DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE

1. opracowanie na podstawie prowadzonego nadzoru sanitarnego na obszarze województwa śląskiego w latach 2001 - 2009 Dezynfekcja jako podstawowy środekzapewniający bezpieczeństwopracy i służby funkcjonariuszy w jednostkach Policji

2. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Środowisko pracy jest szczególnym przypadkiem środowiska nienaturalnego wytworzonego przez człowieka. Aktywność człowieka powoduje nagromadzenie ekstremalnych efektów powodujących konieczność ochrony pracownika przed czynnikami szkodliwymi dla zdrowia takimi jak: Czynniki szkodliwe chemiczne Czynniki szkodliwe fizyczne Czynniki szkodliwe biologiczne Czynniki rakotwórcze i mutagenne

3. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Odpowiedzialność za zgodność warunków pracy z obowiązującymi przepisami spoczywa na pracodawcy. PRACODAWCA ZOBOWIĄZANY JEST DO: 1. Stosowania na warunkach określonych w rozporządzeniu, wszelkich środków eliminujących narażenie lub ograniczenia stopnia narażenia poprzez środki zapobiegawcze w celu ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez czynnik biologiczny 2.Dokonywaniaoceny ryzyka zawodowego.

4. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Przed wyborem środka zapobiegawczego pracodawca musi dokonać oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik i musi w szczególności uwzględnić: klasyfikację i wykaz szkodliwych czynników biologicznych na stanowisku pracy. rodzaj oraz czas trwania narażenia na działanie szkodliwego czynnika biologicznego. informacje na temat: potencjalnego działania alergizującego lub toksycznego; choroby zakaźnej, która może wystąpić w następstwie kontaktu podczas wykonywanej pracy; stwierdzonych chorób, które mają bezpośredni związek z wykonywaną pracą;

5. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE PRACODAWCA ZOBOWIĄZANY JEST DO: 3. Uwzględniania wskazówek organów właściwej Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Państwowej Inspekcji Pracy oraz jednostek służby medycyny pracy co do: rodzaju szkodliwego czynnika biologicznego, sposobu odkażania stanowisk pracy, urządzeń, pojazdów służbowych; wyposażenia w odzież ochronną; prawidłowej gospodarki odpadami

6. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE PRACODAWCA ZOBOWIĄZANY JEST DO: 4. Zapewnienia pracownikom systematycznego szkolenia; Szkolenie winno być przeprowadzane w trybie określonym w przepisach w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenie pracowników powinno uwzględniać zagadnienia dotyczące profilaktyki zapobiegania zakażeniom oraz potencjalnego zagrożenia dla zdrowia i życia pracowników spowodowanego działaniem szkodliwych czynników biologicznych;

7. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE PRACODAWCA ZOBOWIĄZANY JEST DO: 5. Nadzorowania stanu zdrowia pracowników poprzez służbę medycyny pracy Profilaktykaprzed i po-ekspozycyjna, Stosowanie opracowanych procedur mycia i dezynfekcji rąk, powierzchni, Szczepienia ochronne,

8. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Czynniki biologiczne - podstawy prawne 1. DYREKTYWA 2000/54/WE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 18 września 2000 r. w sprawie ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na działanie czynników biologicznych w miejscu pracy (Dz.U WE L 262/21 z 17 października 2000 roku) 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 rokuw sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. 2005 r. nr 81 poz. 716 z późn. zm.)

9. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Zasady higieny i ochrony indywidualnej pracowników w związku z narażeniem na czynniki biologiczne w miejscu pracy określone zostały w dyrektywie 2000/54/EC Z zaleceń dyrektywy wynika, że: • przy narażeniu na czynniki biologiczne z 1 grupy ryzyka - nie jest konieczne stosowanie środków ochrony indywidualnej, a sugeruje się tam stosowanie jedynie odzieży roboczej, • przy narażeniu na czynniki biologiczne z 2 grupy ryzyka - jest konieczne stosowanie odpowiedniej odzieży roboczej, • przy narażeniu na czynniki biologiczne z 3 grupy ryzyka – odpowiedniej odzieży ochronnej.

10. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE 3. Znowelizowany Kodeks Pracy; art. 226nakłada na pracodawcę obowiązek : - informowania pracowników o ryzyku związanym z wykonywaną pracą, - ocenienia i dokumentowania ryzyka zawodowego oraz - stosowania niezbędnych środków profilaktycznych, 4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tj. Dz. U. 2003 r. nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), w którym pracodawcę zobowiązano do oceniania i dokumentowania oceny ryzyka zawodowego, występującego podczas wykonywania różnych prac oraz stosowania niezbędnych środków profilaktycznych zmniejszających to ryzyko.

11. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE 5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktyki opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz.U. 1996 r. nr 69, poz. 332) §4 informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

12. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE 6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 rokuw sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz.U. 2005 r. nr 81 poz. 716 z późn. zm.) określa: • klasyfikację , • wykaz szkodliwych czynników biologicznych, • wykaz prac narażających pracowników na działanie czynników biologicznych, • szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne.

13. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE 7.Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy ( t.j. Dz.U. 2003 r. nr 169 poz.1650 z późn. zm.) Pracodawca powinien zapewnić pracownikom informacje o istniejących zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej oraz informacje o tych środkach i zasadach ich stosowania. Szczegółowe zasady stosowania środków ochrony indywidualnej określa załącznik nr 2 do rozporządzenia. § 39 Środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko zawodowe dzielimy na: 1. Środki ochrony indywidualnej (fartuchy, rękawice, półmaski, okulary, środki dezynfekcyjne) 2. Środki ochrony zbiorowej zastosowanie rozwiązań organizacyjnych i technicznych (np. wentylacja, klimatyzacja)

14. DEZYNFEKCJA – SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE § 41.1Pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy 2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać • czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, • zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, • czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz • zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenia dla życia lub zdrowia pracowników. (w tym mycie i dezynfekcja rąk, powierzchni i wyposażenia)

15. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Czynniki biologiczne mogą spowodować trzy rodzaje zachorowań: • zakażenia (bakterie, wirusy, pasożyty) • alergie (poprzez pyły zanieczyszczone mikrobiologicznie) • zatrucia lub działania toksyczne Drogi zakażenia: • skóra, błona śluzowa (ryzyko poprzez pogryzienie, zadrapanie) • układ oddechowy • układ pokarmowy

16. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE PRACODAWCA POWINIEN: W zależności od rodzaju i stopnia zagrożenia powinien zastosować środki ochrony indywidualnej i przeprowadzić na stanowisku pracy • Dekontaminację z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych o działaniu grzybobójczym • Dekontaminację z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych o działaniu prątkobójczym • Dekontaminację z zastosowaniem preparatów dezynfekcyjnych o działaniu wirusobójczym

17. Dezynfekcja – • postępowanie mające na celu maksymalne zmniejszenie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale, powierzchni. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy. • Dezynfekcja dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.

18. Dekontaminacja – proces polegający na usunięciu i dezaktywacji substancji szkodliwej (chemikaliów, materiałów radioaktywnych, czynników biologicznych), która zagraża życiu lub zdrowiu ludzi poprzez kontakt bezpośredni lub używane sprzęty. Dekontaminacji poddawani są zarazem ludzie, zwierzęta, jak i środowisko nieożywione (infrastruktura itd.).

19. Sanityzacja – proces dążący do eliminacji możliwie dużej liczby mikroorganizmów na przedmiotach codziennego użytku, powierzchniach płaskich itp. w gospodarstwie domowym i miejscach publicznych. Sanityzację przeprowadza się za pomocą zwykłych środków myjących. Proces ten nie daje gwarancji jałowości czyszczonego obiektu.

20. DEZYNFEKCJA Rodzaje dezynfekcji i sposoby jej wykonywania 1. Zapobiegawcza– istnieją ku temu powody związane np. z funkcją pomieszczeń i rodzajem wykorzystywanego sprzętu lub wykonywanych czynności : • pomieszczenia sanitarno-higieniczne, • pomieszczenia i wyposażenie w Izbach Dziecka i PDOZ, • pomieszczenia do suszenia materiałów dowodowych, • pomieszczenia depozytów (magazyny dowodów rzeczowych, laboratorium) z zanieczyszczonymi materiałem biologicznym depozytami, • urządzenia - wyposażenie sal gimnastycznych i siłowni, • pojazdy służbowe, • wyposażenie, uzbrojenie policjanta (tarcze, pałki, hełmy, kajdanki)

21. DEZYNFEKCJA Rodzaje dezynfekcji i sposoby jej wykonywania 2. Ogniskowa– przy istniejącym źródle zakażenia (chory, nosiciel) 3. Bieżąca– w środowisku nosicieli zarazków choroby zakaźnej (wykonuje się ją wielokrotnie i możliwie często np. PDOZ, ID, środki transportu, suszarnie depozytów) 4. Końcowa– po usunięciu źródeł zakażeń (np. zakończenie pobytu chorego w PDOZ) wykonuje się ją jednocześnie i jednorazowo

22. DEZYNFEKCJA Dotyczy: • dezynfekcja skóry (przede wszystkim rąk) • dezynfekcja powierzchni • pomieszczeń • sprzętu i wyposażenia • środków transportu • dezynfekcja odzieży służbowej (ochronnej) • dezynfekcja odzieży, pościeli, koców, materaców, obuwia dla zatrzymanych

23. DEZYNFEKCJA Zasadnicze pytanie - kto ma tę czynność wykonać ? zależy to od ustaleń i decyzji kierownika jednostki organizacyjnej • Dezynfekcja pomieszczeń i sprzętu, środków transportu – może być realizowana np. przez samych funkcjonariuszy, pracowników gospodarczych (sprzątaczki) lub kierowców odpowiedzialnych za środki transportu lub inne przeszkolone osoby • Dezynfekcję rąk – przeprowadzają sami funkcjonariusze nie ma innej możliwości.

24. DEZYNFEKCJA Jakie antyseptyki i środki dezynfekcyjne należy zastosować? • skuteczne o szerokim spektrum działania (bakterie, wirusy, grzyby, spory) • łatwe w użytkowaniu (przechowywanie, dozowanie, sporządzanie prostych roztworów roboczych lub najlepiej gotowych preparatów) • o krótkim czasie działania w temperaturze otoczenia; • o jak najmniejszej toksyczności dla ludzi przy ich stosowaniu Pożądane WŁAŚCIWOŚCI dla stosowanych ANTYSEPTYKÓW • mała toksyczność dla skóry, błony śluzowej • nie powinny działać uczulająco • nie powinny indukować oporności • zachowywać aktywność w obecności innych preparatów - mydeł, detergentów

25. OCENA PREPARATÓW DEZYNFEKCYJNYCH Jak prawidłowo stosować preparaty dezynfekcyjne i antyseptyki: • Należy pamiętać o substancji – produkcie preparacie antyseptycznym spełniającym normę, jego ilości, czasie i zakresie działania, a w przypadku rozpuszczania dopuszczalnego okresu przechowywania roztworu użytkowego, który powinien być dopuszczony do obrotu zgodnie z prawem farmaceutycznym. • Najważniejsze w sprawie wyboru odpowiedniego preparatu to skuteczność względem drobnoustrojów.

26. DEZYNFEKCJA Sposoby przeprowadzania dezynfekcji • Mechaniczny; poprzez czyszczenie mechaniczne, • Chemiczny; preparat lub roztwór, który musi mieć odpowiednie stężenie, musi zetknąć się bezpośrednio z dezynfekowanym przedmiotem i działać przez określony czas • Fizyczny; wysoka temperatura, ciśnienie, • Mieszany; dezynfekcja kombinowana: stosowanie środków chemicznych i fizycznych

27. DEZYNFEKCJA - SZKODLIWE CZYNNIKI BIOLOGICZNE Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego funkcjonariusza

28. DEZYNFEKCJA RĄK Higieniczne tzw socjalne (zwykłe) mycie rąk ma na celu mechaniczne usunięcie zanieczyszczeń przy użyciu wody bieżącej i mydła kosmetycznego (zmoczenie, namydlenie, pokrycie całej powierzchni rąk) trwa to 10-20 s to niestandardowe postępowanie dekontaminacyjne zaliczane jest do metod sanityzacyjnych i pozwala na obniżenie liczby drobnoustrojów na powierzchni skóry rąk od 60-90% . Zapewnia to zwykłą codzienną czystość rąk.

29. DEZYNFEKCJA RĄK • Do higienicznej dezynfekcji rąk używane są odpowiednie środki antyseptyczne, czynność trwa od 3-5 minut i ma na celu szybkie obniżenie liczby drobnoustrojów, bytujących stale w warstwie skóry, • W wyniku stosowania antyseptyków skóra nie staje się sterylna, lecz w dużej mierze pozbawiona jest drobnoustrojów. Ponadto, środki antyseptyczne hamują proces namnażania pozostałej flory skórnej

30. DEZYNFEKCJA RĄK ANTYSEPTYKI Są to preparaty stosowane do dezynfekcji skóry, błon śluzowych. Higieniczna dezynfekcja rąk ma na celu ograniczenie infekcji lub zapobieganie zakażeniom.

31. DEZYNFEKCJA RĄK Kiedy należy przeprowadzać dezynfekcję higieniczną rąk? ZAWSZE - po zdjęciu rękawiczek ochronnych - po każdym kontakcie z osobą z grupy podwyższonego ryzyka - po każdym kontakcie z zanieczyszczonymi przedmiotami - po każdym kontakcie z potencjalnym materiałem zakaźnym, wydalinami, wydzielinami i płynami ustrojowymi

32. DEZYNFEKCJA RĄK • Dla większości prac wykonywanych na stanowiskach pracy funkcjonariuszy Policji dla zapewnienia bezpieczeństwa wystarczająca jest higieniczna dezynfekcja rąk z zużyciem odpowiedniego środka antyseptycznego. • Przeprowadza się ją stosując antyseptyk na czystą, pozbawioną zanieczyszczeń organicznych i brudu skórę rąk. • Należy pamiętać, że aktywność alkoholowych środków antyseptycznych spada znacznie w obecności obciążenia organicznego. Podobny wpływ mogą mieć niektóre kremy pielęgnacyjne i zanieczyszczenia innego pochodzenia niż organiczne. Skóra rąk musi być sucha – po umyciu dokładnie osuszona jednorazowym ręcznikiem, gdyż preparat antyseptyczny naniesiony na mokrą skórę ulega rozcieńczeniu i nie wykazuje dostatecznej aktywności biobójczej.

33. Czynności wykonywane na stanowiskach pracy z zagrożeniem zdrowia Funkcjonariusz PDOZ i Izby DzieckaPrzeszukiwanie osób zatrzymanych, zabezpieczanie depozytów, nadzór nad zatrzymanymi, kontakt z osobami o nieznanym statusie epidemiologicznym. Funkcjonariusze Wydziału Konwojowego KWP, Funkcjonariusze zabezpieczający konwój osób zatrzymanych w KPP, KMP, KP ) Dozorowanie i konwojowanie osób zatrzymanych i tymczasowo aresztowanych, uchodźców.

34. Czynności wykonywane na stanowiskach pracy z zagrożeniem zdrowia Funkcjonariusz pionu Prewencji Interwencje, zatrzymania, doprowadzenia, kontakt z osobami o nieznanym statusie epidemiologicznym , zabezpieczenie miejsc zdarzeń, udzielanie pierwszej pomocy. Pracownik / Funkcjonariusz Laboratorium kryminalistycznego (Sekcja Biologii, Sekcja Daktyloskopii, Sekcja Chemii) Kontakt z materiałem czynnym biologicznie, badanie profili genetycznych osób podejrzanych, niezidentyfikowanych zwłok i szczątków ludzkich, badanie materiału biologicznego na zawartość alkoholu i narkotyków, udział w oględzinach miejsca przestępstwa, oględzinach zwłok, dozorowanie magazynu próbek biologicznych.

35. Czynności wykonywane na stanowiskach pracy z zagrożeniem zdrowia Technicy Kryminalistyki Oględziny miejsca zdarzeń, zabezpieczanie śladów i materiału dowodowego, niezidentyfikowanych zwłok i szczątków ludzkich, Archiwiści, Bibliotekarze(archiwa, składnice akt, biblioteki) czynnikiem stwarzającym zagrożenie są tzw. aerozole biologiczne (bio-aerozole). Aerozole biologiczne są układami, w których fazą rozproszoną są mikroorganizmy w postaci kropelek lub cząstek stałych. W środowisku pracy aerozole biologiczne rzadko występują w postaci czystego materiału biologicznego.

36. Czynności wykonywane na stanowiskach pracy powodujące zagrożenia dla zdrowia Przewodnicy psów służbowych Czynności opiekuńcze i sanitarne psa , udział w interwencjach, zabezpieczanie miejsca zdarzeń i akcji, udział w przeszukaniach i zatrzymaniach, praca w terenie zalesionym . Funkcjonariusze Policji Konnej Obsługa, pielęgnacja zwierząt służbowych. Funkcjonariusze Wydziału / Sekcji Ruchu Drogowego Udzielanie Pierwszej Pomocy.

37. Czynności wykonywane na stanowiskach pracy z zagrożeniem zdrowia wszyscy Funkcjonariuszebiorący udział w akcjach (wyposażenie-uzbrojenie - hełm, tarcza, kajdanki) wszyscy Funkcjonariusze korzystający z zaplecza sportowego Najczęstszym i największym zagrożeniem jest • przerwanie ciągłości skóry i kontakt z zakaźnym materiałem biologicznym (HIV, HCV, HBV), • kontakt z powierzchniami lub wyposażeniem, przedmiotami zanieczyszczonymi wydalinami (kał, mocz) i wydzielinami ludzkimi (krew, płyny ustrojowe)

38. Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego funkcjonariusza Ponadto zanieczyszczone materiałem biologicznym na w/w stanowiskach pracy i służby mogą być: • sprzęt specjalistyczny i laboratoryjny, • uzbrojenie jako wyposażenie policjanta (np. kajdanki, tarcza hełm), • odzież służbowa, • wyposażenie ID, PDOZ - koce, pościel, bielizna, odzież i obuwie zastępcze, • środki transportu, • sprzęt do ćwiczeń i wyposażenie siłowni lub sal gimnastycznych dla funkcjonariuszy, • skażone powietrze (w pomieszczeniach gdzie przebywały osoby chore na chorobę zakaźną przenoszoną drogą powietrzno- kropelkową lub zakaźny materiał biologiczny)

39. Zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego funkcjonariusza Nie można zapomnieć o : 1. Przestrzeganiu higieny osobistej przez samych funkcjonariuszy 2. Prawidłowym postępowaniu z • odpadami • brudną bielizną (PDOZ, ID) 3. Właściwej dekontaminacji powierzchni sprzętu i wyposażenia 4. Zapewnieniu warunków sanitarno-higienicznych poprzez właściwe sprzątanie pomieszczeń (przestrzeganie zasad i technik sprzątania, wyposażenie w profesjonalny sprzęt) 5. Systematycznej edukacji poprzez szkolenie funkcjonariuszy 6. Szczepieniach ochronnych funkcjonariuszy 7.Monitorowaniu efektów działań.

40. Bezpieczeństwo zdrowotne w środowisku pracy Policjanta zależy od pracodawcy jak również od samego funkcjonariusza. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Augustów 2009 r. Opracowanie: Państwowy Inspektor Sanitarny MSWIA na obszarze woj.śląskiego lek. med E. Kiera Młodszy Asystent Zespołu PIS MSWiA na obszarze województwa śląskiego Mgr Alina Fabin