YAMAN ENERJİ

1. TÜRKİYE ULUSAL ENERJİ FORUMU 2005 Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları Yaman AKAR 24-26 Ekim 2005 İstanbul www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

2. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Elektrik Enerjisi Sektörümüzün yapılandırılması için 1984 yılından bu yana muhtelif tadilatlar ile sürdürülen hukuki altyapı değişikliklerinden, 2001 yılında yasallaşan 4628 sayılı kanun ile sektörde hedefler: • Verimliliği artırmak ve maliyetleri azaltmak için rekabeti sağlamak, • Sektörün mali açıdan sürdürülebilirliğinin temin edilmesi için maliyeti yansıtan fiyatların oluşturulması, • Özel sektör katılımının temin edilmesi, ve • Arz güvenliğinin sağlanması. olarak ifade edilmiştir. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

3. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları Bu amaçları sağlayacak formüldeki en önemli değişken yatırımlardır. Zira, verimlilik, özel sektör katılımı, arz güvenliğinin sağlanması, yatırımlar ile doğrudan ilişkilidir. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

4. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Yatırımlar Nasıl Sağlanacak ? • İnsan Faktörü • Hukuki alt yapının oluşturulması • Politik ve makro ekonomik istikrarı sağlamak • Bürokraside sadelik ve açıklık • AB faktörü • Özelleştirme boyutu • Verimlilik • YATIRIMCIYI CEZBETMEK • SERMAYEYİ CESARETLENDİRMEK www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

5. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Hukuki alt yapının (bu defa sağlam) oluşturulması • 4628 sayılı kanun tüm sektör paydaşlarının arzu ettiği ana felsefeyi içermektedir. • Bu yönü umut vermekle beraber, felsefeye operasyonel işlemkazandıracak ikincil mevzuatın hazırlanması endişe yaratmakta idi. • Mevzuatı, geçmişten ders alarak, uluslararası tecrübelerden yararlanarak ve bunlara ülkemizin yerel şartlarını yansıtarak belirlemeliyiz. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

6. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Politik ve makro ekonomik istikrarı sağlamak • Ülkede serbest piyasa kurallarının uygulandığı güveni yatırımcıya verilmelidir (liberalleşme, devletin yeni yatırımlara girmemesi, fiyatlara müdahale etmemesi, aktörler arasında ayırım yapmaması gibi) • Uzun vadeli istikrarlı politikaların oluşturulması ve bunların uygulanması • Sektörün etkileşim içerisinde olduğu hukuk, çevre, kamulaştırma, yabancı yatırım teşviki gibi birçok alanda tutarlılık www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

7. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Bürokraside sadelik ve açıklık • Yatırımcının sadece bir kurumla, (“EPDK”) ile muhatap olduğu ve işlemlerini kısa sürede ve basit yapıda tamamlayabildiği bürokratik altyapıyı oluşturmalıyız. • EPDK’nın sürdürdüğü açık iletişim ve katılım, tüm kurumlarca uygulanmalıdır. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

8. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • Özelleştirme boyutu • Özelleştirmenin gecikmesi, sektöre olumsuz yansımaktadır. • Liberalleşme hedefi sağlanamamaktadır. (piyasanın %17’si rekabete açık) • Özelleştirme beklentisi nedeni ile son 10 YILDA iletim ve dağıtımda yeterli yatırımlar ve bakımlar yapılmamıştır. Üretimde ise özel sektör kendi çözümünü üretmektedir. • Geciken yatırımlar nedeni ile sektörün en büyük problemi, eksik planlamadan (bazı yerlerde boşta çalışan trafolar), gecikmiş bakım nedeni ile verimsizlikten, aşırı yüklenmiş şebekeden ve eski teçhizattan (gevşek bağlantılar) kaynaklanan, 2 milyar $’a mal olduğu hesaplanan Kayıp/Kaçak miktarlarıdır. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

9. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • AB Faktörü • AB kurallarının sektöre entegrasyonu, durumu daha karmaşık hale getirmemelidir. • Yıllardır mevzuat ile uğraşıya yeni bir derinlik kazandırmamalıdır. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

10. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları • İNSAN FAKTÖRÜ • Her sunumda dile getirdiğimiz gibi, her işin önünde ve arkasında İNSAN FAKTÖRÜ olduğu unutulmamalıdır. • Yapılanlar veya yapılmayanlar buradan kaynaklanır. • İnsan Faktörünü, eğitim ile sisteme faydalı hale getirebiliriz. www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ

11. Elektrik Sektörü Altyapı Yatırımları Verimlilik Nihayet, en ucuz yatırım tasarruf ile kazanılacak kapasitedir. Verimlilik teşfik edilmelidir www.yamanenerji.com YAMAN ENERJİ