Eus eige leedsjes Deil 15

1. Eus eige leedsjes Deil 15 Junie 2012 Klikke um wijjer te goon

2. Dao waor ins eine löstige boer, vaan dee boer gaon iech ins zinge. En 'r had ziene wagel mèt hout gelaoje, nao de merret góng 'r 't bringe. Meh wie heer halleverwege waor, kaom 'm e sjoen meidske tege. "Och mien leeste juffrouw fien, kós iech toch 'n eurke bijj diech zien. En daan kraogste hout en wagel !" Meh die juffrouw had 't good verstaande, en die zag: "Kómp geer mer binne. Dat späölselke watstiech vaan zinnes bis, kónne veer wel dadelik goon beginne". Toen 't späölselke halleverwege waor, dao begós dee boer te klaoge: "Had iech dat toch mer vaan teveure gewis, tot de ein wie de aander is. Daan had iech nog hout en wagel !" door Hendrik Spilman

3. door Hendrik Spilman Noe mer gespaord, en neet mie gedrónke. Daan höbbe veer 't kómmend jaor 'nen ossekop bijjein. Daan op 't fies, ins lekker gedrónke, mosselepertijje en die zien zoe algemein. En daan zètte v'r d'n ossekop, d'n hood vaan d'n awwe Mozes op. Treh-leh-leh-leh-leh-leh-leh En de oostervijg is zoe zaat wie 'n bom, en ze goeje häör in de regeton. Treh-leh-leh-leh-leh-leh-leh Es 't kejzjem is bijj miene maan, daan haol iech miech nog 'n óns devaan. Treh-leh-leh-leh-leh-leh-leh En Smölders mèt z’ne krollekop, dao geit heer mèt de lochbal op. Treh-leh-leh-leh-leh-leh-leh

4. Mastric ou Maëstricht gravure oet ’nen atlas, oetgegeve door Aveline in 1692 Sjroomp, sjroomp, 't waor e meidske. Sjroomp, sjroomp, 't waor 'ne jóng. En mie vajer zag iech zouw 't laote. En mie mojer zag iech zouw 't doen ! En daan löp heer door de Staat En daan tik heer ziech 'n plaat Tiralala, tiralala, tiralala. (‘n plaat tikke is get stóms doen)

5. Vrunde kómp huurt ins nao 'n grap Gebäörd in Wiek, kort bijj de stad; 't Waos op eine kèrremisdaag, Dat me ziech ins ammezere maag. Euveral boe veer kómme spreke ze daovaan Dat veer zoe good teikene mèt de kokepan! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. Hierkes die iech neet neume maag Die hadde e stökske in de kraag. D'n eine leep hijj en d'n aandere dao En vollegde de maog in de keuke nao. Kómp allemaol ins hijj en luustert nao mien wäörd, Iech zal uuch goon vertèlle wat dao is gebäörd! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. 't Sjoenste vaan alles vergeet iech neet Dat zijj zoe gaw nao häör kamer leep. Ze naom de lamp en bezaog ziech ins good En vónt 'n plak zoe roed es blood. Gelökkig tot 't grepke neet gevierlik waor, Aanders zaot me lielik mèt de han in 't haor! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. 's Mörreges zachte veer: Wat noe gedoon 't Meidske wèlt nao hoes touw goon. Allemaol woorde veer bleik vaan kleur En zagte: Dat grepke kump us deur. Kómt laote veer häör geve eder eine frang Umtot ze zoe gebrand is mèt de kokepan! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. Wiek Toen dat grepke wat had gedoord Vraogde eine vaan us 't woord En zag : Iech weit 'n aordige zaak Es me ein kokepan had heit gemaak. En eder stumde touw en zag: Ze is 't weerd Dat veer vaan häör goon make e seldaotepeerd! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. Toen heel me de pan kort bove de lamp Tot ze waos heit en zwart vaan damp. Jónges zag me, numpt häör good in ach Tot me de pan heet op häör bats gebrach. De pan had häör gekieteld dat ze springe mós En geine vaan eus vijve dee häör hawwe kós! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. Wie die zallef waos in de keuke gebrach Toen waos die pijn al gaw verzach. 'ne Nuije rok woort häör drum gedoon Dat die plaoster mer neet aof zouw goon. V'r zachte: Es dat grepke noe mer good marsjeert, Daan höbbe v'r de maan mer eine frang verteerd! Lala-lala-lala-lalalalalalalala. Huurt ins wat euzen hospes zeet: In de keuke is eur plaots jao neet! Gein maog die iech mie hawwe kaan Es ze mer hure vaan die kokepan. Ze höbbe ouch geliek dat liet ziech good verstoon, Ze wèlle neet geteikend nao hun hoes touw goon! Lala-lala-lala-lalalalalalalala

6. Oetlèk bijj ’t veurige leedsje: ”De kokepan” In "De opregte Maastrichter Almanak" vaan 1859 stónt dit leedsje aofgedrök. Es tietel woort geneump: "Veritabel historie van het Wieker Reform-peerd". Volleges broeder Ananias de Vries gief ’t woord "reform" aon tot me ’t woord "peerd" dat denao kump neet lètterlik moot opvatte. In dit geval beteikent ’t: de deensmaog, die es e seldaotepeerd gebrandmerrek weurt. Es wijs steit aongegeve: " ’t Aards Paradijs" of "De reis naar Munsterbilsen”, allebeij neet bijj miech bekind. ’t Leedsje woort in zienen tied hiel väöl gezónge ! Olterdissen heet ’t ouch gebruuk in zien "Trijn de begijn”. Iech höb de gezónge, aofgeleijde verzie vaan Olterdissen gebruuk. E paar wäörd bijj ’t vollegende leedsje: “Sjotelsplakke en plakplaosters” Wee ’t gesjreve heet is neet bekind. Iech höb ’t gevónde in ’nen awwe, mèt de hand gesjreve leedsjeskajee. Ónder aon de bladzijj, behurende bijj dit leedsje stónt ’n opmerreking: Zier sjoen milledie. Jaomer, d’n teks is zier sarkasties en spottend euver de vrouwluij. Es vraaknumming zing iech daorum mer ei koeplètsje ! In ’t twiede koeplètsje weurt gesproke euver “ziech eine drinke op Sint Pieter”. Väöl luij gónge nao Sint Pieter um ins lekker te kinne doordrinke ! Dao waor e dröpke of e gleeske beer naomelik gojekouper es in Mestreech ! Sint Pieter waor ’n zellefstandige gemeinte en de aksijnze op alkohol laoge lieger, vendao. ’t Heet mer gedoord tot 1920 want toen woort Sint Pieter door Mestreech geannekseerd en hoofde me um die reije neet mie denao touw te goon !

7. Kloester Slavante in 1740 door Hendrik Spilman Sjotelsplakke en plakplaosters, zien de vrouwluij in 't hoes ! En daobijj ouch nog langslaopsters, ze dene tot sjagrijn in de plaots vaan troes. Och, ze kinne gaar neet zwiege, este hun get touwvertrouws ! En dee zoe ein zal kriege, dee wèt drómmels good boeveur. Jónkmans laot uuch neet jónk trouwe, al eur plezeer is daan eweg. Geer zalt ’t uuch altied berouwe, in plaots vaan good geit alles slech. Want die vrouwluij, dat zien ratte, slange zellefs vol venijn. Zie zien zoe vals wie katte, want dat zeen iech aon de mijn ! Modepoppe op de straote, kanarieveugel in d’n ougesjien. En ze huppele op de maote, ze keke luid en rope fien. Och, ze kinne gaaroet neet zwiege, eeksters zien ’t aon de deur. Meh dee zoe-ein zal kriege, dee wèt drómmels good boeveur ! Wèlt geer zóndags ins goon drinke, nao Sint Pieter of nao Biesland. En geer höb aon niks te dinke, trèk geer oet nao d’n aandere kant. In d’n trouw moot geer ’t laote, leve wie in d’n awwen tied. Wèlt liever ’t trouwe laote, roop: "Vivat de liberteit !"

8. D’n Hertog vaan Parma verovert Mestreech op 20 julie 1579 door Jan Luyken En Driekske span d'nen os mer aon mörrege goon v’r vare. Driekske span d'nen os mer aon mörrege goon v’r vare.

9. Vreuger bestónt ’n aajd gebruuk. Eigelik waor ’t miejer e soort vaan volleksgeriech (’ne charivari) want de gemeinsjap naom de plaots vaan de rechter in. Wat doog me ? Bijj de luij, die op de ein of aander meneer erregernis gaove aon de aander inwoeners, woort in ’t gunstigste geval, ketelemeziek gemaak. Ketelemeziek waor neet aongenaom veur de oere, die doge d’ch pijn nao zoe kónzert ! Miestal woort ’t touwgepas bijj houwelikskwesties. Hijj in Zuid-Limburg hèdde dat gebruuk in ’t ein dörrep toete, in de aander plaots spraok me vaan vare, rammele of hule. In Belsj kós me dat versjijnsel ouch en dao spraok me miejer vaan “d’n os rijje”. Es bijjveurbeeld ’ne wedemaan of ’n wedevrouw góng trouwe mèt iemes dee noets getroud gewees waor, daan hadste de póppe aon ’t danse. Want daan woort in de ouge vaan de aander inwoeners iemes óntrokke aon d’n houweliksmèrret door luij die al ins ’n vrouw of ’ne maan gehad hadde. Daodoor bleef veur de jäög minder käös euver. Vaanaof d’n ierste roop in de kèrrek, zoe woort ’t veurgenómme houwelik bekind gemaak, woort gevare, getoet, gerammeld of gehuuld: ketelemeziek gemaak. Dat woort ederen daag veur hun deur gedoon door de (jóng) naobers vaan bijjveurbeeld zoe’ne wedemaan of zoe’n wedevrouw. Daan woort gehoud op alles wat mer hel geluid gaof. De trouwlöstige kóste die ’sernaad’ aofkoupe mèt beer, sterrekendraank of sent um draank te koupe. Väöl broedspare gaove touw, allein al um vaan ’t lewej aof te zien. Zoe kónzert haolde dèks de gezètte umtot ziech daobijj óngeregeldhede veurdege ! In "De Nieuwsbode" vaan 2 meij 1886 steit bijjveurbeeld ’n artikel euver ’t verkriege vaan "huulbeer” in ’t pläötske Euverum bijj Göllepe. In euzen tied kump ’t haos neet mie veur tot ketelemeziek gemaak weurt. In Mheer waos Hub vaan Proemeren in 1987 eine vaan de lèste slachoffers vaan ’t “hule”. Heer heet ’t euverigens mèt plezeer aofgekoch ! Geer vraog uuch mesjiens aof boe dat gebruuk vaandan kump ! Nao ’t sjijnt zouw ’t iewe gelijje in Tirol en Stiermarken ónstande zien. ’t Waos e soort aofweer tege demone, opgerope door de geis vaan de gestorreve maan. Dee wouw veurkómme tot zien vrouw veur d’n twiede kier zouw trouwe. ’t Is nao Nederland euvergewejd, boe ’t gebruuk flink veraanderd woort en neet altied fiengeveulig woort touwgepas. Es geer nao d’n teks vaan ’t leedsje kiek zeet geer stoon: Driekske span d’nen os mer aon, mörrege goon v’r vare. Deen teks bevat ’n waarsjouwing tot mèt ketelemeziek begós zouw weure ! Leuk vin iech tot umstreeks 1910 Johannes Hendricus (Driekske) Habets, de petere vaan de pa vaan mien vrundin, veur d’n twiede kier góng trouwe. Heer waor wedemaan en woende op Aajd Caberreg. Dit leedsje is toen gezónge. Of heer e tönneke beer aon de naobers gesjónke heet weit iech neet. Bronne: Proefschrift H. Thewissen uit 2005 Jos Schrijnen “Nederlandsche Volkskunde” deel 1 hoofdstuk 4

10. Daank uuch, daank uuch, zèt uuch mer neer. Wat geer zag dat klop óngeveer. ’t Is persijs wat ’n ederein wèt, dee ’t geleze heet in de gezèt ! Pila, pila, pilalala Pila, pila, pilalala ’t Is persijs wat ’n ederein wèt, dee ’t geleze heet in de gezèt Kroettore vaan Wiek door Alexander Schaepkens litho 1854/1855 De gebreurs Olterdissen höbbe dees milledie gebruuk in de kemikken opera "De kaptein vaan Köpenick". Boe de meziek vaandan kump is miech ónbekind meh miestal woorte bestaonde leedsjes en ariaas oet operaas gebruuk.

11. Nao Meersse, nao Meersse. En die verdomde prijj. Die stik miech in m’n zijj ! Nao Meersse, nao Meersse. En die verdomde prijj. Die stik miech in m’n zijj ! Willem Baudartius 1622 aofkomstig oet Polemographia auraico-belgica

12. Jónges, jónges trout toch neet, want in d’n trouw stik väöl verdreet. Daan moot geer veur alles zörrege, veur vendaog en ouch veur mörrege. Veur de kos en veur de heur, want geer wèt: ’t is bliksems deur. Pestoer Delruelle vaan de Martinusparochie in Wiek heet dit leedsje gemaak.Wienie is neet bekind.

13. En daan goon veer um nao tante Nelleke. Dao drinke veer e pötsje beer. Dao höbbe veer al väöl plezeer. En die deit dao sókker in, die deit dao sókker in. Al in 't beer, al in 't beer. En deit dao sókker in 't beer. Willem Baudartius 1622

14. Belegering en innaome vaan Mestreech door Frederik Hendrik vaan 9 junie tot 21 aug. 1632 ‘n flemp is ‘n dwaas vrouw En laot häör mer loupe en laot häör mer goon. Die flemp is bezope die kin neet mie stoon. En laot häör mer loupe en laot häör mer goon. Die flemp is bezope die kin neet mie stoon.

15. Dit waor daan weer ’t ind ! Hartelik daank aon Wim Gorren, dee altied kiek of de (aw) spelling vaan ‘t Mestreechs in orde is. Ónderaon de bladzijj steit ’t addres vaan mien websaajd. Es geer miejer informasie wèlt höbbe euver d’n achtergrónd vaan leedsjes kint geer dao ins op kieke. Mien meeladdres kint geer gebruke es geer sóms informasie veur miech höb ! www.xs4all.nl/~hfeij tinyoetmestreech@xs4all.nl