220 likes | 445 Views
Meðhöndlum matvæla heima og að heiman Hver vill eitra fyrir fjölskyldunni ?. Ingólfur Gissurarson Fagstjóri matvælasviðs UST. Kynnum til sögunnar. S. aureus Salmonella Cl. perfringens B. cereus Campylobacter Noroveirur Listeria ETEC. S. aureus. Getur fundist:
E N D
Meðhöndlum matvæla heima og að heimanHver vill eitra fyrir fjölskyldunni ? Ingólfur Gissurarson Fagstjóri matvælasviðs UST
Kynnum til sögunnar • S. aureus • Salmonella • Cl. perfringens • B. cereus • Campylobacter • Noroveirur • Listeria • ETEC
S. aureus • Getur fundist: • á húð svína og annara dýra • Í nefi og hálsi fólks • Fundist í: • Kindakæfu • Hamborgarahrygg • Spagetti með hakki • Kartöflurétti
Salmonella • Getur fundist • Jarðvegi, vatni, fóðri,matvælum • Meltingarvegi dýra og manna • Fundist í: • Bolludeigi • Kjúklingum • Iceberg (líkleg osök)
Cl. perfringens • Getur fundist í: • Jarvegi, Skólpi, vatni • Innyflum manna og dýra • Fundist í: • Kínamat • Hangikjöti • Lambakjöti • Kartöflurétti • pottrétti
B. cereus • Getur fundist í: • Jarvegi, ryki og vatni • Meltingarvegi dýra og manna • Fundust í: • Hamborgurum • kjúklingabitum • Pastasalati • Lambakjötréttur • Núðlum • Kjötfarsi • Kartöflurétti • Pottrétti • Hrísgrjónum
Campylobacter • Getur fundist í: • Meltingarfærum húsdýra og villtra dýra (sérstaklega fugla) • vatni • Fundist í: • Neysluvatni • Kjúklingum • Grænmeti(líkleg orsök)
Listeria • Getur fundist í: • Jarðvegi, plöntum og skólpi • Þörmum manna og dýra • Fundist í: • Laxi • Reyktum silungi
Noroveirur • Geta fundist í: • Vatni • Menguðum snertiflötum • Öðrum mönnum • Fundist í: • Snittur (líkleg orsök) • neysluvatni
Matvæli / vatn sem hafa orsakað hópsýkingar frá 1992 - 2005 Lambakjöt, kartöfluréttur, svið, rófur, kartöflur, pottréttur, hrísgrjón, hangikjöt, kjúklingur, kjötréttur, hamborgarar, pastasalat, núðlur, kjötfars Bacillus cereus 12 Kartöfluréttur, pottréttur, hrísgrjón, lifrarpylsa, fiskréttur, kínamatur, hangikjöt, lambakjöt Clostridium perfringens 10 Kjúklingar, lambakjöt, svið, rófur, kartöflur, pottréttur, hrossabjúgu, hamborgarhryggur, kjötréttur, kindakæfa Staphylococcus aureus / enterotoxín 8 Sviðasulta, kjúklingur, bolludeig Salmonella 3 Túnfiskur Histamín 1 Vatn Campylobacter 2 Vatn Noroveirur 1 Matvæli, vatn og örverutegundir / toxín tengd hópsýkingum 1992-2005 Matvæli / vatn Tegund örvera / eitur Fjöldi hópsýninga
Helstu atriði sem skipta máli • Undirbúningur • Hitun • Hitun matvæla • Upphitun matvæla • Kæling • Krossmengun • Grænmeti vs. hrátt kjöt • Hrátt og soðið kjöt • Hreinlæti • Í umhverfi • Persónulegt hreinlæti
Of stórar veislur í heimaeldhúsum • Hætta • Kælirými vantar • Kælivara breytist í venjulega vöru • Kæla úti • Upphitun ekki nóg • Plássleysi • Verkferill breytist • Fleiri í eldhúsinu en venjulega • Vinna að fleiri ferlum en venjulega • Skyndilausnir • Meðhöndlun afganga
Klukkan 12:00 12:20 12:40 13:00 14:00 15:00 16:00 17:00 19:00 20:00 21:00 22:00 Eftir 3 daga Fjöldi 1 2 4 8 64 512 4 . 096 32 . 768 2 . 097 . 152 16 . 777 . 216 134 . 217 . 728 1 . 073 . 741 . 824 Tvöföld þyngd jarðar Fjölgun baktería við herbergishita
Eldun utan eldhúss • Hætta • Undirbúa matinn við grillið • Blanda hráum og elduðum matvælum saman • Nota sömu tangir fyrir hrá og elduð matvæli • Drykkja sljóvgar dómgreind fólks
Meðhöndlun á tjaldsvæðum • Hættur • Geymsla matvæla • Kæling • Kælibox • Undirbúningur eldunar • marinering • Krossmengun • Hreinlæti • Persónulegt • Þvottur á áhöldum
Salat-brauðtertur Hættustaður Kæling
Eldun Áhættustaður Meðhöndla með gát
Eldun pottrétts og upphitun hans Meðhöndla með gát Hættustaður
Munið ! • Gætið vel að undirbúningi • Haldið ykkur við verkferlið • Hitið matvælin upp fyrir 75°C • Haldið heitum matvælum yfir 60°C • Hafið kælivöru í kæli • Setja ekki of mikið fram í einu • Varist krossmengun • Þrífið áhöld og borð jafnóðum og þau hafa verið notuð • Þvoið ykkur oft og vel um hendurnar