Kriz Depresyon Intihar

1. KrizDepresyonIntihar Prof.Dr. Oguz E. Berksun Ankara �niversitesi Tip Fak�ltesi Psikiyatri Anabilim Dali

2. INTIHAR DAVRANISI INSANIN KENDI �L�M�YLE SONU�LANABILECEK BIR GIRISIMDE BULUNMASI

3. Kendi varligina son verme iradi bir eylemi zorunlu kilar. Ancak �yle durumlar vardir ki insani �l�me g�t�ren seyin ger�ek bir irade olup olmadigindan s�pheye d�seriz. Bir paranoid sizofren hastanin cezalandirilma hezeyanlari neticesinde veya emir halusinasyonlari neticesinde kendi canina kiymasi ne kadar iradi bir davranistir tartisma g�t�r�r.

4. Kanunlar karsisinda bir sizofren hastanin giristigi eylemlerden dolayi sorumlu tutulamayacagi yani cezai ehliyeti olamayacagi yargisina varan bizler kendi canina kiyan bir sizofrenin intiharini nasil iradi bir eylem olarak g�rebiliriz. Eger iradi degil ise bu intihar olarak kabul edilmeli midir?

5. Intihar bir insanin iradi veya degil canina kiymasi eylemidir. Eger bu tanimi kabul edersek intiharlarin aslinda farkli davranislarin sonucunda ortaya �ikan bir sonu� (=�l�m bi�imi) oldugunu ve tabiatlari dikkate alindiginda tek tip intiharin olmadigi sonucuna variriz.

6. Intiharlar kisinin kendi �l�m�yle sonu�lanan; tabiatlari dikkate alindiginda heterojen bir grup davranisi kapsar. Yani tek tip intihar davranisindan bahsetmek m�mk�n degildir. Intihar denince tek ve homojen bir grup davranis akla gelmemelidir.

7. Intiharlar Intihar girisimleri Parasuisidler: �l�mle sonu�lanmayan t�m girisimleri ve kendine zarar verme davranislarini i�erir. Self-mutilation Self-poisoning Self-destructive

8. Parasuiside: I�inde a�ik bir �l�m isteginin olabilecegini d�s�nd�rmeyen ancak �l�mle sonu�lanma olasiligi tasiyan bir anlamda teget davranislardir. Balkondan sarkma, yoldan dalgin ge�me, sigara i�me bu grup davranis i�ine girer. Intihar girisimlerinde hedeften bir sapma bir iskalama varken parasuisidlerin kisinin kendini �ld�rmek istedigi izlenimini doguran bir tabiat vardir.

9. Intiharlarda tek bir fakt�r degil �ok sayida fakt�r bir arada �nem tasir.

10. Emosyonel izolasyona neden olmasi nedeniyle aile i�i iletisim intiharlarda �zellikle gen� intiharlarinda son derece �nemli bir fakt�rd�r.

11. Risk Fakt�rleri 1-Daha �nce intihar girisiminde bulunmus olma 2-Intihar niyetinin dile gelmesi veya intihar tehdidi 3-Kendisine verilmis hediyeleri baskalarina verme 4-intihar y�ntemleri hakkinda bilgi toplama 5-Umutsuzluk, yardimsizlik , kendine veya d�nyaya karsi �fkeli olus 6-�l�m veya diger depresif temalarin dile gelmesi, yazilmasi veya okunmasi 7-Sanat dersinde depresif temalari kullanma 8-Yakin zamanda bir yakinin veya arkadasin intihar nedeniyle �l�m� veya diger �l�mler 9-Ani miza� degisiklikleri, i�e �ekilme, agresif olus, duygusallik 10-Riskli davranislar i�erisin girme

12. Risk Fakt�rleri 11-Okula gitmeme, ka�ma, ge� kalma, okul performansinda d�sme 12-Bas agrisi, uykusuzluk, istahsizlik, adet d�zensizlikleri, asiri uyku gibi fizik belirtiler 13-Alkol veya madde kullanimi 14-Ilgi kaybi 15-Sosyal ve Spor aktivitelerine ilgi kaybi 16-Istah ve kilo kaybi 17-Anksiy�z olus 18-Bosluk hissi 19-Miza�ta hizli degisimler 20-Asiri konuskanlik, hizli konusma d�s�ncelerin birbirini s�ratli bir bi�imde izlemesi 21-Abartili fikirler ve kendine asiri �nem atfetme

13. Intihar Davranisi psikiyatrik, sosyal ve ailesel fakt�rlerin karmasik etkilesiminin en u� noktadaki sonucudur.

14. Intihar jestleri tamamlanmis intiharlardan �ok daha fazla sayidadir. Bir �alismada herbir intihara karsi 23 jest veya girisimin karsilik geldigi bildirilmistir. Muhtemelen bu sayi daha y�ksektir.

15. Intihar girisimleri son derece �nemlidir ��nk� bu intihar girisimi ve jestlerin %10�u sonradan �l�mle sonu�lanan intiharlara gebedir

16. Bir Insan Intihar Niyeti veya D�s�ncesinden Bahsediyorsa Dinle Samimi-D�r�st Ol Duygusal Paylasimda Bulun Yardim Al-Iste

17. Dinle Sizinle veya baska g�vendigi biriyle konusmaya tesvik et Duygularini dinle anlamaya �alis, �g�t verme, basit ��z�mler bulmaya zorlama, kendini onun yerine koy. Elestirel olma

18. Samimi-D�r�st Ol Eger o insanin s�zleri veya eylemleri sizi korkuttu ise bunu dogrudan kendisine s�yle Eger ne s�yleyecegini bilmiyorsan, ne s�yleyecegini bilmedigini s�yle birseyler bulup s�ylemeye �alisma

19. Duygularini Paylas Zaman zaman herkes umutsuz, yardimsiz hissedebilir, kendine ait benzer duygulari onunla paylas, onun bu duygulari, sadece kendi yasiyor oldugu d�s�ncesi i�inden �ikmasini sagla

20. Yardim Ara-Yardim Al Profesyonel yardim ara, yakinlarini bilgilendir Intihar ve girisimleri ve �nlemleri konusunda bilgilen

21. Ne yapmali, Nasil Yapmali Aktif olarak dinle, problem ��zme y�ntemlerini �gret Olumlu d�s�nmeye y�reklendir. Birseyleri yapamam, beceremem yerine �deneyecegim�i s�yletmeye �alis. Kendisinin �nemli ve degerli buldugu yanlarinin yazili listesini yaptir Basari i�in kendisine firsat tanimasini, kendisini �d�llendirmesini sagla Kisiye sorununun �stesinden gelmesi i�in asamali plan yapmasini �gret

22. Yanlis Inanislar Intihardan bahseden insan bunu asla yapmaz. Yapacak olan bahsetmez Kendini �ld�ren veya �ld�rmeye �alisan kisi mutlaka delidir.

23. Yanlis Inanislar Intihardan bahseden insan bunu asla yapmaz. Yapacak olan da bahsetmez. Intihar davranisi g�sterenlerin hemen hemen hepsi �nceden bir ipucu veya uyari verir. Bu uyarilarin saka gibi espirili s�ylenip s�ylenmediginin hi� bir �nemi yoktur. Intihar tehdidini g�rmezden gelmezlik etmeyin. ��l�rsem �ok �z�leceksiniz ama�, �zaten bundan sonra birbirimizi g�rmeyecegiz� bu tip uyarilardandir. Kendini �ld�ren veya �ld�rmeye �alisan kisi mutlaka delidir. Intihar eden veya girisiminde bulunan �ogu kisi psikotik veya deli degildir. Bu kisilerin �ogu duygusal bir aci i�indedirler ve duygusal aci i�inde olmak deli olmayi gerektirmez.

24. Yanlis Inanislar Bir insan kendini �ld�rmeye karar vermis ise �nlemek m�mk�n degildir. �lmeyi d�s�nen insanlar yardim almakta g�n�ls�zd�rler. Intihar �zerinde konusmak risklidir.

25. Yanlis Inanislar Bir insan kendini �ld�rmeye karar vermis ise �nlemek m�mk�n degildir. Duygusal aci i�inde olan insanlarin �ogunda ciddi bir �l�m istegi hemen sonrasinda kendini yasama istegine birakabilir. Intihar eden veya girisiminde bulunan insanlarin �lmekten �ok �ektikleri aciyi dindirme istekleri �n planda oldugu bilinir. Aslinda aciyi dindirme istegi ve d�rt�s� �l�mle sonlanir. �lmeyi d�s�nen insanlar yardim almak konsunda g�n�ls�zd�rler. Suisid davranisinda bulunan kisilerin yarisindan �ogunun son alti ay i�inde mutlaka bir veya birden fazla kez yardim almak �zere doktora gittigi bilinir Intihar �zerinde konusmak risklidir.

26. KRIZ Kriz somut veya algilanan tehdit ve tehlikelerle bas etmede yetersiz kalma sonucunda yasanan denge durumunda bozulma ile ortaya �ikan psikososyal anlamda bir �ikmaz i�inde olus ve bunun �znel yasantilari olarak tanimlanabilir. Basetme mekanizmalari ��kt�g�nde stres yaratan olaylara karsi verilen ruhsal bir cevaptir. �incede kriz iki sembolle anlatilir bunlardan biri tehlike ikincisi d�n�m noktasi anlamini tasir.

27. Kriz Psikososyal denge durumunda bozulma Psikososyal denge durumunda bozulmayi d�zeltecek bas etme mekanizmalarinda ��k�s Islevlerde bozulma hali

28. Kriz Tipleri Gelisimsel (etyolojiye sahip) krizler Durumsal (etyolojiye sahip) krizler Travmatik kirizler

29. Her insan ka�inilmaz olarak, yasami boyunca basetmesi gereken sayisiz olayla ve durumla karsilasir. Ortaya �ikan sorunlarin �ogunun �stesinden gelir. Bu olay ve durumlarin bir kismi ise yasamimizi belirgin bir bi�imde etkiler.

30. Sevilen bir yakinin kaybi, evlenme, bosanma (anne-baba bosanmasi), saldiriya ugrama, taciz, tecav�z, toplu felaketler, yas d�n�mleri, ekonomik veya akademik basarisizlik, ayriliklar, sosyal iliskilerde bozulma yasamimizi derinden etkileme potansiyeli olan olay ve durumlardan birka�idir.

31. Bu t�rl� olaylar ve durumlar karsisinda insan az veya �ok bir bocalama yasayabilir. Bu son derece normaldir ancak bazen bu bocalama g�ndelik hayatimizi, islevlerimizi ve uyumumuzu etkileyecek bir boyuta erisebilir ve ruhsal b�t�nl�g�m�z� tehdit edebilir.

32. Hepimizin benzeri durum veya olaylar karsisinda kendimizi �ikmazda ve t�m ��z�m yollarinin t�kenmis oldugunu hissettigimiz anlar olmustur. Kriz, bireysel d�zeyde bu tip olaylar ve durumlar karsisinda ne yapacagimizi bilemedigimiz ruh hali ve sergiledigimiz ruhsal durumumuz i�in kullanilan bir kavramdir.

33. Psikososyal denge durumumuzu s�rd�ren iki �nemli fakt�r :1-Basetme becerilerimiz (veya stratejilerimiz, mekanizmalarimiz) 2-Sosyal iliskilerimiz ve bu iliskiler i�erisinde kullanabildigimiz sosyal desteklerimizdir.

34. DIGER FAKT�RLER1.Ge�mis yasantilarimiz2.Basarilarimiz basarisizliklarimiz 3.Bilgi d�zeyimiz 4.Zekamiz 5.Ekonomik durumumuz 6.Aile yapimiz, aile i�i iliskilerimiz 7.Biyolojimiz8.Yasadigimiz k�lt�r 9.Yas d�nemimiz10. Sahip oldugumuz ruhsal hastaliklar

35. Gidis