Actualiteiten invordering

Actualiteiten invordering A. van Eijsden 2 december 2008 Figi Zeist

Overzicht • Een overzicht van de (on)mogelijkheden, bevoegdheden en middelen van de ontvanger • De evolutie van de visie op de handhavende overheid • De betekenis van die ontwikkeling voor de de ontvanger • De daadwerkelijke consequenties van die ontwikkeling voor de invorderingspraktijk • “Handhaven”, wat betekent dat voor de belastingschuldige? • Nieuwe wet- en regelgeving • Wordt er nog menskracht gestoken in de particuliere belastingschuldige? • Wat zijn de oorzaken van de veranderende aanpak? • Wat zijn de resultaten? • Follow up?

De bevoegdheden/positie van de ontvanger • De vraag of de positie van de fiscus “sterker” of “even sterk” dan wel “minder sterk” moet zijn dan die van andere schuldeisers, is een politieke • Die vraag heeft weinig of niets met wetenschap of deskundigheid, laat staan met vaktechniek te maken • Het gaat om de visie die je hebt op de overheid • Hoe zie je de rol van de overheid (i.C. De fiscus) • Verschillende opinies: A) Sterke fiscus, het gaat immers om gemeenschapsgeld! B) De fiscus is een “gewone” schuldeiser, waarom extra bevoegdheden? C) Laten de sterkste schouders de zwaarste lasten maar dragen en maak de ontvanger post-concurrent!

Inleiding I • Gewijzigde visie op bevoegdheden ontvanger • Vóór invoering Invorderingswet 1990 werd geopperd dat ontvanger (wellicht) té veel bevoegdheden had • Tweede Kamer (soms heel) kritisch • Bij voorbeeld: 1) Open systeem 2) Aanpak vervangingsreservevennootschappen 3) Faillissementsaanvraag door ontvanger • Desondanks werden ook ná 1990 toch wel vérstrekkende bepalingen ingevoerd • Bij voorbeeld: aanpak carrouselfraude en katvangersregeling (maar het lukt iedere keer opnieuw om die wetgeving er toch door te krijgen!)

Inleiding II • Vinkenslagaffaire vormt keerpunt in denken over handhaven • Na Vinkenslag wordt er “dus” gehandhaafd • “Zero tolerance”? • Staatssecretaris Wijn hield Tweede Kamer voor dat méér handhaving, méér middelen vereist • In het na-vinkenslag tijdperk wordt er meer gehandhaafd • Waar leidt die ontwikkeling toe? • Meer en strakkere wetgeving? (b.v. bankvordering: je treft belastingschuldige terwijl het géén personeel kost • Of betere benutting bestaande arsenaal? • Denk ook aan beperking beslagvrije voet (politieke lading?) • Hierna overzicht van de nieuwe(re) aanpak t.a.v. particulieren

Invordering van particulieren I • Voorheen was de aanpak van particuliere- en zakelijke belastingschuldigen globaal gelijk: 1) (naheffings)aanslag 2) aanmaning 3) dwangbevel 4) tenuitvoerlegging • Min of meer: 100%-filosofie • (Sociaal) vangnet: 1) kwijtschelding 2) niet verder bemoeilijken

Invordering van particulieren II • Thans is de klassieke, zeer arbeidsintensieve methode van invorderen ten laste van particulieren om meerdere redenen niet mogelijk c.q. wenselijk • Toekomst: • Er komen geen of weinig ambtenaren aan invorderen ten laste van particulieren te pas (uitgezonderd “ITO-klanten”) • Wat gaat er veranderen en wat verandert er nu reeds: 1) Overheidsvordering 2) Vordering op loon of uitkering 3) Aanpak auto’s • Systeem verregaand geautomatiseerd • Zeer weinig personeelsbeslag

1) Overheidsvordering I ZIE ART. 19, VIERDE LID (NIEUW): “4. Een kredietinstelling als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel a, onder 1°, van de Wet toezicht kredietwezen 1992 is op vordering van de ontvanger verplicht, in zoverre onder blokkering van onttrekkingen aan de rekening, uit het tegoed van een rekening die een belastingschuldige bij haar heeft alsmede, indien de kredietinstelling en de belastingschuldige in samenhang met die rekening een overeenkomst inzake krediet zijn aangegaan, uit het ingevolge die overeenkomst verstrekte krediet, de belastingaanslagen van de belastingschuldige te betalen. De kredietinstelling is verplicht aan de vordering te voldoen, zonder zich daarbij op verrekening te kunnen beroepen. De verplichting tot betaling vervalt een week na de dag van bekendmaking van de vordering aan de kredietinstelling.”

1) Overheidsvordering II • Overheidsvordering wat is dat? • Een sterk vereenvoudigd elektronisch derdenbeslag onder de bank en zelfs op de kredietruimte • Overheidsvordering is ontwikkeld voor massaal gebruik bij invordering van kleine bedragen (< € 501) • Doelmatigheid staat voorop • Op vordering van ontvanger is de bank verplicht te betalen • Uit het tegoed van een rekening die de belastingschuldige bij de bank heeft • Bank kan zich niet op verrekening beroepen

1) Overheidsvordering III • Óók op betalingsruimte ingevolge kredietovereenkomst • Alleen op betaalrekeningen • Uitgevoerd conform “automatische incasso” • Verplichting bank vervalt na uitvoering • Bank is bevoegd tot terugboeking tot uiterlijk derde dag na uitvoering (ingeval van foutje) • Vordering maximaal € 500 per keer • Bank vermeldt mededeling op bankafschrift • Ontvanger informeert belastingschuldige < zeven dagen • Ontvanger herstelt onterechte vordering en informeert betrokkene

1) Overheidsvordering IV Parlementaire behandeling Rechtsbescherming: • Maatregel wordt voorafgegaan door aanmaning en dwangbevel • Verzet artikel 17 mét schorsende werking • Recht op kwijtschelding eventueel achteraf geldend maken • Ook voor gemeenten en waterschappen (maar toch) • Gemeenten en waterschappen moeten uitstel- en kwijtscheldingsbeleid hebben • Mogelijkheid van uitstel en kwijtschelding moeten voldoende onder de aandacht zijn gebracht • De mogelijkheid van de overheidsvordering moet in de aanmanings- en dwangbevelfase uitdrukkelijk zijn genoemd

2) Vordering op loon of uitkering • Vordering ex art. 19 IW 1990 is vereenvoudigd derdenbeslag onder werkgever of uitkeringsinstantie • Zie art. 19, eerste lid, IW 1990 voor “derden” (verg art. 475d Rv.) • Zeer effectief incasso-instrument • Zeer goedkoop; er worden geen kosten berekend • Alle andere beslagen zijn niet “gratis” • Alleen betekend dwangbevel is nodig • Vordering geschiedt per post • Deurwaarder kan thuis blijven • Vordering heeft dezelfde kracht als “echt” derdenbeslag • Er dient terstond aan te worden voldaan • Wordt zeer vaak gebruikt

3) Aanpak auto’s I Welke mogelijkheden? Vier stuks: 1) Verplichtingensignaal 2) ANPR 3) Reguliere invorderingsactie waarbij auto in beslag wordt genomen en uitgewonnen 4) Art. 22a Invorderingswet 1990

1) Aanpak auto’s II Verplichtingensignaal (kentekenblokkade) • Wat is dat? • Maatregel in strijd tegen niet-betalen motorrijtuigenbelasting • Weigering van afgifte van een kenteken aan belanghebbende • Wanneer? • Indien te zijnen name tenminste 5 aanslagen Motorrijtuigenbelasting openstaan en invordering faalt (o.i.) • Auto verkopen kan wel; andere auto kopen niet • Belastingschuld moet onherroepelijk vaststaan • Vooraf waarschuwingsbrief: betaal < 14 dagen • Na volledige betaling wordt op verzoek gedesignaleerd

2) Aanpak auto’s III Automatic Number Plate Recognition (ANPR) • Op druk punt (b.v. Maastunnel) worden alle inkomende voertuigkentekens gefotografeerd (8 per seconde) • Direct wordt gechekt of er (i) belastingschulden; (ii) gemeentelijke vorderingen of (iii) cjib-vorderingen t.n.v. kentekenhouder open staan • Zo ja dan wordt de bestuurder naar de kant gedirigeerd • Keus: betalen óf auto laten staan (ridder te voet) • Auto laten staan: later alsnog betalen óf auto verkopen • Wettelijke grondslag voor aanhouding art. 22a IW 1990 • Instrument wordt frequent toegepast (zelden alleen fiscus) • Denk aan resultaat: AJAX - PSV (€ 90.000 + 50 auto’s in beslag)

3) Aanpak auto’s IV • Reguliere invorderingsactie waarbij auto in beslag wordt genomen en uitgewonnen wordt verder niet besproken • Art. 22a Invorderingswet 1990 biedt een verhaalsrecht dat de ontvanger de mogelijkheid biedt om auto’s die op naam van een zogenaamde “katvanger” staan uit te winnen voor alle motorrijtuigenbelastingschulden te zijnen name • Derhalve kan de auto die ten name van A is gekentekend, doch die B toebehoort, worden uitgewonnen voor alle ten name van A openstaande aanslagen in de Motorrijtuigenbelasting • Verhaalsrecht is ten dele effectief

Wanneer beperking beslagvrije voet • Art. 19, eerste lid, laatste volzin (I) en tweede lid (II) • “DE VORDERING EX ART. 19 KAN OOK WORDEN GEDAAN” (I): WETTEKST: “Voor zover één en ander niet vatbaar is voor beslag is de derde op vordering van de ontvanger verplicht ten hoogste een tiende gedeelte daarvan aan te wenden voor betaling van de belastingaanslagen van de belastingschuldige.” • Wanneer geldt die rigide maatregel (II): • Het eerste lid, tweede volzin, vindt alleen toepassing indien de belastingschuldige op het tijdstip waarop de vordering wordt gedaan, meer dan één belastingaanslag waarvan de enige of laatste betalingstermijn met ten minste twee maanden is overschreden, niet heeft betaald en hij met betrekking tot deze belastingaanslagen: a. geen verzoek om uitstel van betaling heeft gedaan, niet in aanmerking komt voor uitstel van betaling of de gestelde voorwaarden voor uitstel van betaling niet is nagekomen, en b. geen verzoek om kwijtschelding van belasting heeft gedaan of niet in aanmerking komt voor kwijtschelding van belasting.

Brief staatssecretaris 31-10-2008 Voorhangprocedure Wat wijzigt er nu precies: • Art. 15 IW 1990 wordt zodanig gewijzigd dat in bepaalde situaties de betekening en de tenuitvoerlegging van een dwangbevel, in afwijking van art. 64, eerste en tweede lid, eerste volzin, en art. 438b van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering, in bij algemene maatregel van bestuur te bepalen situaties, kan geschieden op alle dagen en uren. • De voordracht voor een algemene maatregel van bestuur wordt niet eerder gedaan dan vier weken nadat het ontwerp aan beide Kamers der Staten-Generaal is overgelegd (art.15, tweede lid, IW 1990).

Inhoud voorgestelde wijziging De voorgestelde wijziging beoogt een aantal situaties te regelen waarmee de betekening en de tenuitvoerlegging van een dwangbevel op alle dagen en uren van de week zonder voorafgaand rechterlijk bevel mogelijk is. Het betreft dan bijvoorbeeld toezicht- en handhavingsacties van de belastingdienst, zoals bij acties op rommelmarkten, ANPR-acties en acties op vlooienmarkten, jaarmarkten, themabeurzen, dans- en muziekfestivals, kermissen, en in de watersport bij motorjachten de controle op het gebruik van rode diesel.

Tot slot Waar leidt het voorgaande toe? • Minder personeelbeslag voor invordering ten laste van “gewone” particulieren • Heldere beleidslijnen • Voor ITO-klanten geldt het voorgaande niet • Méér personeel beschikbaar voor ondernemers en ITO-klanten • Instrumentarium uitgebreid met straffe regels • Zonodig nieuwe regels • Voor ondernemers geldt een strak beleid • B.v.: géén uitstel wegens betalingsmoeilijkheden zonder passende zekerheid • Geen zekerheid: beslag (en executie) of faillissement

VakstudieNieuwsCongres2008 2 december 2008 Figi Zeist

Actualiteiten invordering