310 likes | 590 Views
Międzynarodowe i krajowe standardy i zalecenia dla bibliotek publicznych . Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa. X Ogólnopolska Konferencja z cyklu „Automatyzacja Bibliotek Publicznych”, Warszawa 7-8.11. 2012. Standard – problemy z definicją.
E N D
Międzynarodowe i krajowe standardy i zalecenia dla bibliotek publicznych Wanda Klenczon Biblioteka Narodowa X Ogólnopolska Konferencja z cyklu „Automatyzacja Bibliotek Publicznych”, Warszawa 7-8.11. 2012
Standard – problemy z definicją • wspólnie ustalone kryterium, które określa powszechne, zwykle najbardziej pożądane cechy produktu, usługi, zachowania • poziom czegoś ustalany według określonych norm; także: przeciętny typ czegoś, norma • typowy, przeciętny model, wzorzec; gatunek jakiegoś wyrobu odpowiadający określonym wymogom, normom; wzorzec, norma .
Norma • dokument opisujący standard/-y w sposób sformalizowany i ustanawiany zgodnie ze stosownymi procedurami • podaje do powszechnego i stałego użytku sposoby postępowania lub cechy charakterystyczne wyrobów, procesów lub usług • może mieć charakter • dokumentu technicznego (stosowanie jest fakultatywne) albo • prawno-technicznego (stosowanie jest obligatoryjne)
Standardy Akty prawne Wytyczne Raporty Instrukcje Normy Formaty Zalecenia Dobre praktyki
Chair Suzanne Payette (Kanada) Secretary Rebekka Pilppula (Finlandia) Treasurer Libuse Nivnická (Czechy) Information Co-ordinator Marian Morgan Bindon ( Australia) 16 członków: Australia, Bułgaria, Chiny, Francja (2), Hiszpania (2), Niemcy, Norwegia, Rosja, Słowenia, Stany Zjednoczone (2), Szwecja (2), Wielka Brytania. IFLA Public Libraries Section
IFLA Public Libraries Section • IFLA Public Library Service Guidelinesed. by Christie Koontz and Barbara Gubbin. - Berlin/Munich: De Gruyter Saur, 2010 • 2nd edition of • The Public Library ServiceIFLA/UNESCO Guidelines for Development.
rola i cel biblioteki podstawy prawne i finansowe użytkownicy gromadzenie zbiorów zarządzanie personelem zarządzanie i marketing Działalność bibliotek publicznych. Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO
Działalność bibliotek publicznych. Standardy międzynarodowe IFLA-UNESCO • zarówno ogólne zalecenia, jak i standardy ilościowe, np.: • wskaźniki uzupełniania i selekcji zbiorów, • normy zatrudnienia, • wskaźniki funkcjonowania • przykłady realizacji z kilkudziesięciu krajów
IFLA Standards Committee • powołany w 2012 r. • koordynuje współpracę z innymi ciałami standaryzacyjnymi (np. ISO, AFNOR, DIN), • inicjuje tworzenie, weryfikację standardów oraz dba o spójność kolejnych wersji, • zarządza publikowaniem standardów w ramach polityki open access, • promuje i aktywnie zachęca podmioty zrzeszone w IFLA do współtworzenia i adaptacji standardów
IFLA Standards Committee • Chair: Patrice Landry, Swiss National Library • Division I: Tay Ai Cheng, National Library Board of Singapore • Division II: Françoise Pellé, ISSN International Center • Division III: Anders Cato, Gothenburg University Library • Division IV: Marian Koren, Netherlands Public Library Association • Division V: Chih-Feng P. Lin, Shih Hsin University, Taiwan • Permanent UNIMARC Committee Chair: Alan Hopkinson, Middlesex University, United Kingdom • CDNL representative: Anita Goldberga, National Library of Latvia
List of IFLA Standards http://www.ifla.org/files/assets/standards/documents/ifla-standards-version-20-june-2012-2.pdf blisko 100 aktualnych standardów różnego rodzaju (zalecenia, raporty, formaty) tłumaczenia/adaptacje polskie <10%
Acquisition and Collection Development Section • 2012. Key Issues for e-Resource Collection Development: A Guide for Libraries • 2008. Gifts for the Collections: Guidelines for Libraries • 2001. Guidelines for a Collection Development Policy Using the Conspectus Model
Bibliography Section • 2009. National Bibliographies in the Digital Age : Guidance and New Directions • 2005. Sharing of Bibliographic information and resources: IFLA Bibliographic Standards and Interoperability
Cataloging Section • 2011. ISBD: International Standard Bibliographic Description - Consolidated Edition • 2009. IFLA Cataloguing Principles: Statement of International Cataloguing Principles (ICP) and its Glossary • 2005. Guidelines for Online Public Access Catalogue (OPAC) Displays
Library Buildings and Equipment Section • 2009. Key Issues in Building Design: How to get started in planning a project • 2007. IFLA Library Building Guidelines: Developments & Reflections
Library Services to People with Special Needs Section • 2010. Guidelines for easy-to-read materials • 2007. Guidelines for Library Services to Persons with Dementia • 2001. Guidelines for Library Services to Persons with Dyslexia • 2000. Guidelines for Libraries Serving Hospital Patients and the Elderly and Disabled in Long-Term Care Facilities • 2000. Guidelines for Library Services to Deaf People
Literacy and Reading Section • 2011. Using research to promote literacy and reading in libraries: Guidelines for librarians • 2003. Guidelines for Library-based literacy programs
Document Delivery and Resource Sharing Section • 2009. International Resource Sharing and Document Delivery: Principles and Guidelines for Procedure • 2006. Guidelines on Information Literacy for Lifelong Learning: Final Draft • 2003 Guidelines for Best Practice in Interlibrary Loan and Document Delivery
Libraries for Children and Young Adult Section 2008. Guidelines for Library Services For Young Adults Supplement: 2008. Web 2.0 and Library Services for Young Adults: An Introduction for librarians 2007. Guidelines for Library Services to Babies and Toddlers 2003. Guidelines for Children’s libraries Services
Library Services to Multicultural Populations Section • 2011. Multicultural Communities: Guidelines for Library Services: An Overview
Statistics and Evaluation Section • Manifest IFLA o statystyce bibliotecznej • Library Statistics for the 21st Century World, ed. by Michael HeaneyIFLA Publications Series 138 München: K.G. Saur, 2009 • Współpraca z ISO/TC 46 SC 8 w zakresie: • ISO 2789 International Library Statistics • ISO 11620Library performance indicators • ISO 16439 Methods and procedures for assessing the impact of libraries
International Organization for Standardization (ISO) • zrzesza organizacje normalizacyjne ze 157 państw • jest organizacją pozarządową • każdy kraj reprezentuje, z zasady, tylko jedna organizacja. • wśród członków-założycieli ISO jest Polski Komitet Normalizacyjny (PKN).
PKN Komitet Techniczny 242 ds. Informacji i Dokumentacji • działa w ramach Zespołu Zagadnień Ogólnych, Ochrony Zdrowia i Środowiska PKN • jest komitetem wiodącym w zakresie współpracy z: • CEN/SS A07; CEN/SS F07; CEN/SS F17; CEN/TC 353; ISO/TC 232; ISO/TC 46;
ISO/TC 46 Information and Documentation • SC 4 Technical interoperability • SC 8 Quality - Statistics and performance evaluation • SC 9 Identification and description • SC 11 Archives/records management • WG 2 Coding of country names and related entities • WG 3 Conversion of written languages • WG 4 Terminology of information and documentation
Normy ISO • RFID in libraries • Dublin Core metadata element set • Format for information exchange • Transliteracja, transkrypcja.. • ISBN, ISSN, ISMN, ISIL, ISRC, ISAN, ISWC, ISTC, ISNI, ISCI…
Normy ISO/TC 46 SC 8 • International library statistics • Library performance indicators • Statistics and quality issues for web archiving • Determination of price indexes for print and electronic media purchased by libraries • Statistics on the production and distribution of books, newspapers, periodicals and electronic publications • Qualitative conditions and basic statistics for library buildings -- Space, function and design • Methods and procedures for assessing the impact of libraries
Polskie Normy własne • opis bibliograficzny • działalność wydawnicza • są stopniowo wycofywane (bez zastąpienia) ze zbioru Polskich Norm
Standardy międzynarodowe • warto analizować, w wyborze tłumaczyć i popularyzować • mimo że nie są obligatoryjne i • nie zawierają prostych, jednoznacznych wskazówek • ważne jako materiał do dyskusji, punkt odniesienia, źródło informacji i inspiracji
Standardy krajowe • Zalecenia, instrukcje, opisy dobrych praktyk • Popularyzacja standardów międzynarodowych – adaptacja z dostosowaniem do lokalnych warunków • Normy – w szczególnych przypadkach • Statystyka, wskaźniki działania • Technologie informacyjne
Dziękuję za uwagę Wanda Klenczon w.klenczon@bn.org.pl