ŻYWNOŚĆ - BEZPIECZEŃSTWO - ZDROWIE

1. ŻYWNOŚĆ - BEZPIECZEŃSTWO - ZDROWIE ZALECENIA ŻYWIENIOWE W WALCE Z CHOROBAMI

2. Styl życia a zdrowie

3. Czynniki wpływające na zdrowie człowieka • Styl życia: (50-60%) - sposób odżywiania się; - aktywność ruchowa; - przezwyciężanie stresu. • Czynniki genetyczne (20%) • Warunki środowiskowe (20%) • Służba zdrowia (profilaktyka, leczenie – 10%)

4. Dieta antynowotworowa • Jak można uchronić się przed nowotworami ? • Czy nowotworom można zapobiegać ? • Jeśli tak - jak powinna wyglądać profilaktyka przeciwnowotworowa ? • Jaki wpływ na rozwój nowotworu może mieć dieta ?

5. Styl życia a zdrowie Każdy z nas chciałby żyć długo i w zdrowiu. Czy jednak stosowanie się do czterech podstawowych zasad, dotyczących stylu życia, tj.: • jedz zdrowo, • bądź aktywny, • nie nadużywaj alkoholu i • nie pal papierosów zapewni nam długie życie i ochroni przed ewentualnymi chorobami (w tym nowotworami) ?

6. Styl życia a zdrowie W Raporcie Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (WHO) stwierdzono, że nawet 80% przypadków zachorowań na nowotwory może wynikać z wpływu czynników zewnętrznych, tzn. stylu życia i środowiska. Badania potwierdzają, że zdrowa dieta może wydłużyć życie od 5 do 20 lat.

7. W Polsce umieralność na nowotwory jest jedną z najwyższych w Europie. Rocznie rejestruje się ponad 150 tysięcy przypadków zachorowań na raka. Ponad 90 tysięcy osób nie udaje się uratować. Jeszcze do niedawna najczęstszym powodem śmierci były choroby układu krążenia, natomiast od kilku lat największym zabójcą stał się rak

8. Rak jest chorobą poważną, ale uleczalną i można uniknąć nawet 85-95% wszystkich nowotworów złośliwych, jakie powstają - tylko, że zniszczyłoby to przemysł onkologiczny (farmaceutyczny itd…). Kluczem jest zdrowy tryb życia, właściwa dieta i dbałość o układ odpornościowy organizmu.

9. Czynniki ryzyka Wzrost zachorowań na nowotwory ma związek z kilkoma czynnikami: • starzenie się społeczeństwa i dłuższy okres życia, • tryb życia i aktywność (jemy coraz gorzej, ruszamy się mniej, żyjemy coraz szybciej). • inne przyczyny to: nadmiar używek – palenie, alkohol, zanieczyszczenie środowiska, stres, promienie UV, emisja ciał promieniotwórczych, dziedziczność.

10. Nałogi Ilość palaczy wśród mężczyzn spada, niestety wśród kobiet utrzymuje się na podobnym poziomie. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni najczęściej umierają na raka płuc. W Polsce zawodzi profilaktyka, nowotwory wykrywane są późno, brakuje badań przesiewowych i darmowych badań profilaktycznych. Prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwór w ciągu całego życia wynosi 33%.

11. Dieta a zdrowie

12. Dieta a zdrowie Produkty żywnościowe trudno podzielić na dwie grupy, tj. „sprzyjające wystąpieniu nowotworu” oraz „zapobiegające nowotworom”. Dieta zapobiegająca występowaniu nowotworów budzi bowiem wiele kontrowersji. Trudno zapewnić konsumenta, że jedząc produkty uznane za zdrowe (warzywa, owoce, ryby, oleje roślinne, pokarmy bogate w błonnik) na pewno unikną zachorowania na raka.

13. Dieta a zdrowie • Można w pewnym stopniu zmniejszyć ryzyko wystąpienia określonego jego rodzaju, choć i to nie jest zagwarantowane. • Na pewno złe odżywianie osłabia naturalne mechanizmy obronne organizmu, a to ma istotny wpływ na występowanie chorób, także raka. Można przyjąć, że każdy nowotwór w jakimś stopniu zależy od diety, którą stosujemy.

14. Dieta Istotnym elementem stylu życia, sprzyjającym chorobom nowotworowym jest niewłaściwa dieta. Dla przykładu: nadmiar czerwonego mięsa i niedobór warzyw mogą sprzyjać rozwojowi raka jelita grubego. http://pl.wikipedia.org

15. Czynniki ryzyka choroby Zachorowanie na nowotwór to kwestia skomplikowanych procesów zachodzących w organizmie człowieka. Problem jest złożony, natomiast czynników ryzyka jest bardzo wiele. Może zaatakować nas nowotwór niezależny od diety, tzw. dietoniezależny lub nowotwór dietozależny.

16. Dieta a nowotwory • nowotwór, tzw. dietoniezależny np. czerniak lub nowotwór mózgu, • nowotwór, tzw. dietozależny, bezpośrednio dotyczy przewodu pokarmowego, począwszy od jamy ustnej, gardła, przełyku, przez żołądek, wątrobę, po jelito grube oraz rak piersi, gruczołu krokowego, czy płuc.

17. Każdy z nas „nosi” w sobie komórki rakowe, których rozrost zależy od stanu naszego układu odpornościowego. Gdy działa on poprawnie, broni nas przed nowotworami i na odwrót. Niewłaściwa dieta „wzbogacona” dużą ilością tłuszczów nasyconych, cukrów i żywności wysokoprzetworzonej sprzyja nadwadze i otyłości, a to zwiększa ryzyko choroby nowotworowej.

18. Czynniki ryzyka choroby Najistotniejszy wpływ na występowanie nowotworów, szczególnie przewodu pokarmowego, mają toksyczne związki zalegające w organizmie. Ważne jest zatem, aby eliminować je z diety oraz jak najszybciej usuwać z organizmu.

19. Produkty żywnościowe zalecane w diecie antynowotworowej: • zielona herbata (flawonoidy); • curcuma i cury; • imbir; • mięta i tymianek; • bazylia, majeranek i rozmaryn; • kiwi (bogate źródło wit. C); • soja (pełny zestaw białek, tofu np. twarożek); • orzechy (np. włoski, zaw. NNKT, wit. E, Mg);

20. Tōfu jest tradycyjnym składnikiem potraw orientalnych, zarówno mięsnych, jak i wegetariańskich. Daje się łatwo i szybko przyrządzać na różne sposoby. twarożek sojowy http://www.google.pl/

21. Orzechy • źródło zdrowego białka i tłuszczu (wysokokaloryczne – 640 kcal/100 g); • częste spożywanie orzechów może chronić przed chorobą wieńcową serca, wywierają korzystny wpływ na poziom lipidów we krwi.

22. Orzechy • większość gatunków orzechów jest bogata w argininę – aminokwas o silnych cechach rozszerzających naczynia i może hamować agregację płytek krwi. • duża zawartość Mg, Cu, kwasu foliowego, wit. E, K oraz błonnika.

23. cytrusy (wit. C, karoten); • czerwone wino; • winogrona; • orzechy i migdały (NNKT, wit. B1, E); • groszek, fasola (zdrowe białko bez tłuszczu); • soczewica; • kiełki; • kapusta, seler; • miód (zaw. przeciwutleniacze, zwalcza bakterie, grzyby i niektóre wirusy);

24. czosnek, cebula (flawonoidy, przeciwzapalnie); • truskawki, maliny, jagody i wiśnie; • ryby, oliwa z oliwek (NNKT - wit. F); • gorzka czekolada (zaw. przeciwutleniacze); • witamy A, C, E; • awokado (zdrowe NNKT); • szpinak (zwalcza choroby serca, nowotwory, zapobiega degeneracji oka, czyli zwyrodnieniu plamki żółtej – zaw. luteinę);

25. jabłko (źródło przeciwutleniaczy w skórce); • borówka (owoce o b. dużej ilości przeciwutl.); • brokuły (najlepszy produkt o działaniu przeciwnowotworowym); • cynamon (równoważy poziom cukru we krwi); • daktyle (źródło żelaza, potasu, folanów B9); • granat (przeciwutleniająco i przeciwzapalnie); • dynia (dużo karotenu); • pomidory; • indyk, łosoś (kw. tłuszczowe omega-3, wit. B i D); • jogurt.

26. Czosnek, cebula, szalotka, pory oraz szczypiorekzawierają dużo związków siarki, zmniejszających kancerogenne działanie nitrozoamin. Ponadto sprzyjają obumieraniu komórek niektórych nowotworów. http://www.google.pl http://panogrodu.pl/?tag=czosnek-askalonski

27. Soja,a właściwie izoflawony w niej zawarte blokują stymulację komórek nowotworowych przez estrogeny i testosteron (hormony płciowe). Zmniejsza ryzyko wystąpienia zwłaszcza raka piersi. http://www.google.pl

28. Pomidory • zawierają dużą ilość likopenu (barwnik), odbudowujący połączenia międzykomórkowe, wspierające organizm w walce z nowotworami (głównie przewodu pokarmowego i chorobami serca).

29. Likopen • zaliczany jest do najsilniejszych przeciwutleniaczy pochodzenia roślinnego. Uważany jest za najlepszy składnik diety funkcjonalnej. Chronibowiem przed nowotworami płuc, wątroby, żołądka, prostaty, piersi, szyjki macicy, trzustki i jelita. • likopen jest najlepiej przyswajany po przetworzeniu lub ugotowaniu pomidorów.

30. Brokuły • zawierają cały zestaw substancji antyrakotwórczych, czyli przeciwutleniaczy (wit. C i karotenoidy), błonnik (włókno roślinne) oraz substancje oczyszczające organizm z toksyn. • źródło potasu i wapnia.

31. Brokuły • ze względu na wrażliwość wit. C na wysokie temperatury najbardziej wartościowe są brokuły surowe i mrożone lub gotowane w naczyniach próżniowych (obróbka cieplna przebiega w niższych temperaturach i trawa krócej).

32. Ogólne zalecenia Chcąc uniknąć choroby nowotworowej, powinniśmy stosować się do ogólnych zaleceń: • Wprowadzać jak najmniej toksyn do organizmu; • Unikać pestycydów (myć warzywa i owoce); • Unikać wysoko przetworzonej żywności; • Kupować produkty ze sprawdzonych źródeł (np. ekologiczne); • Pić dużo wody (sprzyja wydalaniu toksyn);

33. Dostarczać błonnik (przyspiesza pasaż jelitowy); • Spożywać antyoksydanty niszczące wolne rodniki; • Spożywać dziennie 5 porcji po 80 g warzyw i owoców; • Ograniczyć spożycie alkoholu (nie wyeliminować); • Stosować się do zaleceń podanych w piramidzie żywieniowej (tzw. harwardzkiej); • Codziennie dostarczać organizmowi zróżnicowane produkty.

34. DIETA W PROFILAKTYCE CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Spożywanie pokarmów zawierających błonnik, czyli owoce, warzywa, fasola, groch, soja, ziarna (zmniejsza ryzyko powstawania raka piersi o 45%); • Zredukowanie tłuszczów zwierzęcych w jadłospisie do minimum (profilaktyka wszystkich nowotworów);

35. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Zwiększenie spożycia witamin antyoksydacyjnych (witaminy C, A, E, beta karotenu, flawonoidów), występujących w owocach, zielonych warzywach; • Stosowanie w diecie produktów rolnictwa ekologicznego (żywności organicznej), nie zawierającej pestycydów, hormonów, związków chemicznych;

36. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Spożywanie pokarmów zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe (ryby morskie – tuńczyk, makrela, sardynki oraz oleje roślinne – oliwa z oliwek, nie zawierających metali ciężkich np. rtęci); • Picie zielonej herbaty i spożywanie owoców pestkowych (np. brzoskwinie, śliwki), zawierających polifenole - „wymiatające” wolne rodniki i niszczących komórki raka (np. piersi) nie uszkadzając przy tym komórek zdrowych;

37. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Obniżać udział tłuszczów w diecie; • Spożywać mniej tzw. tłuszczów nasyconych, obecnych np. w mięsie i wędlinach, smalcu, tłuszczach utwardzanych; • Jeść dużo owoców i warzyw; • Zwiększać w codziennym jadłospisie udział produktów zbożowych z dużej zawartością błonnika;

38. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Unikać żywności nieświeżej, przetworzonej, wędzonej i skażonej; • Unikać jedzenia zwierającego konserwanty i barwniki; • Zwiększyć spożycie niskotłuszczowych produktów mleczarskich; • Zwiększyć spożycie ryb i olejów roślinnych; • Unikać nadwagi i otyłości;

39. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Nie palić tytoniu oraz unikać miejsc zadymionych przez palaczy; • Alkohol pić z umiarem; • Zmniejszyć czas i intensywność opalania; • Uprawiać regularnie sport; • Unikać stresów i uczyć się z nimi żyć; • Pamiętać o okresowych badaniach profilaktycznych, np. radiologicznych płuc.

40. PROFILAKTYKA CHORÓB NOWOTWOROWYCH • Unikaj także potraw wędzonych w sposób tradycyjny i grillowanych na węglu drzewnym. Są one źródłem mutagennych i rakotwórczych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Jeśli już decydujemy się na grillowanie, lepiej używać specjalnie do tego przeznaczonych tacek, nie piec zbyt długo i potrawy w ten sposób przyrządzone zjadać z dużą ilością surowych warzyw.

41. Dotychczasowe zalecenia dietetyczne

42. Dotychczasowe zalecenia dietetyczne • Unikaj tłuszczu, niech potrawy z mąki będą podstawą menu…   To już przeszłość ? Tradycyjne wskazówki dietetyczne odchodzą do lamusa ? • Specjaliści amerykańscy opracowali nową piramidę żywieniową, nieomal na całym świecie obserwuje się zmianę podejścia do komponowania posiłków.

43. Jeszcze do niedawna wzorem zdrowego stylu życia była piramida z 1992 roku stworzona przez Amerykański Departament Rolnictwa. • W 2005 roku zespół zajmujący się zdrowym odżywianiem z Harwardzkiej Szkoły Ochrony Zdrowia Publicznego zaproponował nową piramidę zdrowego odżywiania (zespół dr Waltera Willetta) zmienił myślenie o jedzeniu, kwestionując powszechnie obowiązujące wskazówki dietetyczne.

44. Stara piramida zdrowia (żywieniowa) zaakceptowana na całym świecie, obowiązywała od 1992 do 2005 roku. Doskonale służyła ona podobno interesom amerykańskiego rolnictwa i przemysłu spożywczego, lecz niekoniecznie naszemu zdrowiu ?

45. PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA

46. Podstawą prawidłowego odżywiania według starej piramidy były: węglowodany, generalnie produkty mączne (pieczywo, makarony, ryż i kasze). Kolejny poziom stanowiły warzywa i owoce. Wyżej usytuowano mięso i nabiał, a na samym szczycie tłuszcze i słodycze, których zalecano unikać. O nieznacznych zmianach w tej piramidzie, dokonywanych co kilka lat, informowano bardzo dyskretnie.

47. Harwardzka piramida zdrowego żywienia Doskonała, jeżeli dbamy o zdrowie i chcemy się lepiej odżywiać. Piramida ta odzwierciedla aktualne badania w dziedzinie żywienia, szczególnie dla osób mających wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie albo pochodzących z rodzin, w których występowały choroby serca lub krążenia.

48. Harwardzka piramida zdrowego żywienia • Podstawę żywienia stanowią w niej tłuszcze nienasycone, produkty z pełnego ziarna oraz zdrowe źródła białka, m.in. ryby, drób, orzechy i rośliny strączkowe. Oprócz codziennej porcji warzyw zalecana jest również duża porcja ruchu.

49. Ruch – np. minimum 30 minut energicznego spaceru dziennie oraz codzienna kontrola masy ciała . Najczęściej powinniśmy jeść produkty zbożowe, ale pełnoziarniste oraz ziemniaki (białe pieczywo można jeść kilka razy w miesiącu). Drugie piętro piramidy zajmują tłuszcze roślinne, oleje i miękkie margaryny.

50. Codziennie należy spożywać jarzyny, nasiona roślin strączkowych, orzechy i owoce, a także w małych ilościach sery i jogurty. Najlepiej 2 razy w tygodniu w menu powinny się znaleźć ryby, które mają pierwszeństwo przed drobiem i jajami. Słodycze możemy jeść tylko parę razy w tygodniu. Czerwone mięso, będące na szczycie piramidy, wolno jeść tylko parę razy w miesiącu. Dorosłym, od czasu do czasu zaleca się wypicie lampki wina.