Jak tworzyć Szkołę Promującą Zdrowie

1. Jak tworzyć Szkołę Promującą Zdrowie Katarzyna Stępniak – Krajowy koordynator ds. promocji zdrowia w szkole Biała Podlaska, 30.10.2012

2. Terminy zjazdów: I – 30.10.2012 II – 29.11.2012

3. Herb - poznajmy się O mnie Coś więcej o mnie Autoportret Z czym przychodzę na warsztat

4. Oczekiwania i motywacja • Czego oczekuję od warsztatów? • Zgłosiłam/zgłosiłem się na to szkolenie, ponieważ …

5. Cele szkolenia • Przypomnienie koncepcji, strategii i etapów tworzenia szkoły promującej zdrowie. • Przygotowanie społeczności szkolnej do stworzenia szkoły promującej zdrowie. • Przygotowanie uczestników do przeprowadzenia diagnozy w szkole jako podstawowego elementu pracy w szpz.

6. Zdrowie i promocja zdrowia • Skojarzenia związane ze zdrowiem - zdrowie to…. • Czynniki wpływające na zdrowie • Promocja zdrowia

7. Definicja zdrowia Stan dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub kalectwa i niepełnosprawności (WHO 1947)

8. Zdrowie jest: • Wartością, dzięki której jednostka lub grupa może realizować swoje aspiracje i potrzebę satysfakcji oraz zmieniać środowisko i radzić sobie z nim. • Zasobem(bogactwem) dla społeczeństwa, gwarantującym jego rozwój społeczny i ekonomiczny; tylko zdrowe społeczeństwo może tworzyć dobra materialne i kulturalne, rozwijać się, osiągać odpowiedni poziom jakości życia. • Środkiemdo codziennego życia (a nie jego celem), umożliwiającym lepsza jego jakość.

9. Czynniki wpływające na zdrowie: ćwiczenie

10. Koło czynników zdrowia wg Lalonde(1974) Czynniki genetyczne 20 % Środowisko 20% Służba Zdrowia 10% Styl życia 50%

11. Czym jest „promocja zdrowia”?

12. Promocja zdrowia jest to proces umożliwiający ludziom zwiększanie kontroli nad swoim zdrowiem oraz jego poprawę. (Karta Ottawska) Promocja zdrowia jest dyscypliną nauki i sztuką wspomagania ludzi w dokonywaniu zmian w ich stylu życia, aby mogli zbliżyć się do optimum swego zdrowia. (wg O’Donnell’a)

13. Podstawowe różnice miedzy celami profilaktyki i promocji zdrowia ZDROWIE ZDROWIE Profilaktyka Zapobieganie chorobom Utrzymanie status quo ZDROWIE ZDROWIE Promocja zdrowia Potęgowanie („zwiększenie potencjału” zdrowia)

14. Terapia

15. Terapia

16. Profilaktyka

17. Profilaktyka

18. Promocja zdrowia

19. Promocja zdrowia

20. Co znaczy dla mnie Szkoła Promująca Zdrowie?

21. Dlaczego chcemy być szkołą promującą zdrowie?

22. Szkoła: • jest miejscem, gdzie członkowie społeczności szkolnej nie tylko uczą się i pracują, ale żyją; gdzie powinni nie tylko odpowiednio wywiązywać się z obowiązków, ale także dobrze się czuć, • jest elementem środowiska lokalnego: oba te środowiska wzajemnie na siebie oddziałują, • powinna przygotować młodych ludzi nie tylko do następnego etapu edukacji, ale również do życia - w tym do dokonywania „zdrowych” wyborów.

23. Promująca: • tworząca warunki (fizyczne i społeczne) sprzyjające ochronie i pomnażaniu zdrowia, • umożliwiająca aktywne uczestnictwo społeczności szkolnej w działaniach na rzecz zdrowia.

24. Zdrowie: • ma swój wymiar fizyczny, psychiczny społeczny i duchowy, które powinny być • w harmonii, • decyduje o jakości życia ludzi obok wykształcenia i warunków ekonomicznych.

25. Jak to się zaczęło… Pomysł na szkołę promującą zdrowie narodził się wiele lat temu w Europie. Już w połowie lat osiemdziesiątych, kiedy działać zaczął ruch zdrowych miast narodziła się również jako „bliźniacza” koncepcja zdrowiej szkoły. W 1989 roku ukazał się pierwszy międzynarodowy dokument programowy pn.: Zdrowa szkoła opracowany przez WHO i Szkocką Grupę Edukacji. Publikacja ta została przetłumaczona na język polski i ukazała się jako pierwsze tłumaczenie w Europie w 1990 roku.

26. 1989 Healthy School Report I. Young, T. Williams 1990 polska wersja 30 000 egz. przesłane przez MEN do szkół

27. Jak to się zaczęło… • Od 1991 roku rozpoczęła się polska przygoda ze szkołą promującą zdrowie. • pierwsze Porozumienie między Ministrem Edukacji • Narodowej a Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej. • powołanie Koordynatora i Polskiego Zespół ds. Projektu Szkoła Promująca Zdrowie. • wyłonienie 15 szkół podstawowych zlokalizowanych w • 14 województwach. • Placówki – szkoły projektowe - podjęły się tworzenia strategii, wypracowywania i sprawdzania metod pracy szkoły promującej zdrowie oraz organizacją projektu.

28. Jak to się zaczęło… • Od 1992 roku Polska została przyjęta do Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie. W 1997 roku zorganizowano I Konferencję Europejskiej Sieci Szkół Promujących Zdrowie w Salonikach (Halkidiki). • W dokumencie programowym uczestnicy konferencji zapisali, iż: • Szkoła Promująca Zdrowie jest inwestycją dla edukacji, zdrowia i demokracji; • Każde dziecko i młody człowiek w Europie ma prawo i powinien mieć możliwość uczyć się w szkole • promującej zdrowie.

29. Definicja Szkoły Promującej Zdrowie • SzPZ tworzy warunki i podejmuje działania, które sprzyjają: • dobremu samopoczuciu społeczności szkolnej, • podejmowaniu przez członków społeczności szkolnej działań na rzecz zdrowia własnego i innych oraz tworzenia zdrowego środowiska.

30. Polski model szpz

31. Standardy Szkoły Promującej Zdrowie • Szkoła Promująca Zdrowie pomaga członkom społeczności szkolnej (w tym rodzicom) zrozumieć i zaakceptować koncepcję szkoły promującej zdrowie. • Szkoła promująca zdrowie zarządza projektami promocji zdrowia w sposób sprzyjający: • Uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu społeczności szkolnej, w tym rodziców • i społeczności lokalnej • Skuteczności i długofalowości działań.

32. Standardy Szkoły Promującej Zdrowie 3. Prowadzi edukację zdrowotną uczniów i pracowników, i dąży do zwiększenia jej skuteczności. 4. Tworzy klimat społeczny sprzyjający: - zdrowiu i rozwojowi uczniów i pracowników,- osiąganiu przez wszystkich sukcesów i wspierający ich poczucie własnej wartości,- uczestnictwu, partnerstwu i współdziałaniu członków społeczności szkolnej, rodziców i osób ze społeczności lokalnej. 5. Tworzy środowisko fizyczne sprzyjające zdrowiu, bezpieczeństwu i dobremu samopoczuciu uczniów i pracowników.

33. Metody pracy szkoły promującej zdrowie Ćwiczenie-paski

34. Strategia tworzenia szkoły promującej zdrowie • Podejście siedliskowe • Podejście „od ludzi do problemu” • Uczestnictwo społeczności szkolnej • Demokratyzacja życia w szkole

35. Podejście siedliskowe • Miejsce, gdzie ludzie żyją, pracują, bawią się i korzystają z różnych świadczeń, • Organizacja mająca specyficzną strukturę, zasoby, funkcje, • System społeczny (całość), który zmienia się, aby promować zdrowie (a nie miejsce, w którym podejmowane są działania związane z promocją zdrowia)

36. Schemat powiązań między siedliskami w społeczności lokalnej

37. Podejście tradycyjne „od problemu do ludzi” • Problemy priorytetowe oraz programy służące ich rozwiązaniu ustalane są poza szkołą • Ludzie są mało zainteresowani rozwiązywaniem problemów zleconych

38. Podejście nowe - „od ludzi do problemu” • Społeczność szkolna sama identyfikuje własne problemy, wybiera problemy priorytetowe i podejmuje działania prowadzące do ich rozwiązania • Osoby z zewnątrz wspierają te działania

39. Uczestnictwo społeczności szkolnej Uczestniczyć – „współdziałać w jakiejś akcji; mieć swój udział, swoją część” (wg Słownika Języka Polskiego) • SzPZ tworzą przedstawiciele społeczności szkolnej sami dla siebie. • Ważne jest wsparcie i zaangażowanie przedstawicieli społeczności lokalnej. • Aktywne uczestnictwo ucznióww działaniach szkoły promującej zdrowie.

40. Drabina uczestnictwa

41. Demokratyzacja życia w szkole • Rozwój samorządności – danie uczniom możliwości współdecydowania o swojej szkole, klasie oraz o sobie i swoim zdrowiu, ustalanie praw uczniów, warunków i zasad współpracy, tworzenie struktur demokratycznych w szkole, w tym poszukiwanie nowych form pracy samorządu uczniowskiego, współpracy z rodzicami; • Wprowadzanie nowych zasad komunikowania się ludzi –demokratyczny styl zarządzania, rola liderów, dialog – uczniowie, pracownicy szkół, rodzice, przedstawiciele społeczności lokalnej.

42. Demokratyzacja życia w szkole • Rozwój samorządności – danie uczniom możliwości współdecydowania o swojej szkole, klasie oraz o sobie i swoim zdrowiu, ustalanie praw uczniów, warunków i zasad współpracy, tworzenie struktur demokratycznych w szkole, w tym poszukiwaniu nowych form pracy samorządu uczniowskiego, współpracy z rodzicami; • Wprowadzanie nowych zasad komunikowania się ludzi –demokratyczny styl zarządzania, rola liderów, dialog – uczniowie, pracownicy szkół, rodzice, przedstawiciel społeczności lokalnej.

43. Metody aktywizujące - podstawą pracy w szkole promującej zdrowie

44. Cykl uczenia się opartego na doświadczaniu (wg Kolba) • 1. Doświadczanie • 4. Własne 2. Refleksja • eksperymentowanie i dyskusja • 3. Pogłębianie, porządkowanie, • Korekta wiedzy

45. Metody nauczania Metody podająceMetody aktywizujące (np. wykład, pogadanka) (np. dyskusja, projekt, wchodzenie w rolę)

46. Argumenty „za” i „przeciw” stosowaniu metod Aktywnych Podających

47. Metoda projektu jako sposób włączania uczniów w działania na rzecz zdrowia

48. „Metoda projektów określa strukturę działań, ale nie podaje recepty, jak uczyć” J. H. Helm, L. G. Katz 2003

49. Projekt • Projekt to zamierzony plan działania, postępowania: pomysł, plan, szkicjakiegoś przedsięwzięcia, np. ustawy, dokument zawierający rysunki techniczne, obliczenia, opisy, kosztorysy itp., związane z zamierzoną budową obiektu budowlanego lub urządzenia technicznego. • Słownik wyrazów obcych J. Tokarskiego

50. Metoda projektu Metoda projektów polega na tym, że uczniowie samodzielnie (pod dyskretną opieką nauczyciela) realizują „duże” zadanie (przedsięwzięcie) w oparciu o przyjęte wcześniej założenia. Wykonując zadanie zdobywają określoną wiedzę i kształtują szereg umiejętności, a prezentując swój projekt publicznie przekazują tę wiedzę innym. Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w szkole. Zeszyt 1, KOWEZ 2000, E. Goźlińska