POLSKA ENERGETYKA A POLITYKA KLIMATYCZNA UE Jan Popczyk

1. KRAJOWA IZBA GOSPODARCZA Pakiet klimatyczno-energetyczny. Mity i koszty w kontekście Mapy 2050 POLSKA ENERGETYKA A POLITYKA KLIMATYCZNA UE Jan Popczyk Warszawa, 27 września 2011

2. FUNDAMENTALNE NIEBEZPIECZEŃSTWO DLA POLSKI • Energetyczno-paliwową strukturę korporacyjnąw Polsce symbolizuje wielkość przedsiębiorstw. Są to trzy pierwsze przedsiębiorstwa na polskiej liście „500”: • PKN Orlen • PGNiG • PGE • oraz drugie na świecie polskie przedsiębiorstwo ciepłownicze: • SPEC (Stołeczne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej) • Podobnie jest tylko w Rosji, gdzie największe przedsiębiorstwa, to: • paliwa płynne: Rosnieft (Jukos), Łukoil • energia elektryczna – RAO JES Rosija • gaz ziemny – Gazprom • i pierwsze na świecie moskiewskie przedsiębiorstwo ciepłownicze • To jest struktura charakterystyczna dla epoki przemysłowej, ale w żadnym wypadku ta struktura nie jest właściwa dla społeczeństwa wiedzy • W USA od czasu absolutnej dominacji przedsiębiorstw energetycznych już kilka nowszych generacji przedsiębiorstw „tasowało się” na szczycie rankingu. Ostatnio jest to sieć supermarketów Wal-Mart Stores, co jest niezwykle symptomatyczne w aspekcie konfrontacji energetyki WEK i OZE/URE

3. TEZA DLA POLSKI • Nie jest problemem ryzyko braku paliw/energii. Problemem jest przebudowa • energetyki (w szczególności jest to konieczność przebudowy struktury bilansu paliwowo-energetycznego, która wynika z przemian strukturalnych energetyki na świecie) • Co trzeba zrobić? • Zdefiniować technologie pomostowe (technologie wytwórcze WEK w elektroenergetyce, rafinerie, kopalnie, sieciowe systemy przesyłowe: elektroenergetyczny i gazowy) • Zdefiniować cele w zakresie przebudowy struktury rynków końcowych (energia elektryczna, ciepło, paliwa transportowe) • Zdefiniować technologie rozwojowe (obszar: energetyka + budownictwo + transport + rolnictwo energetyczne + Smart Grid). Inaczej jest to: energetyka OZE/URE, w szczególności przemysł ICT • Zdefiniować technologie ubezpieczające (technologie gazowe: gaz ziemny, gaz łupkowy – polskie zasoby nawet 5,3 bln m3 wg U.S. EIA). • Uchwalić regulacje startowe. Zapoczątkować alokację regulacji w zakresie energetyki OZE/URE z poziomu rządowego na poziom samorządowy

4. PORÓWNANIE ENERGETYKI SPOŁECZEŃSTWA PRZEMYSŁOWEGO I WIEDZY (ujęcie ogólne) * * Prosument – użytkownik energii odpowiedzialny za zaspokojenie swoich potrzeb, wykorzystujący (do tego celu) nowe technologie (wtwarzanie, Smart Grid…).

5. PORÓWNANIE ENERGETYKI WEK I OZE/URE (ujęcie praktyczne, ważne dla Polski)

6. ENERGETYKA DLA LUDZI, CZY LUDZIE DLA ENERGETYKI? Roczny wzrost PKB: 1% czy 4%? Antycypacja: 1%!

7. WYBRANE DANE MAKROEKONOMICZNE (1) Od 1800 roku globalny PKB wzrósł około 80-krotnie, liczba ludności wzrosła od 0,9 mld do 6,9 mld osób, czyli wzrost PKB na mieszkańca był 11-krotny. Wzrost PKB w Niemczech w latach 50. – 7%, w latach 60. – 3,5%, w latach 70. – 2,8%. Potem (na szczycie w Bonn w 1978 roku) ustalono, że wzrost trzeba utrzymać, nawet kosztem zadłużenia. W wyniku strategii zadłużenia wzrost chwilowo podtrzymano, a następnie zaczął on znowu maleć. Dla Niemiec wyglądało to tak: lata 80. – wzrost 2,2%, lata 90. – wzrost 1,5%, ostatnia dekada – wzrost 0,5%. Meinhard Miegel (Dziennik Gazeta Prawna, 3-5.10.2010 Wynikiem strategii rozwojowej realizowanej przez świat po „Bonn” jest zadłużenie krajów OECD wynoszące nie mniej niż 80%

8. Przyczyny kryzysu (pierwsza i druga faza) i przebudowa świata (opracowanie własne) około 1% (z samochodem elektrycznym) Rynek energii elektrycznej PKB około 1% około 2% OZE/URE Roczny rozwój sektora (rynku/inwestycji) około 9% PKB (GDP) około 4% około 8% WEK Roczny wzrost gospodarki Konieczność naprawy rynków finansowych i finansów publicznych Smart Grid infrastrukturą społeczeństwa wiedzy (i energetyki OZE/URE) W tym obszarze przedsiębiorstwa elektroenergetyczne rozwijały się szybciej niż cała gospodarka około 3% 2007 1973 1992 1960 1970 1975 1980 1985 1965 1990 2000 2015 1995 2005 2010 2050 2020 2045 MODEL ROZWOJOWY CHARAKTERYSTYCZNY DLA KRAJÓW OECD Historia, czas teraźniejszy (koniec zużycia energii elektrycznej jako zmiennej egzogenicznej) i antycypacja dynamiki PKB oraz rynku energii elektrycznej (dynamika PKB w okresie 2011-2050 została skorygowana o spłatę obecnego zadłużenia, wynoszącego około 80%)

9. 9 KRYZYSOWE KALENDARIUM PUNKT STARTU DO ANALIZY NOWEGO UKŁADU SIŁ: ŚWIAT Wzrost inwestycji naświeciew energetyce OZE/URE w okresie 2004-2008: 4-krotny (do poziomu 120 mld USD) - Renewable Energy. Volume I: Renewable Energy Origins and Flows. Volume II: Renewable Energy Technologies I, Volume III: Renewable Energy Technologies II, Volume IV: Renewable Energy in Society. Edited by Bent Sørensen. Earthscan 2011. Oszacowania (własne):Roczny wzrost inwestycji w tym okresie, to około 40%. Wartość inwestycji w 2010 roku, to prawie 70 mld USD, narastająco 240 mld USD

10. ENERGETYKA DLA LUDZI, CZY LUDZIE DLA ENERGETYKI? (Bilanse, koszty i zasoby rozporządzalne) Polska – wielkość rynków końcowych (2010): e – 115/155 TWh, c – 240 (120/120 – ciepło sieciowe/pozasieciowe) TWh, t – 210 TWh (razem 275/330 TWh) Wartość rynków końcowych (2010): e – 40 mld zł, c – 30 mld zł, t – 100 mld zł (razem 170 mld zł, dla korporacji i budżetu państwa) Emisja CO2: 300 mln ton, w tym ETS (elektroenergetyka, ciepłownictwo – wielkie źródła, hutnictwo) – 210 mln ton koszty zewnętrzne emisji CO2: 12 do 50 mld zł, dla bieżącego kosztu jednostkowego 10 euro/t i kosztu referencyjnego 40 euro/t, odpowiednio POTENCJAŁ ALOKACJI ZASOBÓW ROZPORZĄDZALNYCH LUDNOŚCI Zasoby rozporządzalne, miesięczne: około 1000 zł na mieszkańca Struktura wydatków: mieszkanie/dom i media – 25%, żywność – 25%, samochód – 15%, telefon i internet – 5%

11. Produkcja energii elektrycznej,MWh/(osobarok) Polska – 4, Norwegia – 30, USA – 15, Niemcy – 8 Polska przyszłość: wzrost produkcji energii odnawialnej (OZE/URE)!!! Zużycie ciepła w budownictwie,MWh/(m2rok) Polska: średnio – 180, budownictwo z lat 70. – 300, wymaganie dla nowych budynków – 120. UE: „Stara” UE (15) – 85. Standard (austriacko-niemiecki) dla domu pasywnego – 15. Polska przyszłość: redukcja zużycia paliw koplnych!!! Liczba samochodów Łączna liczba samochodów na świecie: 2010 – 670 mln, prognoza na 2050 rok – 3 mld. Liczba samochodów na 1000 mieszkańców (2010): świat – 100, Polska – 400, „Stara” UE (15) – 500, USA – 700 Polska przyszłość: silna redukcja zużycia paliw kopalnych!!!

12. SKUTEK POLSKIEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ Dane obrazujące rynkową weryfikację wartości przedsiębiorstw elektroenergetycznych, jako bezpośredni skutek strategii prywatyzacyjnej 1Inwestorzy: instytucjonalni/indywidualni. 2 Zakończenie notowań w pierwszym dniu. 3 W stosunku do wartości otwarcia. 4 Różnica między zmianą procentowych wartości akcji spółki i indeksu WIG 20. 5 W rzeczywistości jest to wzrost zredukowanej wartości spółki (z około 14 do około 8 mld zł), której dokonał minister skarbu po to, aby ratować prywatyzację (i dochody budżetowe) za wszelką cenę.

13. PROCES BUDOWANIA SYSTEMOWEJ NIEEFEKTYWNOŚCI ELEKTROENERGETYKI W POLSCE W CIĄGU OSTATNICH • 15 LAT • KDT – kontrakty długoterminowe (okres 2007-2010 główny transfer środków od odbiorców do wytwórców WEK, i malejąco do 2022 roku – 15 mld zł) • Konsolidacja – wielki koszt pakietów socjalnych(nieefektywnie wydawane pieniądze, zablokowanie dopływu innowacyjnych kadr do skonsolidowanych przedsiębiorstw) • Polityka energetyczna (przyjęta w listopadzie 2007) ukierunkowana na podtrzymanie dominacji i paramilitaryzację energetyki WEK (energetyka jądrowa), zamiast na innowacje • Transfer środków przeznaczonych na rozwój OZE/URE do energetyki WEK. Już obecnie jest to 3 mld zł/rok, z tego na współspalanie przypada połowa (12…13 zł/GJ w węglu, to za drogo, ale 35 zł/GJ w biomasie do współspalania, której zużywamy już 4 mln ton rocznie, to niewielkie pieniądze – z wypowiedzi M. Bielińskiego); „dotowanie” energii elektrycznej ze zamortyzowanych wielkich elektrowni wodnych, finansowanie wielkich farm wiatrowych powodujących duże koszty zewnętrzne, finansowane przez odbiorców, a nie przez inwestorów) • Rządowa prywatyzacja: tanio sprzedać, drogo kupić. Wejście do Polski Vattenfalla. Prywatyzacja Tauronu – cena Grupy obniżona w połowie 2010 roku przez ministra skarbu o około 50% ze względu na „złe” uwarunkowania na rynkach finansowych. Wyjście Vattenfalla z Polski w połowie 2011 roku – sprzedaż polskich aktywów w okresie załamania się rynków finansowych za cenę 3-krotnie wyższą od ceny nabycia – premia za restrukturyzację (?), której polski rząd nie chciał przeprowadzić!!!) • Derogacja: rozwiązanie ukierunkowane na transfer do wytwórców WEK w okresie 2013-2020 około 50 mld zł na pokrycie kosztów uprawnień do emisji CO2, zamiast na rozwój energetyki OZE/URE

14. PROCES BUDOWANIA RYNKOWYCH (BEZ SYSTEMÓW WSPARCIA) ZDOLNOŚCI WYTWÓRCZYCH ENERGETYKI OZE/URE W POLSCE (PRODUKCJA PRZEZNACZONA PRAKTYCZNIE W CAŁOŚCI NA EKSPORT, NIE JEST WYKORZYSTYWANA DO ROZWOJU POLSKIEGO SEGMENTU ENERGETYKI OZE/URE) • Watt – dzienna wydajność linii produkcyjnych wynosząca około 2,5 tys. m2 czynnej powierzchni najnowocześniejszych kolektorów słonecznych (próżniowych) • Jabil – produkcja w 2010 roku ogniw fotowoltaicznych o łącznej mocy 600 MWp (głównie na rynek niemiecki) • Danfoss – roczna produkcja 40 tys. pomp ciepła • EkoEnergetka Zachód (firma utworzona przez studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego) – produkcja w ciągu 2 lat około 400 inteligentnych terminali do ładowania samochodów elektrycznych (na rynek niemiecki) • Solaris – produkcja autobusów hybrydowych, elektrycznych, na biogaz (głównie dla Szwecji) • Racibórz – produkcja kotłów fluidalnych dla spalarni śmieci (w Szwecji) • Mikrowiatraki są budowane (przez wiele małych firm) do pracy autonomicznej, do podgrzewania wody (skrajna nieefektywność!!!), bo operatorzy OSD blokują ich przyłączanie do sieci • Mikrobiogazownie na razie w ogóle nie są budowane, chociaż potencjał rozwoju tego segmentu jest ogromny (rynek o chłonności do około 200 tys. sztuk)

15. Nowa perspektywa Transformacja od struktury korporacyjnejdo struktury podmiotowej Nowa podmiotowa/prosumencka struktura Plus-energetyczne: (1) gospodarstwo rolne, wieś, gmina wiejska, region wiejski, (2) dom, dzielnica w mieście, miasto średnie, duże i bardzo duże, (3) zakład przemysłowy (Viessmann), (4) kraj Przykłady W Europie, w Ameryce Północnej, ale również w Chinach powstają – w krótszych lub dłuższych procesach – „zielone” (bezemisyjne/zero-energetyczne/plus-energetyczne) osiedla, dzielnice, miasta. Są to: Murec i Güssing (produkują 1,6- i 2-razy więcej energii, odpowiednio, niż zużywają) oraz inne przykłady w Austrii; region Östergötland oraz Sztokholm, Malmoe i inne przykłady w Szwecji; Feldheim, Freiberg i inne przykłady w Niemczech; Sonderborg, Kopenhaga i inne przykłady w Danii; Toronto w Kanadzie; Tangshan w Chinach; zastosowania w Afryce (książka Energy Autonomy) … Teza Energetyka OZE/URE jest dobra dla biednych i bogatych !!!

16. Smart Grid i ASPEKTY SPOŁECZNE ROZWOJU ENERGETYKI • „nieprzystawanie” energetyki jądrowej • do społeczeństwa demokratycznego/rynkowego/wiedzy (kryzys zaufania do korporacji) • PERSPEKTYWA SPOŁECZEŃSTW • przemysłowe (rewolucja przemysłowa) • postindustrialne (alokacja wytwarzania PKB z produkcji do usług) • informacyjne (człowiek zniewolony przez media) • wiedzy (człowiek produktywny – Fromm), Smart Grid • PERSPEKTYWA USTROJÓW SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH • INTERWENCJONIZM(socjalizm, w kapitalizmie – Keynes) • → energetyka państwowa (nacjonalizacja i centralizacja elektroenergetyki po II wojnie światowej) • KORPORACJONIZM→ energetyka branżowa • SUBSYDIARNOŚĆ(UE) → energetyka samorządowa • LIBERALIZM(Smith, Hayek, Friedman) → energetyka OZE/URE, prosument, Smart Grid

17. KONCEPCJA POWRACAJĄCEGO CYKLU ROZWOJOWEGO w energetyce, i nie tylko (propozycja autorska) • 7 CZYNNIKÓW DOMINUJĄCYCH • Polityka/państwo (UE/Polska)– regulacje prawne • Media – kształtowanie opinii społecznej • Samorząd (gmina, miasto, region) • – inwestycje infrastrukturalne, regulacje lokalne • 4. Nowe technologie (w tym nauka) – piąta fala innowacyjności • 5. Nowy odbiorca (prosument inwestujący w OZE, • z samochodem elektrycznym) – mikroprzedsiębiorstwo • 6. Nowe przedsiębiorstwo • – struktura sieciowa, interaktywne relacje z prosumentem • 7. Człowiek (progresywny) – wykształcenie (w tym edukacja) • 5 ETAPÓW • 40 lat retrospekcji i 40 lat antycypacji (1973 – 2011 – 2050) • 1973 – bezpieczeństwo energetyczne (władza polityków) • Ekonomika wskaźników NPV, IRR… (władza korporacji) • Rozwój zrównoważony (władza zielonych) • Biznes – ekonomika konsumencka, • w miejsce klienckiej, korporacyjnej (władza prosumenta) • 5. Nowy styl życia (czas człowieka progresywnego)

18. Energetyka OZE/URE vs energetyka WEK? Energetyka WEK (PSE-Operator, PGE + Energa, Tauron, Enea, Vattenfall, RWE, EdF, GdFSUEZ EP, … , SPEC, Dalkia, Fortum, ECO, … , GAZ-System, PGNiG, …, PERN Przyjaźń, PKN Orlen, Lotos, Naftobazy, … , KW, KHW, JSW, Bogdanka). Przemysł WEK (GE, Westinghouse, Foster Wheeler, Alstom, Siemens, ABB, Areva). Odbiorcy energii GWAŁTOWNY WZROST SIŁY ENERGETYKI OZE/URE!!! Energetyka OZE/URE (PRK OZE: 15 stowarzyszeń – PIGEO, SEO, SNWES, PIB, KIB, PSG, PTES, PTEW, TEW, TRMEW, PSPC, PTF, … ; ponad 800 przedsiębiorstw). Przemysł OZE/URE (Viessmann, Watt, Danfoss, …). Przemysł ICT (Jabil, …). LPG (POGP). Energy Cities!Platforma IGW (?)Sieci sprzedaży URE. Prosumenci Z ostatniej chwili (wrzesień 2011): decyzja Siemensa o tym, że przenosi się na rynek OZE/URE(jak szybko – jeszcze nie wiadomo)

19. POTRZEBA DZIAŁAŃ POLITYCZNYCH na rzecz efektywnego wykorzystania „3* (OZE) + 8** (CO2)” mld zł rocznie (3* - suma wynagrodzeń wytwórców energii elektrycznej z tytułu umorzeń zielonych certyfikatów i kar/opłat zastępczych; 3** - 2013 rok, Polska uzyskuje derogację, emisja w systemie ETS wynosi 200 mln t/rok, cena uprawnień do emisji wynosi na rynku 10 EUR/t) Decyzje polityczne powinny znaleźć wyraz w zapisach ustawy OZE harmonizującej polskie prawo z dyrektywą 2009/28/WE Cel 1. Spójny system wspomagania dla rynków: energii elektrycznej, ciepła i transportu (kolektor słoneczny, pompa ciepła, ogniwo fotowoltaiczne, mikrobiogazownia, samochód elektryczny) Cel 2. Wspomaganie realizacji projektów demonstracyjnych (innowacyjnych) za upublicznienie (w Internecie) doświadczeń współczesnego inwestora/prosumenta

20. TRZY HORYZONTY 2020 – unijny Pakiet 3x20 (horyzont operacyjny, zasoby ekonomiczne) 2030 – Polityka energetyczna Polski (do zmiany) 2050 – unijna Mapa Drogowa budowy gospodarki bezemisyjnej (horyzont polityczny, zasoby energetyczne techniczne, zmiany społeczne) TRZY PROBLEMY: BEZPIECZEŃSTWO I ŚRODOWISKO vs PODATKI DYREKTYWY/DECYZJE I STARATEGI UE [1] Dyrektywa 2009/28/WE dotycząca energetyki OZE (promująca takie technologie jak samochód elektryczny, pompa ciepła, paliwa drugiej generacji) [2] Dyrektywa 2010/75/WE w sprawie emisji przemysłowych (zaostrzająca wymagania w stosunku do źródeł emisji z segmentu ETS) [3] Decyzja non-ETS 2009/75/WE (wprowadzająca mechanizmy zarządzania redukcją emisji CO2 w segmencie non-ETS) [4] Dyrektywa 2010/31/WE (kreująca zrównoważone budownictwo, w tym dom zero-energetyczny) [5] Mapa Drogowa 2050 (w postaci konkluzji Rady Europejskiej z lutego 2011), dotycząca budowy konkurencyjnej gospodarki bezemisyjnej (proponująca redukcję emisji CO2 w horyzoncie 2050 o 80%, a w przypadku elektroenergetyki w skrajnym przypadku nawet o 95%) [6] Biała Księga Transportu (projekt Komisji Europejskiej z marca 2011), dotycząca planu utworzenia jednolitego obszaru transportowego (wyrażająca dążenie do zbudowania konkurencyjnego i zasobo-oszczędnego europejskiego systemu transportu) [7] Prace nad nowym unijnym budżetem (pokazujące dążenie dużej części krajów członkowskich do redukcji WPR – Wspólna Polityka Rolna) [8] Projekt rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie priorytetów dotyczących infrastruktury energetycznej na 2020 r. i w dalszej perspektywie (2011/2034 (INI)

21. ANTYCYPOWANIE PRZYSZŁOŚCI W ENERGETYCE W ŚWIETLE JEDNOSTKOWYCH NAKŁADÓW INWESTYCYJNYCH (opracowanie własne) Porównanie nakładów inwestycyjnych, równoważnych w aspekcie rocznej sprzedaży energii elektrycznej do odbiorców końcowych (11 TWh) i uwzględniających konieczną rozbudowę sieci, dla czterech technologii wytwórczych charakterystycznych z punktu widzenia rządowej polityki energetycznej Polski do 2030 roku (opracowanie własne)

23. PAKIET ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNY 3X20 (przede wszystkim siła sprawcza, ale także program operacyjny) Integracja trzech rynków końcowych (energii elektrycznej, ciepła, paliw transportowych) Cele 3x20 (dla Polski 15 – 96 TWh, 20 – 60 mln ton , 20 – 180 TWh) Systemy wspomagania OZE i redukcji emisji CO2 (nie są skoordynowane) Szczegółowe mechanizmy Cel 10-procentowy na rynku paliw transportowych (dla Polski jest to około 21 TWh) Współczynnik 2 dla paliw drugiej generacji Współczynnik 2,5 dla samochodów elektrycznych Ciepło z pomp ciepła uwzględnione w bilansie energii odnawialnej

24. ENERGETYKA (energia elektryczna, ciepło, transport) w gminach w 2050 roku MIASTA(400): redukcja „importu” energii pierwotnej (chemicznej) z paliw kopalnych o 50% (głównie dla potrzeb tradycyjnych rynków ciepła i transportu) GMINY WIEJSKO-MIEJSKIE(500): samowystarczalne energetycznie GMINY WIEJSKIE(1600): co najmniej samowystarczalne energetycznie, a w dużej części eksportujące nadwyżki (nawet duże)

25. ENERGETYKA PRZEMYSŁOWA w 2050 roku Autogeneracja gazowa (kogeneracja i combi) - wyparcie 50% z obecnych dostaw energii elektrycznej realizowanych przez energetykę WEK

26. SMART GRID „BIZNESOWY” • WYBRANE NOWE ŁAŃCUCHY WARTOŚCI • Konieczność nowych systemów wspomagania • wprowadzenie odpowiednich regulacji do ustawy OZE • potrzeba nowej strategii NFOŚiGW oraz WFOŚiGW-ów • potrzeba nowych zasad wykorzystania środków unijnych • (zarówno programów operacyjnych jak i regionalnych) – Fundusze Polityki Spójności (w perspektywie budżetowej 2014-2020) na rzecz zrównoważonej energetyki (STANOWISKO KOALICJI KLIMATYCZNEJ) • potrzeba wykreowania ogólnokrajowego wirtualnego „laboratorium” energetyki OZE/URE (wprowadzenia odpowiednich zobowiązań do umów z beneficjentami, • ukierunkowanych na udostępnienie doświadczeń z realizacji projektów do przestrzeni publicznej) • potencjalni nowi gracze na rynku infrastruktury Smart Grid: koncerny samochodowe oferujące prosumentom samochody Plug-in ze źródłami OZE/URE do zasilania tych samochodów, operatorzy telewizyjni …

27. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 1 agregat rezerwowy→ Smart Grid → OSD (moc szczytowa dla KSE) ------------------------------------------------------------------------------------- Szpitale – 1000 MW! Biurowce, banki, podobne – ? Urzędy gminne (infrastruktura krytyczna) – ? Prosumenci „nękani” awariami sieciowymi (i przerwami planowymi) – ? Wycena energii elektrycznej (zasada kosztu unikniętego, technologia referencyjna – elektrownia szczytowa gazowa): 600 zł/MWh

28. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 2 pompa ciepła→ Smart Grid → OZE (cele Pakietu 3x20) ------------------------------------------------------------------------------------ Wycena wynagrodzenia prosumenta bez źródła OZE energii elektrycznej - według metody kosztów unikniętych Certyfikaty OZE: (50 – 17) MWh · 270 zł/MWh = ~ 9 tys. zł/rok Handel emisjami CO2: 18 t · 40 EUR/t = 720 EUR → ~ 3 tys. zł/rok Razem ~ 12 tys. zł/rok Wycena jednostkowa korzyści (dodanej) dla prosumenta ze zbilansowanym źródłem OZE energii elektrycznej i pompą ciepła, w przypadku gdy nośnikiem wartości dodanej jest energia elektryczna: 3 · 270/MWh = 810 zł/MWh

29. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 3 samochód elektryczny→ Smart Grid → OZE (cele Pakietu 3x20) ----------------------------------------------------------------------------------- Wycena wynagrodzenia prosumenta według metody kosztów unikniętych Certyfikaty OZE: (9 – 3,6) MWh · 270 zł/MWh = ~ 1,5 tys. zł/rok Handel emisjami CO2: 2 t · 40 EUR/t = 80 EUR → ~ 0,3 tys. zł/rok Razem ~ 1,8 tys. zł/rok Wycena jednostkowa korzyści (dodanej) dla prosumenta ze zbilansowanym źródłem OZE energii elektrycznej i samochodem elektrycznym, w przypadku gdy nośnikiem wartości dodanej jest energia elektryczna: 2,5 · 270/MWh = 675 zł/MWh a

30. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 4 dom plus-energetyczny → Smart Grid → OSD (KSE – redukcja zapotrzebowania energii elektrycznej ze źródeł WEK, realizacja celów Pakietu 3x20) ---------------------------------------------------------------------------------------- Stan istniejący. Dom (150 m2 powierzchni użytkowej, wybudowany w latach 70.) Wyposażenie: przyłącze elektryczne, kocioł węglowy, 2 ogrzewacze cwu (kotłowy, elektryczny), samochód (Punto) Roczny bilans (wyjściowy) energii i paliw (MWh)/kosztów (zł)/ emisji CO2 (t): energia elektryczna (w tym letnie cwu) – 4/1800/3, ciepło(węgiel) – 35/3300/13, benzyna – 11/5200/3 Modernizacja: termomodernizacja, pompa ciepła (moc elektryczna 5 kW, mikrowiatrak (10 kW), panel fotowoltaiczny (8 kWp), samochód elektryczny Roczny bilans po modernizacji: produkcja rzeczywistej energii elektrycznej w OZE – 18 MWh, zużycie (AGD, pompa ciepła, samochód elektryczny) – 12 MWh [

31. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 4 (cd.) dom plus-energetyczny → Smart Grid → OSD (KSE – redukcja zapotrzebowania energii elektrycznej ze źródeł WEK, realizacja celów Pakietu 3x20) ---------------------------------------------------------------------------------------- Budżet na modernizację, wynikający z zasady kosztu unikniętego w okresie 15 lat, przy rocznym ponad-inflacyjnym wzroście cen paliw i energii wynoszącym 3% i stałej realnej cenie uprawnień do emisji CO2) – 455 tys. zł (330 tys. zł – uniknięte koszty paliw i energii, 65 tys. zł – koszty inkorporacji środowiska, 60 tys. zł – sprzedaż energii elektrycznej) Wycena dodatkowego wynagrodzenia prosumenta z pompą ciepła i samochodem elektrycznym Certyfikaty OZE: pompa ciepła (zielone certyfikaty): 20 MWh · 270 zł/MWh →5400 zł/rok samochód elektryczny (zielone certyfikaty): (11 : 3,5) · 2,5 · 270 zł/MWh → 2100 zł/rok sprzedaż energii elektrycznej ze źródeł OZE: 6 · (270 + 180) zł/MWh→2700/rok Razem ~ 10 tys. zł/rok [

32. ŁAŃCUCH WARTOŚCI 5 rynek samochodów elektrycznych → Smart Grid → OSD (DSM/DSR → KSE) --------------------------------------------------------------------------------------- Segment zasobnikowy 1 – samochód elektryczny, o jednostkowej pojemności baterii akumulatorów około 40-60 kWh, pracujący w trybie ładowania i jazdy. Ostrożne szacunki uprawniają do założenia, że liczba samochodów elektrycznych w Polsce w 2020 roku wyniesie około 1 mln sztuk. Potencjał zasobnikowy segmentu wynosi zatem nie mniej niż 10 GWh/dobę (przy rocznym przebiegu samochodu 20 tys. km). Potencjał będzie zagospodarowywany stopniowo już od 2012 roku, aż do 2030 roku i dalej (gdyby przyjąć, że w Polsce w 2030 roku będzie 25 mln samochodów ogółem, z tego 10 mln samochodów elektrycznych, to potencjał zasobnikowy segmentu wyniósłby około 100 GWh/dobę). Segment zasobnikowy 2 – samochód elektryczny, o jednostkowej pojemności baterii akumulatorów około 40-60 kWh, pracujący w trybie ładowania, jazdy i zasilana sieci/odbiorów. Potencjał DSR segmentu zasobnikowego 2 zależy od prędkości ładowania samochodów. A przyszłość należy do wymienialnych paneli akumulatorów. Zatem można przyjąć, że potencjał DSR wynosi około ± 50 GWh/dobę w 2020 roku i około ± 500 GWh/dobę w 2030 roku. (Założono, że akumulatory mogą być przeładowywane raz na dobę)

33. REKOMENDACJE

34. 1. Odstąpić od rządowej Polityki energetycznej Polski do 2030 roku przyjętej w 2009 roku 2. Zdefiniować technologie energetyczne schyłkowe (energetyka WEK) i rozwojowe (energetyka OZE/URE: inteligentny dom plus-energetyczny, samochód elektryczny…, Smart Grid) 3. Uchwalić ustawę OZE adekwatną do dokonującej się przebudowy strukturalnej energetyki, alokującą istotną część regulacji w obszarze energtyki OZE/URE z poziomu rządowego na poziom samorządowy 3. Rozpocząć działania na rzecz ukształtowania modelu współpracy z urbanistami i architektami 4. Rozpocząć działania na rzecz ukształtowania modelu współpracy z prosumentami 5. Przeprowadzić na masową skalę modernizację „Założeń do planów zaopatrzenia gmin w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” (400 miast, ale także 500 gmin wiejsko-miejskich i 1600 gmin wiejskich)!!!

35. Z prostego oszacowania, zrobionego z zastosowaniem zasady kosztów unikniętych (około 105 mld zł), wynika że konkurencyjna cena potrzebnej energii elektrycznej ze źródeł OZE/URE wynosi około 875 zł/MWh (poziom cen stałych, obecna perspektywa technologiczna). Oczywiście, sprawą otwartą jest struktura tej ceny. Gdyby uwzględnić, że musi w niej zmieścić się składnik zapewniający obecne wpływy budżetowe z akcyzy (w dominującej części związanej z paliwami transportowymi), to skorygowana cena wyniosłaby około 580 zł/MWh. Określony zakres (od 580 do 875 zł/MWh) wyznacza zakres gry rynkowej, już obecnie bardzo atrakcyjny dla inwestorów (w tym dla prosumentów) i w pełni racjonalny z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego oraz ekonomiki rozwoju gospodarki (w tym niezbędnych wpływów budżetowych)

36. „TEMPO” ZMIAN STRUKTURALNYCH (te, rozumiane w kontekście implementacji innowacji do życia codziennego, stale przyspieszają!!!)

37. Kluczowe zmiany w elektroenergetyce SN nN NN WN ~ Świat. Monopol (1890.-1978/82) ~ SN nN NN WN USA. Ustawa PURPA: Kogeneracja, koszty uniknięte i IPP (1978/1982) ~ ~ IPP (kogeneracja gazowa) ~ SN nN NN WN USA. Ustawa Energy Act: TPA w obszarze przesyłu (1982) ~ ~ IPP (kogeneracja gazowa) ~ TPA

38. Kluczowe zmiany w elektroenergetyce UE. Od monopolu do III Pakietu liberalizacyjnego, w tym do projektu dyrektywy 96/92/WE do OSD według dyrektywy 2003/54/WE (1992-2007) SN nN NN WN ~ ~ IPP (kogeneracja gazowa) ~ ~ ~ Kogeneracja gazowa + OZE TPA UE. Od Pakietu 3x20 (w tym dyrektywy 2009/28/WE) do dyrektywy 2010/31/WE (2007/2010-2020 i dalej) SN nN NN WN ~ ~ IPP (kogeneracja gazowa) ~ ~ ~ Kogeneracja gazowa + OZE ~ TPA OZE/URE