Edukacja zdrowotna i edukacja dla bezpieczeństwa w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego

1. Edukacja zdrowotna i edukacja dla bezpieczeństwa w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego Barbara Woynarowska Katedra Biomedycznych Podstaw Rozwoju i Wychowania Wydział Pedagogiczny Uniwersytet Warszawski

2. Cele zajęć Przedstawienie: - statusu i miejsca edukacji zdrowotnej w nowej podstawie programowej - związków między edukacją zdrowotną a edukacją dla bezpieczeństwa - wymagań dotyczących edukacji dla bezpieczeństwa w innych przedmiotach

3. Edukacja zdrowotna w szkole jest to proces dydaktyczno-wychowawczy, w którym dzieci i młodzież uczą się jak żyć aby: • zachować i doskonalić zdrowie własne i innych ludzi, • w przypadku choroby(urazu) aktywnie uczestniczyć w jej leczeniu, radzić sobie z nią i zmniejszać negatywne skutki

4. Cele współczesnej edukacji zdrowotnej Pomoc uczniom w: • poznawaniu siebie, śledzeniu przebiegu swojego rozwoju, identyfikowaniu i rozwiązywaniu problemów zdrowotnych • w zrozumieniu czym jest zdrowie, od czego zależy, dlaczego i jak należy je chronić i o nie dbać • rozwijaniu poczucia odpowiedzialności za zdrowie własne i innych ludzi • wzmacnianiu poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości • rozwijaniu umiejętności osobistych i społecznych sprzyjających dobremu samopoczuciu i pozytywnej adaptacji do zadań i wyzwań codziennego życia • przygotowaniu się do uczestnictwa w działaniach na rzecz zdrowia i tworzenia zdrowego środowiska w domu, szkole, miejscu pracy, społeczności lokalnej

5. Cechy współczesnej edukacji zdrowotnej • Uwzględnienie wszystkich aspektów zdrowia i czynników je warunkujących • Wykorzystanie różnych okoliczności: formalnych i nieformalnych programów i sytuacji pedagogicznych; korzystanie z różnych możliwości i służb w szkole i poza nią • Harmonizowanie informacji pochodzących z różnych źródeł • Tworzenie wzorców ze strony pracowników szkoły • Tworzenie warunków do praktykowania w szkole zachowań prozdrowotnych • Koncentracja na procesie uczenia się – aktywizacja uczniów a nie tylko na nauczaniu

6. Istotą edukacji zdrowotnej w szkole jest nie tylko przekazywanie wiedzy ale przede wszystkim kształtowanie: • właściwych postaw wobec zdrowia • umiejętności umożliwiających uczniom (teraz i w przyszłości) dokonywanie wyborów sprzyjających zdrowiu oraz podejmowaniu działań na rzecz zdrowia własnego i innych ludzi oraz tworzenia zdrowego środowiska

7. 1999 - reforma systemu edukacji Ścieżka edukacyjna – edukacja prozdrowotna 2008 – reforma programowa „Ważnym zadaniem szkoły jest także edukacja zdrowotna, realizowana przez nauczycieli wielu przedmiotów, której celem jest kształtowanie u uczniów umiejętności dbania o zdrowie własne i innych ludzi i tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu”(Preambuła podstawy programowej)

8. Obecna podstawa programowa • w III i IV etapie edukacyjnym • jest zgodna z modelem zalecanym przez WHO: • Wiodący przedmiot – wychowanie fizyczne • Wymagania dotyczące zdrowia włączone • do wielu przedmiotów

11. Rozszerzenie zakresu edukacji zdrowotnej • o zagadnienia zdrowia psychospołecznego, • w tym umiejętności życiowe (osobiste • i społeczne) – dotychczas zaniedbany • obszar tej edukacji

12. Holistyczny model zdrowia – Simovska i wsp. 2006

13. Umiejętności życiowe (psychospołeczne) sprzyjają pozytywnym zachowaniom przystosowawczym, dzięki którym możemy radzić sobie z zadaniami i wyzwaniami codziennego życia. Umiejętności uwzględnione w podstawie programowej: - pozytywne myślenie, budowanie poczucia własnej wartości, wiary w siebie - podejmowanie decyzji - utrzymywanie dobrych relacji z innymi, dawanie i przyjmowanie wsparcia - rozwiązywanie problemów - gospodarowanie czasem - radzenie sobie z presją, krytyką, negatywnymi emocjami, stresem

14. Blok tematyczny „edukacja zdrowotna” • w gimnazjum i szkołach ponadgimnazjalnych • - jeden semestr, ok. 30 godzin – z puli zajęć • fakultatywnych WF • „Wysycenie” podstawy programowej WF • zagadnieniami dotyczącymi różnych aspektów • zdrowia • –

15. Przedmiot „edukacja dla bezpieczeństwa” Cele kształcenia: II. Uczeń zna zasady prawidłowego działania w przypadku wystąpienia zagrożenia życia i zdrowia III. Uczeń umie udzielać pierwszej pomocy w nagłych wypadkach

16. Termin „wychowanie do bezpieczeństwa” w Polsce zaproponował prof. Maciej Demel w 1968 r.traktując je jako ważny element wychowania zdrowotnego – „Młodzieży nie da się izolować od źródeł niebezpieczeństwa. Trzeba ją uodpornić i wychować” Safety education – edukacja do bezpieczeństwa – proces, w którym ludzie uczą się: - jak postępowaćaby zachować bezpieczeństwo własne i innych ludzi, - jak postępować w przypadku doznania urazu przez siebie i innych .

17. Cele edukacji do bezpieczeństwa • uświadomienie uczniom związków między ich zachowaniami • a bezpieczeństwem • kształtowanie specyficznych umiejętności: oceny i • podejmowania ryzyka, rozwiązywania problemów, • podejmowania decyzji, kontroli impulsywności, radzenia sobie • ze złością, stresem • kształtowanie postaw, umiejętności i bezpiecznych zachowań • umożliwienie praktykowania pod nadzorem dorosłych • zachowań bezpiecznych oraz w sytuacjach zagrożenia • kształtowanie umiejętności w przypadku doznania urazu, w • tym udzielania pierwszej pomocy, także resuscytacji

18. Promocja bezpieczeństwa – safety promotion Nowa koncepcja – nawiązująca do założeń promocji zdrowia:  eksponuje aspekty pozytywne, procesy społeczne, i polityczne, które umożliwiają osiągnięcie zmian i poprawę bezpieczeństwa  działania ukierunkowane są na: - zmiany zachowań ludzi – zależy to od ich świadomości i potrzeby życia w bezpiecznym otoczeniu, które sami chcą tworzyć - zmiany w środowisku, podejmowane przez grupy i społeczności

19. Promocja bezpieczeństwa • Jest to proces kształtowania i utrzymania bezpieczeństwa na poziomie lokalnym, krajowym, międzynarodowym przez jednostki, społeczności , rządy i inne podmioty • Obejmuje wszystkie, wspólnie uzgodnione wysiłki, w celu zmian w środowisku fizycznym, społecznym i ekonomicznym, a także postaw i zachowań związanych z bezpieczeństwem WHO, 1998

20. Nowe inicjatywy międzynarodowe • Europejski Sojusz na Rzecz Bezpieczeństwa Dzieci (European Child Safety Alliance www.childsafetyeurope.org ) • Bezpieczna Społeczność (Safe Communities) • Międzynarodowy Ruch Bezpiecznych Szkół – bezpieczna szkoła w bezpiecznej społeczności (International Safe School Movement www.peacefulresources.org/InternationalSafeSchools)

21. Czy istnieje szansa wykorzystania przykładów dobrej praktyki w Europie w realizacji przedmiotu „edukacja dla bezpieczeństwa”? • W jaki sposób wykorzystać liczne oferty organizacji pozarządowych w zakresie uczenia pierwszej pomocy?