Biologiczne Mechanizmy Zachowania

1. Biologiczne Mechanizmy Zachowania ETOLOGIA dr Maciej Trojan

2. Jak się kontaktować? • Dyżury: • Wtorek 12.00-14.00 • Wtorek 16.00-18.00 • Czwartek po wykładzie • Piątek po wykładzie • Pokój 13/8 w piwnicy • Telefon w godzinach dyżurów 5549802 • E-mail: maciej@engram.psych.uw.edu.pl

3. O czym będą zajęcia? • Początki współczesnych badań nad zachowaniem się zwierząt: Darwin i jego następcy • Psychologia eksperymentalna i etologia • Podstawowe elementy teorii etologicznej • Model Lorenza i Tinbergena • Struktura zachowań popędowych - faza apentencyjna i konsumacyjna, łańcuch działań

4. O czym będą zajęcia? • Konflikt popędów, zach. przemieszczone, przerzutowe • Terytorializm, grożenie, pozy łagodzące • Zabawa, samotna, z obiektem, połączona z twórczością, społeczna • Eksploracja (Nissen, Butler, Berlyne (nowość, złożoność, intensywność) • Dowody na myślenie zwierząt

5. Literatura • Większość informacji niezbędnych do opanowania poniższego materiału znajdziecie Państwo w podręczniku B. Sadowskiego i J. Chmurzyńskiego Biologiczne mechanizmy zachowania. Warszawa: PWN. Rozdziały: Od 1.3 do 1.7.2, od 9.1 – do 9.3, 10, 12, 13, 14, 16, 17 i 18. • Rozdział 5 autorstwa Wojciecha Pisuli z Psychologia Podręcznik Akademicki, pod redakcją J. Strelaua. Tom 1. Gdańsk: GWP, 2000

6. Jak zaliczyć zajęcia? • Chodzenie na wykład (nieobowiązkowe) • Znajomość literatury (obligatoryjne) • Zaliczenie testu wielokrotnego wyboru • Termin zerowy – bez wpisywania złej oceny • Termin pierwszy (sesja zimowa) • Termin drugi (sesja poprawkowa) • Można zdawać egzamin ustnie – wtedy to są dwa egzaminy

7. Historia badań nad zwierzętami • W starożytności dominujące były dwa poglądy: • Ontologiczna koncepcja psychiki – greckich filozofów przyrody – Platona i Arystotelesa (anima sensitiva) • Mechanistyczna koncepcja psychiki – Demokryt i Leukippos, którą przejął i rozwinął w XVIIw. Rene Descartes

8. Początek badań nowożytnych • 1872 – Karol Darwin – O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt • Powstanie ZOOPSYCHOLOGII • 1895 – George Romans – Inteligencja zwierząt • Ostry zwrot po opublikowaniu – Wstępu do psychologii porównaczej Lloyda Morgana

9. Kanon Morgana • W żadnym wypadku nie możemy interpretować działania jako wyniku wyższej czynności psychicznej, jeśli może ono być zinterpretowane jako wynik procesu przebiegającego na niższym poziomie • Krytyka ZOOPSYCHOLOGII zapoczątkowała nowe kierunki PSYCHOLOGIĘ EKSPERYMANTALNĄ ZWIERZĄT i ETOLOGIĘ

10. Behawioryzm • 1913 Watson – założenia o kontroli sytuacji eksperymentalnej, jej powtarzalności i możliwości analizy matematycznej. • Koncentracja na zachowaniu jako jedynym przejawie psychiki który może być obserwowalny i mierzalny. Reszta to „czarna skrzynka”

11. Etologia • 1920 – Lorenz, Tinbergen, von Frish, Kohler • Ethos (gr) – obyczaj • Aby badać zachowanie tak by znać jego biologiczny sens trzeba obserwować zwierzęta w ich naturalnym środowisku bez jakiejkolwiek ingerencji bo to zmienia i wypacza sens ich zachowania

12. Psychologia XXIw. • Nowoczesna Etologia • Przy wykorzystaniu zaawansowanego sprzętu, łącznie z technologią kosmiczną • Psychologia Porównawcza • Zajmująca się porównywaniem zachowań różnych gatunków, lub tych samych gatunków w różnych środowiskach