Economische waardering Sint-Annabos en Noordkasteel en maatschappelijke kost vernietiging

1. Economische waardering Sint-Annabos en Noordkasteelen maatschappelijke kost vernietiging Johan VandewalleBeleidscoördinator Natuurpunt Antwerpen Noord Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

2. Inhoud • Maatschappelijke Kosten Baten Analyse (MKBA) • Nood aan waardering ecosysteemdiensten • Studie VITO in opdracht van Departement LNE • Toepassing voor Sint-Annabos, Noordkasteel en overige gebieden op LO • Resultaten • Conclusies Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

3. Maatschappelijk Kosten BatenAnalyse (MKBA) • Hoeveel natuur is wenselijk t.a.v. andere ruimtelijke functie of overheidsuitgaven • Belangrijk in dagdagelijkse en concrete beleidsvragen: • Uitbreiding bedrijventerreinen, nieuwe infrastructuur, nieuwe woongebieden, …hebben een impact op natuur en biodiversiteit • Hoe kunnen die functies t.o.v. elkaar afgewogen worden? • Een MKBA laat toe om de kosten (verlies aan natuur, gezondheidseffecten, investeringskosten, …) af te wegen t.o.v. de baten (minder files, meer werkgelegenheid, …) Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

4. Nood aan waarderingecosysteemdiensten • MKBA: vertaalt welvaartseffecten in EURO • Slechts beter geïnformeerde beslissingen INDIEN ook de impact op ecosystemen in EURO worden uitgedrukt • Tot 2 jaar geleden: • Geen kengetallen en functies voor ecosysteemdiensten beschikbaar • Enkel grondprijs van natuurgebieden werd in MKBA meegeteld • Departement LNE bestelt studie bij een team van economen en ecologen:VITO, Universiteit Antwerpen, Universiteit Amsterdam • Concept van ecosysteemdiensten (ESD) als kapstok:“waarden van diensten van ecosystemen voor mens en maatschappij” • Toolkit voor waardering van ecosysteemdiensten:handleiding en rekentool “natuurwaardeverkenner” Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

5. Studie VITO:Welke ecosysteemdiensten • Culturele ecosysteemdiensten: • Waarde van recreatie (gebruik) • Bestaanswaarde en waarde voor behoud van de natuur voor toekomstige generaties (niet-gebruik) • Regulerende ecosysteemdiensten • Denitrificatie en opslag van N en P • Klimaatregulatie door opslag van C in bodem en biomassa • Verhoging luchtkwaliteit door afvang polluenten (PM10, NOX, NH3) • Geluidsbuffer door bossen • Lacunes • Aantal regulerende diensten (bv. wateropvang) • Productiediensten (houtoogst, bestuiving landbouwgewassen door bijen, …) Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

6. Studie VITO: Waarderingsfunctieculturele ESD • Op basis van een bevraging (keuze-experiment) bij 3.000 Vlamingen, maar toepasbaar voor elk type natuur op elke locatie • Functie = betalingsbereidheid van een gemiddeld Vlaams huishouden in functie van de kenmerken van het gebied, de afstand en de polulatiekenmerken, … BTB = a * pioniersvegetatie + b * slikken en schorren + c * graslanden + d * bossen + e * open water, riet en moeras + f * heide en landduinen + g * omvang in hectare + h * soortenrijkdom – i * hoge soortenrijkdom * leeftijd + j * aanwezigheid wandel- en fietspaden – k * afstand in kilometer + l * natuurlijke omgeving + m * bebouwde omgeving – n * industriële omgeving + o * inkomen – p * % vrouwen + q * % lidmaatschap natuur- en milieuverenigingen • BTB wordt berekend per gemeente binnen de 50 km van het gebied en daarna vermenigvuldigd met het aantal huishoudens van die gemeente. De som van de BTB’s per gemeente is de totale waardering. • Opgesteld voor omvorming van bestaand akker/weiland  nieuwe natuur • Ook bruikbaar indien bij omvorming van één natuurtype  ander natuurtype Dan: huidige situatie doorrekenen als nul-scenario en aftrekken van nieuw scenario • Ook bruikbaar voor waardering bestaande natuur (onderschatting) Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

7. Studie VITO: Waarderingregulerende ESD • Verandering in ESD Δton koolstof in bodem (d.m.v. functies uit de literatuur) Δkg fijn stof in lucht (o.b.v. kengetallen uit de literatuur) Δkg stikstof in water (d.m.v. vereenvoudigde functies o.b.v. onderzoek uit de literatuur) … hoeveelheid x 183 €/ton C (internationale literatuur) 30 €/kg fijn stof (o.b.v. gezondheidskosten) 74 €/kg stikstof (marginale reductiekost) … prijs Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

8. Studie VITO: Resultaten • Handboek • Stappenplan met kengetallen en functies om de belangrijkste Δ in ESD te kwantificeren en te monetariseren => fysieke effecten vertaald naar welvaartseffecten • Geïllustreerd met fictieve rekenvoorbeelden • Voor uitvoerders MKBA en algemene toepassingen • Te downloaden via http://milieueconomie.lne.be • Te bestellen via tanya.cerulus@lne.vlaanderen.be(tijdelijk uit voorraad; Eng. brochure beschikbaar) Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

9. Studie VITO: Resultaten • Ondersteunende onlinerekentool“Natuurwaardeverkenner” • Ontwikkeld door LNE & VITO • Prototype klaar, publicatierond juni 2011 viahttp://milieueconomie.lne.be • Aantal functiesvereenvoudigd t.o.v.handleiding • Specifieke gevalstudies raadpleegbaar Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

10. Toepassing voor Sint-Annabos, Noord-kasteel en overige gebieden LO • Belevings- en overdrachtwaarde (betalingsbereidheid gebruikers en recreanten) • Ecosysteemdiensten: • Denitrificatie • C-, N- en P-opslag in de bodem • C-, N- en P-opslag in het strooisel en de biomassa • Afvang van fijn stof • Afvang van NOX • Afvang van NH3 • Waarvermindering vastgoed door bijkomende geluidsoverlast niet meegerekend (te weinig gegevens) • Gezondsheidskosten t.o.v. bijkomende geluidsoverlast niet meegerekend (te weinig gegevens) Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

11. Toepassing voor Sint-Annabos, Noord-kasteel en overige gebieden LO Welke gebieden? • Blauw: Sint-Annabos • Rood: Overige gebieden van de linkeroever waar de infrastructuur direct verbonden met het tolplein en de toltunnel komt • Geel: Noordkasteel en de infrastructuur verbonden met het knooppunt Oosterweel Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

12. Toepassing voor Sint-Annabos, Noord-kasteel en overige gebieden LO • Onze berekening is geverifiëerd door het Departement LNE en VITO • Er zijn marginale verschillen t.o.v. de waarde berekend met de “Natuurwaardeverkenner”, te wijten aan: • Afrondingen (de Natuurwaardeverkenner rekent met afrondingen tot op 1 ha, wij tot op 1 m²) • Bepalen middelpunt gebieden op basis van GIS i.p.v. Google Maps (dus nauwkeuriger) • Vereenvoudiging natuurtypes in “Natuurwaardeverkenner” • Onze cijfers zijn realistisch maar afronden op 10.000 euro is wenselijk • De handleiding heeft 2 reeksen parameters om de BTB te berekenen. • Reeks 1 geldt als er sinds 2009 geen 200 ha natuur binnen de 50 km van elke gemeente is bijgekomen. • Reeks 2 in het andere geval. • We gebruiken de Reeks 2 (waarden zijn significant kleiner dan Reeks 1) omdat we de details niet kennen. Mogelijk dus een onderschatting. Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

13. Huidige economische waardeSint-Annabos * Enkel de hoogste kost van N- en P-opslag wordt gerekend omdat de maatregelen om N en P te zuiveren op beiden nutriënten inwerken Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

14. Maatschappelijk kost Oosterweel-verbinding voor Sint-Annabos Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

15. Huidige economische waarde overigegebieden Linkeroever * Enkel de hoogste kost van N- en P-opslag wordt gerekend omdat de maatregelen om N en P te zuiveren op beiden nutriënten inwerken Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

16. Maatschappelijke kost overigegebieden Linkeroever Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

17. Huidige economische waardeNoordkasteel * Enkel de hoogste kost van N- en P-opslag wordt gerekend omdat de maatregelen om N en P te zuiveren op beiden nutriënten inwerken Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

18. Maatschappelijke kostNoordkasteel Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

19. Totaal maatschappelijk verliesover 25 jaar Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant

20. Conclusie • De maatschappelijke kost voor de aanleg van de Oosterweelverbinding is gigantisch groot (1,18 miljard euro) en moet, nu de methode beschikbaar is, in de MKBA worden meegenomen • Er zijn alternatieven beschikbaar (andere tracés zoals Mecano+) • Zelfs als gekozen wordt voor dit tracé (waar wij ons tegen blijven verzetten) zijn er alternatieven voor de boskap als de ruimingsspecie voor de afzonken tunnel op een andere manier verwerkt wordt: • Mechanische slibontwatering: AMORAS is operationeel en heeft een beschikbare restcapaciteit van 100.000 tds/jaar • Geotubes: snellere ontwatering en minder ruimte-inname dan lagunering Gemeenteraard Antwerpen Raadscomissie Stadsontwikkeling, Sport en Diamant