlemeye tasarının 21/2. maddesinde aynen yer verilmiştir.

42. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 10- Zirai Kazançta Yapılan Değişiklikler: Tasarının 24/3. maddesinde; Kanunda belirtilen işletme büyüklüğü ölçülerini en az %50 oranında aşan, ana sözleşmelerinde münhasıran zirai faaliyetle iştigal edileceğine dair açık hüküm bulunan ve münhasıran zirai faaliyette bulunan ticaret şirketleri çiftçi sayılır. Çiftçi sayılan kollektif şirketlerin ortakları ile komandit şirketlerin komandite ortaklarının şirket kârından aldıkları paylar zirai kazanç hükmündedir. Yürürlükteki GVK’da; ticaret şirketleri zirai faaliyetle iştigal etseler dahi, ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilirler, yine zirai faaliyetle iştigal eden kollektif şirketlerin ortaklarının kazançları ile komandite şirketlerin komandite ortaklarının kazançları şahsi ticari kazanç sayılır.

43. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Bir biçerdövere veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya on yaşına kadar ikiden fazla traktöre sahip olan çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilmesi uygulamasından vazgeçilmiştir. Çiftçilerin gerçek usulde vergilendirilip vergilendirilmeyeceğinin kriteri artık sadece işletme büyüklüğü ölçüleri olarak belirlenmiştir. (Bu uygulamalar daha modern bir sisteme geçilmesini sağlamıştır. Zirai kazançla ilgili olarak, zirai işletmelere dahil iktisadi kıymetler için iki kat amortisman uygulanması, zirai işletmede çalışan işçilerin ücretlerinde indirim gibi kolaylıklar da tanınmıştır.)

44. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 11-Serbet Meslek Kazanç İstisnasında Yapılan Değişiklikler: Bu istisna GVK’nın 18. maddesinde yer almaktaydı. Tasarının 31. maddesiyle yeniden düzenlenen istisnada, istisnadan yararlanacaklar arttırılmış, istisnaya tabi eserler daha ayrıntılı bir biçimde sayılmıştır. Bunun yanı sıra bu istisnanın artık sınırsız bir şekilde uygulanmaması, belli bir tutarın üzerindeki kazançlara istisna tanınmaması öngörülmüştür.

45. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Tasarının 31/1. maddesi şöyledir «Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı, senarist, mucit ve durumları bunlara benzeyenler ile bunların kanuni mirasçılarının, fikir ve sanat eseri niteliği taşıyan; a) Hat, gravür, minyatür, tezhip, ebru, b) Resim, heykel, beste, nota halindeki eserler, şiir, kitap, roman ve hikayeler, c) Bilimsel araştırma ve incelemeler, ç) Mevcut bir yazılımı değiştiren veya geliştirenler dâhil bilgisayar yazılımları, d) Makale, araştırma ve inceleme yazıları ile tercüme, yorum, karikatür, fotoğraf, eğitim, kültür ve belgesel nitelikli filmler, video bant, röportaj, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu, yazılı koreografi eserleri,

46. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri gazete, dergi, bilgisayar, internet ortamı, radyo, televizyon veya videoda yayınlamak, kitap, CD, resim, disket veya benzeri ortamlarda basmak suretiyle ya da bu eserleri ve patentleri satmak, bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat gelir vergisinden müstesnadır. Bu gelirlerin arızi olarak elde edilmesi ve bu eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler de istisnaya dâhildir.

47. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Aynı maddenin 2. bendinde yer alan hüküm ise «Birinci fıkra kapsamında elde edilen hasılatın, 77 nci maddenin birinci fıkrasındaki tarifenin ücretler için geçerli olan dördüncü gelir diliminde yer alan tutarın iki katını aşması halinde, (188.000-TL.) birinci fıkrada öngörülen istisna hükmü uygulanmaz. Birinci fıkrada sayılanlar, söz konusu istisnadan faydalanma durumlarına bakılmaksızın Vergi Usul Kanununa göre defter tutma, belge düzenleme ve bildirimde bulunma ödevlerinden muaftır.» şeklindedir. (Bakanlar Kurulu tasarıda, temelde sanat ve fikir işleri ile uğraşan serbest meslek erbabının bu işlerinin gelir vergisinden istisna tutulması uygulamasını korumuştur. Ancak 188.000-TL gibi bir rakam belirleyerek bu rakamdan daha fazla kazanan serbest meslek erbabının da vergilendirilmesini öngörmüştür.)

48. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri Tasarının 30/8. maddesinde «31 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan faaliyet konuları ile iştigal eden mükelleflerden beyanname vermek durumunda olanlar dilerlerse yukarıda sayılan giderlerine karşılık olmak üzere hasılatlarının %25’lik kısmını gider olarak dikkate alabilirler.» hükmüne yer verilmiştir. (Yani yukarıda bahsedilen mükelleflerden, 188.000-TL. nin üzerinde gelir elde ederek beyanname vermek zorunda kalanların gerçek gider yöntemini tercih etmedikleri durumlarda, %25 oranında götürü gider uygulayabilmelerinin önü açılmıştır.)

49. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri 12- Ücret Gelirinde Yapılan Değişiklikler: a- Sporculara yapılan transfer ödemelerinin kapsamı genişletilmiş ve bunların teknik direktör ve antrenörlerine transfer ücreti, prim, tazminat veya sair adlarla yapılan ödemeler ve sağlanan para, ayın ve menfaatler ile Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine yapılan ödemeler kanun metnine konmuştur. b- Bir işyerine bağlı olarak çalışanlara, yaptıkları hizmetler karşılığında üçüncü kişiler tarafından verilen para ve ayınlar ile sağlanan diğer menfaatler ücret olarak sayılmıştır.

50. Yeni Gelir Vergisi Taslağı ve Getirdikleri c- Asgari geçim indirimi, tasarının 36/1-a maddesinde «ücretlerde özel indirim» adı altında aynen korunmuş ve üçüncü çocuk için belirlenen indirim oranı %5’den %10’a yükseltilmiştir. Üç çocuk sonrası için indirim oranı uygulamasına son verilmiştir. d- Tek işverenden alınan ve tutarı 188.000-TL’yi aşan ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmesi öngörülmüştür. (Mevcut GV uygulamasında tek işverenden alınan ücretlerin tutarı ne olursa olsun elde eden tarafından beyanname verilmemekte bu ücretlerin vergisi stopaj yöntemine göre tahsil edilmektedir. Bu durumda 188.000-TL. nin üzerinde ücret alanlar beyanname üzerinden yapılan bağış ve yardım gibi indirimleri düşebilecek ve avantajlı hale geleceklerdir.)